장음표시 사용
381쪽
A N I M A D. LIB. IX. 2 si laest, nec deducia ex hoe capite , in quo γνωρίμν est propositionis G asumptiona , ut ἰητι 2 γνω ειν τα με, προπρον
ptio uel concisio, o multa per se clara o perstima nescimus, quae Isimul atque proponuntur, discuntur, o nota esst primo σελεγχων uerbi ομωνυμία, quod οπειν ad doctore cry discipula atetineat. Quare videmus quales logici sint hi interpretes,CI quam litauae suae periti. Atqui adhuc primi capitissum fuit de principiorsi natura duplex perstecta est,ut uerbis per-Dicua int,rebus nota,iasi generalia, despecialia deducatur. Sed praetere iactus triplex elici poteth primus o maximus de
methodo G collocatione artis, ut in arte praecedat προγνωτεις
G uniuersales c generales. Hoc enim uerbo logicae arto pars illa praelitari ima diuinissimaque continetur , eaque methodus coprehenditur,ta δε λωσμ ου ανυ χαλεπον,χρη- 'σθα Hπανχαλεσον, qua declarare no ualde difficile,tractare
3 vero γ usurpare difficillimis,ut inquit Socrates in Philebo. Niqui generalia speciatibus praeponet, primo loco γ ura παζον eo
stirmet edio coprehedet υπ-ηλαε δικω Croc pol emo cotilocabit. Ergo Graecos interpretes hie posta uehementer admiror qui cum logicam artem in categorita, ἐρμο icet,anab ricrito pim,elenchis tam confusam reperiissent,non modosiuis commemtariis nihilillustrauerunt, sed in initu partibus confusitorem reddiderunt. Methodi nomen semper habent in Ore,quid hoc nomine significent,nusquam de iniunt, an tota logica ars hoc nomine' significetur,quae est certe methodus,id est ars o disciplina,quae uia o ratione aliquid agere doceat, an eius pars aliqua sis, utropica inuentio,aut anabrica distositio: nusquam inquam, i
relligentiamsuam definiunt:sed Gn sese con usa igni canone,
382쪽
uniuersa arta collocari nem c formam poterant elicere. At mimabile est quM mer hodos comenti sim ψιτι ilia , δε ρετικίαν, ποδεικτικίω, ἀγαλι κω int Eustratim pecundo pol remorrid ιnitiuamdiu uam,demonstrativam, es Llιuam utare 'ut ieceps,uerbis schol ficu ' tanquam haec in organo reperiissent, aut ex eo ιd ebcerepotui bent, non contra cognosce re potui beneo debuissent,desinitionem diuisionemque inuentiona topica A- eos estis i linc ad omnem quaestionem argumenta erui pose, non item cognoscere debuisseοι demon Dationem a unius argu menti er ad unam aliquam quaepiovem explicadam, probatiο- 2nem cle, uelut inquam, sa de Abra Agicu intelligere non po- ruissem,nec Arithmetica Geometricae, o cuiusula uniuersa arata depinιtiones,partιrιones, demonstratione , primm postremo, postrema, primo,medιas primo,postremoque loco sicco undi pose, ut nuda iccirco arim methodus aut forma compareret, ut iniario iam dixi mee ideo definitionem methodum, nec partitionem methodum,nee demonstrationem method; estisi mrthodi m ne forma collocatiὀque non materia a inuentios ni Paretur. Anal eos autem nomen ad ordinem G methodιcam collocari nem deriuatsi ab Eustratio υ caeteris huius erraris authoribus, shomines hos in Aetica methodo o dis ossitione artificiosa prom vi nihil uidisse demonstrat, cum Isit analosis logica delirationum, partitionum,omniumque logica inuentionis arginemoru,
ris uniuersi eoη ideratio, examen, iudicium, approbatior utque anabosis Grammatica ualuerisi veru Grammatici examinatios approbatio est, in eoque omnes Grammatica partes examinat s expendit se anabsit logica in logico opere o exempti: ntprioris anal seos imito copiosius exposui. Haec tam ridicula commenta usus ignoratio peperit, hac praecepta ab io interpre- ribus nunquam sun ad exempla excellentium authorum,nunqua
ad Aristotelica principia ἐμπειρίαυε kο , adhibita, nec methodus unquam ab his desinita, ut intelligi posset hoc nom-
383쪽
A N I M A D. L I B. I X. 271 ne quid interpretes interpretarentur. Ergo contra interpretum consulsionem errorem nethodum G collocationem artis um-cam ess ,eamque anablicis libru ta praeceptis congruam meminerimus , qμα generales o uniuersales προγνωσεις G προλη-
ιςpriore loco disponit. Hic primim est ruetus oesummas huius primi capitis . Secundus erit contra salbam calumniam Aristoteli ab interpretibus suu imp itam, quem de industria praedicant obscurum fuisse. At hic magi steri Ue de industria no obscuritatem praedica ped uerborum rerμmque persticuitatem silaritatem probat s laudat: quod etiam secundo animaduer-ssionum libro pleniusAExposivi. Tertius fructus erit quem iam a 3 tigi de exercitatione o useu logicae,quamscholae nos, praeclare putant exerceriήi depraeceptu eius temere o sine arte distutela artanon consideretur problema, non medium s argumentum ad inseriona locum reseratur,non disto sitionis IIIIuisimus method siqueperpendatur. At logicam arte sciri qu:dem oportuit, o memoria penitus mandara,eamque ipsam non solum ad anal sim a examensiuorum praceptorum adhiberi, sed ad omnium poetarum s oratorum s thilosophorum cognitionem c imitationem transferri. Qualia enim fuerint exempla in quibus te
exercueris talu eris imitatio tua :stinosissime distulata est, σ3 obscuri sisne organi logica, si logicam tantum in suu exemplis exercueris,stinosissime disces s Obscuri time diserere. Si lutea
in logicu Demosthenu,Ciceronis, Maronis,Homeri,Platonu, Aristotelu, aliorumque authora exemplis exercueris,dses eorum
more disserere non solum subtiliter o a resed euidenter, prudenter,ample s magni is denique si logicam sic exercueris,M-ricam Adiceris non καθολου tantu sed etiam ἄπλως.
SCIRE Vero putamus unumquodque' absolute, non autem sophistico modo, qui est secundum accidens, quando putamus& caussam nosse propter quam res est,
384쪽
quoniam illius causa est, & non accidere hoc aliter se habere.
Superiore capite expossitum est omnis a reo, A mentiae
principia esepe picua uerta, nota rebus, eaque esse generaliai uniuersaba,unde speciata cientia pararetur . Itaque iam secundo capite definitur scire ἀν- κως absolute ex caussa propter quam res est,propri necessaria. causa propter quam, non indetur ea duntaxat esse, quae a pellatur a Porphurio
φο 6 3κ πληρωlio, ut λατικη ἀς ὐGM,disserentia quae icomplet constituit essentiam rei. Nec enim est sola formari semodi ,sed quaevis causa propter quam res est. Nam pol ea fecundo libro docebit Aristoteles ex omnι genere ea larum demonostrari, o quaestioni λσει res Ondera. QI o NI A MI I V S CAUSSA. Propria causa hie dicitur, quae
rei nempe si non alter , quae eonditio postea clarius expons tur quarto quinio capit cum praecipietur ut propriae sis π nuertantur omnes partes demonitiationi,. ET NON CONTINGERE. Haec nece utatis nota est, quae postea disiurabitur in nota καχα παυπς , capite quarto G sexto. νMeminerimus Giοητικῶς s μίως scire, hic d siniri: non 'autem quod di mile est ρέικως η Gφιςικως. Accides uero dicitur in his libris ὀ - αἰ το ἰλάρχον , quia non mest per se, ut capite sexto decimoquinto G decimoOctauo primi secundo secun i, ubi uidebis καθ' AH, - πλω: mγορῶ 5 καπι si Macηκος, persee set Iimpliciter attritat, G secundum acciden opposita e se. Leto sophisticiu modis hie
comprehendit non solumcaptiosum s fallacem modum, qui topico G apodictico opponitur ed qui nque non est ex caussa propter quam res est, ruri necesina, ἀπ ς 5 G2ι- Ἀτικως, sic intellige qua si re uera ac ueritat nonsi ecie e 'tatione: denique opposuit propriae G germanae scientiae sophistic modum, o communi nomine sophi tuu appellavit,qui
385쪽
A N I M A D. LIB. IX. 1' a quid non esset ex causa,propter quam res est, propria, necessa
PERSPICUUM vero est scire eiusmodi aliquid esse: etenim &nescientium&scientium ista opinio est. Nescientes siquidem sic se habere opinantur: scientes vero se quoque similiter habent.
Confirmatur posita definitis ueluti testimonio quodam o senseu publico. Ista est omnium hominum lecto . Qui ne-fiun arbitrantur θ nsire,quia causam propter quam rei est, propriam, necessariam nestiunt.Qui stiunt,arbitrantur se stire, quia caussam,propter q*am rei est, propria,neccariam 'um.
ITA QU/ E cuius absoluter scientia est, id non potest aliter habere.
, C stellarium est ex coniugatis : silentia se ex eausa necessaria Ergo stibile nece arium est. Sed pro stibiles definitio sci-bitu posita est,cuim est, lentia. Hoc uero constelarium sic explicatur quarti eapitis initio . Quoniam impossibile est aliter habere,cuius est fientia absolute,necessarium erisibile.
A N vero sit etiam alius sciendi modus, dicemus postea.
Hic Leus Obsiurior el', quia post desinitam silentiam
6 νοητι is nullast distri utio generum, quae deinde declaretur: seitur autem δευοροτιμως θ απλοῦς multis modi ,ut definiti
ne o distributione, non demonstratio solum, quia in si M. per c gam,propter Pam rei est, propriam necessariam sciri
386쪽
3o PET. RAMI potest.De definitione perceperant Theophrastus G Alexander, as hune alterum modum censuerant definitionem esse,quae secύ- do libro tractatur, quasi Iuxρη ικως scuretur duob- modis, per demonstrationem o per definitionem : primo libro de domonstration fecundo de desinitione. Quod Aristoteles circa ianem maιoris αλφα metaphysici cyrmar, cum ait Omnem discias lina feri ai G-η ἡ ι ὁρισμων sui per demonstrationem,aut per definitiones. Atque per desinitioncm distributionem accuratior scientia conficitur, quam per demonstrationem , quia scientia της ουσιας , hinc Ulcteitur: per demonstrationem autem ηπα θων - συμζεωρτων η θ' --π, Eut iam dictum est,s persticietur in his anablicis,oAristote lis docer,cum aitsecundo capite minoru ἄλφα metaphysici illam essentim scientiam longe praestantiorem esse. At de definiationis distributionisque scientia fuerat ante Acendum , ut ana Iutiea methodus iubet. tum quiasimplicior definitio enim, δε-IDibutio propositionis ratum pars est, iret certe propositio ra
i m u4: demonstratiosis rogismus est, multis propositionibus efficitur: tum quia generatior est,s potest ex desinitione scientia parari sine demonstratione : ex demonstratione sine desinitione non pote F,ut erit in his anes scis. Itaque Graeci inter- pretes κηρος απυ, totum principatum desinitionis ese concodunt,ut Eustratius initio siecundi satis uerbose scribit.Sed uerbo concedunt,nec animaduertunt ex uera methodo fuisse prius de
definitione praecipiendum. Non igitursequitur. Scio ex causa propter qu im res est, quoniam illius est caussa,nec aliter habere1otest:ergo sicio per demonstrationem. Scientia enim sile desinita genus est demonstrationis. Obscuritatis inqua magna ea sa hinc orta est,quod generum distributio ominatur quod degeneribus pol remum primo loco tractetur. Nam nomine dem
twnta totus Uer primus consumitur : praecipitur secundo de qd finitioneqpartitione, sed sicut interpretes dicant nomine demon 'rationis de his tantum praecipι. Modus ergo cientia
διαγοη ικως θ α πλῶς, gentraliter est per caussam propter
387쪽
Α N I M A D. L I B. IX. 3t 3 quam res est,propriam, necessariam. Specialiter autem multiplex per definitionem, distributionem, non per demonstrationes iam . Sophisticae autem scieriae διομον ικως modι multasunt: quia est o per impossibile,de quibusl a decimo capite huius
deinceps. Hoe amem loco uehememer erram interpretes tui ge
neralem illam clio οπικης scieriae definitionem ad suam dein monstratione accommodaη , scientiam hic definitam factur, ἰσοδαυαροσαν S ἐξισα τὸν , parem s eodem dcmonstra- noni,tanquamstare,quod definitum est, s per demonstratione cognoscere sit idem. Genus erat desinitu,non describuntur plu- η re Decies sed unica proponitur. Itaque interpretes diligenus Cranenti genus,1 ecim idem esse putauerum,ut si defuir tur animal, deinde non distribueretur in hominem be 'am, sed homo ratum proponeretur, uideretur ριlicet his &Eloribus animal G homo idem esse, nec quicquam animal quod non esset homo . Hoc uero non fuit δαλυειν, duorum librorum
disciplinam retexere, i quod confusum esset, distinguere sed anal ἡοs ignarasse demo rare. Sc tu definitum per definitionem,quia ex caussa propter quam rei est,propria,necessaria: rei loci, pina id erit testatum: nee bi tamen magistri id albu- mere potuerunt O concludere. Non quicquid scitur Hιμοπι- ὼς ἀ Krmς,persaliuisimum demo artuum sciri,ped a ios praeterea s quidem praestantiore scientiae modos esse. Ten Migitur ex hoc loco magnam obscuritatis quae est in duobm p sterioribus partem ortam esse, quia mentiae generaliter Loi- ω non est acta Decialis digributio, quia uariorum mο νύ per quoi scitur, Ad νοητικους Θ α πλιος, postremm primo i
D I C I M V s vero etiam per demostra' tionc scire. Demostratione aute dico syllogismu scientificii: scietificii vero dico secudu quem quia ipsum habeamus, scimus.
388쪽
ramen praeponendi fuerant, dono ratio de sinitur,lMugismus scient icus. Repete hinc scientiae definitione, intelliges sciemtificum olivisimum esse ex caussa propter quam rei est,propria, necessaria, per quem uidelicet scias, quia ipsum teneas. Locus animaduerisionem summam requirit.Definitur demonstratis
squisemus. At in quaestione propter quid est, qua sola Aristot
licae demonstrationi,aut certe maxime proponitur,ut parebit se
eundo libro, nullus ecti Idillogismo Acin. No scholo nostris Ormirabilis erit haec limatiosed cum uero necessariisque rationibus addicta suerit, noua uideri deosinet, grata iucunda s. et incipiet. Age uero quomodo tanta res sici necessario concludine potest t ru pMas demonstrationem ese proprietatis de seu secto expluationem, V definώ per sil cisim m. Ego quidem β Α- risimum in Iulica,demonstrationem in demo frativa qui-stione retineo : ed utriusque quaestrionis genere disserentis dio rentem quoque scientiam facio: 1llogismum demonstrationis nihil esse dico, o demonstrationem lsine δε si mo confici posse
confirmo.Vnde igitur quaestion n rae nece l. Num,min eque dubium argumentum pumetur . Nempe ex Aristotebs certisiumsuerissimisque principiis αδσθήσεως, ἐπαγωγης,kοριας ἐμπει - Sρίας, esu,inductione,οheruatione,experientia,de quιbus decι--quarto capite huius ultimo secundi Aristoteles amplissime pracipiet, quod omnes praeceptiones ex induet Onesin m&num exemplorum s animaduerosione intensoedae. At hie uniuersales instruendarum artium c scientiarum praeceptiones ponuntur. Ergo sensim in exemplo adhibeamus, eaque inducamus, Observemus,experiamur. Omnes artes intueamur, ans logismis proprietates suas demon brent, ammaduertamus . Quid Grammatica ' quot in juo proprietaetibus demons anda, s qui mox habet' Nullos. Quid Rhetoricas Quot in suo proprietatibus de- qmos dus qui μοι habet' Nullos. Quid Logica ' quot in suis proprietatibus demonstrandu filia mos habet' Inproprie: tibus demonstrandis nullis habe in altercationibus non dem
389쪽
ANIMA D. LIB. IX. si 'arigus ullam proprietatem,sed uana opinionem aliquam res Ieribus aliquot habet. Quid Arithmetica'quot in suis pruri tatibus demonstrandis bouisimos habet rosus nultas. Ar Ariastoteles in his anablicas sterioribus ait Arithmetica uel Geometria scientiam certiorem s accuratiorem esse. Quid Geometria ' quot insuis proprietatibuι demonstrandis I Pulsimos habet, qui una trium partium conciuessioneproprietatem unam αι- quam concludant,ulus. Quid ergo'In his artibvi tot res demo-
strantur sine Pu modemonstrario sequimus definitur'
An demonstrationi Bllogisimus essentialis est, s tamen demon-φ stratio raris, Ebllogismo separatui An in omni scient ιa demostratios livisimus necessario fuerit, o in tormentius iugis. mus non erit' Addas ad hanc kορίων es ἐμπειρίαν tanta l bet,Aristotelo ipsius non 'olum in aliis operibus, 'd in hisce po- perioribus exempla, infinitum numerum demonstrationum sine dissu mu inuenies. Qii Abrem ex quibusnam Aristoteticis principii , ex qua artium sprientiarum inductione Cr obseruatione duisticae demonstrationis definitio collecta est' An maenisi illa Aristotelis principia probare potens, hanc γlluisticam demonstrationem non improbare' Demonstratio inquis est ollos risimus mentisicus,s Hilui 'in hie est tibi demonstrationis genus. Si unicum exemplum contra proferrem,definitionem uiti sam probarem, quia non esset propria,non omni definito conu niret: θἱugismum demonstrationis non est egenus conuincerem, quia no omni si eciei semper adesset. At quot omplorum tenera, quanta que aut ritate Cr fide contra hanc fulisti Pisam
metaphsico , cur in his libris idem duobu, capitibus a -6 sime egebrabis: at εαπειρίαν definitionu huius parentem
Aristoteles non habet . Constet igitur demonstrationem vi.
1ioseper βllogismum desiniri, DPuismum demonstratio- nihil esse, demonstrationemque a Drui mo separari, d. i.
390쪽
demo ti attono desinitionem, commentatiMm sommom ese: ex Aristotela principii inductione,obseruatione, experientia singulamum exemplorum deductam non esse : denique Aristotelica non e se nec ad propositium Aristotelicae logicae compendium roferendam esse. At dixero fortas , licet9llusino de Urationes plurιma non concludantnr naterιam tamen biluisticae demonstrationis haben ,σs uisimo cοκcludi posunt Ariinqua Aristotela principia non iubent en aquam . aerem, terram deqsiniri, quia post harum unum ex altero fieri . non iubem αμου-
σους musilaos,nec αλογους logicos de niri, quia posinu ex illi, hi sen: hac ratione stulti sapietes possem definiri. Definitiones attribuunt genera G disserentias suu definitis,quae non solum to retia ed a tu insius. Nec desinitio dicitur definiti propria,quia post aliqua do alicui conenire id actu se .emni coueniat. Em IO illa solutio te nihil adiuuat,sed quod accusio, potius condemnat, o te logica artis, de qua iudicare uis, narum se praedia ear, qui rem subribter s logice desiniri confirmas per id, non quod essentiale nitus insitum sitis separari ne cogitatione quidem possit,sed quod aliquando ad se possit. Anamens in- quo) Aristotelica demonstrario, qualis tandem planius desinie- Stur,s gismo concludi potest: imὸ uero concludι nullo modo pomtest , idque uel Aristoteus authoritate G doctrina ex libro I
eundosiuscipio,ac ne res turbetur,eo reseruo. Atque hoe iam conelustum ρο situmque esse interea meminero, ollogismum,esentiale nihil esse demonstrationis scientiscae, quale nobis Aristore es describet, quae propria assectione de pubiecto ex ipsius afaionis definitione explicet uitioses, dem batione sivisimo definiri, eum reuera anu propriarύ quatitarsi explicatio sinebitus
mediata indiuida indivisibilia, per se credibili. indem rati