P. Rami, ... Animaduersionum Aristotelicarum libri 20. nunc demùm ab authore recogniti & aucti ..

581쪽

39O PET. RAMI tu ueris explicari possit Isine causiis ,sic exposita Gἀδ ξιν non cofecerit si dixeru ex caussa legitima evbeari posse, id Arist telusuperiora doctrinae repugnare dicam : deinde si posui, ut

Aristotetis hoe libro posse uidebitur,atrame nee sic qui de demos ationem effici concedam e nee Uno scientia dicitur ab Arisbotele cognitio principi π medr,sed quaestionis expositae,ut

ex quaestionis non medιν modo scientiae modus metiedus sit. QD Itione igitur expositia'expleta, scimus, quod quaerebamus: quaerebamus autem in illa quae tione οτι promiscue s generaliter, an accidens; iecto inesser. Itaque i uere id constaterque concluseum est,scimus accidens subiecto inese et non quaerebamus et propter quid est: nec ueri propter quid uerum sit animaduertiamin . quantias eodem argumento utraque quaeptio p6nt exponi, rsecundo π nono eqιribus inteli getur . Quare eum dem Datio explicatione cae et cientiaq; polliceatur,quod no efficitur quaestione, quia, quaestio, quia,dem Datiua cI apodietica non est.

Unica superest igitur quaestio δ ι π quae sit apodi hca, nec ea

ramen recte definita, quod quaerat propter quid acciden I bie

dis insiit: potes fenim quaeri Isimpliciter Kμ n οἰκ α propter quid domus et 'MAristoteles ipse possea quaerit. pote 'genus de specie,nt,Propter quid homo est animat' quare sit quaestionei apodicti- sem Arithoteles partiri uoluit,vitiose partitus eth, quatuorgenera pro uno posuit,neque ramen id ipsum redie desiimuit. Et Aristoteles in generibus caussarum, cum docer ex iis Isinguli, demo-yrari, nu qua proponit aut quaerit Oa ed δεα interpretes cu uideret an ab Arisbotele in m libris de quaestionis G quaestionis δια τι mediis,tam multa diei de quaestioni, aute es E 22 mediis nihil diei quae ι uerur,quid eger ea pae,quamobre quatuor

quaestione,Aristotelesproponeret,iam duravit in struere quam etia altera apodictica esse negaret cui dubitationi Nubtii du respondere uult,ineptia sua indicat: ress odet enim eῖtra Arisboldii 4 doctrina,quae hone an est ad quae tinne,quid est: qua tione, quia esst ad quaestion propter quid eost reduci. Cu Ari Poteles an

rea doceat, in est, a quia est. quid est, s propter quid interse

582쪽

A N I M A D. L I B. X. 1911 GUenti, e . Si uero quae ibet quaptionum genera partiri uotae

Aristoteles,grauius offendit . nec enim ho sola sum. Quaeritur enim quales quantil' quid agit' ubi est quado ueniet' π insinua a. Quamobrem uide qualis hac partitio sit De quaestιοnwMapodici cis uidetur loqui, quatuor genera evomi: ar tria non

junt apodictica,aut si genera quaestionum in uniuersum partiri uoluit, omisit plura quam comprehendit. Quare partitio haec nihil habet Ar botelicum . Est aute obscurus hu capitibus, locis aliquor ictio genere,aς άριθμον ἁ ζ μ ερους,in numerumo in parte dicit pro composito,s opponit si ociter,' quia videlicet numerus G pars compositionu stabola pura σοι pro εἰ confundit,ut saepe postea in hoc Abro . Et eum probae Ara hordei sinem quaestiona esse mese inuemione, lubrice loquia ruticum ait ιn quastion an e L s quia est,quam an sit media,

o in qμ hone quid ejh, s propter quid est, et aeri quid sit

propter quid sit medium.at id non agitur : sed quaeritur medium quod explicetian 6Lquid est, quia ei propter quid est,et αδ ιον caussam appellat omne medium, id est, Humensum: quo loco se ridiculos interpretes indicant, dum distulant in silmpori quastione non esse medium, quia duo extrema quae 'Onu non sunt,ut tertium sit medium. At propositionis omnis qu franis extrema duo sunt,seubiectum o attributum : π medium metaphorice capitur pro argumento,ut alibi dixi rut λσγος, aristo, ratio πfidei proprie sit idem quod medium metaphorice hie significat,

uno loco pro τῆ ῶν , usurpat estia οἰσι, : locus est praeterea quod sensu percipiatur uniuersale, contrariuι ei qui et uigesimquarto capite primi. Qualis locus es rursus ultimo capite huius, sed in his diutiis immoramur. Aristoteles desinit dem tratione, quae explicet δεοτι aut Hια τι quod idem est . De quae honibus multa praecipiuntur ab Aristotele,duobus totis evitibus,an esti' quid est,quia est,quaobre est. Ite in Topicii problemata quatuor exponuntur sub quaestione quia est ut Graecis interpretibus quibus a placet coprehens de accidente, genere, proprio, sinit ismet ad quae topica tota relata sunt. In Rhetorica uero G Aristoteles

583쪽

Aristotelem secuti Grieci ae Latini Rhetores ici non potist iqinim multa quastionum nomine commentisiunt. Atqui has omnes quaestionum distributiones inutiles esse dico. Quid ita 8 causamo argumentum ab Aristotele ex hii capitibus accipio. Quis est sinit quaestioni unuentio medr ait Ari Totiles a scientia, deoq*e qu tomi oscientiae genera facit eadem. At ιnquam ad inem quaestionis assequendum nihil te quaestionum harum pam .

titio adiuuat: propos irae quaesonis partes uideantur,earu causese, facta,cateraque argumenta inueniantur, inuenta quaestioni accommodentur, quaestio cognoscitur,o iudicatur,et misi non

consideraueris ex quo genere quastio illa siit in est, quid est,quia et est, quamobrem est. Ad sinem inquam quaesonis assequendum

ista quaestionis partitio nihil affinere inutilis igitur est. Quaestio consideranda tibi tua est, ex quo genere si t harum quae homo fideranda tibi non est.non alia est, uel in his duobus anal ticu inuentio, prima quaslionis, aba secunda , alia terti alia quartae imo Aristoteles ipse doce eodem argumen o quae tionem quid est,s propter q*id est exponi , nempe definitione : nec in priorιbus anabricis alias sigura saltu moru, tu quaestionibus

accommodauit. Denιque sermone Gramatico, ornatu Rhetorico hoc cr illo modo quaesita res exponamus, ad Gramatici tamen ssermonu arte,ad Rhetorici tame ornatus arte, quaestionus ecies

ita diuidere nihil attinet sic in Aseredo quota alio, atque alio modo quasilla res disceptentur: atramen ad digerendi artem, ad dialecti eae uel inuentionis uel di psitionis artem nil modus quae Nonis attinet sed hac de re satis.Hic primus Ut horia capita fruerius,qMod doceo ex Ara botela docirina,quae honu partitione in Logica arte inutilem ellier Secudus est fructus multo maior de demzstrati syllogisimo tota duo haec anal tica per Irepunt. Ardemongrationis brui mu nihil esse, maxima etiam Aristotetis exemploria ἐ παγωγη,iζορία, ἐμπειρία ιam antea superiore li- 4bro probauit, o hic praeterea non solum nihil ese,sed nihil essep r ostendo, Mollogistica demonstratio non modo deducia no

sit ex Uuoed ne deduci qui sim ullo modo post: Det num in

584쪽

A N I M A D. L I B. X. Ist a salui'ea re an ea dixi,demonstratione ιn demonstrat ua quaestione retineo laudo : ar brusmum demonstrativum, aut demonstrauonem lassusticam ex Aristotelu principiu nullam Nerio. Ergo quaestionem hanc ex iu duobus, cratis deinde sequentibin huιus libra capitibus doceo , tam absurdum essessi risticam fingi demon ationem, qualem Aristoteles Proponit, quam ignem frigidum aut glaciem calidam. Quo modo inquies

rem tam nouam, o quidem ex Aristoreia doctrina eo rie,' Animaduerte, inquam: quatuor qu sonum genera facit Aristoteles,duas antecedentes,consti entes dum, an e 'antecedit,quid τ est equitur: quia est antecedit,propter quid est sequit ' nec consequentes explicantur,nisi constiterat anucederes esse: Haec A potetu doctrina est in hu capitibus, a rursus erit nono rapite.

Hiri; porro quaestionu una est apodictica ut dixi Iboc τὸ quam ollogismo non posse rencludi iam distrato , nee siluimeo iudi- eis aestimari , sed ιnt Hectu uidi cara : quid est edit , luna ' est

priuario luminis a luna propter obiecta terra: llui mus hie in. Aristor u litera nullus est,neque omnino esse potest, ut Aristο- telis quinque proximis capitibus a Uime confirmabit: hoe iudicium νωβικον intellectivum Isimpliciu si rustico, mώltο-3 que praestantiu s excellent , i tanto quidem excellentius, quanto ο νους- δεῖ ς'-ς iose ecbu scientia praestantior et .

Quaestio igitur quid est, s liuisimum restκit,omnique I Det mirenelusione elariorem G diu triorem expiaatonem habet: aia

surdumque sit dicere quaestion , qvid est,explicationem Idillogi-Aeam esse uel de incisum ollogismum statuere, tanquam desinitio persecta quaestionem quid est , explicam bilui'ο d linitum situm cocluderet. Conplet iterum dicam quaestionem quid est,ν β κίω esse,non συλλογιτικ&υ,hu Aristotelicu fundamen- tu positu, dico quastionem qu imobrem est, item νωπια- estiri non ΜογιςDilia . Propter quid luna de icit'quia priuatum lumine a terra interpolita: e eae 'tu in hiema Aristotelu eg ν -

585쪽

de.itur. Et hoc argumentum e quod priore libro pollicitus sum. Demon fratιonem antea probauι infinitis o probatu exemplis. .logumo beparari, s demo frationis essentiam nullam et LIMUno fendere Quod autem demonstratio quaestionu,quid est,exr alio,bllogismo concludi non posset ue reieci, ideoque probandum hic iam suscipi uis rogisticae demonstrationis commentum uanum p ο Ins s mane, Aristotelicisque principii ,

alienum tandem abquando plane cognoscatur. Ergo hoc argumentum melligi malime conssiderari uolo,dico,inqua,exlscationem quastionis,quamobrem est,ibilogis eam non es e, nee as uisimo concladi posse,ac sii tentes Illogismo concludere,quae-pιonem οτι concludes,non quaestionem δια I, idque ex praesen i Aristotelis doctrina confirmo. Non quaeris quid est,nisi constit rit an sit: ita non quam,propter quid est, nisii constitera quia est,ut Allatetis docuit. Fac igitur tibi βllog mo iam coclusoreo pare, an luna deliciatio quaestione reliqμam ese, propter quid deficiat: si ex lunaris eclipstos definitiones,llogismum eonclusee-m,hoe aut meliore, si fieri potest nodo, cum luna pr. uatur lumine propter interpositam reseram, tum deficit: sPruratur lumine propter imerpositam terram: Luna igitur deficit. Concludis hic quaestionem οτι,non δεου. Etenim quod in Aetia eo organo tam saepe dicitur , quaestio allui mi s conclusio ra

tione tantum disserun re sunt eaede: denique quod cAluditu id prius quaerebatur. Concluditur autem hocsiluis juna gitur

deficit qua ho itaque juerat, an luna djicit ' qua est quaestio. τι non δια s,s quaestio quidem quae iam posita, o confessa nobis habebatur e ira ram conclusam nobis concludi, o actam orsus agis. Nec dici potest tum qu tionem qnamobrem est, s lis qgismo concludi, cum argumentum definitio , nil caussa, propters m re est, impria o necessaria fuerit. Etenim ut Aristor omno huius docebitis est omnino uerum desinitionis argumen

586쪽

A N I M A D. L I P. X. 19 i re quaestiones omnes,'an Ut, o quid, v quia est,et ropter quid est explicara mo-u. Probare enim potet qua pionem an homo si r per eandem depnitionem,

Animal rationale est: - . Immo est animal rationale: duitur homo est. plicare potes quaestionem, quid est homo, eodem arguine ro,cum quaerenti, quid est homo, respondebis, et animal rationa te. potes eiusdem generis argumento quastiones reliqua, ef edιν an homo est capax disciplinae' dices ex maioris extremi de me istiones

Q cquid naturalem ingenii ae rationissaealtatem habet ad disiciplinam capiendum,capax est distet lina: Homo habet: capax igitur est disciplinae. Potes,si quaeratur quamobrem siti eapax disciplinae,eandem de-Ditιοnem,aut aliam persectiorem si habe ii, resiondere, quia

naturalem ingeni, ae rationu facultatem habet ad discit a capiendum. Ergo inquam qua κον Aristotela quae hones eodem argumentι genere ut d seni: ιone, posuim exponi . Quid igitur' 3 mhilne inter quUiones intererit, si nihil inter ar1umenta inte

sit' cum ex desinitione per integrum 9 Esinu explicabo questionem, An homo eis, ex licabi nesimul eod syllogi Θο quaestionem,quid et ' Minime dice, nec enim quaestio quid φ,ω ristica est,tota est νοηnκή : cum ex de initione explicabis quaea Ilione, q id est, xl beabisene simul quae ξλοπem,quia est 'Nequa- . qua . Qua tiones enim genere disse um: illa Vf νοροιχ η, hQuero etiam IVογι χη π quanuA idem lumen argumenti in quaestionibus omnιbus adhibeatur,non tamen e idem quaestio, quae illuminatur: nee eius lem rei Aientia cognitio conficitur. Solu eodem lumine calum vides Cr terram, eaelum tamen qui uides, non ideo rerram uides: argumenti immediatι cognitio appellatur ο νους ab Aristotele: explicatae inde rei cogniteo scientia: M res,qua tu itur, sic rei quaesita explicata cognt-

587쪽

siis inde facta cognitio,stientia nunc dicitur. Itaque scientiaste cies ex quaestionis 1 ecie metieta est. Quaerebas an est dque uero argumento, I quod quaereba ,explicante, nosti' Nosti quaestione an est,non quid est.Quarebas quid est idque argumen o uerris quod quaerebM,explicante,nosti'Nosti quaestionem q*id est, non an est. Quarebas an hoc accidens illi pubiecto inest:idque legitiam cI congruo argu mento nσι ' Nosti quastionem qμia est,mnquastione propter quid est. Quaereba propter quid hoc accidera illisabiecto inest, idque argumento quaestioni restondense nosti

Nosti quUione propter qηid,non quia. Quamobre qua rati et respodes, si definitionis arei netu in Flu mossit,ideo quaestiο-ms quamobrem res est,explicationem haberi sie enim explicatio quaestionis an est, explicatio esset reliquarum quaestionum : Sie item definiti' , definitum definiens in falluisemum ueniret: Atrestuit, ut Aristoteles docebιt, s idem argumentum ab Ariastotele septuno capite de duabus primis quaestionibus troatur , ut eo loco commodius intelligetur . Quare quaestio δα. Gnon est saltu mi : δε-οκσεως breuior est, ut sunt omnes quo

Quod si non restondeatur moratas ον, αμειτον, ωαποδεκαν, per se probabile,immediatum,indem rabile quaeremι, protinus

renti responsio tua non probetur, ut etiamfalba uideatur,protinus existet quastio orsan homo sit animal bipes ansuetum. quasalluistica est: nec magis in composita quastione quamobrem

est,quim in simplici quid est,resioso d sinitio is solletisticarat atrobique desinittio respondetur. Denique eum artium materies tota debeat esse καπι evrib res,κάλ' orant, καθολου, ut ri- qmo libra dictum est, doctoris ossicium non est syllogismo uerum discipulo probare, sed res illas necessarias, sangene φνι o c. tiacem in definitionum, distributionum, demonstrationum en

588쪽

x deri methodo GPoeare, ut reuersis distentu animin res proposito protinus in elligat, ut eonuersus oculus positos in bono lumine colores repete cerneret. Haec noua miranda uidebu- ijsquι tenebris scholasticisoccaecati nuqua distulationusiuaru usum

sequetur,iuι uιdebunt Grammaticam totam, Arithmeticam tota

sines logismu institui,haec non solum uera ed etiam istipem periucunda erunt.Geometriam uero de qua iam multa dixi tum demum facilem habebimu puerilibus stud i habilem G - commodatam,cum breue illud o apertum ex causis νοητικον umen recuperarit. Sed de his forta ν nimium multa. Concludo, Τηod institueram, magna Aristotilicis principi s ileni umoambitionubilogismo demonstrationem cr explicationem qu stium, quamobrem est,ab Aristotele subiectam esse : nec in qu stione, ' amobrem est nagu bllogismum requiri,quim in qu 'stione quid est,faciemque calidam, ignem frigidum non ab surdius appellari, quam biluismum demonstrativum et o bum secundum fructum ex dis duobus capitibus percipio.

Ocis capita Linops de definitione ita tractura siunt, ut de Uulsionis obscuritate certatum esse cred. u. Quaestiones cons sam obscurae adhuc multae fuerunt,nulla tamen conctu si fuit, m lla obscurior. Est autem hie imprimis magnus Aristotelis labor sudor,Wμου παρο φωσιν definitionis illam quam superiore lituo tentauit confirmet. Plato ad instituendaι artes definitionei distributionem,eausae redditioneproposuit , di usticae demonstrationu non meminit, e m inise potera eum nihil habeat ά desinitionis expluatione diuersum. Aristoteles Platonem

derisit istributionem labefactare puduit, definitionem demonstrationi supere uoluit, ut demon'ratios quislica uelut ami amsingularum magistra sua coliretur. At demonstratis D-o.iii.

589쪽

esi diluratio trimae partis , aliquid si quartas tertiae. In hac quaestione legem Academias quemur .de puncto in punctum, de capitulo in eapitulum ut iuber c loquitur breuιter agemus. Prima pars ut dixi quιnque capitibus proximo dicteritur. De Lnitιο neque demo stratur, neque dem irar: quid non demonseres tu quatuor capita prim sum:quod no demonsecret, quintum Ur. Tertio itaque capite prima parti, inficiatis diseritur,quod do sinitio non demonstratu quia disseram i uerse deo initio CP d monstratio . Primum argumentum est, quod omnis definitio sit uniuersalu Uirmata, non aurem omnis octogi-- , quia in secunda figura negatus,in tertia simularo.Quid hinc uero eo clude,' siluisimum definitionem no esse. Aod non quarebatur, argumento contrarium est illud octauo eapite primi, quod

definitio neque ut totum,neque ut pars, neqμe esse, aut non esse uedicιt, imo dicetur sexto capitμ huius argumento, in definitione nil τηγορῆQ . D stincianes interpretum hie laboratanti homonimiam Mineo non probo. Fallacιa enim est uraιr Arictotele,) t mque sophisticum illud est cum agitur de specie θ' uiasmi, demonsti .itione, quam fingit Aristoteles, dirusmum, id esEgenus ponere silui min ais non omη uniuersalu π affirmatus at hic non de syllogisimo, ted de demonstratione agitur. Quam

est uitur illud catholicum'becundum argumen um est, misinitio est, λς ουσίας clientia, non autem accidentiu-, 4 demostratio colura,accidetvinm, non essentia: quod uerum e for

590쪽

A N i M A D. L I B. X. 19si es mia est definiti quod demonstratio demonstrat, et accidem

subiecti. Terrinm ess aethmencum, unιm quatenus unum, βιentia una e F. Ergo quod scitur desinitione,nescitur demonstratione: πcontra. Hoc argumentum consenui cum Πι ore. Quartum,definitio et principium demonstrationis: In quin o argumento repet ι-

tur secundum cI quartum, quod definitiosiit της ουσίας, quam

demon stratio pupponit. Sextum argument , Demonstratio demon Bat aliquid de aliquo : in de intrione nil κοππορειτ ateribuitur .M primo argumento dicebatur α π as Uti κατ- γομον, mne quid est categ ricum. Septimum argumentum,D

initio declarat m n Q quid est, em batio declarat ο τι, quia

' est hoc de hoe,aut non est. Nomine in intelligit Ara lateles eo fuse qu tionema ho quia est , quum utramque qu itionem strui licam esse ait postea capi epeptimo huius. Haec terti, ea-pitu distulatio est, Disserunt definitio G demon bratio maxime subiectu e propositi, rebus .delingio itaque non demonstratur. Intereaque tamen hinc colliges, quid definitiosiit, nempe quod declarat quid est, quae rertia quaestioluerat, P desinitιοnem νebus esse minbus esici,non accidentibus,quae quarta fuerat qμαριο,quorum est de inino. Sed imprimi Aristotilucam desinitιonis demonstrationi, disserentiam hic notabis, quam instιο posuimus. Elf enom mirifice hoc eapite propol ita, ut permirum sile Graecos interpretes in catholici definitione, ubi genus o dio rentiam de specie demonstrabilcmfaciunt,tam Aristototeli caedia sciplina expertes fuisse. Etenim tam mani esse loquitur hic Arias teles de initionem της ρ υσίας εἰνα6demonstration Q si inciam οπον. Quin epilogo capitis huius id totum euidemisime eo

Neque cuius est demon stratio,hinus omnino est delinitior Itaque omnino nullius ei gem accidit utramque esse. sic A ristoteles t

erum Definitio desinit essentiam de initi demonstratio de