장음표시 사용
21쪽
lGITUR, Id erSUS Gente Volen tractatum edere S.Ihomas, praemittit prooemium nosem capitibus distinctum, in quo tria principaliter sacit. Primo enim suum propositum manifestat. Secundo, modum manifestandae Veritatis, quum intendit, ostendit cap. 3'). Perti0, ordinem procedendi in hoc opere tradit se . '). Circa primum stimo sucit. Primo praemittit quale sit sapientis ossicium. Seeundo, quid in hoc libro intendat, deducit e praemiS- sis cap. 2' . Quantum igitur ad primum, quinque ponit conelu8ione8; quarum prima est Aa Movictos mi Diio fiox Mia ναν no in Probatur. η- pientes dicuntur qui re recte ordinant, et eas bene gubernant Sed omnium ordinandorum ad sinem gubernationis et ordinis regulam, X sine sumi necesSe est ergo sapientis est considerare finem. Major pr0batur tum ex Si multitudinis, quem in rebus nominandiS, Sequendum Philos0phum censet P. Popie. e. 6.); obtinuit enim ut taleS sapiente dicantur tum auctoritate Aristotelis 1 nemph ponentis,
22쪽
quod sapientis Si ordinare. - Min0 Vero, probatur dupliciter. Primo : tunc unaquaeque re optime di Sponitur, cum ad finem suum c invenienter ordinutur, cum sini UniuscujuSque Sit bonum suptile unumquodque autem Optime diSp0nitur cumconvenienter ordinatur ad bonum quod est sua ultima persectio ergo, etc. Seeundo in artibus videmus unam SSe itertia gubernativam et quasi principalem, ad quam pertinet tu sinis patet in medicinuli quae arti pigmentariae principatur Sani in enim, Circa quam ei Satur, Stfinis omnium pigmentorum patet etiam in arte gubernatoria navis respectu navisa et suae; et in militari respectu equestris, et omnis bellici apparatus quae omne architectonicae nominantur quasi principales arteS et 0rum artificeS, qui architectore Vocantur, nomen sibi vindicant sapientum. Circa primam probationem majori advertendum quod sapiens
stroprie dicitur qui de dissicillimis, et altissimis causis per certitudinem considerat ut patet ex Aristotele P etaph. et ' ethic). Sicque philos0phi utuntur nomine Sapientis. At quia ex hac ratione
aliae conditiones Sapienti consequuntur, de quibus, s metaphy8icae, Aristoteles facit mentionem, inter quaS, una Si recte ordinare et bene gubernare; ideo hanc, multitudo intuita in sapientem esse, nomen transtulit Sapienti ad unumquemque recte res ordinantem
quem etiam prudentem dicere p08Sumus, iuxta illud Profer. 10): Supientia est Miro prudentia Propter hoc dixit S. I homas, quod usus multitudinis obtinuit, ut tales Sapientes dicantur quasi diceret ista non est apud philosoph0 completa Sapientis acceptio, Sed apud multitudinem et Vulgum.
SECΓNDA CONCLUSIO est Aa Novi ritem lini It is P, PQDfio f oo-ia νον-no in in iv orii Probatur dupliciter Priino, praedicti artifices singularium quarumdam rerum sine pertractantes, quia ad finem uniVerSalem non pertingunt, non dicuntur Simpliciter Sapientes, sed sapientes hujus vel illius rei juxta illud I ad Corinth. 3'
Ut sapiens archite ton fundamentum posui ergo illi soli, nomen simpliciter Sapienti reservatur, cujus OnSideratio circa finem uni- Versi Versatur Seeundo, Sapientis simpliciter secundum Philosopluim 1 metaph. et ' ethieor. est altissimas causas considerare; sed sinis universi est causa altissima quae est etiam universitati principium ergo etc. Circa istam propositionem sinis nisersi est ellum niserSilalis principium attendendum quod per hoc dictum, Vult habere S. humaS, quod primum agens et ultimus finis, non sunt duo distincta Sed sunt unum. Nam cum alia agentia propter sinem aliquem ab ipsis distinetum agunt, primum agens ut in serius Stendetur), non propter aliquid aliud a se distinctum, sed propter Sei- pSum tantum agit. Unde primum agens et ultimus sinis realiter sunt idem.
Ex 0 autem haberi p0test quomodo intelligenda sunt Verba Phil0sophi θ' elaph. dum ait quod prineipit eorum quae Sunt
23쪽
quasi velit plura esse principia realiter distincta eorum quae Semper sunt, Sed quia plura Sunt empiternorum principia, Sol ratione distincta scilicet, primum esticiens et ultimus finis quas Philosophus, iuxta interpretati0nem S. I h0mae hoc loco, altissima causas
Probatur Ad sapientiam simpliciter pertinet consideratio finis uni-Vei Si per praecedentem conclusionem: Sed sinis universi est veritas ergo, etc. Probatur minor finem universi oportet esse uiuunintellectus Sed haec est Veritas ergo, etc. Probatur injor sinis uniuscujusque rei est qui intenditur a primo auctore Vel motore ipsius Sed primus auctor et motor universi est intellectus, ut infra ostendetur lib. 'i ergo oportet ultimum sinem universi esse bonum intellectus. Confirmatur primo, hoc igno, quod sapientia divina ad veritatis manifestationem venit in mundum, ut ipSa testatur cum ait Do in hoc natus sum ut testim omum perhibeam ρ-ritati: Ioun. S). Confirmatur secundo, auctoritate Aristotelis dicentis primum philosophiam esse eientiam veritatis: θ' in luph). Circa illationem conclusionis principalis adverte, quod supponit ratio, primum agens cujusque rei, intendere primo bonum Suum, Secundario autem bonum sui essectus idcirco cum debuerit inferre . Thomas ergo sinis ultimus universi est quem intendit intellectus, intulit ergo est bonum intellectus, ut daret intelligere, idem esse quod intenditur primo a tali agente, et quod est ejus bonum. Circa propositionem hanc assumptam in prima eadem ratione intellectus est primus auctor et motor unii et Si advertendum St, quod dupliciter exp0ni potest. Primo, ut dicatur intellectus auctor et motor, tanquam Virtus qua Deus produxit universum, Sicut dicimus quod artifex producit artificiatu per intellectum; et sic artificiatorum prima causa est intellectus artificis. Et hoc m0do utique
Verum est, intellectum divinum Sse auctorem et motorem uni Vel Si. Nain cum Deus sit agens per voluntatem, et Voluntas ad agendume aliqua apprehenSione moveatur, oportet ut primum principium
agendi ex parte Dei sit ejus intellectus. Et hac ratione utitur . I homus inserius Lib. 2 ' C. 23 ad ostendendum quod Deus SU0Sessectus per Suam sapientiam producit. - Seeundo potest Xp0ni quod intellectus est primus auctor et motor uni Vel Si non Solum Sicut prineipium quo, sed etiam Sicut suppositum a9en8. Pr quo
attendendum est, quod licet Deus sit substantia intellectualis sicut et aliae intelligentiae et homo est tamen disserentia inter ipsum et alia intellectualia; quia intellectualia creata, non Sunt ipse intellectus, sed intellectus in ipsis est accidens additum eorum Substantiae et propterea non dicuntur proprie intellectus, Sed tantum substanti aes intellectuales sive labentes intellectum Deus autem 2
24쪽
non solum habet intellectum, Sed Si uia intellectus, sicut et omnia alia quae sunt in Deo, Sunt ipSa diVina substantia. Et ideo
sicut potest dici qu0d Deus agit, ita p0te8 dici quod intellectus
divinus agit, et est auctor UniVel Si Sicut Supp0Si tum agens Licet autem uterque senSu habeat Veritatem, Secundu tamen, ex modo loquendi litterae, magis Videtur intentus. Circa istam propoSitionem in eadem rati0ne assumptam sinis ultimus unifersi 8 verita8; 0nSiderandum St, quod agens aliquando agit propter sinem aut producendum aut acquirendum sibi; ut patet in sanante, Ut in eo quod localiter movetur aliquando vero agit propter sinem praeeXiStentem multiplicandum, aut communicandum, vel manifeStandum Sicut gen naturale agit propter suam sormam communicandam. 0n ergo Verita dicitur hic esse sinis universi, et bonum intellectu di Vini, qua Si Deus, producendo universum, veritatem et intellectu persecti0nem acquirat aut producat in esse; sed quia in productione universi intendit suam veritatem et manifestare et communicare. Cum enim intellectus divini veritas, quae est univei Si sinis, nihil aliud sit, quam divini intellectus conceptio, quam natae Sunt recimitari et adaequare dum produeunturre in e83e, communieatur ei verita disina, in quantum formas accipiunt conceptioni divini intellectus similes et consorines.
supra praeallegato P. et h), dicentiS: primam philosophiam esse seientiam ejus erilati quae 3 omni Neritati orso Scilicet, quae pertinet ad primum principium essendi omnibus. Nam Veritas talis principii est omnis Veritatis principium; cum ita sit dispositio
rerum in Veritate sicut in SSe. Adverte ex doctrina . Thomae De Verit. q. I. a. ). quod cum Verum dicat en persectivum alterius Secundum rationem speciei Verum, ut e tenet e parte rei, OnVertitur cum ente,
includit in sua ratione ens et addit illum respectum persectivi. Ideo bene inquit Philosophus, quod ita est dispositio rerum in
Meritate te ut in euese quia Verum in ente undatur, et ratio veri rationem entis coiicomitatur.
Confirmatur ' et . conclusio Simul, auctoritate Di Ου. . ubi dicitur Veritatem meditabitur guttur meum. Veritas enim divina antonomuStice dicitur Veritas. Qua praecisa ratione ultimus sinis unifers sit veritas, et primus auctor unifers git intelle tus. Circa praedicta in ' et 4' conclusione auo occurrunt otii PDimum est licet Voluntate, intellectus sit simpliciter prior tatnen Voluntas, in ratione motivi, prior est intellectu juxta doctrinam S. Thornae Part. V . SP a. '). Producere autem res, Si mo Vere quoddam, Vel qua Si movere ergo in rerum productione Olunti Silivina primum locum tenet et non intellectus male ergo dicitur
25쪽
quod priinus auctor et motor niVel Si S intellectus SQ unaurei dubium est Ultimus in is rerum omnium creatarum, in serius Lib. 3' ponitur divina bonitas, ergo Verita n0n est ultimus sinis universi ut hic dicitur. Ad has illicultates respondendum St, incipiendo a Secunda, quoniam ex ipsius Solutione manifeStior erit ad primam solutio. Sciendum itaque prim quod Sicut agentium inferiorum duplex est sinis, ut dicitur,2 2' q. 23, ui., Scilicet, proaeimuSet ''emotus; et proximus est ut Similitudinem Suae sormae in alterum inducat; ultimus autem est quodcumque bonuIn ex hoc Sequens, si sit intentum ita divini intellectus duplex est sinis. Proaeimus quidem est, ut Suam formam in creaturi inducat, ultimus Vero, est bonum quod ex hoc ultimate in creaturis intenditur. Et quia forma divini intellectus, qua agit, est c0ncepti ad cujuS Similitudinem re producuntur, quae conceptio est ipsius intellectus Veritas; ideo creatura ex eo quod divinam conceptionem imitatur, veritatem divini intellectus pro sine proximo agentis ubet. Quia ero in hoc quod suam veritatem Deus creatur9e communicat, intendit etiam ut ipsa divinae bonitalis particeps esticiatur; ideo et divina etiam bonitas ejus est ultimus finis. Sciendum sectinuo, quod alicujus est ectus sinis potest duplieiter diei ultimus. Uno modo, quia est ultimate a suis causiMessicientibus secundum ordinem Xecutionis intentus. Alio modo, quia causae ejus ultimae, in Via resoluti0nis et Supreme, Si sinis proprius. Et hoc modo, Si ipsa causa ultima plures sines intendat, quilibet illorum potest dici ultimus in ordine ad inseriorum causarum sines. In
quantum videlicet sine aliarum causarum in finem Superioris causae ordinantur. Fini autem Supremae causae, quicumque Sit ille, non ordinatur in aliquem superioris cauSae sinem, cum pSa, nulla Superior cauSa Sit.
Ad otiioin ergo primo dicendum, quod veritas dicitur ultimus
sinis universi, hoc Secundo, tantum, modo quia videlicet est propriuS finis supremae ipsius cauSae non autem primo modo, tanquam,
videlicet ultimate intentus. Unde non dixit S. I homus quod sinis ultimus uniuscujusque rei Sit qui ultimate ab ejus primo auctore intenditur, sed absolute et indistincte, qui ab ejus primo auctore intenditur ut daret intelligere quod omnis sinis causae Supremae proprius, habet rationem ultimi sinis in comparatione ad aliarum
causarum sines, etiamsi sit proximus ejus sinis Bonitas autem divina dicitur ultimus sinis universi non tantum secundo modo, sed etiam primo eo, Scilicet, qui a Suprema cauS Sit intentus. Nam propter lioc divinus intellectus similitudinem suae veritatis in univei Sum inducit, ut divinam bonitatem assequatur. Attendendum autem, quod licet veritas sit sinis ultimus universi, Secundo modo, Inquam, Videlicet, a Suprema dia causa intentus convenit tamen ipsi ut etiam sit universi sinis proximus, in quantum uniVei Sus nullam habet ullam causam essicientem praeter Supremam, Sed ipse intellectus divinus est ejus et prima, et proxima cauSa. inde, veritaS
26쪽
dicitur ut imus finis mi Dei uer, inquantum intellestus est ejus prin uet suprema au8a in quantium Vero, idem intellectus ejus, est etiam prOXima IUS3, pr0Ximus quoque sinis dici potest. Seeund etiam respondet' ad hoc dubium potest, quod ex uisuod ponitur Veritatem esse universi ultimum sinem, non excluditur divina bonitas, sed potius includitur Bonita enim divina, ut dicitur in ' Sent dist. 1. q. 2 a P aura secundum ordinem et modum
quo est a Deo volita, creaturarum est siniS. Cum autem modus volitus divinae bonitatis, sit secundum modum conceptionis divini intellectus, sequitur quod divina bonitas, sub tali modo communicuti0nis c0ncepta, si sinis ultimus universi. Sed bonita ut sic concepta, habet rationem veritatis ideo dum dicitur quod veritas est sinis universi, non excluditur bonitas; et dum dicitur quod bonitas est sinis, non excluditur Veritas, sed mutuo Se includunt. Unde in hac re, nulla in d0ctrina . Th0mae est contradictio. - his faciliter Ad DPimum utilum respondetur. Dicendum enim, quod per hoc quod dicitur intellectum esse primum auctorem uniVei Si non excluditur divina voluntas, sed includitur quia divina scientia non eSt a Sa rerum, nisi adjuncta Voluntate, ut infra ostendetur lib. ')Veruntamen, quia forma quam divinus intellectus proxime imitatur, os intellectus; ideo divinus intellectus dieitur primus universi auctor; pr0pter quod et in Sacra Scriptura ponitur Sapientia rerum creatriX. Hujus exemplum in artificialibus videri potest: nam licet artis ex per voluntatem operetur, dicitur tamen absolute agens per intellectum, propter dictam rationem. Est etiam hujus et alia ratio licet enim intellectus moveat voluntatem, et Voluntas intellectum, tamen cum non sit processus in infinitum est status in intellectu et ipse est simpliciter primum m0Ven in ordine ad voluntatem. Ipse enim aliquid apprehendere potest absque hoc quod a Voluntate moveatur Sed Voluntas nihil velle potest nisi moveatur ab intellectu inde salsum est quod Voluntas in o Vendo, primum locum absolute teneat, eum non seratur in incognitum Patet hoc ex doctrina . Thomae pari s q. 82, a. ' et ex doctrina Aristotelis S et hie Primus ergo auetor uni JerSi, tanquam e tu formam in se continens, est intelle tus, sed Voluntas huic adjungitur, tanquam hanc causam ad agendum applicanS.
QUINT CONCLUSIo est; Aa,nvioni inini DLirios, mI lini in torii 'ni in in v Plinii 'imo Diocivio io Diagri: PQ. Probatur primo Ejusdem St, unum Contrariorum prOSequi et aliud res ut ire patet exemplo medicinae quae Sanitatem perlitur
et aegritudinem expellit sed sapienti est veritatem praecipue duprimo principio meditari et aliis disserere ergo ejus est et salsitatem contrariam impugnare. - eundo probatur auctoritate Supradicta Prouerb. in quo dicitur sit labia mea detestabuntur impium VIII. 7.) salsitas enim contra divinum veritatem impietas dicitur, quia religioni contrariatur, quae pieta nominiatur.
Circa id quod dictum est per in in designari falsitatem e0ntra
27쪽
uiuinam eritatem, quia contrariatur relistioni quae dicitur pietas; attendendum primo X 0ctrina . Thomae: ' μ' , . 101 a s quod n0men pietatis proprie sumptum Virtutem quamdam importat, quae honorem et cultum parentibus X hibet et patriae sed quia per quamdam excellentiam dicitur Deus pater noster, ideo, ut ibidem dicitur uri'. ' pietas etiam ad divinum cultum extenditur et transfertur propter quod, ut dicitur 3 Sent dist. 9, a V, eadem Virtus Vocatur graece eusebia Vel theosebia, latine Vero pietas, latria, religio. Dicitur ergo religio pietas, non Secundum primum et proprium hujus nominis significatum, sed secundum quamdam nominis translationem. Attendendum Seeundo, quod cum ad latriam pertineat reverentiam Sacrae scripturae, aliisque divinis rebus exhibere, ut habet . Thomas 3 sent dist. 34, a 2 ' Sitque religio eadem Virtus quae latria, ut dictuin est, merito inquit S. I homus salsitatem contra divinam Veritatem, religioni contrariam Sse Pertinet enim ad Dei irreverentium divinam veritatem impugnare, salSitutemque opp0Si tam edocere, quod manifeSte religioni adversatur, quae Deo cultum reverentiamque exhibet.
QUAE SIT IN OPERE CONTRA GENTILES, S. THOMAE INTENTIO
SLpposiTis iis quae in primo capite de Sapiente sunt dicta suum propositum S. Thomas exponit inquiens quod intentionis suae est Meritale ri sidet ehristianae manifestare, errore contrarios eliminando. - Ratio hujus propositi est, quia consis us de divina pietate, ossicium Sapientis, quum Vi propria Vires X edat, ISSUmere intendit cujus est veritatem docere et excludere salsitatem ut Superi u patuit. Duplinem autem causam assignat, quare ossicium Sapientis assumit. Potanta est: quia inter omnia studia hominum, sapientiae studium aest persectius, Sublimius, utiliu et jucundiuS.
Persectius quidem, quia per illud torno jam verae beatitudinis aliquam partem habet, iuxta illud dele. XIV. 22, Beatus ir qui
Sublimius autem, quia ex hoc homo ad divinam similitudinem praecipue accedit, quae omnia in sapientia fecit; et consequenter per amicitiam Deo conjungitur, cum similitudo sit causa dilectionis; unde Sap. VII. 4. dicitur quod sapientia est inlinitus thesaurus h0minibus quo qui si sunt, faeli sunt partieipes mi iliae Dei. Utilius Vero, quia per supientiam ui immortalitatis regnum pervenitur juxta illud p. l. l. Concupis entia autem Sapientiae, de lueet ad re9num perpetuum.
28쪽
Iucundius autem, quia Sap. VIII 16 legitur Non habet maritudinem conuersatio illius, nee taediren conυietus illius seu laetituti, et gaudiunι. De sapientiae studio ejusque eae ellentia sAd evidentiam horum notandum primo quod cum beatitudo in contemplatione divinae veritatis et divinae essentiae, ut in seipsa est, consiStat, cum aliqui Sapientiae studio incumbit, aliqua summae illius eatitudinis similitudine participat. Ide bene hic dicitur quod verae beatitudinis aliquam jam partem habet. Notandum Secundo ex doctrina . I homae: ' μ' . 19 a. 7, quod licet sapientia apud philosophos sit tantum cognoscitiva altissimarum cauSarum, et in Sola speculatione absolute consistat apud theologos tamen non solium est cognoscitiva sed etiam directiva humanae vitae, quae non S0lum per humanas rationes sed etiam per rationes
et regulas divinas, ut est apud Augustinum 12 de Trinit dirigitur. Ideo qui studio hujus sapientiae dat operam, Deo dupliciter assimilatur. Primo, quantum ad cognitionem quam Deus de se ipso habet. Secundo, quantum ad operationem sicut enim Deus Seipsum cognoScit, omniaque in Sapientia fecit ita sapiens hom0, et Deum cogn0Scit, et non tantum humanis sed etiam divinis regulis in suis dirigitur operibus propterea bene hic dicitur quod homo per Sapientiae studium ad divinam similitudinem accedit. Adi ei tendum tertio, quod ejus quod inquit S. Thoma S per Sapientiam ad immortalitatis regnum perveniri, duple poteSt SSeratio. Prima, quia, ut dixit, sapientia amicitiam ad Deum causat per quam ad aeternam provehimur beatitudinem. Secunda, quia Sapiens per Studium sapientiae, in rectis operibus dirigitur, quibus ad vitam immortalem praeparatur. Licet enim humanae Sapientiae incumbenteS, Saepenumero a Virtute desciscant qui tamen divinae Sapientiae, de qua loquimur, dant operam, ad immortalitatem di-Sp0nUntur eo quod in bonis operibus, per sapientiam, ex divinis regulis diriguntur. Attendendum quarto, quod duplex potest SSe ratio, ejil quod dicitur Studium sapientiae esse caeteris hominum Studiis jucundius. Prima, quia ut habet Aristoteles 1s de Animal mans in parva
comprehensione amati, magis delectatur quam in magna aliorum comprehen Sione.
Sectinda, quia ut ibidem dicitur, parvum quod de substantiis Separati intelliger e possumus, plus delectat quam quidquid de
alii rebus cognoverimus multo ergo magis Dei quam aliarum quarumcumque rerum cognitio jucunda et delectabilis est; quando praesertim ea cognitio in Dei amorem trahat.
quia juxta sententiam Hylarii De rin 1, 37ὶ id suum esse Ducium arbitratur ut Deum omnis ejus sermo et Sensu. loquatur. Deinde e Xcusat quare contra Singulos errores non procedit:
29쪽
PROOEMIUM 23 hoc enim se sacere ait tum quia non Sunt omnium nota erratu, ut ex iis quae dicuntur, possint rationes SSumi ad eorum errores destruendos tum quia eorum quidam, ut Mahumetistae et pagani, auctoritatem scripturae non recipiunt ideo ad rationem naturalem, cui omnes SSentire coguntur, recurrendum est, tuae tamen in rebus divinis est desiiciens. Ubi advertito, quod quia lumen nostrum naturale, a divinis rebus, inserius, quam maXime, distat non potest, sua virtute, ad divina perspicaciter elevari ideo Sunt quidam errores, circa divina, quos essiicaci ratione eliminare non pOSSumuS. Propteren, quando etiam divinam scripturam, talium errorum Seminatores non
recipiunt, magis praetermittendi sunt, quam inessicaci ratione impugnandi. Addit ultimo loco S. I homas, quod simul Veritatem aliquam investigans, ostendet qui errores per illam excludantur, et quomodo demonstrativa Veritas, christianae religioni concordet.
QUOD IN IIS QUAE DE DEO CONFITEMUR. DUPLEX EST VERITATIS MODUS.
PosT0ΓΑM suum in hoc opere propositum S.Ihomas manifestavit, consequentersitis it modus diuinae ueritatis manifestandae ostendit. Circa hoc autem duo facit. Primo enim, quae manifestanda Sunt enumerat. Seeundo, de ipSorum manifestatione determinat capitulo
Quantum ad primum supposito, ex Aristotele Ethie. 1. e. 2 atque Boetii De Trinit. e. P sententia disciplinati hominis esse de unaquaque re tantum fidei quaerere, quantum natura rei admittit p0nit hanc
Primum partem notam relinquit eo quod philosophi, qui naturali dumtaxat ratione usi sunt, pleraque de Deo demonStrative
probaverunt ut Deum esse et Deum SSe rinum. Secundum Ver partem, primo tribus rationibu probat, Stendendo esse aliqua intelligibilia de Deo, quae humanum penitus excedunt ingenium, deinde eam auctoritatibus confirmat. PDimis otio Si ista De quo omnia cognoscibilia, naturali lumine intellectuS, cognosci possunt ejus quoque substantia, ab illoliotest intellectu comprehendi sed ab intellectu nostro Dei substantiu comprehendi non potest ergo intellectu noster non poteSt, naturali
30쪽
suo lumine, omnia de Deo cogn0Scibilia cogn0Scere. Major probatur. Prinei piun to litis seientiae rei est intelle tu Substantiae ejus quia secundum Philosophum, demonstrationi prjncipium est quod quid est ergo, secundum modum cognitioni SubStantiae rei, erit modus eorum quae de illa re cognoscuntur. Si igitur alicujus rei substantia puta lapidis vel trianguli, comprehendatur ab intellectu humano, nullum intelligibile de eo saeuitatem humanae rationis excedet. Supple ergo e converso, Si nullum de Deo intelligibile, naturale lumen excedit, imo, omnia de ipS naturaliter cognosci possunt, ejus substantia comprehendi poterit. - Minor ero probatur. Ea tantum de iis quae sub sensu non cadunt, humano intellectu capi possulit, qu0rum c0gniti e SenSibu colligi potest; eo quod intellectus noster, Secundum modum praeSenti Vitae, cognitionem a
sensibus accipiat Sed ex Sensibus non potest duci intellectus noster ut divinam substantiam videat, quia sensibilia sunt essectus qui divinam virtutem non adaequant ergo, etc. Addit tamen, quod licet sensibilia n0n ducant in cognitionem substantiae Dei, aciunt tamen cognoscere de ipso quia est, et alia hujuSmodi, quae oportet primo principio attribui. Pro declaratione majoris adsertendum est, quod intentio S. I homae est loqui de cognoscibilibus quae per se conveniunt Subjecto,
ad talia enim se exisendit scientia, non autem ad praedicata per accidens hujusmodi enim, quae et proprietates dicuntur. Virtualiter continentur in substantia rei, sicut essectus in sua causa, ubi Xtra intellectum distinctionem habent producuntur enim, iuxta doctrinam S. I h0mae, a Substantia per quamdam naturalem Hsultantiam. Ubi autem non distinguuntur, sicut accidit de passi0nibus entis quae ab ente realiter non distinguuntur, ratio subjecti virtualiter continetrationes passionum; et una est alterius causa et ratio in esse tantum intelligibili cum ergo in subjecto, tanquam in causa, paSSi0neSContineantur, Si V quantum ad Sse reale, sive quantum ad esse intelligibile, non possunt omnes passiones alicujus rei, de ipsa cognosci, nisi totaliter rei quidditas cognoscatur nec persecte rei quidditas cognosci potest, nisi cognoscantur omne Hu proprietateSab ea naturaliter resultantes, sicut non possunt omnes essectu cau-Sae, in cauSa cognoSci, niSi per causae comprehenSionem; neque
comprehendi causa ut sic potest, nisi per omnium essectuum, inqu08 poteSt, inSpectionem. Quantum ad minorem adsertendum primo, quod non dixit simpliciter . homas, ex sensibilibus non posse cognosci substantiam
Dei, sed addidit ut videatur in ipsis quid sit quia sensibili c0gnita,
saciunt quidem nos cognoscere Dei substantiam, eo quod nania quae in Deo Sunt, substantia sint, Sed ad hoc nos perducere non p0SSunt, ut eum quiddilative cognoscamus secundum quod in Seest, quod esset proprie Dei substantiam cognoScere. Adsertenduin e undo, quod aliter obiectum dicitur adaequatum p0tentiae, et aliter essectus, causae objectum enim dicitur p0-