P. Rami, ... Animaduersionum Aristotelicarum libri 20. nunc demùm ab authore recogniti & aucti ..

451쪽

mtur,ait Themistius: imo,ut aio, in omnibus artis, doctrina partibus.

1 AC quibuscunque attributis suis ipsa

in ratione quid est declarante insunt, ut rectum inest lineae curuum. Item impar Sc par numero,& primum &c Ompositum N aequi laterum, & altera parte longius,& omnibus his insunt in ratione quid est dicente, illic quidem linea, hIc veror numerus. Similiter vero & in aliis talia singulis inesse per se dico. Quae Vero neutro modo insunt, accidentia sunt, ut musicum aut album animali.

Secundus modus ter se, primo contrarius est, perpe est,quod est in essemia o definitione auributi qui modus generis insperies aut disserentias distributioni conuenit, ut primus definitis-m te in diuisionis propositione linea recta esst aureuma numerus par uel impar, primus uacomposituς,aeqvilaterus aut altera' parte logior e inquam attributo suo inestpubie lum perse quia partes in hu ex toto definiuntur . Recta enim, et tinea qua ex aequo punctu μιου interiacet, eurua contra: par, eist numerus inaequa diuiseus: impar,in non aequa Suhus. Primus numerus quem

452쪽

DIa metitur unita but 3, 7, 1i: eompositus corra quem alitu etia tmetiturint senarius,quem metitur binarius o ternariuι ter L aut bis terna senarium actum.aquilaterus,quadratus,quι inpentsum ducitur,u bis bina,quatuor ter terna, ue,quadratos numero s sicium itera parte longior,quem minor in maiorem duectus effor, ut quindecim ex ductu ternarν in quinarium sicitur. Notabis hic quod saepe iam norauimus, Aristotelem exemplis aut abecedam, , nilque significantibus uti, aut mathematicis o rudi philosophiae discipulo ignoris, ideoque Obscurum esse,nec solam Osuritatis es causam,se χυλογim quam putat interpretes. Philoponus in his Alexandrum reprehendit,ut in math maticis ignarum,quod postea rursusfaciet apertius. Ergo modus hic per se coplectitur propositiones ex diuisione generis factas, tamet si eum diuisio sit integrae rei in sua membra, membra illa causaesium totius, ipsumque constituunt rut si diuidas naturam in materiam G formam,urpbsici diuidunt. Tum enim in propositisne illa Natura constat ex materia o forma attributae partes sunt eaussae totius, o ad quartum modum potius ea propositio pertinebit, qui tamen cum primis eo undi tu i dicam. Tt qua neutro modo dicuntur, accidentia seum, ait muster, irecte a selusae siquidem set tabcinu nihil habent. De tende senim sicut methodus anablica iussit, a prioribus absolute rura notioribushos duos tantum modos in recta της Sγὼέας linea reperiti. Hie uero mihi mirari libuit cur nam Themistimo Philoponuit que eos interpretes reliqui comenti sun quod huc atrulerunt, fecundo modo per se accidentia dici, quorum indefinitioηibu,subiecta ponerentur,ut se Aης ρινοςIimitas nasis elusi di inseparabilia accidentia uni o eidem c soli natura per se adiuncta ut propria denique. Ar Aristotelis ueriam otia eam no habet Iocus obsturus erat, niaxi gramatia ea inuolutur,ideo praebuit copinor occasione huius e emi. Ar 4 si retexa βηtaxim gramarica'sum reperies eu qia troposui. ATTRIBUTIS S VII. Graece eg μι-αρχον των α

πῖς,quasi diceret inexiste itu ipsit, ubi Philoponus putat ora me

453쪽

A N I Μ A D. L I B. IX. 273 pro πιὶ sumptum, ed fallitur: sensusque uerus est non solum

obis, sed sententiae eongruus,quem propos ui,s ο ῖς tegendή, non αυπῖς, o uerbum G im Vν commune est pubiecti atque attributi : sic exoris α μυω Ο ἀριθμος απαν ὀπαρχειν lεν rαρχει ν dicitur hie ab Aristoteli. Poteram uero Graecos interpretes errori sui tot exempla commonefacere, qua disserentiae sum non accidentia . Nee uero Aristoteles hie dicit attributum . perse ines subiecissed attribum pubiectu . Numerus est par aurimpar,cnea recla aut eurua. In hu,mel psimonibus, merus insperse pari aut impari tinea recta aut curuae: dicit quidem 3 par o impar inesse numero, nempe ut attributa . At per se numero inesse non dicit, sed ita numerum : tametsi utrumque proin 'ximo capite dice sed ambigue,nec eadem ratione AEt tum dieam, cum eo peruenero. Nec memori occasio fuit, ne propria rerum accidentia nullo per se modo comprehenderentur . Themi'us enim tertιο deinde modo, ut mox dicam,ea ipsa comprehendie. Quamobrem Leus hie cutι superiores at quidam,probare ιam potes Graecorum interpretum negligeιiam , rem praepentem tonegligenter interpretanti m. Abqηου interpres pronus in obscu-

να Leo fabulam istam e mem ui sargiqui secuti sunt.

sT V M vero quod non de subiecto dicitur alio ullo, ut ambulare diuersum climsit, ambulas est & album. Essentia autem,& quaecunque hoc aliquid significant, nec

sunt aliud quiddam, id quod sunt. Quae

sane non de subiecto haec per se dico, quae vero de subiecto, accidentia.

454쪽

κε ωq,ut superficiei colorari, qud admodum Themistius ait. Dύι n. rio obsecurior est in litera , quia sumitur ex dissimili sine redditione. Tota autem dissimilitudo fuerat. Perse inest,quod non de subiecto alio ahquo,sed de suo ramum dicitur 'exempla quae proberuntur in litera,no ad definitum per se,sed ad eius dismile reIeruntur : Ambulaim enim salsum de seubiecto alio aliquo dicῶtur In hoc igiturmodo coprei edatur Γι παθη Ν καθ' cur Vάεοηκοm,quae postea nominatur, quia de subiectu suis

prιmu, nυn de altis dicuntur, in us insiunt, ut in categoriis

Aristoteles loquitur . Quod enim est hic dici de , illic es esse iin . Quare Themistio frustri comentum illud pecudi modi qum

1 tum est de accidentibus, cum ille ipse Themistius inuenerat locuisdem aecidentibus, in quorum definitione ijubiecti adhιbeantur , definitione inquam non absoluta ex genere, disserentia, sed tamen quae ca' am aliquam ex subieeio deducat, unde Us ctio spassio quae definitur,es luxerit. Quartus modus ab interpretibus noratur in uerba Substantia autem ) . Vt quarto modo ουσίαι απυαγ , pubJ.itia indiuiduae, nempe Socrates s

Plato dicantur esse per se. At mihi locus hie ualde bul e- bu est illus ationem totius aliquam fuisse si picor de sub-

stantiis illis,quae per se quidem sunt,non more accidentium subie- eis adiκnciorum adhaerentium. Atque in peroratione loci huim, desiu hamus nulla in nito si Quae no dicuntur de pubieci supple hilo alio per se dico ait Aristoteles. Quae uero di muraccidentia communia uidelicet, ut sexto capite accidens de initur,quod persee non in sit. De substantiu indiuiduis hIe nulla metio estio de apodiclicis propositionibus, earu evia facultate caput erat institutum,quὀ substantiae individuae nihil omnino pertinera. Quod interpretes uiderunt, una uidetur haec OH afuise, quae impelleret eos ad duos pol Hemor modos νω- qciendum, quia tertium illum quem faciebam de substantiis indi-mduis, no probabant. Quamobrem nullum illic modum persee sta'

ruo,sed tertium de accidetibus per se facio,qui sta πα, Θ καὶ

455쪽

A N I M A D. LIB. IX. 'ν eum si uciamco' πη πις χz ac μεως - των β γ ἐγη complectatur,ut duo primιsse. απιως συγ*ῆ complectuntur. Quod sit diligentius interpretes attendi sen commento illo secundi modi ad accidentia per se, retinendia mi opin fulset. Vidisera enim terno hoc modo comprehendι aeeιdentia propria, in quorum etiam de finitionibus ut illa placet ubiecta posem adhiberi.

IA M vero alio modo, quod propter se inest unicuique, per se est: quod autem noi propter se inest, accidens est,ut s ambulate aliquo fulgurauit, accidens est. Non enim propter ambulationem fulgurauit,

sed id accidit, dicimus: si vero propter se, per se inest: ut si quis iugulatus interiit, &propter iugulationem, quia iugulatus est:

non autem accidit, iugulatum interire.

Quartus eost modus negligenter expositus, per se inest, quias ea sa est certa, non fortuita Ambulante refulgurauit: ambulatis tua e u forturio inest fulguri,non ut eau la certa. Hie generatis modus es reliquos coplectier, αδ γ N e r ira τοχη π, πυτο πι- α πον, em omni per se in f aliquid , hoe ipsi caussa esst, ut capite urcesimo huius docetur . Ergo quod attribu-mm, aut subiclum per se inest, causa etiam e hcausaequeseo sum afferri posunt,materia,efficiem, Orma, finis, haeque pinguia ualent ad demon Arionem, ut postea pecundo libro dicetur.

V AE igitur dicuntur in absolutesci' bilibus, per se sic attributis subiici, aut subiectis attribui, tum per se sunt, tum sunt

ex necessitate.

456쪽

solutam συγssyciota , primus,stcundin, quartus : unus ad E- πε ὼγΚνειαν,tertius. Concludit igitur Aristoteles bosce mνειας modos,quibu sic uel attributis subiecta, uel attributa suta iecia inseunt, duobus membri membra illa quatuor aptius e primit,quod rursus bu faciet,eum dicet π κατγ aiant Atramen ne videarvir quaslibet caustra bu modis delinire,

significat se dicere qua necessario in sint, ut secunda nota κάκα τὸ comprehendat primam κάS et inno Themistius o Philoponus, ae deinceps relliqui fabulantur hie duos modos primos

ab Aristotele retineri, duos postremos abιici sabulantur,aιO. Nee renim Aristotetis uerba id ostendunt,sed omnes modos comprehLdunt, in quibus omnibus, quod per se dιcitur, aut Γις καππορρυμιενοις,id est,subιιcitur attributis,uisiecudo modo,aut νυπάρUM , id est, subiectu attribuitur,ut primo errio,quarto modis : animal est homo aut bestia: animal est rationale aut irrationale:denique quoties genin in 'ecies, aut disserentia. distribuitur,hoc pecundo modo subiectum perse inest attributo. M-mo est animal, homo est rationalis, homo est animal rationale: denique et oties genu/,disserentia, de initio de subiectis suis di- cumur,per se primo modo suis pubiectis eνυπάρχει: homo est ca 3 pax disi tinae:superficies est colorata,v caetera ei modi propria riuoties desubi Elis ριι diculur,per se tertio modo Gi πο

χοα : homo cosat ex corpore G animi rationati: mundus adeo ex nihilo conditus est . denique quoties ea ae de suis causatis dicuntur, per sesuis caussatis γυπαρχει. In hoc autem postremo modo Themi'us ait non esse necessitatem , propterea noesse per se . At non si causa aliqua necesana no est coirco nurula est nece paria . Scientia G demonstratio d finita iam est ex ea a conclusii Opraecipietur postea libro secundo ex omni caussesa demonstrari. Ergo causam apo dicticam o demon'raraoni qaccommodatam intelligamus, quae aliter habere no positi, ut di-dium est capite secundo. Et baec caussa non erit a demonstratione aliena,imo ut definitio docuit, axime apta a consentant ,

457쪽

A N I M A D. L I B. I X. 8ax me ad dem; stratiuae proposivionis qualitatesola nota re in m resed κρω etroci ς, sed καθολου proponitur . Et Ara latetis ipse significauit,ut dixi, η secuda nota prima inesse. Philoponus

ιηeptior etiam hie ερλ. Ait enim causam conferre potius εἰς ολου

Μογισμου γενεσιν, ad totius I llogismi compstionem, quod mestum sit, quasi o primi G secundi modι , denique omnuabsoluta demothranonu propositiones non idem faciant, desinitio de desinito dicia non complectatur ca I. , desiniti. O

interpretem logicae arto expertem . Sed hos interpretes mittamus. Quatuor modos Aristoteles colligit, nullum reiici omnes.

que ad instituendam scieriam adhibet, 'rimum ecundum,quartum ad G γ iscuis τίω απλως, quae d finitione o diMisione i ta sunt si ς ρυσαας explicatur tertiaι ad τιά πῆ λRγειαν, quae est demonstrationa. Haec enim demonstrationu materie, es , ut in παθη κ si uccre et, foἰ κ Δωτὰ cocludat,ut erit te rio capite secundi . Est uero per idiculam, quod Themestius Philoponus excusimhie Ariobotelem, quasi uitiose partientem,

q*od quatuor modo 3 partiatur, cum duos tantum probet. Plenioru diu lanu gratia catur quatuor modos pro duobus en me-

, mi it V er m est opinor lex aliqua de diuidendo logica est,quae

ιubet ornatus cui dam amplitudinisque grana partes plures enumerare,quam diuisum complectatur. Ita nullum uitiumsuerit quod interpretes hi in pummae uirtutis loco non habeant. At se minimium seduli dominum sevum excusare is sinam. Nihil enim hic, ut eat stimant,ogendi nec I lures modo proponit, quam sequatur,sed commentasomniaque sua pro magis rapui decreto ira lare desinin seque ipsos potius accusem, quι ram G a uerbo G asciuentiu doclaris alisn.u fabulas consuam. Erroris occasio opinor interpretiim Mit cum Grammaticae I taxeos confusio,tum fortasse nec enim citaur hic ab illis locus ultimo loci cuia 6 iubilam repugnantia,ut cum dicetur, Accidemium quae per se noinsun poemιam nou esse,quod dicetur capite sexto Atrame quia locus aliquA repugnare uidebatur, iccirco peruertedus alter non fuit,quasi non sim: in hoc doctore corradictiones alιquando ma-

458쪽

M P E T. RAMInfesta ut ante iam fuit de definitione,qua propositio Cr esse s inon esse dicebatur, G alia in bu anablicis quaedam,de quibuιμο Leo, G tamen accidemia per se tertio modo plenissime com

tinebantur.

NON enim accidit non inesse aut absolute, aut contraria: ut lineae rectum, aut curuu,& numero impar aut par. Est enimaduersum, aut priuatio, aut contradictio in eodem genere ut par: quod non est im- a par in numeris quatenus sequitur. Itaques necesse est affirmare aut negare, necesse

est etiam quae per se insunt, inesse. Quod igitur est de omni Si per se, definitum sit

hoc modo.

Probatur in bu quae per se insunt proposita necessitas priamum ex contrario. No possunt non inesse aut obsolute ut primo, remo, quarto modo,cum dιcitur, Homo est animal, Homo est ea spax distis tina, homo constat ex corpore o anima rationati: aut opposita s ratione opposition'ut pecunia modo cum dicitur Linea est recta aut curua, Numerus est par uelimpar.N

eesse enim est o posita subiecto inese, non absolute quidem,sed

necessariae disiunctionis ratione alterutrum. Confirmatio dei de additur,non illius quide absolutae necesitatis quae ex eo pare quia partes alia sunt ali essentiale, sed huius quae ad se e dum duntaxat modum attine cuius ratiocinatio ualde est 1 ο- Lia. Est autem eiusmodi, .

Oppositorum immediatorum unum in suis; i, se Anecesse est: Secundi modi attributa sium Ausemodi Tnsitu: Vnum igitur eorum inesse necesse est.

459쪽

A N I Μ A D. LIB. IX. 8si Hat inquam pumma confirmationib huius. Assumptionu sententis in exulis diuisa line diuisi numeri. EST ENIM.s motis propositionis hic sumendι est per brast ciei. Opposiatorum enim stetiessunt,aduersat riuantia, ontradicentia pro quibus duobus ultimis, per meton impriuatio a corradietio dicuntur relata. De relatu hic nihil.Genus uero intelliges πι-m χυον vel χπτοκειμεν ιυ φυm ubiectum aut subιectam na-t ra ,c opposiitionu axioma sie intelliges: Oppositorum immedιatorum s aduersorum priuintium, contradicentium necesse est unum inesse jubiecto generi δεκηκιοῦ, id est pusceptiuo, ut pchoia

nostrae loquuntur. Homo enim sanus eth aut aeger eaecus est aut uidens: Eost aut non est denique oppositorum immediatorum in qua prουμε aliqua res diuiditrer necesse est unum subie is diu o inesse . At sic est in modo pecudo,cum dicimus,numerus est par uel imparilinea recta est aut curua diuiditur enim in h.ti partes numerus a linea. ITA RU E s I. Sententia complexionN KQ re quae per se inseunt secundo modo, etiam nec saria sunt seed repetitur pro generali oppositionis axiomate. Axi a corradictiona iam

irarum capite primo.

VNIVERs ΑLE autem dico, quod &de omni,&per se mest,& quatenus ipsum. Manifestum igitur, quod quae uniuersalia

sunt, ex necessitate rebus insunt. Perse ve

ro, Sc secundum quod ipsum est, idem est: ut per se lineae inest punctum S rectum. Etenim quatenus linea est :& triangulo

quatenus triangulum, duo recti. Etenim per se triangulum duobus rectis aequale. Universale vero tunc est, quando in quo- g. ii.

460쪽

Iibet & primo demonstratur: ut duos re- τctos habere: neque figurae inest uniuersaliter.Tametsi licet demonstrare de figura, quod duos rectos habet,sed non de omni figura, neque utitur qualibet figura demonstrans. Iadratum enim est quidem figura, non habet autem duobus rectis pares: iso sceles vero habet quidem quodlibet,duobus rectis pares, non autem pri- mum,sed triangulum prius est. Quodcu-que igitur primum demonstratur duos rectos habere, aut quodlibet aliud, huic primo inest uniueis ale: & demonstratio per se, huius est uniuersalis: aliorum vero modo quodam, non per se: neque i scelis est uniuersaliter,sed latius id patet.

Expositis duabus primis notis κατὰ Συν et ς, Ῥαθ' ω, π,tertia sequitur καθολου . Catholicia uero utamur enim hoe uer , quo etia Quintilianus usus est Cathoticu inqua primum definιtur,

mni et per se et primo inest.' ο aute in se definietur,quod nosuperius 1ο inserius, sed par uidelicet o aequale si nec πρωπνide hie est quod an ea,id est ἀμιεσων oe ἀναποδεικτον. Na conclusio debet esse etiam πρωπι καθολικη,nec πο-τν καθολικον,

his aliud est quam ἀνnςροφον, ut Aristoteles ipse capite deci--septimo secundi postea nescio quid aliud sens aperte do- q