장음표시 사용
111쪽
Ego sum Dominus Deus tutis, qui eduxi te de terra AEgypti, de Eoae a domo seriti ciuis. Non hab is Deos alienos coram me. Non facie tibi sciilptile,ut adores illud: Neque omnem similitudinem. Exoda a Non assumes nomen Dei tui in vanum. 3 Memento, ut diem Sabbathi tali sices . Honora patrem tuum,& matrem tua , ut sis longaeuus super terra. s Non occides.s Non moechaberis. Non furtum facies. 8 Non loqueris contra proximum tuum falsum testimonium. y Non ci ncupisces uxorem proximi tui. Io Non domum , non agium , non seruum , non ancillam, non bouetin, non asinum , nec uniuersaquq illius sunt.
Pructa legis scripta pracepta qui dimetu iniur. Cap. ara VIIA F Si autem aduertendum, ut supra enarrauimus paulo ante, quod
'piadicta Decalogi praecepta hanc recipiunt distinct onem , icilicet, ut tria prima praecepta, scilicet prioris Tabulat, nos ordanent ad Deum; quoniam ad Deum vere pertinendi'. Nam primum pertinet ad Patrem ; quia est de diuina unitate . Secundum pertinet ad Dei Filium; quia eli de iuramenti ueritate . Tertium ad Spiritum Metum , quia est de Spirituali vocation C. Praecepta vero secundae tabulae, qu. ae sunt septem sequentia, spectant ad proximum ; quia nos ordinant ad proximum, quorum primum, scilicet: Honora patrem tuum, est de exhibendis bonis. Reliqua sex sunt de cauendis malis, quae inferri possiant corde, aut opera, vel ore. Opere redimus proximum tripliciter, propier quod data sunt tria praecepta, scilicero, honoccides: non moechaberis: non ortum facies. Ore autem proximum laedimus, de propter hoc quoque diebim est nobis a Deo et non dices contra proximum tuum falsum testimonium. At corde dupliciter proximum i dimus, nimirum quandoque respectu rei irrationalis, propter quod dictum est non concupisces rem proximi tui: Qtrandoque veto respectu rei rationalis: unde propter hoe dictum filii. Non concupisces uxorem proximi tui. Item praeceptorum quaedam sunt affirmativa, ut honora patrem: Quaedam vero negativa, ut non occides 3 c. Item praecepta arsirmativa obligant semper, sed non ad semperi negativa vero obligant semper, & ad semper. Itein praecepta Decal gi possum dici data , vel innata: primo modo tantum pertinent ad pinpulum Israeliticum: ociando modo omnes obligant, quia quicquid continet Decalogus explicite, hoc continet lex natura . quiae scripta est in corde cuiusli timplicitescitius legis naturae verba sunt haec Quod tibi non vis fieri,alteri non feceris:& quaecunque vis ut tibi ficiant alii; haec& illis ipse feceris e & haec duo legis naturae pr*cepta includunt haec praecepta, scilicet: Non occides; non surtum facies, &huiusmo
di ; quq Decalogus ponit explicite .
is Praeceptorum alia dictinctio.
Praecepta ligit natu ra iam . -
112쪽
Pr vim se id sit. Cap. XX XIX. NVne quid sit pr*ceptu dicamus: d crudem preceptum est impe
rium faciendi aliquid, vel non faciendi. vel sic: Praeceptuni, vel mandatum Dei , nihil aliud est, quam Dei imperium, ut faciamus ea, quae praecipites, & iugiamus, 'prohibeta, sub poena mortis aeternae . vel praeceptum Dei est iuuio Dei, qua nobis suam voluntate manifestat, ut sciamus quid facere,quidue vitare debeamus. Trimum Decalogi praceptum vianam nobis prohibeat. p. a CVm primum mandatum, seu praeceptum tres habeat clatis itas, scilicet; non habebis Deos alienos coram me. non facies tibi scubptilia: &neque omnem similitudinem, quae est in coelo desu per, requae in terra deorsum, nec eorum quae sunt in aquis sub terra: sequutur ergo ,quod tria creaturarii in genera adorari prohibentur: per primam enim clausulam prohibemur nos Christi fideles adorare creaturas spirituales, scilicet, Angelos. Per secundam, scilicet. Non facies tibi sculptilo ; prohibetur colere figmenta ; scilicet, idola, uel sculptile , hoc eu, imagines fietas, quae nullius rei sunt repr sent cluae. Per tertiam, & vltimam Clausulam, prohibemur adorare omnem similitudinem , scilicet, imagines rei naturalis, quae siue sit inctio desuper, ut Sol, & Luna ; uel quae sit in terra deorsum, ut homo, bos, &huiusmodi; uel quae sit in aquis sub terra, ut pisces. Non tamen hic possunt Christiani ullatenus reprehendi, si sibi faciunt im gines Sangorum, non quidem ad adorandum, sed ad memorandum: nonor enim qui exhibetur Sanctis, non est latriae, sed Duliae, secundum rationem allegoricam. Ex supradietis ergo patet non debere nos adorare supradictit aetii exteriori, neque colere, scilicet, affectu in t riori ; sed oportet, ut si de agnoscamus,& agnoscentes colamus unum solum Deum, &praeter eum nihil pro sus suscipiamus illius loco, non astra coeli maiora , vel minora, non Angelos, non homines, qua subgeant dignitate 'i neque idola gentium, neque diuorum statuas: omnia enim haec aut finxit omnipotens manus Dei, aut fecit homo.
smd prohibeat fecundum preceptum. Cap. XLI.
β Ecundam praeceptum est: Non assumes nomen Dei tui iii vanum,
, quod est dicere secundum literam: non iurabis pro nihilo nomen et . Hic ergo prohibetur iuramentiim, & perii trium, quod fit Sta ne causa: uterque enim peccat, scilicet pro nihilo iurans,& assumens, iis , -- &falso iurans nomen Dei in uanum: quia primus sine causa nominat
tu is in summam ueritatem ; Secundus autem nominatam contemnit. Et n
adsint, . ta quod tribus modii quis peccat in periurio; primo iurando contra
doranda ima rara De in eo prece Pio prima Tabula.
113쪽
conscientiam: secundo iurando piscirpm : tertio ueniendo contra iuramentum. Praeterea schendum est, qutidnesens iuramenta ex certa scientia, quae sonent blaspheni iam, ut quando quis ilirat per intellina, de Deo, rebusque diuinis per iocum temere, de succurriliter loquitur: uel si uerba prolata sonent in irreuerenuam, sicut cum iurat per uulnera Christi: sunt peccata mortalia, etiamsi merum sit quod iura, tum est ab eo. yltimo nota, quod nomen Dei assumitur tribus modis Assur, in vanum, scilicet, corde, ore, S opere. Cordesciit mali homines, qui tantum nomine, sine re dicuntur Christiani; qui licet Sacramene in iram, tum receperunt baptismi; tamen rem Sacramenti, idest gratiam non habent. Ore vero, scilicet, mala iuratione, uoti transgressione, praedicatione, quae fit mala intentione, de in deuota oratione de qua dicitur. Populus hic labi js me honorat, & opere secundum quod hypocritae nomen Dei assumunt in simulatione operis exterioris non in pu- critate cordis. Vnde sumunt illud in uanum: quia receperunt merc dem suam. C terum pueri ante pubertatem, hoc est, ante decimum quartum annum, etiamsi scienter falsum iureiar, minime in hoc princepium peccant: si quidem in iureiurando&iudicium, ultri veri- --.ratein, &iustitiam requiritur: neque enim iusiurandum temere, de
inconsiderate, sed consulto, de cogitato adhiberi debet, de id etiam quod asseritur, de ipsum verum sit, & qui iurat, id ita eine arbirretur
itissimis argumentis nullatenusque iniustium aliquid, aut inhone- reν---stum promittat. secus sic iurando incat, ut peccauit Herodes, qui th riminerario iureiurando obstrictus, caput Ioan . Bap. dedit puellae saltatri- Mar cci. Allegorice vero hoc praeceptum prohibet, ut non putemus cre turam esse Christum Dei Filium, (quia omnis creatura vanitati subita gem T.
era sed aequalem patri. Hoc quidem Tertium primae tabulae praeceptrum nobis precipi
videlicet, Memento ut diem Sabbathi sim elisices,sex diebus ope- Doctis. raberis, A fici omnia opera tua, septima autem dies Sabbathi D mini Dei tui est. Non facies omne opus in eo, tu, & filius tuus, de filia tua , &seruus tuus, dc ancilla tua, iumentum tuum , Miduena, qui est intrapoitas tuas. Sex enim diebus fecit Dominus coelum , dc terram, mare, dc omnia quae in eis stando, 3c requieuit in die septimo.
Iccirco benedixit Dominiis diei Sabbathi, A sanctificauit eum. Exqui- hus quidem vel bis nota duoesse in hoc pr*cepto, nempe quoddam morale, quoddam vero ceremoniale: Morale tu hoc consideratu a quo, Romule niam ii praeceptum cum reliquis, inquit Cathechismus Romanus, te iam
conuenit non ritu , & cerimonijs ; sed quia aliquid habet, quod ad L .
mores, naturaeo uetus attinet: nam Dei cultus ac religio, de vacatio . ad Deum, orando , ac meditando, Cuae in hoc praecepto exprimuntur, ia naturae iure existit: cum illud natura compriatum sit,ut aliquot hi gem,
Tertia mirima Tabula praeceptum quaenam nobis imperet. Cap. XLI L
De tertio primae Tais bulae pracc
114쪽
ras in iis, qinae ad Dei cultum pertinent, versemur :vnde raud nos no
stris temporibus statas quasda in senas, easque publicas esse cernimus , quae sacris rebus, ac sui inis obeundis sunt coiisecratq. Ceremoniale meto de Sabbathi cultu praeceptum , quia reliqua Decalogi praecepta nati Halia sunt, & perpetua, neque mutari ulla ratione possunt' et quia naturae conueniunt, cuius vi homines ad illa seruanda impellunturi si statutum tempus spectetur, non fixum, & constans est, sed mutabbim L . neque ad mores, sed ad Ceremonias pertinetr evnde ob eam mi Mem nra. sam initio praecepti verbii illud, Memento, apposite quide additum esu, ivitis quod huius diei cultus ad Cercinonias pertineat: ex eo enim tempore, retir hu-- quo populus Israeliticus a Pharaonis est seruitute liberatus, dies Sabba-- - ini ab hominibus coepit coli: nam etsi naturq lex Deum colendum esse ni Mueta doceat; hoc tamen quo potissimum die fieri deberet, non praescripsit. Reliquae tertii huius praecepti reliquiae anun aduertendae sunt modo singulae; & prima est, quod Sabbathum, Hebraicum nomen, Latine Dibathi cestatio dicitur: nam Sabbathi Eare, cessate requiescere Latino v mmise D cabillo appellatur ; unde hac significatione factum est, ut Sabbathi' scere nomine dies septimus diceretur: quoniam absoluta, de perfecta mundi uniuersitate, Deus ab omni opere, quod fecerat reque leuit: sed dies Sabbathi postea translatus est in diem Domini in; prinuim propter lucem, quae eo die orbi terrarum illuxit, ut tradit Cathechismus Romanus, ac propter honorem , & gaudium resurrectionis Domini no-
, ,-hi stri Iesu Christi; in quo nihil est agendum,nisi Deo uacandum: Itaqlio A., ἐ- dies Disicus nunc dici por dies Sabbathi, imo re quolabet dies statutus
bais,lictus aduenerationem di trinam, sui puta Natiuitas Domini, dies Epiph si iis di niarum , Pascha , Ascensio Domini, & Pentecostes, ac denique festi Dismi victi dies Sanctorum) in quibus quidem omnibus predictis diebus cessan-IDin X. dum est ab opere semili, idest, a peccato: nam qui facit peccatum, secundum Ioannem, seruus est peccati; ac etiam ab operibus mechani- . cis, qualia sunt agricultura, mercatura, placita, exercitia, & liti ius modi, de quibus dicitur in c. deserijs. Non tamen die actiones,inqilit
cis .eh . Romanus Cathechismus, neqt e ea Cpera uetantur, quae ad diu in uiri
sim .pe a cultum attinent, ut altare instruele, templa alicuius festi diei causa f. ornare, S reliqua huius generis, & ideo dictum est a Domino, quod
iis dis f. Sacerdotes in templo Sabbathum ti iolant, Se sine crimine sunt. N flo. que praeterea eat una rerum opera hac lege prohiberi exilii mandum est, quorum iactura facienda sit, si die festo praerei mittantur, ut etiam eap. ciem a sacris Canonibus permissi im est . Prae tiaircantur ergo hoc prsceptum , fm ij omnes, qui aliquid externi operis, citra necesiitarem , alit euideri rem proximi utilitatem faciunt. Item ii, qui totos hos dies tui pi octo traducunt, & horas a profanis Occii pationibus liberas, sanctis exercitiis non impendunt. Item ii, qui sacra audire negligunt. Item ij qui diei ii sanctificationi destinatum ad res turpes conuertunt.& totos dies ebrietatibus, commessationibus, uariis lite flagiti js absumunt. Item& ij Sabbathum profanant, qui omisso sacrarum rerum exorcitio, o . ctaculis, aleae, chorqis, alijsque rebus mentem a celestium rei utri contempla-
115쪽
eontemplatione avocantibus, ct ad illicitas eupiditates pellicientibus intendunt. Ar.ii vere Sabbathum sanctificant, qui eo die coUregatis in Christo fratribus se adiungunt, cum ijs ieiunat, commi a confitentur, sacram Eucharistiam percipiunt, qui precantur, qui ipsallunt, qui elemosinas in egenos dispergunt, aegrotos inuisunt, tril tessela tiar, hospites peregrinos excipiunt, pupilli,q; patrocinantur.
rtum praeceptum quidnam nobis faciendum proponat. Cap.: T LIII .
HVcusque de tribus primae Tabulae mandatis, ad Deum, scilicet, ad
cognitionem, de dilectionem Trinitatis pertinentibus, disseruimus: Nunc de his, qua sunt in secunda Tabula,quae sunt septem mam data, ad dilectionem pertinentia, tractemus; quorum primum ad phtrem carnalem refertur; liciti primum primae Tabulat ad Patrem c lestem; quod est: Honora patrem tuum, de matrem tuam, ut sis longaelius su per terram , scilicet, viventium : nam iustum est, ut conseruatio vitae alieniae mereatur conseruationem vitae propriae. Caeterum prointelligentia huius pia sentis praecepti, seu mandati, aduerte, quod pater multiplex luc accipitur ; primo enim patris nomine, omnes ascendentes, videlicet, pater, A mater, tum etiam auus ,&auia, & reliqui , qui nos generam nr, sunt intelligendi. Secundo omnes Eccle- si ae prasides; ut tradit Callaechismus; de pastores, & Sacerdotes, patres dicimtur et quemadmodum ex Apollolo constat, qui ad c rinth. scribens , inquit, non ut confundam vos, haec scribo, sed ut filios meos carissimos moneo. Tertio ij, quibus imperium, aut magailratiis, aut potestas commissa est, qui rempublicam gubernant, patres appellantur : sic e et Naaritan a famulis vocabatur. Uraeterca patres dicimus, quin rum protectioni, fidei, pi bbitati, sapientiaeque alii commendantur: cuiusnodi sunt: tutores, ct curatores, pedagogi, S magistri, nutrices, d nutrici j. Postremo patres dicimus senes, Sc aetate confectos, quos etiam venerari debemus; omnibus itaque istas patribus honorem e hibere tenemur: qui honor in se tria compr(hendit, videlicet debitam reuerenti inta, spontaneam obedientiam , S piarm (dum opus est) subuentionem et licet Cathechismus multa alia honoris cinciae in medium afferat, quae hic ego non pono breuriatis giaticia. Quatn-obrem contra hoc praeceptum delm quunt omnes ii , qui non deferunt honorem parentibus iam praedri tisi, re qui non obtemperant mandatis corum , potissimum ij, qui flocci peti,iunt mandata Ecclesiae, aut rebelles sunt iis; qui a Deo acceperunt prasidendi potestatem, ta quis nectutem parentum, aut supei rorum non suspiciunt, neque subleuant pro viribus aegestatem illorum, & qui maledictis, aut coirium et ijs parentes aificiunt, aut eos merberant: item qui momiis parentibus funus non iaciunt, aut exequias, nec honorem sepulturae eorum cad veribus impartiuntur, nec annitiersaria ficienda curant, nec legata
ab eis relicta persoluunt, dc careia liuiusmodi non curant.
116쪽
ntum nee tum quidnanetis prolabeat.
Una homicidae sint humani generis, naui neque hostes acerbissi-
mi, qui quantum in eis est, uniuersum Dei opus euertunt, cum hominem tollinat; cuius causia is omnia, quaecunque procreata sunt, se sectilla restatur: ideo hoc piaesenti pr*cepto, scilicet, non occiri Oi dcs: vetitum est ab eo, nequis manibus suis alit ferro, aut lapide, γηριῶ baculo, aut laqueo, aut eneno, aut consilio, ope, auxilio, v lalia quacunque ratione; vitam homini tollat, eripiatue ullatenus rquod si secus fac unam rit ab aliquo . quicunque ille fuerit, qui sansit inem humanum cstuderit, i litus effundetur sanguis; cuius quidem irremitii bilis poenae salictionem approbaui Chrseus, dicens: omnes qui acceperint gl. idium , gladio peribunt. Caveat ergo quaecunque fidelis anima, ne inius e proximum suum occidat et quinamo cum ct natura inter nos cognationem quandam constituerim, consequens est etiam dicit Lex, hominem homini insidiari ne sesse: nam quod ad eos, qui c(dem faciunt, pertinet; nemo, inquit Cain hismus, excipitur, non diuites, non potentes homines, non Domini, non parentes; sed delectu omni, & discrimne remoto, occidere vetitum est omnibus: si uero ij spectantur, qui interficiuntur , ad omnes haec lex pertinet: quia iacmo est tam humilis, ct abiectae conditionis, mi in le-oetis ivi gis lituus vi defendatur. Itaque huic poenae obnExij sunt, qui vitami victa quot proximo eripiunt; qui alium ad homicidium alterius imperio commodii flat. pellunt ; qui alium ad occidendum consillo aut persuasione in iti si ali cunt; qui auxilio uliquem, ut occidant, tui rant; qui iratos inflam- aut ansani praebent ad homicidis: qui acerbis verbis iras exortas ps q- acuunt, in mutua odia magis irritant, e proia ant; qui querunt, - ct coop rantur aboi mn per med ei itas , aut plormachis fetum eiiciunt, vcl in utero perimunt, qui suo fas suffocaret fili iam negligene P qui ciccidunt aliquem casti praeter Intentionem dando operamo rei illicit. ae, vel etiam dando operam rei litatae, sed non adhibendo debitam diligentiam, ut proiiciendo tegula de lecto, vel ramum de arbore, rei sunt poenae, si non praeclamaticTint, aut aliquod signuna d ris ac derint. ded morialiter pcc ni eciam , qui fame morietasona, iacm,s,se pascunt; nam dicit Ambrosius , Pasce fame morientem , si non
Ela I , panetas occidit i. Item qui captiuos , aut anilis e condemnatos ad I. Ao- morten . quantum Possunt non liberant . . Item qui seipstis crapu- me Taul. la . A. bri ta e in rei ficiunt '; qui sibii piis mortem inserunt et quia dicit i. v , quod nemo est Dominus membrorum suorunc et quod ad- - DF u rtens Cathechismus, atri: nemo vitiae su ae potestatem habit , ita, . t suo arbitratu mortem sibi consciscere liceat . ; Item qui proximoni maledici, imprec. intes ei, quae si euenirent, moreretium; Item qui Odit fiat rem suum, , homicida est, secundum Ioanni tritae: est
enim hoc homicidium spirituale secundu Theologos; quod ed deri hcndo
117쪽
hendo etiam committitur : nam ille cui detrahitur, occiditur in conscientia illius , qui audit detractorciria, in qua prius vivebat per b nam famam . Item credis, seu homicidii rei sunt, qui ad proximi l*sionem propelisos habemai et . Non tamen i j c dis rei surdi , secundum Cathechi tum, quibus data est necis potcslas, qua ex legum p r scripto, iudicioqite in fiscinoros sanimadueri ut ita, se inta entes dctandunt: exercent enim non hominis, sed Do iudicium et Nec ii c*dis rei sunt, Ilii fortuito hominem occidunt: nam legitur: Qiii percusserat proximum suum nesciens , & qtii heri, de nuditi stertius nullim cum eo oditim habuisse comprobatur, sed abiisse cum eo sim licitet ius3 luam ad ligna caedenda, & in succisione lignorum secti ristigerat manum i ferrumque lapsu in de manubrio amicum eius pedicus sei it, ; hoc homicidium minime in peccatis num ratur. Similiter nec ii cedis rei sum, nec peccandi, qui iusto bello, non cupiditate, aut crudelitare impulit, sed talo piiblicae utilitatis studio vitam liostibus adimunt . . Nec demum ii ccedis rei sunt, qui bellias occiduncis: quoniam si illis uesci a Deo hominibus est concessum , fias item est ill Minapune occidere, unde secundum August. cum audimus, Non occides; non accipimus hoc dictum esse ce stultetis. quia nullus est eis sensius; nec de irrationabilibus animalibus, quia nulla nobis ratione sociamur. Sextum praeceptem, quod est: Non moechabem: prohibere nobis intendat. Cap. XLV.
HVius autem Sexti princeptivis duplex esse apparet; altera, qua
intendit Dominus adulterium prohibere ; altera qua intcndi C. , ut nos animi corporisque callitatem colamus; ut sic intestigamus hac adulterii prohibitiones, omne impuritatis, di impudicitiae genus, quo politi itur corpus prohibet i ; omnemque C in . timam animi libidinem hoc praecepto uetitam esse . . in primis ereo prohibetur adulterium stri ei edictunt, Per allati ciba : Non moe cita- deiis, quae Saluator exponens, dixit in Evangelio: Non adulterabis: deinde stuprum , , incestiis, raptus, sacrilegium, fornicatio, immunditia, impudicitia, Sc immii lities omnis, mollities, & Sodomia:omnia enim haec adulteria sunt quia piaeter debitum usum generationis, iton habentia approbationem a Deo alitore naturae comittit latur. Det omnibus . alitem praedictis sunt multa exempla tam Loui quam ueteris testamenti: nam qui adultar est , inquit Sapiens, propter cordis inopiam perdit animam suam: det in Evangelio I etiamnus ait: De corde exeunt adiit teria, quae coinquinant animam. Et Paulus: Fornicatores, inquit, ' adulteros, iudicabit Dominus: Extat I e - Movsi ; ne de filii bus istaei ulla esset meretrix. Rursus Paulus: mque fornicarii, ait, neque adulteri, neque molles, neque masculoium concubitores, re-
118쪽
gnum Dei possidebunta. De spirituali autem , seu intima libidine extat diuuin Dcmini; dicenus: Audistis quia dictu in est antiquis:
non moechabetris: ego autem dico vobis: quia omnis qui in derit mu-N licrem ad concupiscendum eana, iam moechatus est eam in corde suo. , i, ran Nunc ad remedia , ne alicuius proximi nostri unquam moletur thinrtinc, vcniamus, quibus nostiam etiam cti stodiemus castitatcnta rarius tho Romanus Cathecitismus prae aliis otium maxime fiigiendum esse dorum r. -- ccm ; in quo Sodomitae homines cum hebescerent, inspurcissimumina illuditefiriae libidi iiis scelus pr cipites lapsi sunt . Crapula praetereac itech magnopeie est vitanda. Saturaui eos, linquit Propheta, ct m chati sunt: quoniam venter expletus, ac saturatus, libidinem parit: S: Do O in minus in Elianetelio; Attendite vobis, ne forte grataeimir corda uestra A ebrietate; hoc item monet Apostolus; Nolite, inquit, in vino, in qtio est luxuria . Tertio loco oculis inflammari solet' ad libidinem animus noster, proinde dicit Dominus; Si oculus tuus scand. ili Zat te , ervecum, At proiice abs te; MIob. Pepigi fididus cum oculis meis, ut ne cogitatem quidem de virgine et sunt cert8 re innumerabilia exempla malorunia, qtrae exuc culorum aspectu o M tama tum habuerunt; de quibus hic non loquor, cum ad plenum sit striata ex ocu- dii in de his apud Cathechismum. Elegantior item ornatus, quo Ccu-Dru assa lorum sensitis valde excitatur, occasionem libidini non paruam saepe mem praebeta; ideoqite Ecclesiasticus monet: Auerte faciem tuam a muliere compta ,: dc de hoc, de em inordinato , qui sunt libidinis incitamenta, multa scripsi in expositione Hynini illius, qui incipit: Summae Deus clementiae. Qiuinto loco, hoc libidinis incitamentum, quod est uestium exquisito ornatu amielum existere' esse talet; Alterum sequitur, quod est turpis, obseqniq;semnonis: nam verborum obsequitate, Quasi face quadam subiectit, adoleste tum acceliduntur animi: Corrumpunt enim mores bonos
colloquia niala, inquit A postolus:
, et hoc autem ipsium causant de- l . . .. eae . licatiores, & molliores in Hii cantus ac salutatio: i nes librique
amatorid scripti, qui vitandi sunt, necnon &imastines,que aliquam turpitudinis speciem praeseserim t. re haec omnes supradi.' . eta observent, ac custodiant; d: in . iagone contendani, de carnis ii cur minime faciant ii ies i. in desideiijs utimcorruptani accipiant coronam. i. . . Amen. ἐ.deptimum
119쪽
Septimum preceptum ei radesi: furtum series; quanam notus vetet. Cap. XLVI. Hoc autem septimum prirceptum eam habet subiectam notionem,
iecunduna Catechisinum, vetare, videlicet, Dctina, bona hac nostra; ouae in eius tutela sunt a quodam auferri, aut violari; boni rumque distributiones , assignationes, iani inde ab initio iure gen-- tium c nstitutas, omnino contii maii; dc virum qilcmque ea tener , qua ei iure in ima tacta assignatione obtigerunt: ivndepi opter hoc mios, auari, & raptores, qui nClunt uiuere sua sorte contenti, retinuin Dei, Pecundum Apostolum, non possidebuit C. Habet dc inde sententiam hanc, scilicet, & vim, qua a utamur benigni, ta liberales esse in pro. ximos. Cum igitur dicit Dominus: Non facies furtum, his uerbis et verat omnem rei alienae, eiusque pio prietatis, ususve, nec non & pos .is. Vscuiqnis imus, fraudulosam contrectationem contra uoluntatem Din Inrii, Amini; nisi tamen fieret contrectatio ex obedientia, sicut fecerunt filii situ. Israel au serendo vase gyptiorum : aut ex cautela, ut si aliquis firm- ex dehintur gladium furiou , ne sibi, uel alds noceat, aut ex necessitate, ut cum aliquis ad mortem eurriens, furatur panem; quia iii necessitate omnia tum eram liliat communia ; alias nunquam sit licite rei alienae contrectatio; qu obrem hic pii mo furtum , rapina, ii sura, sici iterium, peculatus, plagiatu tria, dolus, ac denique ouatiis fraus prohibetur, tum in usu, inpio prietateque, ium etiam in posscssione rei ipsius alienae. Peccando ergo in hoc pia cepitiinptimo ipsi fities; secundo raptores : Lacrilegio. omnes, tertio imperatores, furari imperantes; suasores, consentcntes, participantes, non obstantes, muti, adiutores, laudatores, ac iur- x tum nonnia iri se stantes. Sunt ergo fures non solum, qui alienam rem D.
Inuito Domino contrectant; sed de ij et iam, qui furto sublatas res tu: LTI
vel aliquo modo in Uentas, occupatas, aut ademptas, retinent. Fures ae neribu itini etiam j, qui in Vmendis, vendendisque rebus adhibent fraudes, uanitatem sermonis. Item ij fiant fures, qui fallaces, corruptas m .inerces Ucardunt pio ii crib, intcgris: qUIvC pondetire, mensiara, nu- mero, ac repula decipiunt emptores: ScriptUm c si enim : Non habe- D ties dies his in sicculo diuersia pondera: in I t uitacC: Nolite facere ira mutam rami aliquid in iudicio, in ret illa, in pondere, in mensura: statera iusta de Ad, te aequali iri pondera , iustus modius , a quia ue sextarius. Fuies sunt qui obet raetiam ope laris, & arsi siccs, qui totam, integiam mercedem existut ab iis, quibus ipsi iiii tam , ac debitam Operam non dederunt. item uia res sum servi Dominorum, rerumque custodes ut fidi, ta detestabilio- excluduntur. Fures item fiant, is
qui fictis . siniti itisq; uerbis, qui sillaci niendicit. a te pecuniam extol- '
qtieiit. Illimioque in iurum numero striat, qui cum ad priuatum, liel terilis, publicum aliquod cilicium conducti sunt, nullam , uel partiam Opem dicam. ram nauantes, munuS negligulat, mercede tantum, ac preciofruitu-.iur. I ures sunt etiam Magistratus, si accipientes trecti ilia, tributa, - . .
120쪽
collectas, caetera huhismodi, tranquillitatem publicam, pro cuius . conseruatione tributa illis praestantur, negligunc. Similiter peccant Marai stratus, & furtum committunt, quoties subditos suos iniqui se a ionibus uexant, dc grauant. Fuies item sunt subditi, qui maligne defraudant uechigalia , tributa, decimas, dc reliquas collationes, quae magistratibus diuino iure debentur, ut inde ad Rempublicam gerendam sumptus cippetant: Sunt etiam fures Iudices, causas inopum, uel alioriim, muneribus delinitisiabuerientes. Fit res sunt etiam uald pernitiosi, qui usuris miseram plebem expilant: Dicitur enim, Mutua
date , nihil inde sperantes. Fures sunt item qui merces multas coemunt, dc conseruant, nec prius promunt, aut ad aIiorum usum proferunt, quam precia earum in immensum creverint. Fures item sant,
ct in risus propriis furtum committunt,qui sua nimis amant, & mna- . tenent, nec aliorum inopiam sua copia subleuant. Itrem furtum si . T ia committunc, qui rebus sibi commodatis, Nel pignoratis, utunturaeae d. V contra moluntatem Domini: puta ueste pignorata , , uel equo euiri nos. ducendo alio,quain uoluerit Dominus commodans. Similiter etiam, di in rebus depositis, siue utantur per se, siue per alium ; quia commmittunt praedicti furtum, , secundiim leves etiam humanas. Fures, rati C. etiam sunt, d sacrilegi, secundum Magistrum illi, qui sacrum de si
crotollunt' , vel non sacriam de sacro, vel sacrum de non sacro auferae Eetio I int. Item qui bona Ecclesiarum sui inris faciunt, , donaria deuotar visi sit. plebis in aulas suis absit munt, sacrilegi sunt. Item qui Monachorum Raptorei praedia, aut diuidunt, aut ministris aulicis donanc; de Campanis Ec- diuiduam clesiarum bellica tormenta constant; ex calicibus ebrii potant; de u lis templorum, & lactisvestibus vestes sibi consuunt, sacrilegi sunt . Nunc postea quam diximus de ijs, qui rem alienam surripiunt: cons quens est aliquid de rapina, seu raptoribus nunc diceret ; cum nullus magis rem inuito Domino contreetet, quam qui vi eam rapi Corunde raptores improbi fures dicuntur: non solum igitur dicuntur raptores, ut vi rem auferunt alicui; sed etiam i j, qui debitam operari js merce-em non persoluunt; quos sanctus Iacobus ad drnitentiam inuitat il--' verbis: Agite nunc diuites; & plorate ululantes in miserris vestris , quae aduenient uobis ; cuius p nitentiae causem subiungit: Ecce enim merces operariorum, qui messuerunt regiones uestras, quae fraudata est 1 vobis,clamat &clamor eorum in aures Domini Sabbaoth introi- nit. Includuntur &di in hoc crimine rapacitatis, qui ea, quae Ecclesie praesidibus,&magistratibus debentur, vectigalia, tributa, decimas, evreliqua huius generis non disiuiuunt, vel interuertundi, veI ad staphra transferunt quod de stipra dictum est; sicut A: de stineratoribus etiam, acerbi im8 miseram plebem trucidant usuris, dichem fuit,&de usurariis, ac de Iudicibus, qui venalia habent iudicia, quique acerrima D. raptores: quemadmodum sunt etiam raptores creditorum fiam Heredito datores, & inficiatores, qui sumpto temporis spatio, sua vel aliena fide merces emunt ,& fidem non liberant. Demum quid de locupletibus
m . hs dicemus, qui ab illis, qui Eluendo non sunt,quod commodarunt,d exigunt