장음표시 사용
51쪽
pendere a subiecto in existendo, perinde prorsus ae illis ex aequo eo veniat nullam penitus in sua formali ratione contradictionem involvere. Ergo, sicuti ratio eni/ι 3. a I. , ita notio substantia, si pro ente per se existente ipsa sumatur, est Deo, & creaturis ex aequo communis.
x s. Qitae huic assertioni opponi possitnt, ex iis, quae de entis haud .dissimili uni vocatione superiori loco dicta sunt, facile , ut arishitror , diluuntur . Prosecto , cum in notione substantia , perinde prorsus ac in notione entis, neque Mitω, neque in itas, nec aliud quidquam hujusmodi, sed sola negatio essentiatis Lependentia a subje-eto menti reluceat, quemadmodum in notione eulis sola occurrit negatio intrinsecae contradictionis i 3. I.), nihil est, quod impediat, quominus Deus, non secus ac creatura , ent per se existens , sive substantia dicatur, quemadmodum eadem de causa niti l plane prohibet, quominus Deus,& quaevis creata res en ν reale nuncupetur. Nullam quoque substantia notio s*. I73. , non secus ac notio entis I. et s.', potentialitatem refert. Ergo nulla prorsus ex hac uniis asione sequi. tur in Deci imperfectio. Fateor equidem, Deum, S. Augustini judicio, nonnisi abusive posse substantiam vocari ta . Uerum comendo, substantiana tunc ab illo sumi non pro ente per se existente, sed pro eo, quod aesidentisas substat, atque ab illis afficitur. Did enim, inquit, hoc mihi proderat, quando ct olerat s cum etiam Te , Deus meur , mi-vabiliter Impticem atque incommutabilem, tuis decem praedicamentis putans quidquid esset omnino comprehensum , sc inteuigere conarer , quasi& Tu subjecias esses magnituHni Tua aut pulchritudini , ut tua essent in Te, quas in subjecto, sicut in eorpore I cum Tua magnitudo, ct Tma pulchritudo Tae ipse H ue corpus autem non eo si magnum o pulchruin,
quo eorpus Ut tb . Nihil ergo hinc colligi legitime porest , quod a sertioni nostrae veI minimum officiat. Labentissime siquidem damus , Deum habere neutiquam posse rationem subsedit i ac proinde neque substantia, si stis lautia nomiye, nonnisi quod substaei accidentibus . quodque idcirco mutationi obnoxium est, i euigatur. i
52쪽
do est, quod dicam. Utriusque notionem paucis dedimus in Logica, eaque etiam ibidein innuimus, in quae utraque ipsa substantia solet vulgo distribui. Majora tradere hac super re non est hujus loci. Spectae quippe ad Physicu m, corporea substantia naturasn inquirere s ad aliam vero Metaphylicae partem in substantia spiritualis investigatione vertari. Accidentis notio explicatur.
t 7. Duplex aecidens in Scholis distinguitur, logicum,&pb ficum.
Accidens logicum vocatur id omne , quod rei advenit per suam essentiam proprietates conmitata, eamque officit atque denominat . Sic vestis, qua homo tegitur, est illi accidens letieam. Et siquidem accidit essentialiter jam constituto , suisque omnibus proprietatibus praedito uesicque ipsum assicit, ut hinc vestitus dicatur. COROLLARIUM I. 78. Cum ergo etiam substantia, sive em per se existens, possit alteri essentialito constituto ita advenire, ut ipsain denominet, liquiis do apparet, siastanti ἔm hoc modo sumtam habere optime posse ratione aceιientis logici, Ii alteri comparetur. Hinc COROLLARIUM II. 179. Sabstanιι a sumpta pro ente per se existente, o accidens logicum
I I. et 8 o. Aecidens philium est ens inhaerens subjecto, videlicet ea ratione sufetium asciens , ab eoque dependens, at ipsa sua natura neque se ri , neque epe pom reipsa , quin in sulis Io sit , di in i o producatur. Hujusmodi sunt colores, suoves , alitque corporum affectiones sensi. biles. Dependent enim adeo a subjecto, quod assiciunt, ut nequeant natura sua sine subjecto seri, neque sine illo conservari, & reipsa
53쪽
phsico, ut nullum prorsus inter tua me tum haleri poD . Etenim εχ sενε per se, de inbarere suferio fiant modi existendi penitus oppositi. Hinc COROLLARIuM II. 18 a. Omne em vel est substantia hoe sensu , vel accidens ph ficum. III. 183. Celebris porro est , ac proinde hoc loco haud negligenda, diviso accidentis ph fici in accidens DNiciter assotatum, & in ace dens moriis. Vocant Scholastici accidens simpliciter absolutam, quo sule Ioquidem inhaeret, verum non ita , ut repugnet prorsus, illud fine subjecto existere. Modale vero appellant, quod ita ab eo, quod asscit, subjecto dependet, ut ne quidem concipi sine subjecio possit , ne uis sine tuo perat quam potentiam existere. Tale est ligni rotunditas . Fieri siquidem nequit, ut concipiatur rotunditas, quin lignum, sive subjectilin, in quo ea sit, attingatur, mentique reluceat. Haec tamen Recentioribus non arridet accidentis divisio. Nullum enim, eorum sententia, est accidens simplieiter assolutum, sed omnes penitus rerum tam spiria tualium, quam corporearum affectiones pro meris earum madiscationisus habentur, unde omne, quod est, in rem, dc inodum, ut etiam
in Logica diximus, ipsi distribuunt.
plane convenit. Putant nonnulli, quam plures rei modos esse aliquid reais , distin tum prorsus as ipsa re, quam a iunt, eique superadditum. Contra vero contendunt alii , modum quemlibet nihil aliud esse, quam ipsam rem ita se habentem: rem vero ita se hasere, quatenus pra-cise resus aliis extν insecis eomparatur, ct eum illis eonfertur . Et si autem non inficiar, quam plures rei modos esse meras extrinsecas ipsius rei denominationes, vel in pura negatione consistere, opinor tamen,
id de omnibus dici nequaquam posse, sed modos aliquos esse admittendos, qui sint aliquid reale, & positisum, a re modificata realiter distinctum. PRO Diqitirco by Corale
54쪽
Dantur modi reales, postivi , qui nempe sint alisaid reale postisam, distinctum reipsa a re modi cata , eique saperadditum.
8s. Prosa uv. Corpus spharisum differt re ipsa a corpore eusica. Differt autem per nuram, ut patet. Ergo Aura est aliquid reale. Potest autem corpus, quin pereat, ea, qua affectum est, fgura privari. Ergo Agura est aliquid reale, distinctum realiter a substantia corporis figurati, eique superadditum. Quod autem Aura sit aliquid positivum , non autem pura negatio, ex eo, ut puto, satis evincitur, quod de Aura affectiones plurimae positivae a Geometris demonstrentur. Neque enim pura negatio positivas proprietates habere potest, ut ex ipsis terminis res videtur perspicua.
Non me latet, opponere quempiam posse , ea , quae de Aura a Geometris ostenduntur, non esse proprietates Aguνa, sed corporeae subst1ntiae ita se habentis . Verum contra est . Nam plura demonstrantur a Geometris de substantia corporea, quatenus spharisa, quae illi, si spectetur quatenus rubisa , haudquaquam conveniunt. Ergo per aliud, & quidem reale positivum, substantia ipsa spharisa est, per aliud eubita. Non enim per idem possunt symptomata adeo diversae idem subjecto convenire, deque illo ostendi. Illud autem, ratione cujus affectiones tam diversae de corporea substantia in Geometria demonstrantur, est ipsa Igura , atque adeo modus , ut patet. Ergo modus hujusmodi non solum aliquid reale est , distinctum νeatiter ab ipsa substantia, eique contingenter adveniens, verum etiam est aliis
quid positivum. Porro de modis pluribus etiam spiritualis substantiae res mihi videtur aperta. Cogitationes namque, & volitiones, quae merae modi rationes ipsius substantiae dicuntur, neque purae sunt nexationer, neque merae denominationes extrinseca. Itaque etiam in rebus spiritua.
libus aliqui dantur modi reales, & positisi ii adeoque &c.
55쪽
. . . De ente absoluto, oe relatiso. DEFINITIO I. 186. Λ Mum dicitur e , quod concipi a nobis potest , se νε pia Ex eoncipitur, quin simul aliud ab eo distinetum inteIώσπιὰν
Sic homo, quatenus homo, est ens Assitum. HomInis siquidem no rici haudquaquam. exigit, ut aliud astu matur ens, cui homo compar DEFINIT Io II. . I Z- .C'ntra Vero en relat υμm, sive relatum, dicitur illud....drntetigi minime poteβ, nisi Miud en/ ab eo distinetum smAI concipia .r. Hu)uscemodi Iuni Ammus ,scivMi ,saniae, aequale, atque id genus alia. Nequit enim mens domin ιm concipere, quan simul servum intelligat
vel est hujusmodi, ut possit concipi, quin ad aliud referatura vel esthriusmodi, ut intelligi nequear, nisi alteri comparetur. DEFINITIO III.
IM: Denominatio rei absoluta est illa, qua ipsi rei trisu itur , eique
coniamιt rei a , omnι prorsus sectas ejusdem reι comparatione ad extrin. Ieca. Iis est in corpore denominatio aut . Neque enim corpus re-Ierri ad aliud debet, ut album dicatur. D E F I N I T I O IV. Is I. Denominatis vero velativa ea est , qua tribuitur rebus ex earum comaratione ad extrinseca. Hujusmodi est denominatio aquatis. Haec enim
56쪽
enim non convenit corpori, nisi quatenus ad aliud resertur, atque cum illo penes quantitatem, ut dicemus, comparatur. COROLLARIUM. Isa. Quemadmodum omne 3 f. ita omnis rei denominatio vel absoluta est , vel velativa. DEFINITIO R. I93. Fundamentum velateva denam nationis voco id,' per quod temm/m sent proxime relat/ve denominabiles. sic actio, qua Petrus Paulum generat, est fundamentum relativae denominationis patro, qua Petro tribuitur. Est enim id in Petro, ex quo cognito determinaturn ens, ut Petro relativam patris determinationem tribuat, ut te. in , per quod Petrus est proxime capax, ut pater Pauli dicatur.
I sq. Ut removeatur cavillandi occasio, sandamentum relativa dein nominationis illud ipsum mihi est, quod Scholastici rationem fundan- σι , irve fundamentum proximam vetitionis appellant.
I9y. Praeter rationem illam, per quam res sunt proxime relative denominabiles , sermani quamdam , quam velationem dicunt , rebus superaddendam putant rigidiores Scholastici, ut velat υe reipsa denominentur. Aiunt autem, hanc formam illius esse naturae, ut, posita ProXIma ratione fundandi, statim inter ipsos terminos emergat, pereat vero, ratione ipsa sublata . Sic posita actione , per quam a Petr suam Paulus existentiam recipit, ea statim in Petro , illorum sententia, resultat forma, quae paternisas dieitur , ea vero in Paulo is ma emergit, quae vulgo si atro nuncupatur. Contra vero contendunt necentiores, ad relativam denominationem rebus tribuendam satis tionem ipsam sundandi, sive proximam earum relativam dem-mmabititatem; nullamque idcirco dari relationem, quae sit entitas, fi
ve forma ab hac ratione distincta, ipsisque rebus, quae relatise deno minantur, superaddita. Haec posterior opinio mihi semper probabi ,ior Visa est. Quamobrem, salva, quae summis Viris contra sentie tibus jure debetur, reverentia, si
57쪽
Nulla datur velatio, qua fit entitar , De forma distincta a rationeo pνοπ/ma fundandi, seu a velativa terminorum denomina. bilitate, ipsisque superaddita. I96. Prolatur. Posita pνοκ ma ratione fundandi, omnique alia fr-ma ,sive entitate seclula, habetur in rebus , quidquid in illis est opus, ut, mutua earum facta comparatione, velatriis denominentur . Ergo nulla datur relatis , quae sit forma re ipsa distincta a νatione proxima funda adi, ipsisque terminis superaddita. Conseq. est eυidens . Haec enim ideo admittitur, ut termini velative per eam denominentur, quemadmodum corpus per albedinem auum nuncupatur. Prob. ans retenim, posita proxima ratione fundandi, factaque mutua termin rum comparatione, ipsi termini nobis apparent, ut proxime relative deaominabiles. Ratio siquidem illa est id, per quod termini sunt proxime apti, ut relative denominentur sar. Is 3. . Ergo &c. Consumatur. Relativa rerum denominabilitas illud unice est, quod in rebus ipsis intelligitur, cum earum una ad aliam refertur. Ergo vetitisa rerum denominatilitas illud est dumtaxat, quo determinat tarmens, ut, cum res ipsas inter se mutuo comparat, eas relative de
197. Relatsuam denam aut Iis atem iIIud unice esse , quod atting tur in rebus, eunt earum una ad aliam refertur , atque adeo quod mentem determinat, ut, compuatione fusta, res ipsas relat me donominet, constabit prorsus ad evidentiam, si aequo attentoque animo eXPendere nequaquam pigeat, undena in relativae simiaium, Scrib-s πι lium , aquabum, & rnaqualium, causa demum, atque essec ηδ , d nominationes deriventur. Perspicuum quippe hinc fiet, nullam esse relationem similitudinis, & dissimilitudinis , aqualitatis, & inaquai tot ιι , causa, essectur , quae sit entitas realis reipsa distincta a pro-Mma ratione fundandi, ac proinde aνelativa ipsorum terminorum deis nom/nal titate. Sit ergo D ET INITIO VI. I98. Convenire duo in aliqua ratione dicuntur, eam ea sunt bu,s-G, ut si penes Hiam rationem spectentur , atque inter se mutνο cο feram Diuitiaco by Cooste
58쪽
ferant ar , discerni eorum unum ab altero nequaquam possit . Sic duo alba convenire dicuntur in albedine, propterea quod, mutua eorum penes albedinem comparatione instituta , fieri minime queat , ut unum ab altero discernatur. i
I99. Itaque duo eonvenire' in aliqsa ratiose, pepinde omnino est , aeiati esse penet illam rationem eodem mentis eaneepta conceptibilia.
LEMMA. Convenientia duorum in alisua ratione non est entitar, sve forma νealis, rei a distincta ab Hia ratione, in qua conveniunt.
dicio. Probatur . Etenim posita auedine in duobus corporibus, omnique alia entitate, sive forma reali distincta ab auedine, non solum praecisa, ac prorsus neglecta, verum etiam penitus repugnante, duo illa corpora sum hujuimodi, ut, si penes auedinem conserantur inter se mutuo, discerni unum ab altero minime possit, sed eodem plane conceptu conceptibilia sint , & reipsa concipiaotur. Ergo illa duo corpora conveniunt in albedine, quin ulla alia realis forma illis suis peraddatur is . I990, ac proinde duorum convenientia M.
2o I. Quod diximus de convenientia , de non convenientia intelligenis dum itidem est. videlicet, sicuti non est opus forma distincta, ut duo in aliqua ratione conveniant, ita distincta serma opus non est, ut duo in aliqua vaιione minime convenire dicantur. Profecto, q uemadmodum duo alba hoc ipso praeci se, quod sint aua, conveniunt in albedi ne , ita hoc ipso praecise , quod alterum duorum corporum auam sit,& alterum nigram, in qualitate non conveniunt. DEFINITIO VIL
aor. Similia fit mutuo dicuntur illa , qua in qualitate eouveniant, dissimilia, qua in qualitate non conveniunt. Sic duci alba , quatenus alba, sunt fimilias at vero di milia album, Se nigrum . Conveniuncenim illa in etialitate I haec vero nequaquam. Phia. Μent. T. V. D 3 Co- qitigoo by GOrale
59쪽
et o 3. Similia sunt similia rei a , hoc est , omni fecisso vere inteia ctas. Etenim duo alba conveniunt in albedine, etsi intellectus mini. me illa consideret. Id ipsum dicito de dissimitibus. COROLLARIUM II. Vopo: i
dio . Similitudo est convenientia s dissimilitudo est non convenientia duorum in qualitate.
Simillaudo sedissimilitudo non sunt entitates reales vel a d stiariis a qualitate,'nes quam comparatione frita, duo inter se mutuo simitia, via dissimilia dicuntur . .
aos. Hobatur. Etenim nec eon υenientia , neque non eonvenientia duorum in quauetate est serma dist meta ab ipsa qaalitate , ipsisque terminis superaddita I. g. 2oo. 2o I. . Simiaitudo autem inest conve-mientia, di mititudo vero est nis tenvenientia duorum in eualitate 3. zo . . Ergo &c. - . . D E F I N I τ Io VI Π.2ot . Dicuntur aquaKa inter se, qua in quans ate eonυeniunt , in is aqualia vero , quae in quantitate non eonventaent i Sic duo ligna palmaris longitudinis dicuntur aqualia , si conferantur inter se mutuo penes quantitatem. Contra vero inaequalia sunt ligna , quorum alterum palmaris, a terum bipalmaris sit longitudinis. Illa etenim, mi -' nime vero ista, in quantitate conveniunt. C . - .' . c
ΣΟΙ. Tam aqualia, quam inaqualia , sunt hujusmodi, omni prorsursecluso opere intellectus. Etenim independenter ab omni consideratione intellectiis , duo ligna palmaris longitudinis ita se habent , ut, siti num superponatur alteri, neque illud cedat, neque ab illo excedatur. Hujuscemodi quoque sunt lignum palmaris, & lignum bipalmaris longitudinis, ut unius magnitudo alterius magnitudinem superet.
60쪽
. 2O8. Is quatitas est convenientia inaqualitas est non conυenientia duo
Equesitas, ct inaequalitas non sunt entitater reales rei a distincta a quaMisate , penes quam De a duorum comparatione , aqualia, via in aqualia inter se mutuo itu das dicantur. 2Ost. Probatur eodem modo, quo de finititudine, & dissim Etudia ne idipsum praecedenti propositione demon stravimus.
a Io. Patet itaque, Amilitudin m , ct di militudinem ,. aqualita-ιem, o inaquai ratem nih/I osse distrauetum reipsa ab ilia ratione, penquam reι sunν p xime aptae , si , is tituta malua ea νum eomparatione a similes, eat dissimiles, aequales, veI inaequales denominentaris
a Ir. Inficias ibit nemo, recte vocari similia , quae in qηMitate 3 a qualia , quae in quantitate, eonveniunt, & quidem ex eo praeci se, quoiuhujuscemodi convenientia inter illa habeatur . Non enim id potest in dubium verti, quin iis dei nomine moveatur. Neque enim aliud non eruditi solum, verum etia in imperiti atque penitus rudes intelligunt, eum duci alba dicunt senilia inter se, diloque ligna palmaris Iongitudinis aqnatia appellant. Ceterum si quis velit, praeter hanc convenientiam tu quatitate, & quantitate, dast metam formam , sive ent ιtatem requiri, ut duo fimilia inter se, vel aquatia dicantur, velim quoque ipse sciat, id meram esse petitionem principii s ac proindet non pro certo habendum illud esse , sed demonstrandum.
Relativa denominatio causa non es formaliter ab entitate alisaareali distincta reipsa ab actions, qua causa effectum produeit. Ma. Hobatur. Deus vere est , recteque dieitur rerum omnium causa independenter ab omni entitate, sive forma reati rei a disti