P. Rami, ... Animaduersionum Aristotelicarum libri 20. nunc demùm ab authore recogniti & aucti ..

421쪽

A N I M A D. LIB. IX. s7x t perpedite.Alicui uest fortasse eui aduersus Aristotele direre audacia tantύ uideretur furor bre esse mdebitur,quod in Galeni quem gentes ac nationes omnes pro maxim eius in hominum genus meritis iure meritissimo in caelum pene tollunt, quem

ipse omnibuι post illa aurea uetustatii libeiaque pecula hilosophis antepono quod in Galeni methodos inquamliberim inquiram Hsuror hic Platonissurystii Aristotelofurorsui Gai ni duique furor sultiquo incen si uigil Alaboribus, studui sapieriae totos se penitus dedidera eiusque gratia homini nemini pepercemn π uera atque humanae vita necessarias artes quaererea o parare modo omnibus contenderunt, falseti s mutiles restia loco damnare non formidarunt.Philosophia Platonis, Aristotelis,Galeni magnam quidem partem, praestantium artu frmatio est, sed multo maximam, narum opinionum refutatios . Ossi decem in partes bota hominam philosophiam doctrinamque totam diuisieris, uix ae ne uix quidem decima pars in Ρ-lidae utilisquescientiae confirmatione fuerit reti qua omias paseres in rebulationibus occupatae reperientur. Quare si quod es triquod Aristoteles,quod Galenus imprimis e suasumma gloria fecerunt, id enitor c contendo, cur a Platonis,ab Aristote-

3 tria Galeris latoribus uia de stadio simili iudicia tam

dissimile nune audis' Platoni Ar utilis, Galeni consilium, uο- Iunias,principi meum consilium, mea uoluntas , mesi principiά6hexperienti Uum,utilitare inem rerum in tradendis artibus

sibi proposuerunt, opinione magi Hota authoritatem nullam sibi proposuer*nt. Ξτο missa Galent authoritate,Galeni methodos sterile mus,uideamus utrύ artificiosae materiae ia inuetae ac iudicatae di positio Orm collocatio triplex,an unica sit uita tres sint αξεώ ς - αῖσαι ἀναλ κοῦ ,σαι εὐχλ ορικὴ, ut Galenus ex sepothesi ac pacto tuo nύc ait,an unica a generabs'prae 6 notionibus persubaltema adstecta ima defeedendo,utia Aristotele defendo quidna siquod Galenus hic ait. Docet Galenus anabilia methodum dignitate principe es id laudo : docet hac methodo nes artes constitum esse,id ut um s Aristo:

422쪽

P E T. RAMI Iiei. fuscipio: si nomine συτα σεως constitutionis,collocatione o a distositione intelligit, doce: b ic methodo fine primo, deinde sine

sequeria, secada Iecudo,tertia tertio, quarta quarto loco paulatim costitui et illud eth quod de unica, assingulari methodo ta-ropere,c svestro:qμod γενικωπιπν primo,deinde ιπα

Me,tum eiδικωπιὼ,vera methoditi constituat. At Gulinus docet ista uia artes inueniri,id non laudo: artes enim,ut iam dixi,

omnes inductione finguiarium c Decιalium persubalterna, ad

generalis imum ascendendo sunt ιnuentae, ut Plato docuit, ut Aristat es decimoquarto huius libri pulcherrιme docebit: ut Galenus ipse Ilurimo locis de empiricis dissurans exponit, cu*docet singulariam exemplorum experientia, obseruatιone historia, generalia artium documenta inuem ras ratione confirmari,catenas gloriatur illius anal tica methodi, se primum inuentorem o anchorem ese in quo Galeni non solum modestiam, sed memoriam ualde requiro: qui antea Platonem totius οδεγι-

πορίας, ο Aοδου scriptorem G authorem e Phedro πPhilebo produxerit G appellant , s in medicae arita costit tione ueroum ph: Asophorum documentum esse dixerit. Magna sunt Ggraui sed tamen uera,ped aperta quae dissuto: nec ramen tanti doeloris emendandi caussa potius ea dissuro, quam ut shominum nil frorum mentes ab opinionum de magno aut bore aliquo conceptarum errore ad rerum ipsarum considerationem, demonstrationem, ueritatem reuocem. Sed de prima Galeni methodo hoe habeo, ab eo dici nunc ἀναλυτηκίω methodam qua δε ρεοκη dicta prius est ab eodem. Secundam methodum σαυ- ΤΔ κωυ facit, eand uidelicet quam antea i Decia imus ersubalterna ad primum finem ci generat imam. Hac putat aseres superiore methodo iniicntas, disponi a collocari: sallitur,utumea iam docui. Nulla ars a posterioribus natura,sgnotioribus procedit peteret enim εξ- prodigiosum chaos 'obicerer siublimibus pedibus, abiccio deosum capite deformatu sed contridisti tina omnis agensi alibus ad Deciaba procedit, quia illa suns α πωτεω,ὴ τὰ ςγιονικατεσ, ut Ar latcles

423쪽

a nere docet quare σιμθ κη methodiu nulla est. Quid ἔριμη m tbodus,quam tertiam Galenus hie efficit quamque se Iecuturum in eo locatione τε Hς ἰατρικῆς praedicu ' quam uiamproponit'quid haber in hae quaestione a si lium, disii milium, pari. maiorum ninorum collatione , ά consequemιum repugnanti cognitione, ab eiusdem diuersi consideration quid, inquam, habet ab io argumentis diuersum'Desinuis enim argumetam est, materiaque est, quae distoneta o ordine collocata proponitur, non est d positionis,non ordinis,non methodi formula,quae moneat de membris artis ac partibus, quid primum, quid lycundum, a quid tertium,ae deinceps esse debeat: m aria est,inquam, qμα

locis illisvadatim dis nitorsi desinitio genera ima sit, erit primo loco statuenda, sis Aterna medio, si Deciat ima insi--: at definitio perse nulla methodicae collocationis est; lanificatio, n magis qu genus, quia pummum, medium, insimum similiter esse diceretur . Age mero ad Galenι principia, ad usum artium o doctrinam de quarum methodo ordine differtinus experientiam redeamus: longioro distulationu conten risne nihil opus est principiorum illorum consideratione duntaxat opus est ut intellig.u quam ruinosam hypothcim sesceperitis qui artium formas et methodos a Galeno uere propositas esse defendis,ut intelligas inquam, tres methodos,mes δικασμα ας non esse ed unicam singularem, quam tantopera uendico,quamque Galenus hoc extremo loco nominat άπαλυ-πκα . Age igitur natura ordinem illum, ordinem Hippocratu, Platonis, 'ristotclΗ,Galeni etiam ordinem λαλ κογ,quoniam sc appellare tandem uult,sequere, ex rota artis iam inuenta, sidcob a materi γενικώ- πν primo, υπω 'ae medio,ειδικά -- postremo statue, no in una arte aliqua ed in omnibus omnino,in Grammatica Rhetorica,LUιea, Arithmetie Geometria,

o Musica, Astrologia, P, sica, Ethica, quauu omnino disciplina acillime ea disses, facillime ea ad usium deduce quilinis est

muscriptam artiu. Atque hoc modo artes illae omnes qxanuis

in parte aliqua fortasse non satu accurato tamen si summast

424쪽

PET. RAMI

sses uniuersim,collocata suis authoribus uidentur c di sita. 1

Quod est in Grammatic Rhetorica, Logica, Arithmetic Geometria, s quavi, Omnino disciplina primo loco positum,id vim disciplinae fcriptori uisum est γεμικωτοπον id est natura primum cI notissimum,quod 1ine consequentibus commode doceri posero instιrui, eonpequemia Mero sine to non item possent.ΑΦ Η- pellara causam,alν elementubal principiu,ab, invium, abyssim- Iucissimum:imo Aristoteles ipse sis appellar, qui generalia dicit,

Decialibus rinc mes,ccaraasςεν,ἀρχο δες em,cr baee omnia in eodem statuit,ut in Grammatιcu diceret aliquis litera unde dictio G oratio , i Arithmetico unitatem, unde numerus : in Geometrico punctum, unde linca, ex qua superficies o tandem exsuperficie corpus oritur. At de uerbis ne curiose sobcitisiimus, ut uerissime iubet Plato,ursaepissime Galenus admonet, re polim teneamus.Omnibus artium scriptoribus Aristotelica methodum

placere dic quodque in artibus primo Joco statuum, id illis γε κα- πν uidera confirmo, quia I Uir eius doctrina sacile sine

consequentibuου accipi, consequemιum uero non item sitne piaec

dentis diarina. Non dico inqua omnes artifces id penitus asesequi,neque nusquam labid ed ista uia sola s unica uelleprogredi,c artis eam partem, quam caeterv primo loco praeponans il- 3Iu generalissimam, naturaque primam π notissimam uideri: quam medio subiungantsubalternam.quam infimo,1 ecialissima. Fac iterum dicam,in omnibus artibus periculum, experieris hane methodum solam adhiberi,quae t maximis o notissimis tum meri, tμm pensui proceda ut Hippocrates censuit: qua ab unitate per medium numerum ad ι ι nitatem dependat, ut Socrates in Philebo docuit equae a primu s immediatis praenotionibus per subalterna, ad Decialissima, perueniat, ut Aristoteli placuit: quae etiam i notione finis incipies, proxima quaeque partiens ac collocans seci; lo loco secuda,tertio rertia,quarto quarta, quinto 'quint ae deinceps similiter in ultimis particulis acquisar, ut Galenus instituit. Quae enim sic praecede erui cosequeribus priο- ω ακολουθησs, Eitioismet ἀπλως ὴ φ ύσει, erunt αμα ri ta

425쪽

cia est. Facito etiam,si lubet, quo magis res confirmetur, de duabus reliquis Galenι methodis idem in disdem artibus periculum, remque praesentem ae uelut oculis subiectim experientiapraesenti disceptato. caeram eandem uari s sorinis infoimari, si quis imanti tibi negauerit, praesentu operis exemplo, aformatio-- tuae fidem facies in eales la emollita caera Aclassem eο- tum, caesarem est inges. Simili m eertamen nobis est . Galenus recte docet ut assima. eandem artu materia pluribus methodis uariisque ordinibus disponi pose, id uero inficior ac pernego: 2 mcam,eamque a generalibus praenotionibus ese dico . Estogia turnobis erras univi tota materi sed rudis o indigesta, informis o prosus confusa : missae sint definitiones s partitiones, regula omnes ac inptitationes perturbatae. Age duas Galeni me

adhibe : sis hae materies artis tam confusa, Grammatica: quid se undum hane Galem methodum facies 8 si primo loco statuas

ειδεκα m, medio ua VMinio emo γωνικωψτον, t Galeni de nitis iubet,quid age,'si tres annos in Grammaticis puer in- , stit tur,ad tuam istam Galemca methodi;, si Grammaticae ma-ysterseris, primum annum rensiumes in pro Θdias quantitate Dilatarum, primo ultimar deinde metarumprimarum secundum annum pones in retulis βntaxeos, ultimis primum, deinde mediis, tum primis: anno tertio cum docueris prosodiam os raxi id e mologiam uenies, o partes orationis explicabis, Interiectiones,Praepositiones, Coludiiones, Adverbia,Participia, Verba, Pronomina, omina, ites tabas et titeras declarabis sieenim retrogradus a natura posterioribus ad natura priora conscendo: atque in tenebris non uiatori lumen tutioris uiae gramria praeferes, sed pone uagantem o errantem in umbra corpo-q ris uidelicet occatis eo quod omnino fieri non potest,ut ante partis quas partes esse nesilao puer I taxim condisca hoe ista caligine nempe conscies. Qua stultitia,quae' te, quaenam maioris artibin i irruendii fingi, cogitariae potest ' Quid in Geome-

426쪽

ram doctrinae perturbationemberent' Euclidis libri sunt quindecim decimusquintus tιbi prιmus erit, decisu quartus erit secundus, deincepssic inuertentur reliqui: solida primum, tum βι- pr Vicie tertio loco lineafuerit. At quas demonstrationes hic ordo υχυθεπχος habebit'ex antecedentibus theorematis a problematas con 'quenti anal tica uia demonstratur: an etiam cotta per hinc uiam poterunt Euclidis priores propossitiones eposterioribus demonstrari' an Geometras putamus istam methodi; sine risu audituros,on potius omnis ordinis ineptissimam πm Misissimam peruersionem iudicaturos ' Quare secunda methodus Galeni, secunda si sως δεδὶασχαλια nulla est . Perge ad δορικην methodum, signumque enu in eadem illa rudi,cuius uoles artu nateria imprime, quid ex eiuι forma primum, quid secundit, quid tertiu,quod denique ordinis indiciu ac uesti u cernes' In libris Varronis, Donati , Diomedu, Prisciam, ueterumque Grammaticoru,Grumaticae artis regulae di Perse quondasurru , quae n. sic copendraria logica methoda uia facile breuiterque smaeeomprehcsae. Quid si,antequam Grammatica sic ordinata est, Galenum de ordinanda Grammatio consiluis ,ribique respodisset ορυχίω methodum sequendam esse, rem definiendara definitionem partibus explicandam, quidfecisse ' Hoc enim re- uesponso nesciret quid primum,quid pecundumquid tertium ponere

debuisset. Experire ιdem in reliqvis artibus,idem reperies. Quare tertia haec methodus,nulla s methodus. Tres methodos Gilenus

effficit: tres motus simplices Phusici faciunt: unu ab imo sarsum,

alterum asonmo deorsum,tertium in orbem circa imum : prima

Galeni methodus άναπι πχη est deorsum,secunda λλπκη, sursem,tertia igitur ορικη, qualisnam erit'in orbemne couertetur circa imum ' Si duas primas methodos Galenim nude proposui se non tot uerbis G locis desinisset ολον ανοηον .dicerem 4 perlibenter, excusendi Galeni gratia, ορικιω, ut materiam quadam artis in ueram methodum incidere: at prunam desinit aprimo ageneralissimopersubaltem ad infima: secundam ω

427쪽

Α N I M A D. LIB. IX. cor tra,as infimis persebaltema adgeneralissimum : in iisque eandem uiam facit,ut Aristotelis interpretes, sed ιnuersam : s ab utrisque methodis via tamen distinguit, sease in hoc opere usurum praedicis, quia sit magis compendiari quam prima, magisque ad memoria apta oed uerbis praedicit, parumque cogitat et aestimatiquod praedicit. Nec enim compend3 quicquamsi dae initiosed αγ--κη ' δεα ρεπκη collocatio, quae suo quodque ordine constituens, unam rem uno tantum loco constituite

Nec defuitio ullum est memoriae ubsidium,sed illim dispositionis

ordo. Galenus Logicam desinitam,Logicam inuentionis ae di . a systion partibus distributam non habui ut iam dixi, metho

dum in cena logicae parte non reposuit: hine errores tam multi, merbiai nomine modo incurrit in inuentionem, cum fere unumquodque argumentum methodum facit,ut eonsi itanea dissentanea,item comparationes partu maiorum,minorum similium,

disii ditim: Item eiusdem ac diues conoderationem , tandemetia desinitione modo incurrit in di positione, cum δεα ρεπκοοῦ ἀναλυπκην ιών, item λιθεπκην ανοδον, methodos siciti nuntius o deon ρίας eius nomine totam logicam eon usa qua, tam notione comprehendit, cum altera uia doceat res inuemri, a tera dies Om,quae duae logicae partes totam logicam complectύ-tur. Itaqκe simplicem s imperitum lectorem qui logicae nullam desinitionem,nullam partitionem habeat, quique omnia Galeni scripta in hanc,quae nobis opponitκr, sententiam pro catholicis habeat quibus in tenebra hic arbitramur futurum ' ch sinioratio ait in placitis Galenus bis ter et quater studiose quidem accurate dictis eius cons derandi, legenda est: atque ita demum persuadebitur,quod in prouerbio est, ese uerum , λάζεμ o, κροτῆ Ἀαλῶς,cape nihi ac renesortiter. Omnes Galem methodos, qui tanti hisinu nomine contra nos abuterti,sis,' te quaterque lege ae studiostio accurate relege, cum rebus πexemplis propone:mt uiarum anfractus Cr ambae s cum e libruaudieris,ad itinerum experientiam aggredere, unicum cum in o-mmbus omnium artium regionibus iter i generalibus a uniuer

428쪽

to,definita si partibus inuentionis distos tribuu distinctam Galenus habuisse si doctrinam de causis,essecbs,oppossitis,comparatis,diuisionibus,definitionibus, scaeteras argumen is inuen-rionis esse sis quisimum ae methodum dispositionis esse a doctoribus G magistrisi quibus ista didicerat audisset unicam dissositionu artisiciosae uiam,unicam methodum tradidisset: iuuenis commenta ista audierat eria deinde perpetuaque studia ad utiliores artes in quibus excellust tota contulit:.de logicis tam mul-μ quae scripsit, aulta de magistris,e libris excerpta, exercendi iVen gratia transtulit: qualia essent,in usu exemplis non obseruauit ac quanuis librum de dogmatis Hippocratis Platonis i se diligenter elaboratum dicitires tamen ipsa quod dif- serui sine argumentis,res inquam,id palam atque aperte testatur.Verum imuero quaestionem hane primam cum Philosophiae s lute, deinde quoad fieri poterit, cum Galeni laude concludamus, icut antea dubiam hae de re locis aliquot Ar oulissenteriam conclusii min. Galenus de artium constitutione a composiatione tam multa praecepit in iisque praeceptis contra ueram Aristotelis methodum i nescis quo malo philosophiae genio nobis obsicitur. Galenus experientiam, usum, utilitatem prKc t.' uer m omnium s dogmatum magistram unicam ese docuit expe

rientia uero,usus,utisnti Grammatica, Rhetoricae, Logic Mam.

thematicae Philosophicae euiusiuis docilrinae, unicam meth dum illam a generalibus ad specialia, ab uniuersalibus ad particularia requirit, ut facilius Asiatur, ut facilius exerceatur. Hoc igitur satis superque mihi fuerit, ad concludendum quod uolo , unicam illam a generalibus i uniuersalibus, simvlarem methodum esse: attamen tanti Galenum facis, ursi librorum i quos tam multos conscrip ῖ ) experientia , usius, utilis Arnu aliam methodum,aliamque di possitionem capiat, quam Ariastotelicam ab uniuersalibus ad sit uiaria, aut si quis eius liber totus o integer artem aliqηam integram, o totam sola silmMtudine

429쪽

ANIMA D. .LIB. IX.

x tia ne o disi mibtudine artificiose componat, quae prima methodus eius est: aut a Decia imo per media ad Ireeralismum

artificiose excitet.quae σι θεως eius est .auisola consePentium cur repugnantium consideratione artificiose constituat,iua methodui alicubi de tribui ei secuda est aut sola comparatione maiorum ιιαο mearium, simillim aut eisdem G diuerisi consiι-deratione artificiose conjicia quae tertia: aut Iotii desinitionι, bus uia et ordine deducar, qua de tribui postremis ultima est: ν ne in Galeni sententia authoritatemqueseruumθοnte vindice: o quod non uideam, antamen quia Galenus dicit, uidere mea dicam coe quod non teneam,quia Galenud dicu, ccmprehendere me dιcam : 5 λοί- κω.τησω κωάς. At Galenus

ex omnibus philosophis quamii diuersis locis, diuersis tempori-ba diu rsis occasionibus,mmc distipulorum s amicorum rega-iu,nunc obtrectatorum impulseu incredibilem quendam librorum numerum conserit serat, uiam tamen illam qua primo διαφεπ-κίω,quam eria postremo λαλw1κta uocat,a prioribus natura o notioribus sequi uehementer uoluit: sic in omnibus disturationibus seispummam qu Uioncm proponit, eamque toto opere per Lusis partei exequitur : quae ab uniuersalibus i generali-

simum, artem ullam totam G integram in ι nur: quod άνοδουσαι Δκη ς esset exemtum siquam caeteraru methodorum una aliqua sola unam artem tradit. Quamobrem Galenι experientia usus Aristoreb eam methodum unicam esse confinit. Unum

si addidero, rem hanc perarabo: multa corra Galeni methodos,uelpotius corra nescio quos Galeni doctrina abutetes fatuos disserui,quamobrem unica ex iis methodus esset, reliquae non essene. methodi, non e pent artium collocandarum modi Galenus in libro πιρι-τερο ς ἰατρικης dicit se ορικ. methodum secu-4 turum,s uelut ab Aristotebca illa singulari, unica a generabsit perseia terna ad lyecialisma,methodo diuersam. Qui digitur,si Galenus iae nostra δεα εmes a st οἰναλυῖκm,ut apti a methodum in hoc etiam isso libra sequatur, i a gener

430쪽

PE T. RAMI imo per subalterna ad specillissima pium diatur' Quid si xtiam alibi dicat sicunda hae διὸ Gm μέθοδεν, in huiuo opem exulos' progredit quid plurium Galem praeceptum refellen-d sit,cum ines o ficto suo exemplo,sivo testimonio, o procvrope linum refellat ' At progreditur edicamque artem desinit Duciosi&braum insaliarium, utrorum flent m, quod γε- νιν επι est deinde partitur trifariam in corpora, cari a , si-I a 2 eaque utar, in paulatim deducit ad ειδιαία Ga at Di mpendio sectae Empiricae, dum. erophilum citat medicae artat sic disinit sie trifariam duose aut borem,metb'dum διαφεῖ-κην in hoc empti esse dicit. Quamobrem Galem libertirem,

Galeni phil phicum Oncerumque ueri studium, sed imprimis 3

innixam bra sandamentu Galexi experientiam laudemus: i vero Galeno gyatias agamus, qvi nos ad med ora o utitora quared- exemplo suae uirtutu ac libertam excita ut, qui nobis desicripti uis iudicandi regulam, non fatuam de ipso opinione, sed certam de rebus experientiam praebuit: Tollamin sibola tica tot inanium methodorum somniata et inexperta commenta,qua Galenus didicerat a magis His , quae trossulerat ex eorum Z-ciatis o commentario non obseruauerat e veru s excellentibis exemptu.Demque Galeni interpretis striptum cum doctoru que interpretatus est)Aristotelu po conferamus. Ari telo unia ιcam methodum, eamque uerumfacit Aristoteia interpretes lenu est ρcutus uarias odiversu methodos nugatoriis uemb. confinxerunt. Aristotelu igitur ueram docbinam a AML- pica fallacium c mendacium interpretum inertia uindicemustu nicam denique ab uniuersalibus o generalitas ad singularia DeciataqMe metiatam Hippocratis, Platom, Aristotelu, demetiam methodum teneamus. De bae autem methodo iccirco tam muta proposui, quia una reliquas inaes s topica inuentionis

in argumentis, sanabricae dispositi u in silvisimu laia 6 6

uirtutesque cotinet imo retraria nitia procul arcet, obscuritate,c sesione eri y tu, inane repetitionem: item negationa,q υκη-Ρphistica refutationem. De hac methodo tam mutita dia

라틴어 텍스트