P. Rami, ... Animaduersionum Aristotelicarum libri 20. nunc demùm ab authore recogniti & aucti ..

401쪽

A N I M A D. L I B. IX. 4sx duo videntur esse habitus modi, quorum alter scientia rei, astreperitia quaedam merito posite apsellari. Hi se carόλιν δεοἶ

primum, deinde postea de singulu proprie considerandum , ani Vularia protinus exequeda 8 Ae de ea is eadem fere qua huanabricis postea, dicuntur de definiendo, di tribuendo ubi Empedocle Democritum tanquam arte luica non satu instructos arguit Aristoteles, primumque Democritum ait in Phicuz ex causio definitione, atrasse e Socratem desiniendi di enim superiorem Democrito fuisse, ped sicut retis, totum ad ethiaca studia conuersiun esse: leges partiendi proponit, quo i genus in dari diuidi disserentia, perpetuo non possit, nec prιuatione pro veru disserentiis haberi: deniqueproprie Γις αν τη οἰοια sμη συγ- ζηκοσι καμ ex e e sentialibus parritus non adiunctis perse item Id ανακειμένοις 'positu tu methodi quα-

οῦ π ααις ταμ ν λεγειν s. a κο θολου. ροά ς γ πληο- σιν -παρχο ,καθολου λέγομU. Aut uniuersalia prius evb-3 cada esse,aursepius idem dicendu . uniuersatiaueia communia. Quae enim in pluribus insin ,uniuersalia dicimus,aim Ergo hanc methodum no solum uerbu uere instituit, sed reis a s exempluexequitari s communia primo atque uniuersilia : deinde propria s singularia intcrpretatur : genera Peciesque disiniendo

c partiendo tum proprietates ortus, interitus accrettonis,con

iunelionis tigiliae, somni, progregionis G reliquar qualit tum demonstrat. Quo Aristotelo loco singulara illa ratio consederanda diligenter est. Perissologi inquit Aragotele , absurda continget, ni si generalia praecedant, idemquesaepius dicendum 6 erit: perissologia haec G τα λογα eadem paulo post ab Aristoteli ipso rursus capite quinto,ut absurda res asserabitur: per soluta, inquam, qualem in organi libris infinitam eo timon-pramus . Ergo mcthodius collocatio artis a zeneralibuι σ

402쪽

6 PET. RAMI uniuesatibus causii atque principiis in physicis ipsiu praes astu G exemplo non solam necessaria, pia sola π unica tradiatur G approbatur somniumque illud instituendae artu ab Osciis o notioribus nobis abunde contra ιμ G praeceptis exemplis refellitur. Locus in sexto metaphysico cosi tu erroris est, quod a notioribus nobis ad natura notiora progrediendum csed quia refutatio eo simitu es praetereo, o de metaphysici opseris eo uisione quaestionem, in octauum huim libri eaput differo. Eadem methodι collocandae artu qua lis prino Nichomachiorum Ethicorum reuocatur,s uidetur rusus idem turbari, quod initio primiphγ sicorum turbatum est. tMx MMθαν ἐποίε ημας,οπ δεα φεροwσν Οἰ

9 α ρούς, tac e- -πινγγ έκτεον, υτ ηρων γνωρίμών. Nec illud ait Aristoteles nos lateat,diuersa ese distulatio-m ,πεμα principias oriuntur, G quae ad principia reserumtur. Praeclare enim Plato dubitauit, atque hanc quaestionem at- , tulit stra uia tenenda esset,an quae ά principiis,an qua ad principia : quemadmodam ιn stadio , ab io qui praemia cusoribus proponunt ad metam, an contra a meta ad illos curritur. Nam distulationis initium . rebus notu perspicuu ducendum est, quarum duo sunt genera aliae si quidem sunt notae nobi abaesius-pte natura : fortasse igitur incipiendum nobis ab tu rebus quasum cognitae G exploratae nobis. Hic locus uerae illius methodi turbator alter, o uidetur iea situ ad caiussa , . notiorisus nobis ad natura notiora progressum nobu imperare At Ari totelicam ana' in, Ari folgica principia αδσθησιν , ἐπαγα γίω ,, mi'me, laviciis ru sus hἰe adhibeamus: imὀ uero doctoris ipsius exemplum s te timonii m mpraecepto G regula eo eramu . Dixerit artes a caligatu ad

403쪽

A N I M A D. L I B. IX. 67x causas , a notioribus nobis ad natura notiora deducendas esse. Videamus igitur quid agat ipse, quo modo in eo ipso loco philosophiam ethicam deducat. Quid igitur' quomodo progre drtur' Definitionem primo loco statuat,beatitudinem dejim I nera deinde diuidit alteram in actione , alteram in contemplatione: postremo generis utri ques αιes suo loco deinceps exponit . Ergo progreditur i cause ad essecla, a notioribus natura. ad nobis notiora,quia generalia cavi sunt ecialium, qui ageneralia Decialibus notiora sum, ut in hου anal ticu eapite uic Isimo primi docetur. Quamobrem nonsolum Platoni, sed etiam a Aristoteli videmus hanc singularem, s unicam facienda artuo collocata eciem placui se, sicubi Aristoteles uerbis aliud videtur tentare,re se tamen a veritate hanc ipsam non alia sequitur, sibi probatam testimonio udicioquesuo prositet r. Atque Aristotileι qui logicum organin nobis ita composiverunt, ut compsi tum nunc habemus, Aristotcleae philosophiae se ualdὸ ignaros declaram fuisse,qui non potuerunt generalia s uniuersaliasecernere, o ea pseponere. Inuentio tota de generibus modiorumprincipiorum arg*mentornm sine disso sition Idillogismi, uel methodι doceri, imo exerceri etiam potest. Di sitio autem 3 ρ uiseni s methodi, sine rebus inuentis esse nulla potest,naturaque plane posterior est. Vt V ue igitur partem interpretes e toto organo seligere, G priorem illam priore loco, posterιον hanc posteriore ad hanc Arigoretis methodum collocare debuerant. Hanc ιn organo,imo in tota Aristotelis philosophia r gulam tam magniscam, tamque praestantem cum non videritu, nil iam mirum s in totis logicu tam saepe nil uidise. At dicent, . ut dicunt,e causam causa generales ιn artibus inquiredas ege,

o hoe Aristoteti placuise. Utruque a pum inqu est nec enim disserimus hic quomodo res ς; μοι, m sint inquirendae, sed' quomodo rum inuent uerint,collocandae sint, quo ordine dissonenda, proptereaque rimum illud inepte assertur, ineptius etiam secand . Considerentur enim tota ita physicorum ethicorum initia, non reperietur defnitionem generis ex genoris

404쪽

43 PET. RAMI sinu investigari, sed opiniones aliena fere refelli,quae no sunt et secta subiectiqpropositi generis,sed ad generis ipsius definitionem falsa genera quiaam se perioraJuperioresquefalsae differentiae discutiuntur cr reiiciuntur, contri uera confirmatur.

Vna in organi logici interpretibus erroris perpetua causa est, quod logicae usum nes ierint, quod a lusim nunquam adhibu rint,quod problema, quod problematis medium,quod medi I lu-gisimum , quod uniuersa artis methodum nunquam spectarint, quod εμπειρίαν τεχης,ἀπειρί, τυχης paretem esse non m

minerint: altercati tantum pun altercationum suarum in Cina

Hs ueritatem o fructum nunquam experti sunt, propteriaque cur barbaris de Grammatica, sic Agici usus ignari, de logica nihil eredendum,nihil considedum. Porphorius, Ammonius,Phil ponus, Simplicius, o reliqui qui logicam qua nunc Aristor lunomne tenemus non ex Aristotelis principiis perpendere o e ponere, sed qualecunque acceperant, pro suo arbitratu tradere noluerunt,duas vias in descensu ascens que finxerunt,reciam a teram, alteram inuersam, anal sim c genesim nominam: ut per

anal sim fuem primo, deinde fini proxima , postremo reliqua uere propιnqua uel remora, ita prius posteriasque cogitemus per renesim contrai opus ordι nemus ex eo loco, ubi analysis desierat, 3 tandemque eam concludamus, ubi anal sis incoeperat: anabsis

denique i eras imis maximeque compositis desiendet ad simplicia:gens, contra a simplicibus ad composita perueniar. Aede anas V dialecticae areis sic praecipiunt, tres animis nostris cumentium uisorum esse distinctiones, cum aliquid perseiade eaut probare uelimus,stientiam primo ueritate'in quae si desit, probabilitatem opinionem : quae etiam postremo si nulla sit, captiunculam aliquam sophisticam prehendi : qua quod uol

mus,persuadeamus . Veritatem porro alui demonstrativo, opinionem dialectico, captionem sophistico bllogismo informari. ΦQuare primus sit anal res gradus demonstratium bruisenus, secundus dialecticus , tertius sophisticus e deinde aium tres illis Decies dinos anu a dialecticorum ophisticorum, qui se

405쪽

ANIMA D. LIB. IX. 69 3ό a moram Ggnosci non posse,nsireneralis doctrina se ui orum

regnita sit ollogorum enuntiationibuι, enuntiationes nominibus er urebissexi,hac e categoriu accipi:μ analysiis interpretum primo loco posteriora anal trac secundo topic terno eleneris,quarto pNora anal tica, quinto ἐρμηνέα , sexto categoriri a sine procedens ad mitium ontemplatur : eademque ana-lusii θεωρία uocatur a Simpbcio : γενεσις uero qua dιcitur ab eodem etiam προ ις,ἀὐπαλιν οδλει contra progreditur, ab

initio recursis iisdemgradibus ad finem: a categoriis per ἰρμη-

νει, ad anabrica priora, posteriora, topica, elenchos. In quot multiplex o uarius est error: dicum interpretes primo loco Dre, secundo roxima sim,rertis tertia, c deinceps reliqua loco reliqua, ut erum sei uicimo ,aut ab eode remotiora te prius posteri se subducenda. Haec rerum per tales gradus subductio m Aodus est Aristote a,quam sequor G laudo: In qua interpretes ure ιd minime reputantes, me quocunque eonsilio faciati inciduαquia uia hae progreditur . natura prioribus G notioribu ageneralioribus denique praenotionibus. Nam sit finis est Ora

etiam ad finem relata,non contia o in reliquis inferioribus eo

δετερον scientiae sprincipio uicinius,ut Aristoteles docebit uicesimo capite huius. Hoc igitur in his interpretibus approbo laudo. Dicum artes hac uia inueniri: hoc Aristotelicae philosophiae contrarium est,no approbo,non laudo. Omnium enim amnum iuuentio G obseruatio licet pummum artu finem proposita semper habeat, sensibus oritur,'inductιone singulariu abcedit adstre talia assecialium indu Aone ad generali ut decimo

quarto capite huius Arastoteles docebit. Error interpretum hie primus est, quod huim ἀναλυσευς nomine talem artium inue monem confingunt. Dicum Dem logicae esse demonstrationem, proxime sequi ex ordine topica, elenchos, priora anal tisa, ἐρ-μ-im, categorias. In 2 'toto cclo aberrant. Ex Aristoria.

e. i.

406쪽

P E T. RAMI aurern loco male intellecto ut primo animaduersionum libre t docui) demonstrationem logicae siuem secerunt. At sinis est bene diserere. quod prima logicae desinitione comprehenditur, o cta prehendi oportere Aristotiles ipse doce ut ibidem copiosius diseseruι : pro x ime fine equentia , non punt topica s elenchi , sed etiam si tibros Aristoteia retinere uelles posito per defηitione

generati sine,inuentio in categor ιμ,interpretatione,topicu proxime sequebatur: tum distosirio in analaticis : postremumstquerentur vitia utriusque partu in elenchu . Hic pecundus est error in exe lo,nec enim Dem,nec e sine secundo,tertio, ac deinceps loco deducia assumunt. Tretrus error est ingres . nam cum si, tordine uero,c Aristoteticae methoui proprio respumserint, omdine contrario docendas eollocandi, esse praecipiunt. In i a re uti tam uehemeter errant, quim errauerant in exemplo pror

imo. Etenim Ii uera est Aristotius doctrina rut Aristotclu i terpretes hi ueram esse puram omni pie doctrina a generalibus

praenotionibus, a naturaque prioribus G notioribus sit institue da, cμm puperior αναλυσε P ς ρ θεωρίας uia a prioribus naturam notioribus procedat, quomodo contraria γuέσεως ρ προ ξει. cuia i prioribus natura, o notioribus incedet ' nec enim

posuim iisde ead; esse priora ae posteriora,ut terris capite hu- sius dicet Aristoteles. Quaresecunda haec interpretύ regula salse, o corea Aristotelis do bina sic a est, s hic tertiin est errorunquo etia uideo hos interpretestenesios ac praxeos nomine,dist sitionem obsiure o Gnfusecomprehedere,ut antea nomine an I seos inuentione imo uero Aristoreus uera methoia ista genesios

uia sequi uolunt,quia putat asimplicibus ad copo da,id est, .generalibus ad simplicia ut Aristoteles uicesimo cabite huius interpretatur ista via se desedere. Sic impmdetei logica permisicent. Quartus error est in meplo. Nec enim alogicae sine lusu absunt categoria o ἐρωνεια ,qu βllogismus. Na singulasve propο- sitionibus sine diluisimo ratiocinamur,et logica sine assequimur: ut de edo artiedo,artes denique sere totas instituedo, ut iam disserui. Quare categoria et ἐς ruereti linde Irvosiuionessu --

407쪽

A N I M A D. LIB. IX. Di tui tropiores logicae artis sini sunt, quiri θο sinus. Solligisimus fine propositionibus nullin esse potest. Ergos qui simus est naturan 'erior et ignotior,et ά logici sine remotior. Quale fallύtur hie

interpretes, nee sum itine remotissima, quae remotissima tutant. . Quintis error est in sttatis cometi plane ridiculus o absurdus, quod in repretas iubent in logicae gentisi spraxi eosdem άνα- λισεως θεω iας gradas, sed inuersos repet Har cum per eat Ioria ,ἐρρωειαν, ad priora anabrica regressi sunt, deinceps, ut uel fabulae sua costanter perageret, collocare debuerant quam D loco elenchos,quinto rvical rem posteriora anal tιca. Aet sua propositionis obliti, antepenultimo loco poJeriora analytiae penultimo topica,Erimo elenchos collocant quod tam fatuum commentum Philoponus uidetur tandem in posterioribus anablicissensifer ideoque posterioribus analyticu topica praeposui sie.

Quare videmus quot errores in uno in erpretum commento loreant, quibus Aristotelu logicam satis obpuram perse,tamen obscuriorem ac difficiliorem faciam habemus: ueram methodι r Iulam πιαλυσεως nomine imprudentes proponunt, sed ad artia; inuentιon falsὀ referunt, sed exemplum album subiiciunt, sed ei nomine γενέσεως, di tositionis contraria regulam falsam op - ponunt .nnofalsae regulae o salbum s inconstans exemplum c fixum. At si interpretes hi, Aristotelu togicam probe nossent, nunquamsecissem anal sin geη si prior sed contri, genesin a- nal si,ut Aristoteles fecit priorum anal timn primo fecissentque

omnino cum doctoresuo, seneseos anat 'non contra magistri sui EMIrinam anain eos genesin . Artem denique logicam L natura prioribus G notioribus instituendam curauissent, quanuis inductione natura posteriorum o ignotiorum paulatim esset inuenta. Quapropter inrerpretes hi quod tam saepe ab eorum uitiis coachws repeto Mn modὀ logicae arto Uum nullum tenuerunt,4 sed ne artem qnidem quam interpretandam se eperant) in ellexerunt. At Galenus dicet aliquo Omnibus hu interpretibus antiquior , qui Aristotelis logicam interpretatus est, s quindecim

de demo tisatione obro est α latus,non unicam illam a gene-

408쪽

rusque etiam aliaue methodos instituit. At cur Galenus nobu obi citur, qμem praecipuum Aristotelica ammaduersionu authorem habemu 'qui in tota philosophi nullam hominu cu usquam opi nionem ,sed experientiam unicam , ac certam dinon irationem

tro singulari ueritatu regula habuerit 'seruosque appellare sollius sit,qMi se Hippocrat Platoni, Aristareb,uel uni alicui addixissen qui logicae exercitationem squam tantopere requiro in tota hominis utra requirit' qui apodi Elicae meditationem squam possula) in singularium artium consideratione G di quisitione, tin rebus ad uitae adliones utilibus exigit' QUO G Adrasto Peripateticis posterior quidem sui cum eos i e citet: Alexandri Damasceni aequalis : Alexidro Aphrodiseo paulo superiori. Porphyrio certe, monimo iis quos antea ncminaui multis reporibus superior ac maior Dir: neque de logica polos eos demo strationum libros,sed fere centu conscripsit qui si extarem, quaererem quid nilu praeciperent: quanquam ex multu Galeni locis uideo in illu demo Nationum libris totam de mediis G argumentu, de qui morum figuris ac methodis logicam eonfusam fuissean ii que logica, Anytotelo argutia, non dissiteor a Gale- sno tam libere notata esse, quam caetera in librisphdi ci Aristotelis errores ab eodem sura animaduer i . Sed tamen de Galeni

authoritate ac mithodo iam uideamus,s de tanti uiri doctrinax Pondeamus. Etenim ex omnιbus Aristotelis interpretibus quos Irimo libro recensem nullam Galens praestantioremfusse iudico,er in quo plures laudu dotes uideam. ingenium est summum, eloquetia quauu iuuenili quadam G plusquam Alsiana copia redundam, orto tamen abundantibus non iniucunda: diligentia inscribendis libris maxima ci quod mea quidem sententia omnia, illasveratis rum Gancerum in philosophando stadium : sie qsncm rerum e usum artium se inum frusum sibi proponit: e eodem motus argumento non solum uirtutem magnis e laudat, sed vitium libere reprehedit ueteresquel hilosopboi arguit, quo

409쪽

A N I M A D. LIB. IX. sti lectarum uel auditarum rerum commentatio π falses inuentutemere crediderint qua legerans uel audieran an uera essent:non explorarin , ad ueritatu principia Mσθησιν,εμπειρίου non reuocarine. At quantiis Galenus ratis raniusque philosophus in quamplurimo rebusfuerat, atramen quid de methodu docuerit, animaduertam' Appellat modὸ μεθοδιν odo liωρι,,ut simplicius, modo διδωκωύαν-. Uerba mitramus , rem teneamus.Dico cum totius artu materia sit inuenta, definitiones,' regia partitiones aeteraque omnia decreta constiterint,cumsit etiam materia ιlla iudieata,totius huius scientiscae G artisiciο-

η sin materia dispositionem unicam es a natura prioribus G πο- noribusis appello,si patiare,methodu: Tu mihi in isto nomine, in ista definitioneo Galenum opponis, Oplures a, eo distone-dae artιs mas uere instituι dicis id nego. Ac ne qua nobis e uerbo controuersia creetur, o Galenus aliud fortasse significet, aliud D m noster accipiat, senthesin eοtradictionis tuae statuamus: tibi enim Galem authoritate contra nos appellati, tuaeque hypothesi iam respondeo . Quomodo igitur Galenus methodum δε- re tibι videatur,audiamus. Γ γωγ ,σc. Ego uer ait,afimis mo quaesitarum rerum neritatem te adepturum esse ,siprimu uire,, Mi eam ducentis initium cognoueris, a qua aberrans in multosis rationum errores incides: Iisdem autem iudiciis quibus princia

is pium adeptui sis obtinebis, quid e principio secudum, deinde se

,. nubter tertium,ac deinceps unumquodque consequatur. Hic m

rhodum, de qua praecipio, d n: re tibi uideatur Galenus initio libri noni περι R I Iamrοκυίλυς ρ Πλα νος δυλπια ν, de placitis Hippocratis Platonis eaque desinitis ibide paulo

post iteratur, i iubet Hippocrates aegrotans hominis facie cum ualetis facie coparanda At morbus eognoscatur.Tu Galenus ait, is Videtur pronosticae notionis i naturae maxime eontrari' iniriύis feci se, quae sim maxima s omnibus evnitu facillima : haec quiri assecutus erit, poterit facile ad proxima inter se eoniuncta is destredendo paulatim peruenire. Hie rursu methodicae collocarisno de qua loqui qηam unica probamus siquimur

410쪽

sequare, eamque rem methodum udis appellare, G methodi nο-mιne contra medicas,hac primi, sicύdi, terrisequarti loci dist iarionem a Galeno locis, de quibus diseremus, intelligi plures arati collocadae uias ac methodos tales a Galeno constitui, reipsa iam non uerbo diβι demus.Varia igitur sic desinitae methodi genera ex tua sententia Galenim instituetis quidem, quod ammaduerti, locis quaeruor : quorum locorum tres primi seunt in hoc eodem de placitis Hippocratis o Platonis libro e postremus in alio opere. Sed iam de singula agamus. Primus est de comparatione limitium o disi ιIum,quorum οἰκριζη γνωσιν ώς με -

methodicam cuiuslibet artis constitutioηem per se sufficientem, idoneam uideri Galenus serabit, tantum hanc methodum e tollit, P tibi rursus videbitur hie de methodo nosti a loqui. Et autem locus hic initio libri, ubi Galenus Hippocratis locum des ilitudine o disii mititudine sic interpretatur, ή ο μοια, η ccro

σκομεν απτασιν γνων , Si bane sint an distinibal imum a maximis c acillimis,i notu omnino usquequaqκe,qua ta Mim s .dere o audire liceat, quaeque liceat percipere o nisu π nari ιμ lingua mente, quibus cognoscimus , omnibus licet co- .gnoscere. Haec Hippocratis oratio desimilitudinis o dissimilia rudinu cognscedae uia,uera est,et ea method; doce qua Aristoteles doceos qua ex Arigotelesequimur, ab Is nepe incipiendia qμα maxima sunt, κα-χ ἰουνὴ H- ιιν, usu c facultate,

ut uere Galenis interpretatur, et prorsus nati ima tu sensui, tumet id est ut Aristoteles loquitur tu absolute naturaque,tu nobis ac sensibus nostris. Haec inqua Hippocratica methodicae pro- Αgressionis ratio, uera est. qua principia primo loco disponantur, quia facillitas,quia maxima. id est notissima c generalissima, quia 'πωrum, Uti νιηαωτα m,tum de principji conseque-