장음표시 사용
571쪽
iso PT T. RAMI perstic M. At capite decimo praepol ita est de Uratio δυ- α demonstrationi Oetiaeapite uicesimo dicta est uniuersalis demonstratio δεριζεςε',quia Isimplicior esset. Capite uicesiim primo dicta est item affirmativa pr famior: quia ex paucioribus. Et
Mero in tertio της ἀκριce ας argumen o notandum, quod Aristoteles ait,quodque amea citaui, Arithmetica,Geometria Αρι-cWεραν Auis: atramen in tota Arithmetica,demonstrati πο-gistica, qualem nobis Aristoteles con ingit, nussa est, s omnes Arithmetica scientiae proprietates fine sal qui mo docentur . V debis ι dem praestatiae argumetu maiore A metaph G. Quid igitur illa sibi perissologia uult ' Altera est παρι της σοβοειας tωαλ inde una o diuersa scientia cognoscituriat quoties sam,quoties ista Molεν α peritur a reperitur Z a tamen quam nusquam seruatur quam nusquam attenditur Eadem scientia est qμα constat ex rigentis, diuersa scientia est quae constat ex hererogeneis. Tertia est λυπλογια,quomodo de strationes eiuFdem rei sunt plures,aliae προσψαcανειν assumendo, alia εις σὲ πλαγιον in latus. Illud enim est supra dictum, quod mutatu
renti sed id Themistius o Philoponussatu aperte. Atque ista s
merosa τερεπισμxj noba ab Aristotele cantantur , qui legibussuis Γω λογιαι tribus i seuera iudiciis damnauit, qui tamen exemplis semis toties Uulat. Notabis hoc capite οὐmrib dici pro ηπρῆγμα,ut cum dicitur μονι Θ τομη,οοῦσι unitas, pu-cti ,esentia in ellige,tanqua res diceretur. Quamus ad Pythagoreos Philoponus hoc reserat,qui numeros essentia faciebat Gut est in metaphyssicis. At Ar Otelis P hagoream hἰe opinione nullam atringit uai ses resa duntaxat exprimit norabis in brecapite συτοιχα amn οιχα coniugarionem cir coniugata dic quae alibi κοον, γοριμ, συγ ενει ME 'a συγ νη nominauit. ΦIN et q. CAPUT.
Capite uicesimo quarto ἰνωπωσις duplex est ex quarto ea- rite deducta, dictum illic enctemiam esse Mem et M
572쪽
A N I M A D. LIB. IX. Isra quα necessaria o uniuersaba sunt. Itaque nue contrarium diseseritur,non esse igitur fortuitorum,non igiturjensilium . Quamobrem non essefortuitorum'quia Toc τυχης fortuita, neq; necessaria sum, eque ως VH υ πολυ quae frequenter eueniunt: Omnis ueros siet min eost necessariorum , aut freque
Nullus igitur9llogism' Afortuitoris uia demo stratio.
Quamobrem aurem non esse sensilium'quia Seibiliasune uniuersaliae 3 Sensitia nonseunt uniuersalia: Sensilia igitur nonsenescibilia. AHM adeo si super Lunam positi obiectam terram uideres, ecbI eos tamen caussam non uideres; r hic Aristoteles contrarium tamen secundo capite secundi proponit. Ae quanu oria--r uniuersale a sensibin,ilia ramen 6 2 μιωrερον honorasitius,
qμia caussam eorum contine quid norandam nobis rursus est,ut
iste ligatur ex Aristotelu doctrinagenera, disteretia que,ss' cic esse,quia sint eius uniuersalia: desinitione de initι eau ses m esse, quia complectatur eius uniuerialia. Addit Ara toteles 3 sensilio unius exemplo plerunque uniuersale concipi,ut Isi uir mperforatum videremus, flumen transii eim, causam nequaquam qua remus, protinus conciperemus . Hane caussam Philoponus
assert dulicem ut quod porosium ut quod Iosticuu. Haec e pilis est γα πωσις,quae certe ex superiori scientiae do trina abside Πrcipi poterat. An scientia est fortuitorum ' mimine,inquie q*ia est necessarioru ,ut definita est. An sensilium'minime dices, quia est uniuersalium, quia id nota rim Q ας prius expo- .suit.τερεασματα hic itaque sent,nulla noua ad paradam scientiam utilitas, non magu ad demon frandum necessaria, q*am' ad ben/ Aqu Biam Letrina barbarismorum s solae M orum. At caeterisparibus breuior nesor praesti an ioraquesunt,ut Aristoteles antea docuit At Γωσολογία vitiosa es , Aristotelis iudi- σι damnata, t antea iam patuit. Quare nihil hἰc Ut Amst
573쪽
isi P E T. RAMI relicu,nihil Aristotelis principiis consentaneu. IN rs. CAP. 1 Capite uicesimo quinio ponitur quaestio ηπερι της Mnωνιας Qv ἀοχων,de communione principiorum,an omnia allu morum principia sint eadem : ad hane quaestionem rebellendam mutit e rationes asseruntur. Syllogismi partim falsi, partim ueri. At neque albora cum piat contraria plerunque ut iustitia o iniustiria,neq; ueroru sint heterogenea,principia sunt eade.nec si e munia quaeda pricipia sunt,ut axiomata,ideo sium omnia egenus
emmyubi 'a ex quo est assumptio proprium est. Et principia si
eade e coe et finita: at infinita Aun ut coclusiones tu uero alia necessaria sunt,alia con ingeria: nec si dicantur in singuli, scieri ieade, ιn uniuersis erut eade at no eade ese inductio anal , 'artim declarabit: nee si quaeda propositionei immediata sunt cirs necneae, iccirco eadem omninm artium principia erunt. Haeret Aristotelis argumenta sunt ad hanc quaestionem refellendum, quaestione uero ancipitem o ambilua . Aut enim lucris an principia, id est, ementa media,argumenta denique δε ui morum sint eade summo quodam o communi genere , ut antea Dialeelica dicta est κυρία παν-ν, domina omnium G omnium a rium communis:aut quaerit an sint eadem subiecto certae artu IGnereint Arithmetica inter ρ,Geometrica inter se siunt eadem: id est iuuene ut dictum est prius: aut omnino quaerit, an eadem snumero sint,ut scholae nostrae loquuntur. P remo genere eadem non ese, certe satis comprobat Aristoteles ed id quaerere perriadiculum uideatur. Si uero nune distulet, becundo genere non e dem omnium si uisimorum principia escis πλογιο fuerat inans. Q ud enim aliud san renia tribus capitibus,s primo, o Luo, nouo disseruit,qubim propria sesentiarum esse principia, non esse eadem non communia' vers igitur ut de primo Γυα :idemitatis, ut ita dicam, genere diserere uideatur. Huius enim quae 'ionis susticor. istam hypothesin esse,quamis ea tamen non 'exprimatur . Aristoteles unam communem omnium quaestionum
dis stionem in ollogismo putauit, in prioribus anablicissemel tamam docuit: unam autem G eandem communem o
574쪽
A N I M A D. LIB. IX. Issa trium Mogismorum,o ιumque quaestionum inuentionem es notulauit ut primo topico te statur,s nos ante di imus. Ideoqueret libris eam dis resam videmus in catrior 3,m ιnterpretatιο-ne,in Eundantia prvositionum,in postferioribus anablicis,in topicis.Videtur igitur hic quarer an omnium Ibitu moram argumenta,id ei Z medi principia, temerassint eadem,ssetque eom-munu eiusmodi, mediorum s principiorom quaedam doctrina, qua octu mi omnes instituamur. Et certe sis media omnium bilogi morum eadem G communia essent, eorumque communta esset umi doctrina . Quicquid enim ad aliud probandum uu explicandum asseretpot L Acti generalibus decem concinetur,
clarum ausatorum,subiectorum,adiunctorum,disentaneorum, comparatorum, nominum, di imbutιonum,delfinitionum est imoniorum,s eorum communis G eadem est doc bina,Logica nempe GDialiaca inuensio. Id igitur refelleresi uoluit Aristotele hoc loco u in primo tvico uolui erratis labitur sicut itilic ereavit,ac lapsus e ' quemadmodum secundo ammaduersionum libro docuimus . Imo Aristoteles ipse Aidetur iam antea id ipsium refutasse, eμm docuit Dialecticam κυρίδι πωτων eiraro eamque omnibus arribus, omnibusque qua tombus comune esse. Namsi dialectica communis est cmnibuι quaestionibus o disiu, rations bus,certe mediorum e principiorum diatrina quae inuetio est, s de Dialectιca partit in altera , rora etiam eommunis erit, Ariistoteles in Metaphysicis tertio oe quarto libro dist ratio docet unam ese artem quae principia omnium artium ci munia habeat o con ideretis duodecimo confirmat principia o rum rerum esse καl' ὐαλσγὼν eadem omnium . At iam δε- cuimus doctrinam illam esse logicam. Quare si Aristoteles hane sententiam refellere uoluit,uetum G Aristoteu quidem ipsi probatum rebellere uoluit. Atque ιιc omnino τερ- χοπαμ ad' scientias sartes construendum prorsus ιnania . Aristotebcre n
575쪽
νους diuinorum tantumnon etiam communiter omnium immediatorum,divinorum ea non diuinorumsuerit 'Multo uero ma-
gnificentius eph, quod idem Philoponus ibidem paulo p. ' ait
πεθος υεργέα του νοI Γυπυ. Principium uero scientia talem intellectum uocat, quia communium notionum perceptiris omnino immi diatarum propossit tonum cognitio, quaesitae I qui moen nobis est extrema quaedam G obambulans intellectus huius e Fae lio. Hιc tam nobilis locus animaduertendus V . Lumen est in nobis diuinum certe s caeleste,quo tamen π mediata imme- sdiata necessaria G contingentia s fortuita o caetera denique omnia cognoscimus non sol in artim principia, denique
quod Aristoteles primo topico Ar horde illa Anae praestamιον ait,ώς ο ιις υ ο φθαλμωρους ον τη ψυχη,utu jus in oculo, laintellectus in animo,quomodo in libru de anima o νους. ab eodedicitur. Hoc Logici. π DialecIcu lumen estgenerale,commune, tinti resile Sed ad Philoponu redeo. Intellectus ait hic, sineb Τοgismo immediata propolaiones cognoscitis certe fines qui semet cognosti iudicat, G perpedit. idque niturale iudiciu tatum 4 est: arrisiicr nihil habet : hoc desinitiones,hoc distributiones, hoc sii Mollogismo ut dixi demo strationes, hoc denique una iudiciuomnes amu catholice G methodice depriptas in titutiones ex-
576쪽
A N I M A D. L I B. I x. 18sa aminat perse indicat nec tamen in eo ratum lucet ut Aristoteles uidetur assii mare sita usquequaquein scietia, pinion arte, prudemi disceptatione a etia.Huim luminis partem in argumentis inuerio Logica imitatur splane assequitur : nulla enim est rationis species,quae no inuetionu dece locis, us,u,caussatis, subiectis,adιuctis,dissentaneis,coparatas,nomine,rrι burione m-rione, resb Onys coprehendatur, parte in dissu mi methodidistositione imitatur ed no assequitur .iudiciu enim propossitionis G assumptionis naturale tatu el',arte nihil ad uuatur. Methodus prudeliae praeceptis coprehedi no potestinaturae solertia,Cr usus prudelia duraxat innititur. Sed haec satu, ο νους est prin cipioru et causam,ait Arist. Meminerimus tame quod θονες in principiori; cognitione tantu ponitur hominu esse placitu, em libuit hoc licet generati communi nomine,tamen ueluti proprio hic uti. Quod rursumbet ultimo capite libri secundi : at si uerbietaunu o humanus usus uel in Aristotelu philosophia consideretur, Aristotilicu hie nihil erit. Quoties enim Aristoteles usum loquendι communem sequitur, ανου nomine, illud quod dio, mentu commune lumen Isignificataeognitionem principiorum nomine is νοῖ significare scholasticum commentum est. Seientia uero eth necessariorum: opimo est contingentium : π es ξά-
3 G ον incertum quiddam: δοξασὶν θ' vinabile
nemo G scibile idem pote t esse : ut Epicuro omnia eoncusione fortuita atomorum conficiensι, edisiis Lunae opinabilis erat: Hipparcho ex necessariis causio intelligenti,stibilis. Sie opinio et scientia ροληψε τροπω, conceptionis modo non subiecto semper disserunt, ut eadem de re opinio uera esse potest, salsa. Interea notabis hie abAristotele dici,quod antea capite decimo quin o obscurius indicatu est, Dialectica propositione esse e re σον, ut apodissicam : ut illa videatur talis, haec reiura sitri quodH iterum capite decimo tertio secundi dicetur. Notabis item in rum Giῖος hic sic opponi,ur an ea notau miro singulari quod per se est,s eo uni quod est insingularibus. Quomodo loqui uidetur Aristoteles, elim uocat hominem Socratis o PlatonΗ
577쪽
a8ώ P E T. RAMI AN. LIB. IX. Deciem. Hoc extremo eapite distributio G e plicatio Γσνοίας, i χνης, φρονησε )ς,σο pis lari adPhysicalartim ad Ethicaxemittitur in phsicis tamen dis de rebus nihil dicitur . Itaque Philoponus per φυσικίαι θεωριου insinuat nobis Metaphysicam H- ηπερὶ Iomor λεγομενωi,qua de entibus disserit, ait.
Sie Arisbotelem excusat, s verbum cum uerbo commutat, propterea quod in Metaphy sicis desapientia dicatur. Est uero ut
Philoponus idem ait sapientia idem omnino,quod scientia: aut si quis accuratius di tinguere uoluerit, -n πν π νου, i tellectvi extremum o uelut ipsius .ibsolutio. Haec uero sapietis,
qua diuinas o intelligibiles Decies agnoscimus, Apia. dicta, tquasi σαφ α declaratio, quia per eam diuina nobis manifesta
sint at περι της ωνοιας, n qua nec in Ethicu,nec in P, sicu, nee in Metas sicis: hanc uero Philoponus nobis interpretatur ΜογιςDQω ἀγωγω Mut initio citam. Elgenus essιcit omnis distulationis opinabιli Dialesie apodi Scae: denique quadocu-que aliud ex abo explicaturseu definitioneseu distributione, seu quauu explicationisDeci δειανοια dicitur,s Γύ νοηπικὸν, quod ita cumscitur. Quare Philoponum pruno capite errare docui, qui Δνοητικὸν opponeret α σθη κώ. Est uero in hoc uerbo mirabilis Aristotebs ομωνυμία, ut antea dixi. Extremo capite sdefinitur ά άοιαί ςοχία τις - ἀσχεῖρφλξο ωτου μεσου, coniectiva medi in tempore non meditatio,id eo,causae rationis extemporalis inuentio, uel Κρεσις Γηχειρα 4 μ , i uentio fulta med ,ut Themistius ait: Latine dicitur acumen, solertia, sagacitas, ingenium : rs enim tropis aliquando in eam
sententiam utimur, sed ex omnibus acumen maxime Graecum illud exprimit, ἀγχινους,acutos dicimus,qui celeriter causam propositae rei cocipiunt. Huiusos perior capitis πρε προανα minus moli factum,quam severior ad paranda tamen scientia,
quod anabseeos hoste ris est propositum, inutilia Πρεπυιαπτ sunt, Aristotelic; ἐμια ρ eis ad instrue las artes oscierias necessiria nulla habetschola Iica sinerte Pini di taxat habet. Animadu rueonu Aristotelicam libri noni 'av. :
578쪽
P. RAMI VERO MANDUI E Loquentiae & philosophiae professo
ris regii, Aristotelicarii animaduersionum liber decimus.
IN I.&2. CAPITA., E C v ND I libri diatrina tota est de caus sis,caut alis,di'ibutioncidefinitιon originei uniuersalium G principiorum non propria, a disici 5llet mi, sed omnium qu Ηο-,
i omnium ollui1morum , imo etiam non allο- - - gisticarum explicationum omnis communis, non propria inquam bilog mi ex causin primis o notissimis rem concludentis, quem Ariostoteles demon ationem faeir. In arte porro,quod commune sit uniuersi generis, uni steciti attri-Here, sophisticum Aristoteles appellat quinto capite superioristi νι. Quare quicquid erit in hoc libro eo οἷ,non ad demonstrationis ullam artem propriam referemus: sed ad communem 3 Logicae artu inventionem . De definitione uero tam multa,quadi serentur in hoc libra,e Platone sere sumptaseunt. Uthagor primus delinationes in numeris,deinde Democritus in physicis, postremo socrates in ethicis celebrauit . Atqui duo puniari αν ποῦ Σοκρατέ δεκά ως ἐπ--ους λογους ic τοκαδολου, quae quis merito socrati tribuat induetioneso de initione, uniuersales ait Aristoteles) eapite quarto. R. metaph Pi . Theophra bus porro π Alexander duos scientia modos dixerunt esse , alterum definitionis, demonstrata onM' alterum. Quod Aristotele, ut iam dixi locet in metaph Pu: de demon Natione pleriore libro a clam ese, de δε imtione agi pecudo: de duum sicientiae modis per de initionem, quae quae 'onem quid est: o dem frationem,qua lustionem propter quid,
579쪽
i88 T. RAMI explicat: Theophrastum o Alexandrum hic non reprehendor idemons rationu nomen prosiluiseni specie cum Aristotele acciariant, non probo : torumque bilogisticae de fisationis Lem
mentum ut commentitium, ut non Arisbotelicum reticio, qua
obiem paulo pWh dicam. ut uero notata Philoponi, Est iij, o reisquorum contra Theophra 'tum o Alexandrum dissensio, quod secundi I us libriscum non sis definitio G quan- de
definitione praecipiatur, praecipi tame per accidens,luia definitioni accidat ese medium demonstrarιοnis. Aristotelu studium aliquod interpretes hi uidelicet enserui, dissut o demos fratι nem, demon fratιοm definitionem subiicientu. Attamen homines 1 bi tam acuti ad parandam sciemiam,principem locum de λι- rioni concedunt . απυ κυρος εχes totum principatum habet
definitio aiunt definitio per se scientiam pari demon stratiosiane desistitione non parit. Et quid c inquam cum Aristotele, de scientia cientiaeque generibus G mod Παcipiat, quomodo preaccidens de principescientia instrumento praecipit i Ergo post riorum secundus liber Platonicam de edi doctrinam Isibin ponit, si Theophrastum Alexandrum,imo Aristotelem ipsum in Metaphysicusequimur. Sed tame Aristoteles definitionem in
demo Hationis 1 eciem traducere uolui nee interpretes fortasti shic omnino latatur.Hic multa commenta περι-ἀναλυσεως
praetereo, de quibus alibi dici commodius fuit: Artes omnes de . Ditionibu diuisionibu caussarum redditionibus π explicationibus, o exemplis tractantur. Aristoteles quaeptionu siimplica, quid est,explicationem, finitionem appellauit. quaestionu composita propter quid est, explicationem , qaanuu definitio esset, definitionem dicere noluit, demonstrationem dixit: quanuta quaestiones quid est,s propter quid o faciat easdem, earum tame explicationes easde facere noluit,duas distinxit,ut de initio definiret essentiam νω. demonstratio de subiecto demothraret accidens φ συ λιμμα .sex hoe eommento multas in hac arte tenebras genuitAd quas disecutienda. magno ad noto nobis oram duo proxima capita, quorum senuntiam diligenter atro-
580쪽
ANIMA D. L I B. X. IS9damia. Duobus igitur primis capitibus agitur de qua μο- Dem rene iam ac disseretin .Finis omnu quastionis est inuetιο --da,id est cognitio,ut Eustrarius re G interpretatur: . o πη-
aequalia numero sinus quaseimus. Hae propossitio est ex eodem Z quia qοψιο- sinu sfuntia, ideo quasita quor manerosum,totidem si cognoueris cita erunt: propositio tamen est Aristotela doctrinae non congrua,desinientis stienam ex caussa p mane cessaria uniuersali multa enim quaruntur farra ita, e silia, quoru m nulla talis sicientia est . Genera quaestionum A
dua postremae compositae. Prima secundam, tertia quartam au- recedit , araecedentesque sine eonsequentibus cognoscunim non contra. Pruna a tertia ecunda G Parta eadem,quoniam eo- dem aromoto tractantur, modoque tantum quae ionis dieran quod altera sitsimplex, tera composita. Haec duorum e situm Aristotelica doctrina est. Genera porro quastionu)ι apodiaca quaeratur, quoniam tu I bru παξις; oti proponitur, i tauo. sic ab Aristotele definitur,ur explicet δεα, π, certe umcum. quatuor tu erit an dicti nec quae'o an est rit apo Adica, quia non quaerat accidens desubiecto, quaepola demon- prationis materia ut, sed subiectus euer quaeri r Ara-
subiectum, ut lunam,aut terra, t Iole,aut maguum. π suctum tanqua principium ponitur in artibus 't Aristoteles antea
docuit: non dilutatur quare να - an est non est apodie arNec iisdem rationibus quastio , quid est,quia no quaerit accidens 6 desubiecto , sed d finitionem de definito . Quaestio,qμia est,' quaerit accidens de subiecto , uidebitur fortassu ardictica esse. At Aristotele, capite decimo libri superioru distinvito a QP Aa, cum Iacto, ubiectu adiunda, sqvibuslibet aramen