장음표시 사용
521쪽
AN IMA D. L I B. I X. rq si moque deridendus. DIALECTICA VERO. Deseribitur ut aiunt interpretes discrimen dialecticae s metapb- sic certe videtur ed quale uideamus: dialectica non est δε- finiti o terminati generriveru est. Omnia enim quacuques in suu lego' evlectitur,omnia disserito discepta Ad Ur us qua-
tenvi emspectat. Cur ιta quia ait Aristoteles non ιnterrogaret: artifex enim certi generis, s demostrator no interroga quia ideo postmiu esse non demon batur, ut fiscipit tamen o disserit dialechea : ut in libris des quisemo dicium est 4 est, anablicis
prioribus, ι notabu,quod iam monui,anabrica, priora nova pellari ab Aristotele, sed de Ulogismo . Ergo huc est discrimen AH Elicae O metu sic uel potius apodicita Netu sicuenim hic Aristoteles non appellarsed demonstrantemseu dixi,dι scrimen s inquam sed ex Aristotelis plavitu , non ex Aristotelup,incipiti deductum. Nec A1 istotelicum hoc est a translatilium est : quanv tam sue in organo logico repetitum, in libro περὶ nume cita: IMιono te tiae capitectecundo ite prims eapue priminioru ite in topic: primos Oct. tuo libro, rursus in ἐλἰ ωνprimo libro,capite nono. Dialetaca interrogat,metaphysica sumit: illius uidelicet in stitutio precaria est,huiui est propria G libera. 3 Ecquid inqua vetat in errogationibus artes a sciemias omnes dialogo aliquo costitui 'Quid ad sciet discrime ait: net, quo modo doceatur ue discipulum interroges,eius que sensim G intellicitam Mneό δαις αλον utque ipsius magistrum o doctore saria, Uue uelut in ZZgemi iam laneque o gnsentires per se nota tradas c propona 'Quod, inqua,modus hic uel interrogadi ulpropone si . si rei de uel liuerrogetur,uel proponatu scieriae disie, /n habet'Plato maxima philosophiaeparie interrogadis rebus instituit Aristoteles coria proponendis semendu an
erit iccirco Platonis philosethia dialectica ' Aristotesii mera- sicaprelo diciscat Sed quid plura' Aristoteles φρ proximo
capite ait omnium scientiarum propum interrogationes esse. Ergo non Dia dialietica interrogat, pia caetera quoque interrogat artes c cim ια . Hanc ἀ φασιν inre Perti uiderunt: itali l. i.
522쪽
celeriter occurrunt,non eodem sne diale sicam, caeterra artes rin errogare, sed dialecticam inierrogare ad captandum discemis asensium,ut inde concludatur generis autem certi Tibice o dem Tratore interrogare, ποτε α retego βουλοιωμ τυυm isma - επο βενομένου, si quando alium pertentare
ueliteiusem arto profectorem ,au a hemistius , at inquam,haec distinc Ilo ridιcula es e illud enim πει rixὶν genus, de quo in elenchis,dialecheae uicimus fuerit, quam ulli at discipιπα. At
hoe ueri; concessitur,tamen hae etiam disti ιone interrogatione Omma artiu esse e munem cocedetur Qu imouere tollatur hoc tam commemιrιum Ascrimen, quod dialectica interrege apodi- 2ctica propona spumat. t d enim omnium artium commune est, 'O hoc discrime quod ponitur dialecticae ab apodictica seu metaph ica non est almis,quam dialecticae ab ipsa dialectica, e ius opera modo apodie hea, modo probabilia, modo captiosa
sunt: ars taine Omnium communis est o una inuentio nempe πῶ psuio.Quare nihil Aristot lus hie est. Sed pruno animaduersionum libro satu hac de re.
SI VERO eadem est interrogatio syl-Τlogistica & propositio cotradictionis, propositiones autem sunt in unaquaque scietia, ex quibus syllogismus in unaquaque fuerit, interrogationes scientificae fuerint, ex quibus in unaquaque scientia germanus est syllogismus.
Adhuc ocktutim caput fuit in per soletia principiorum q
traenotionum, partium demonstrationis, communionΗ artium,
digresonibus de eometris v ide quidem nomines Venias accumulatum . Noum bequitur in eadem Suenia , per lologi
523쪽
A N I M A D. LIZ. IX. a Ir est heu quanta, quoties iam cantata Imo uero quanta de reo nobiti non adnv duersi Perat letia est inquam buerna. Omnia qua sunt in ριentia , later se DNenea debent ese, diseruit quartum caput . Omnia quae sunt injcιentia, interpes genea detine est,iseruit septimum caput. Omnia quae sunt in scietiadditaenea inter se debent esse,ssisseruit celauu caput. Omnia qua sunt inscientia, inter pesIngenta debent es,dis
rit iterum nonum caput, tam magni sicam, tamque praeclaram de
constituendo artium sinibus legem libenter audio, quatuor capitibus inanissime π inepnsiime contra Arhlotetis methodum 2 eandem cantilenam cantari, non libenter audio. Chrysippo,inquit in Placitis Hepocratis o Platonis Galenus, id placuι urae eade re non ba aut ter, sed quater interdum,etiam quinquies in diruersit operibus diceret, quod imprimis euitatum y,quι teporis otii que sui rationem habebunt: at Chrysippum uincit Aria 'teles,qui nonsolum in diuersiis operibus, ed in eodem tam froquenter eande rem repetat. Ergo singenta continuatur,quὀd in
unaquaq;scietia sit interrogatio domestica, cognata, ongenea: Propositionei sunt in si ubi Fcietus,unde cognatum cIDVeneus sicitur Iusemus: Interrogationesβllogisticae, sunt ipsae propositiones: Interrogationes igitur syllogi licae sunt, ex quibus cognatus σίγηgeneus efficitur ollui 'M.
Ar Zoteles hie aperte distulatis interrogationes in omnibus artibus collocat, contrai quam proximo eapite docebatur. Ergo Me Aristotelicum nobis est,quia uerumalitia Ari lateticum nobis
MANIFEsTu M igitur, quod non omnis interrogatio Geometrica fuerit, ne-' que medica, similiter autem etia in aliis, sed ex quibus demostratur aliquid, de quo Geometria est, aut ex iis demoliratur quae
524쪽
sunt eadem Geometriae, ut optica: simi- aliter veror de in aliis . Ac de iis etiam ratio reddenda ex Geometricis principiis & c clusionibus: de principiis autem ratio noreddeda Geometrae, quatenus est Geometra, similiter autem & in aliis scientiis.
Distulatur exemptis proposita interrogationums genia.Noomnu itaque interrogatio Geometrica fueri neque medica ,sed ex qua utique dem Habitur aliquid Geometricum aut medicύ: 3 etsi dubitatιonis aliquid interrogatio haheat nec enim Pr positio solum uel assumptiosed etiam conclusito interrogatur ex propr/13 πρηgentu Geometriae uel proposita disiciplinae prin-eipri erit demonstranda ipsa tamen principia nequaquam pro babuntur in sua arte uni enim eius prima rationes, G saepe ιa dicium et principia ese ἀαεσα ρωπι, αγeCrού κα. E ADEM GEOMETRI AE. Heterogenea dixit imis
υπ-ηλα, ut Geometria G opticam, V nunc καταπι --τερον appellat eadem. CONCLUSIONIBUS. C
elusiiones appellat rei conclusas er demonstratas: sic superiore ica repra rede dixit eκ- πλωμένων, ex demo Datis.
N E VE omnis utique unicuique scieti interrogatio interrogada, neque omne interrogatum respondendum de unoquoque, sed secundum scientiam definita. Si quis vero sic disputet chi Geometra, quatenus Geometra, manifestum quod etiam bene, si quid ex iis demonstret: sia minus, non bene. Manifestum vero, quod neque refutat Geometram, nisi secundum acci-
525쪽
dens. Itaque non fuerit in ageometricis de G eometria disse redum mescietur enim qui vitiose disputet . Similiter vero etiam in aliis scientiis.
Suingenia rursus eantatur eadem,sed in coniugatis.Dictum est mus, Scientia quaeuu habetβngeneas ιntorrogationes. Nune dicitur, Soeus quiuus Menem habet interrogationes o restasionei, bi quis sic distulet in quaκis arte, bene dilutabiti si quis seciu disputet, male dissutabit. SECUNDUM ACCIDE N S. Accidem heterogeneum dicit, ut antea. ITA- y E NON. Concluditur βngenia nomine Geometriae, quod idem de caetero discipbnis est intelligendum . Grammatica Grammatice, Rhetorica Rhetorice, Logica Letice, Arithmetica Arithmetice , Geometria Geometrice , Musica Musice traelari
debent,cir caeterae denique artes suo sibi que eognatis os eneis
rationibus uti: Plato iubet in Rep. unius arro, unum artifice
esse. Quod si Platonica legesuerim ut fere sum artifices disti Eb,uelitque sutor de texedri textor desiuendo, sartor de pinsin- dolis e de sarciendo distulare,dicetur protinus,id non est amtu Cypros ιοnu tua. Sutor Apellis imaginem de crepida reprehendit Apelles tulit,id enim faciebat ex arte:amictum eum etiare prehenderet, Ne sutor inquit ultra crepidam. Ergo Aristotelei eoncludit ex gemasua sines artium terminosque di 'nguedos esse, hancque ueni as tegem tanquam principem quidam Giudicem artium omnium constituit. Qua lege dices Grammatio Grammaticam in method. rem Cr historicem partienti, peeeas,quia historice ex poetarum,historiarum,astrologiae,sir reliquarum disciplinarum eunitione,non est arris tuae germana π' sngenta . Dices rhetori rhetoricam in quinque partes diuiden-ri,inuentionem, d positionem, elocutionemachonem, memoria peccas : inuentis enim dispositioque o memoria mentis sunt π nonis o propria logicorum: mgeneae tua arti πό sunt. Dices
526쪽
bili qualitate, potentia naturali G impotentia: multarumque aliarum reram nonβngenearum doctrinam sibi sumenti, eccas: hae altarum sent artium,tua non sunt Um commanu es , Ebina suo generi Ibbiecto tantums)Menea. Dices Geometrae numerorum analogiam usurpanti, aliennm detines: haec doctrina eo Arithmeticorum,tua non est. Dices Physico comune caussa
ex beationem siumetui, peceas: ba tibis Tenea non junt: ad famisam Luicorum pertinent,ne tibi ieitur aliena uendieam. Dices Metaphysico illικ scio cui, Physicis, Mathematicas, Logicaι altercariones mi icenti, pecea grauisme omnium magister, BVeneum nihil habes: ista omnia ahena seunt: ιn hu proprium nihil hales. Denique hae una - ί γλέας, tam graui, tam imperatoria lege omnium artium sines regere G compone -- licebit.
VON I A M vero Geometricae sunt interrogationes,virum sunt etiam Ageo
metricae ξ & in unaquaque scientia quae sunt secundum ignorantia qualem Geometricae sunt ρ S: utrum secundum igno- Τrantiam syllogismus est, qui est ex oppositis syllogismus an paralogi sinus Secun
dum Geometriam vero, aut ex alia arte, utMusica interrogatio est, Ageometrica in Geometria. AEquid istantes autem co- currere putare, Geometricii est quodammodo, Sc Ageometricum alio modo. Du
plex enim id est, ut arrithmum & alterum quidem Ageometricum, quia no habeat
527쪽
i velut arrithmum: alterum vero quia peruerse habeat,& ignorantia haec ex talibus principiis contraria.
D tutatio sequitur inutilis,o contra leges anal tisas. Cοί mmus quid esset jangema, contrarium hιne agnoscimus . In arte Grammatica dicendam non e b,cum docuerιs onraxin adieci uios stantiuι conuenire in genere, numero'casu, cum
inquam hoc docueris,non est dicendum quid sit contra hanc lea gran non Grammaracum:ut dica soloecismum fore, si genere,item si numero, item si casem item si genere π numero, item si genere, nurnero, casu partes Astrarent. Recium,est index sui o obliqui;
nee ad usum arto resuratιο eontrariae falsiitatu attinet. At hic quaeratur,an sit aliquid heterogeneum, o quotvlex o ne garιOnum doctrina nobis instituitur. Lrgo hic disputatio est per contrariam heterogeniam: Geometrica interrogatio est, qua Ur Geometriae cognata germana, hetenea Ag Omemca est igitur, contra qua talo non e t, eaque ignoratione duplici potet' accidere. η m φως εννοιομμηέ ν Tre γρι ς,η φρω . - επιν, aut quιa omnino nullam rei scientιam hibeat, qui quaerat auruitiosam c prauam habeat,ait Themistius. Ita ignorantia κατ : ἀφασιν, secundum negationem : haec η τα λια
Θεσιν, secundum distositionem dicetur capite duodecimo huius. Et negationis ignorantia heterogenea est, ut si in Geometria Musileae quaestio tractetur: δ θέσεως duplex modus attingitur, sit album argumentum sit,si captiosa c fallax argumentarioriti
lia appellatur hie bibetisimus ex oppossitis,id eis fasii :μφι
enim ueris opponuntur. Hoe appellatur etet αξ λογισμος est, olimVοις ς συνογισμος,qui eo fantem ollui mi formam no' pequitur. Itaque cum heterogeneum prodacitur, ignorantia negationis elixam ex eadem arte album aut raptiosum, listo iti nis. OEO METRICAE. Loctu hic est mendosus: sen: trans Philoronus apertius os edit, et t. ω rv γεωμετρικα
528쪽
nt 1 scient ν similiter: si pum, quales ha puni' secundi; quam
Cnorantιam ageometrιcae sum Hae Philoponus, quibus ostendit,ubi legitur in Graeca hie ,ἀω ηποῖὰν γεωμετρικοι otii γε υετρικὰ, legendum esse ἀγε μέτρητα. Sed ageometricum est in Geometria , mulsi m : famulicum in Musica geometricum. Quid ita ιnquiei' qvia inquam,heter meum est, etiam si verum, etiam si ollulmo cons antι eonclusum . Non enim satuest esse uera necessaria principia, nisi sint etiams genea,v
bae est οφ εως άγνοια. Qui putar aequidistates linera eo rurrere, geometricum quιddam π Geometricum putat. Est enim Geometriae, lineas tales definire , s ea Geometria uerba μης, o ideo geometricum quodammodo, T idem tamen ageο- metricum est, quia legibus Geometriae decretu contrarium, qηibus I ruitur, uidi stantes in infinitum nod clas nunquam concurrere. Hic error igitur,quia ex eadem arte stabum pumit, et . cy. εσεως.
r es disciplinis vero non est similiter pa ιralogismus, quia medium est semper duplex. Etenim de hoc omni &hoc rursus
de alio dicitur omni . Attributum tamen non dicitur omne. Haec vero licet velut intelligentia videre. In concertationibus autem latet, utrum omnis circulus figura.
Si vero scripseris, manifestum. Quid aute .
carmina circulust manifestum quod non
sunt. Pigressio et ex ignorantiae proposita occa*ηe,quod disserat
529쪽
A N I M A D. L IB. IX. a interse apodictica o dialectica, primum paratu mis illie ra
rioribus propter certιtudinem rerum,hie frequemioribus propter αοριῶ, incertitudinem: in Geometria quid circulus sit, patet:
id enim definitum et . IN CONCERTATIONI-B V S. Graece eis G γ Τας λογοις in contentionibus dialecticis: Isie enim appellat Ari toteles:s paulo post ab λογους,qua φιλονεκέας ρ ζύ λεκὼκας σιμουσία ς si μεθοδευς επλεξεις interpretes appellant :sed in contentionibus later, quia circulι nomen ambiguum est, o significat rem figuramgeο-- tricam,tum uersem sic eomps sito ursinis primi sit initium secu-di, specundi sinis initium terti, o deinceps : aut ita eon ussos,
ut nihil intersit unde puma. initium sententiae. Posteriorem e Iositionem Philoponis mauult ego priorem. Figura uero nominis eius est, quae uocatur a Rhetoribus ἀναδεπλαουσις, ut apud
virgilium, equitur pulcherrimus Astur bre equo sidens: Ergo si contentissus aliquis in Geometria di ut hoc modo,
omnis circulus est figura: Carmen quoddam circulus est: Carmen igitur quoddam est Hura. 3 Quateηus Geometra asumptionem plane negabis, quia tale nia hil habera in Geometri quatenus dialecticin homonumiam ue
No N oportet autem instantia in ipsum ferre, si si propositio inductiva. Vt enim neque propositio est, quae no est in pluri
bus: non enim erit in omnibus:ex uniuer
salibus autem syllogismus, manifestum quod neque in statia. Eaedem utique propositiones & instantiae. Quam enim sert
530쪽
instantiam, haec fuerit propositio aut apor dictica, aut dialectica.
sistentia huius loci est in nitam esse uniuersalem, quia Omnis propositio uniuersalis est: Instantia est propositio: Uniuersales igitur.
positiones ιn parte. Quinetiam conclusio ipsi falseCnam uniue sati contradicitur speciaIter quidem fortius,quam uniuerso
liter. Nee diei potest hIe de instantia apodissica praecipue pra- '
o',cum dicatur instantiam apodisicam aut Labeticam esse. Postremum consedera, o indica quorsum haec tendunt. Interim seruiles excusationes hie non audio.
ACCIDIT vero non ullos a*llogistice dicere, quia sumant virisque conseque-tia,ut Caeneus facit, quod ignis in multiplici analogia. Etenim ignis celeriter generatur, ut ait, & haec analogia. Sic vero' in6 est syllogismus,sed s celerrimam analogia sequatur multiplex, & ignem cele rima in mutatione analogia. Quadoque enim non accidit concludere ex sumptis: quandoque vero accidit, sed non videtur.
Ille aliqua est icet obscura,eum superioribus cohaerentia : de paraluisema diectum erat .nune dicitur eoi in pecunda figura si ri ex duabus afrmationibus : quomodo peccabat Caeneus quia
dum sophista. inta analogiast multiplici, generatur celeriter: