장음표시 사용
31쪽
Nam, ut ante dictum est, omnes stellae in aequinoctiali consΗ- tutadiraptu primi mobilis oriuntur in orientis,in occidunt in versoccidentis puncto,incia hor. sub Horizonte latent, D.hor supra apparent. At Sol motu secundo quotidie in Ecliptica .gr circiter progrediens recipit se ab AEquinoctiali, ad septentrionale partem vernis polum areticum ascendit, unde amplitudo ortiva occidua augetur versus septentrione, Vectestentibus noctibus credicunt dies,donec Sol in Ecliptica ad signu eo pervenerit. Hinc enim oritur in nostro climare medio loco inter ortuin septent.ad Booldoolleti,occidit ad Booid-Uesten,diemque longiusimum largitur. Hic enim niaxima Eclipticae declinatio est ab AEquinoctiali,& circulus que eode die Sol motu primo describit, est Tropicus cancri. Hinc Sol rursus descendit ad aequinoctialem paulatimque decrescunt dies & circa 23. Septemb. rediens adaequatorem ingreditur Libram, denuo nox est aequata diei, oriturque Sol in oriente, occiditque in occidente. Hinc Sesse recipit motu proprio in psitem Australem versus Polum antaristicum,lila declinationes solis augentur versus meridiem,diesoue fiunt breviores,noctes longiores,donec Sol ad Capricornum perveniens diem essiciat brevissimum. Isque circulus,que tunc primo mobili destribit est Tropicus Capricorni, ibique est maxima Solis declinati ab Ecliptica versis meridiem. Sol sic quotidie gradum promovens tandem ad Arietem redit. In hac annua revolutione Solis crescunt ac decrescunt dies proportione geometrica Sole enim in septentrionalia signa concedente, dies longiores noctibus redduntur, at contrario modo
accidit in signis meridionalibus , quantum enim in illis signis die bus accedis noctibus decedit, tantum in his diebus adimitur Mnoctibus adjicitur. Quare sume duo puncta in Ecliptica aequaliter ab AEquinoctiali remota,unum versus australem,alterum burealem Polum, ut sunt initia, α seu finis in tum nox sole existente in rincipio aequalis est diei sole existenxe in principio, seu finem.
In Ecliptica . puncta notanda , ovibus Sol quatuoranni tem pora distribuit, nempe duo aequinocolla,& eorum unum ArieS, alterum Libra .in duo Solstitialia, unum Cancer,alterum arri- cornusi dicta Sole'ntroeunte Wa I artii Ver Eo 2αὲunii Estas, 23 Septis. Autumnus, va Decebris, Hyems initium sumunt.
Haec .puncta demonstrant Coturos , Circulus enim ductus per utrumque m vi parum s per puncta quinoctialis,dicitur co-
32쪽
L 1 AER PRIMUS. ITluriti quinoctiorum,utis Circulus transiens mundi uti Eclipticae
Folos perque undi Solytitialia, appellatur colurus Sosiit -Brut
A. Vbi Sol ferit delatus proxime ad Cancrum s Capricornum, duo haec tempora dicuntur Solpitia, id est. lolis statio, n a quod in iis Sol con stat immotuc usia autem situs Ecliptica pr Fehaec duo unota stre parallelus es com AEquino Atiali, cst propterea circa hac duo puncta Sol existens , parum mutat declinationcm aequaliter duia per aliquot ales ab aequinoctiali, consequitur per aliquot dies in iijdem partibus Horicontis Solem oriri r occidere Iarumque dies nos tesque accrescere vel decresere solam a tιm pro ι- miorem exii tentem aquinoctiali mutare subito aecllinationem. Hinc
sequitur circa aequinoritia lacis sesquihta domada in nostro lymate per integram horam dies crescereo decrescere, quod circa Solstitia spaei menstruo etsi hebdomadarum νιτ contιngit.
Ex motu Solis in Ecliptica necessario sequitur stellas fixas anticipare ortum dc occasum quotidie .cii citer unum grad. δ spacio D dierum, circiter . horam mi exempli gratia,stella quae a. Mar iii, Sole existente in principio Arietis, ascendit Hortaeontem tem
Pore vespertino hora sexta, eadem 8 Aprilis, Sole attingente II gradum Arietis, hora citius , oritur L&4 Aprilis Sole tenentea grad. auri, duabus horis citiuS oriuntur, c sic deinceps, ut si Sol progressiis ad Libram circiter a Septem ortus e)us continget I hor. ante, lassiirget supra horigontem horari matutina; Idem quoque dereliquis stellis fixis intelligeridum erit. Illa originem habent ex motu Solis, stellae enim coeli aequaliter quidem spaci a hor. circumducuntur a primo mobilici Sol autem qui author est dierumin noctium motu uo efficit dies
ut Paulo longiores esse choris vel die primi mobilis.. Illud ut melliis innotescat, statue gradum Eclipticae, quem Soltcneat sub Meridiano circulo M observa seu nota puncto aliquo in globo graduim quinin tialis,qui uxta Solem Meridianum tan- natu lo 1 ab ortu in occasum circumduc One idem punctum AEquinoctialis rursum ut antea sit sub meridian, per hanc revolutione ostenditur primum mobile sed quia Sol interea tem Poris per I gr. in ecliptica processir dies Solis nondum est elapsus, sed oportet ut gradus, in quo Sol sit ad Meridianum statuatur, illo tacto rursum nota puncto aliquo gradum quinoctialis eri Hiano respondentem: haec duo puncta differentiam inter 2 mvir. qua sol demetitur indicant, Minter diem quem dat ramum mobile:
33쪽
i3 usu GLOBI COELEST. mobile Sc ostendunt, quod mobile primum quotannis Solis dies
uno die excedat,ita ut pacto anni 366 revolutiones stellarum fixarum contingant. Solis 36ς α Hinc colligere quoque est,si quis circum terram proficisceretur ab occasu in ortum anni spacto , isthoc anno unius diei quaestum faceretin posset numerare 366 dies verum iter faciens versus orientem, & redux in occidente, acturam faceret mnius diei I-gnare posset 364 dies tantum.
6 ndis de diebus, ct primum de Naturalibus.
Ex hisce evenit quod dies ab autoribus distinguutur in Natur tes,in Artificiales. Naturales sunt, vel exquisiti verminus exquisiti. Exquisiti sunt
Astronomici,quia Astronomi eos certa quantitate per gradus seu partes aequatoris dimensos, considerant: Estque pactum temporis, quo aequinoctialis seu tota sphaera convertitur, cum additamento hoc est sui portione tanta, quanta respondet arcui eclipticae, quem sol proprio motu interea confecit verum enimvero haec dierum additamenta cum sint inter se inaequalia rastronomi media sive aequalia, quibus ipsorum inaequalitas adaequatur, invenerunt: suntq; 19'. 8. utpote portiones aequatoris motui iliS diurno &in eccentrico aequali respondentes. Dies itaque Astronomici sunt , vel aequales, Constantque 36 gr. 8. Vel inaequales, quibus nempo praeter integram aequatoris conversionem accedunt additamenta inaequaliari vera,utpote portione aequatoris motui solis sub ecliptica diurno ieroue1pondentes. Illas esse inaequalest ex motu solis proprio sub ecliptica, idque in excentrico ex zodiaci obliquitate manifestum evadit, de qui bus in heotiis. Dies naturales non exquisiti sunt & dicunni politici civiles, quia cuncta negotia civilia tam publica quam privara per hos distinguuntur leguntur , ac propterea in aliis politiis diversisque populis ab alio cardine inchoantur. Iudieitatoritate divina diem ab occasu solis incipiunt. Idem fuit ustatum Atheniensibus, sicut hodie Silesiis nec non &Italis: quorum Horologia in occasu Solis horam, .demonstrant,inde ab
Babilonii, Chaldaei &hodie Norinbergenses initium diei faciunt
Vmbri, Egyptii, Alexandrini, Arabes, sicut & Astronomorunxi plerique initium diei a meridie faciunt.*omani Nisinii a media nocte, Germani communiter tam a media nocte quam a meridie diem inchoant, siquidem horologia
34쪽
usitata utroque isto tempore ad numerorum initia recurrunt.
T diebus e nisicialibus. . Dies Artificialis est spacium temporis, quo solis centrum supra
horizontem commoratur, ei opponitur Nox: estque temporis spacium quo sol infra horizontem delitescit. In sphaera recta perpetuo sunt aequales dies noctibus,in obliqua contra, inaequales In sphaera parallela totus annus in unum die,&unam Nocte secatur,ut demonstrabitur infra in ultima Hypothesi.
.De apparentiis, quae proveniunt ex Lunae motu , lac- Cremento decremento luminis Lunaris, de Eclipsibus riQuoniam Luna menstruo spacio Zodiacum percurrit per i mgna,etiam sequitur in Horizonte loca ortuum dc occasuum teporaque apparitionum Moccultationum ejus , eodem modo, quo in Sole demonstratum est, singulis mensibus diversia conspici, crevolutiones primi mobilis illius revolutiones excedere una singulis quoque mensibus. Praeterea cum Luna sit rotunda sphaera, non Iumen a se ipso habens,sed a Sole mutuata, Sol enim omnes stellas illuminat,& cum remotissimum a Sole versias terram Luna locum habeat, sequitur
Solem mediam Lunae partem suo lumine impartiri, illam scilicet partem quae Soli est obversa, nostro visui saltem subjicitur
media pars Lunae quae terra aspicit. Quapropter ubi Sol cum Luna Conjungitur, inque eodem cum Luna gradu Zodiaci versatur,totum lumen Lunae avertit se a terra, est enim Soli obversum,& medietas obscura nostro vista opponitur, sed cum Luna celeri gressua Sole quotidie II 2 vel nonnunquam IAgr.digrediatur versus Oriente, sequitur quo magis a Sole decesserit,eo magis partem a Sole illustratam terrae obverti, scithiduo vel triduo post conjunctionem sive
Novilunium portione luminis conspiciamus , quam corniculatam Graeci -- appellant Circiter .diem dimidium luminis apparet, dicitur--, nam Hemisphaeriiterrae obversi media pars illuminata, media non ergo dichotomon diciis mus. Luna procedes quotidie lumine cres.cit,ita ut II jam die a novilunio in orbem convertere incipiat, unaque saltem portibIuce careat,eaque gibbos audi circa is conjunctionis diem, ap- a Pares
35쪽
paret ejus tota medietas illuminatain tum dicitur Plenilunium. Nam lunae Soli oppositae medietas irradiata obvertitur terrae, eorum intermedio loco collocatae,in sic Luna plena videtur. Hihac jam decrescit lumen Lunae, ita ut 18 die portionis sit facta jactura, et a novilunio die,dividua appareat rursum,& sic quotidi illimen magis diminiuum tandem amittitur, in rursiam
Nonnunquam accidit, Sole Iuna conjunctis Lunam sese inter aspectium nostrumin Solem diametraliter interponere sic suo corpori elumen Solis tegere, Ic fieri Eclipsin, quae tamdiu continuat, donec Solem praetergressa sit.
Eodem quoque modo in plenilunio' oppositionibus Luna nonnunquam sita est juxta Obscuram umbram terrae,inium Soli , radios terra excipiens Lunae eos adimit, donec Luna umbram Praeterierit, atque ille labor Lunae est. Hic satis demonstratum est nullam Eclipsin Solis sive Lunae fieri posse, quin Luna proxime ad Eclipticam, vel in illa sit quapro-ter Orbis oper quem circimavolvitur in Odiaco trahit Lunamtrant verte per declinationem quinque graduum secans eandem eiulari dili inguitur ab ea in duas aequales partes, eo modo quo de Eclipticain aequatore expositum est. Vnum punctum caput in alterum cauda DraconiM dicitur, Luna autem promota ad unam harum intersectionum incidit ad Ecliptica, quod menstruos pacto bis accidere oportet Et Sol percurrens Ecliptica, semestris pacto una quoque harum interseetionii attangit. Quapropter medio anno emento Eclipsin habebimus sive in Sole sive Luna , licet accidere possit sex Eclipses ilio anno apparere, sed raro contingit.
Per Ea sic Eclipsis multa nobis miseria patefiunt.
I. Patet ex umbra in Eclipsi Lunae apparenter terram una cum aquis rotundum globum emcere. 2. erram centrum Zodiaci esse docet Eclipsis Solis in Horizonte visa. 3. Longitudo locorum, id est, situs region a versus ortum&Occasium non certius haberi potest quam per laborem Lunae. q. Vmbram terrae ad Drmam coni acuminatim ad finem desinere apparet ex Eclipsi Lunae propterea ex optici verificatur Solem majorem esse terra, . Lunam inprem . . o. Compertum habetur ex Eclipsi Lunae Solemin Lunam noti semper aequaliter a terra distare, re propterea Orbes in qui Diag
36쪽
agitantur, habent aliud centrum longe a terra remotum, atque hinc orbes eccentrici appellantur. 6. Per Eclipsin Solis&Lunae habetur magnitudo Lunae Solis,in quanta sic eorum distantia a terra.
Et ha μοι aia, quibus ut Plato ait' ingenism humanum in coelos volat, ct ut Poeta testatur Solemo Lunam evocat in terras. si me apparentiis ex rotunditate terrae evenientibus pri mum de iis, quae habentur juxta longitudinem.
Geographi,qui terrenu globum dimetiunturi describunt, d stinguunt eum juxta longitudine quae se ab occidεte versiis orie n. te extendit, latitudine, quae a meridie ad septentrione procedit. Quia terra ab occidente versus oriente rotunda est, sequitur re giones,quae versias occidentem sitae sunt, Solemri stellas citius excipere in Horigontei Meridiano, illis, quae versus oriente situ nisuum habent,idque certa proportione. Exepli gratia, sinu Godanus inmania,quod vulgo dicunt de Sont,distat Amstero lamo septem gr. 3, n.versus oriente;hi gradusin minuta efficiunt dimidium horae, quare media hora maturius ad Meridianum pervenit istuc loci, quam Amsterodami, propterea Sole inmania in Meridie existente est hora ibi Ir, Amsterodami medium duodecimae. Similiter Alexandria in AEgypto in Amstero damum disserunt in longitudine, ita ut Alexandria sita sit magis versus orientem 3I-gr quare Sole existente in Meridiano Alexandriae ad horam duodecimam, Amsterodami erit hora decima, distat a Meridiano 3 gr.essicientes ultra et hor. illud certius scire non possumus qua in Eclipsi Lunae Veluti Io Ian. Anno somFranequere diligeter observavimus Eclipsingulas, Cujus mediu fiebat io Ian. mane hora secunda omin. Sed ut co- putatio tabularu Τychonis Brahe demostrat, eade Eclipsis Vrani Burgi siti in sinu praedicto Daniae, visa est eodem isthoc matutino 'tepore hora tertia 6 minutis, propterea eadu insula Francqueraua versus ortum distat 26 horariis min.quae essiciunt r. 3O min. In cujus rei intellec tum recensemus hunc locor Catalogum, qui longitudines latitudines praecipuorum in Europa locorum a Tvclione Brahe, partim propria observatione, partim itineraria distantia, torrectis mappis emendatas, Comprehendit. Pris aergo columna disterentiam longitudinum a Meridiano Hamiensi, Daniae in horas lorarum scrupula ostendita Et loca ab eo versus ortum distantia, A additionis notam praefixam habent, numerat enim illi, ut supra dici um,plures horas tum ab Horigonte tiam Μeridiano Qui vero ad occasum habitant, pauciores quare illu
locis literi ne tam uetionis praescripsimus.
37쪽
nomicis in rebus evidentior esset, sequentes duas columnas adjecimus, quarum deinceps prior longitudines eorum locorum ab Insulis Fortunatis, atque posterior columna, latitudinem, hoc est, distantiam verticis ab aequatore, sive quod perinde est, elevationem poli supra Horizontem, commonstrat.
Sequuntur Longitudinciis Latitudines insigniorum in Europa Lois eorum a Tychone Brahe partim propria observatione.partim itineraria dictantiis correctis mappis emendata.
OlbergColma Cotinia complutum compsella Corduba cistent
tenus. Longit. Latitud. H. Μ G.
38쪽
SASs SA AASSSSASSASSASASSSASASSASSSASSSSSSOSS
39쪽
di usi GLOBI COELEST. . De apparentiis in latitudine terrae considerandis.
Ex rotunditate terrestris globi quae a meridie versus septentrionem extenditur, consequitur regione versus septentrionem sitas, s abere renith ab IEquinoctiali remotius versus Polura reticum polumq magis supra Horizontem elevatum,ita ut possimuStamdiu proficiles versus Polum Arecticum,donec Polus nostro vertici immineat, solus Antareticus fiet nobis in Nadir. Contra quae verse, austrum constitutae, enith ipsarum proximius est aeque noctiali, neq; polus in tantum elevatus ciam prope quoque versu, austrum possumus promoveri, donec Zeniti sit in aequinoctiali, uterque Polus Horigonti immineat. Hinc ver SMeridiem proficiscentibus nobis, clevatur Polus Antarcticus, re Areticus sub eo deprimitur. 8. De Sphaera recta. Cum uterque Polus Horigonti incumbit, ita ut Zenith sit in quinoctiali dicitur constitutio Sphaerae rectae, nam aequator Hori-Zontem intersecat ad angulo rectos. In hisce regionibus,quae hac Sphaerae constitutionem habent,ut S. Thomaein aliis locis perpetuum est equinoctium, omnes stellae oriuntur Moccidunt, tam eae quae prope polos , quam quae ab ii longe remotae, suntque I amor supra HoriZOntem, i infra ob hanc rationem: quia circuli motu primi mobilis descripti ab Horizonte in duas equales partes
Quotquot stellae simul supra Hori-Zonte elevantur, etiam simul ad Meridianum perveniunt itiam simul occidunt.
Quando unus Polorum supra Horigontem elevatus, alterq; infra eum depressus est , dicitur constitutio Sphaerae obliquas tunc enim Equinoctialis Horizontem ad angulos obliquos secat In hisce locis quae hac constitutione coeli fruuntur, aliquae stella sunt perpetuae apparitionis nec Horizontem subeunt, suntque eaeqhae prope Polum extantem existunt At stellia quae prope Polum latentem locum habent, nunquam apparent nec HoriZOntem as .cendunt. Aliae stellae,quae oriuntur occidunt, sua apparitionum 8 occultationum tempora ins alia describunt,exceptis illis, quae in AEqiu-
40쪽
in AEquinoctiali sitae,eae enim Ichor.1upra orizonte, I hor. in Ira eum 1unt. Ratio est , quia circuli, quos raptu primi mobilis describunt excepto aequinoctiali in aequales partes ab HoriZonte partiuntur,parsque eorum elevata supra Horizontem diem, infra Horizontem depressa, noctem signi
Et quo magis Polus elevatur, eo in inaequaliores partes ab Horizonte intersecantur, ut die noctesque magis inaequales fiunt. Io Sphaera pareitela. Vbi unus polus habetur in enith, quator cum Horizonte Conjunctus unum erici circulum dicitur Sphaera Parellela: nam in istis terrae locis, quae habent hanc Sphaerae constitutionςm,
stellae coeli primo motu pareitele cum Horizonte Circumducun tiar, ut neque accedant ad Horizontem, neque ab eo recedan neque oriantur, neque occidant. Et quoniam una coeli pars semper est supra Horizontes, altera infra eum occultatur,sequitur Solem eam Ecliptic partem percurrentem, quae 1upra Horizontem immineat, non Occidere idque per semestre spacium: postea alteram partem;quae infra Horizontem latet permeantem, efficere noctem 6 mennum. At Equinoctia- Iem tenente inmorizonte circumagi, ita ut una medietas supra finitorem se extollat, altera infra eum decumbat.
Quia apparentiae in quotidiano motu stellaru in variis terrae lo- is tam varic obse anturri aspiciuntur, visum fuit Astronomis orcoshroem globum in quininae partes regiones sive zonas juxta Tricos distinguere, disserentes affectionesis accidentia ex-
r. De s Zonis, earumque accidentibus. oon atum stactum terra , uni vel duobus minoribus cimu-