장음표시 사용
61쪽
6 usu GLOBI COELES et. a. Cognita autem 'elia cujuspis cum longitudine um latitudine, loem ejusdem inglobo hoc modo investigabitur. Exempli loco silmamm caput tabcedus , de reliquis enim parratio eri , invenitur autem in bulis , quodsecundum longaudimem sit in a gr. V Latitudo vero ejusdem invenitur a a borealis uuaeret
in sispersicie globi signum, ct ab initio 'usdem numera ingraui mriotipticae etiam longitudinem nimirum stelia 'circulus per hunc a Soliptice gradum ex polo Zodiac deductus dιcorur circulus longitudinis capitis Medusa , in hoc deinde per parallelos latitudinum numera stella latitudinem, nempe 22 incipiendo ab Ecliptica versus Zodiaci polum Arcticum propte sellulat iuuinem septentrionalem, e termin s numerationis locum capitis Medusae tibi commonstrabit. Quia vero omnes circuli longitudinum uatitudinum in globi
superficie non solent depingi, alias enim stellarum imagine omiterarentur. Eorum loco circuli quadrans , ex lamina a ire confectus, adhibendus erit, per hunc enim stellarum situs, vice longitudiniamin latitudinum circulorum in globo inveniri pomunt, idque hac ratione a
Sumamus ex*lum superius de capite Medus , quia stellai
latitudo Borealis est, extremitatem auadrantis applico Zodiaci polo
Septentrionali, si alias AEustralis esset polo Zodiaci e Meridionaliaaaptanda esset, quo Aicto quaero in Ecliptica a longitudinem ni mirum stelia,cst huic alteram auadrantis extremitatem alunco stienim modo quadrans ossicium circuli longitudinis capitis e cedusa supplebit, si inaque ab Ecliptica incipiendo latitudincm stellae, nempe gr. 22- ingradibus quadrantis numeravero , ibi verumstella tu,
3. Sic etiam reciproca ratione,ex globo stellis exornato, fletiamtuus:
vis tum longitudinem tum latitudinem eruere poterιs.
Si enim quadrantem circuli per centrum stella alicujus dimittas, idque ex polo Zodiaci septentr. si scilicet eadem in globi parte septentrionali constituta fuerit: sin vero in Meridionali, ex Australi pol, gradus quem altera quadranti extremitas in Ecliptica demonstrat, longitudo stellae erit Gradus quadrantis ab Ecliptica usque ad stellia centrum latitudinem 'usdem tibi e Iubebi T.
62쪽
Sic dimis quadrante ex polo Zodiaci septintrionali per lucidam oronae, extremitas ejus in Ecliptica incidit, qui sunt singi-iud stella. Rursus ab Ecliptica usque ad centrum eiusdem Coronae numerantur in quadrante gradus q: qui sunt latitudo sella septentrionalis. Ex his constat.
Ouid Longitudo, Latitudo stellarum:
Longitudo sellarum es distantia earum in odiaco ab Arietis
principio in consequentiam signorum numeram. Hoc est, arcus seu portio Eclipticae inter duos semicirculos magno Comprehensus , quorum alter per principium Arutis , alter per stellam ipsam, ute que per polo Zodiaci ducitur. Nonnulli longitudinem numerarit per arcum Eclipticae continuum juxta signorum seriem extensum . plures vero per partes partium minuta signi illius , in quo stella existit.
Verbi gratia. Longitudo lucidae sera secundum partes signi in qu exsit erit in
gr. I 8. VI, secundum arcum continuam diceιur iovitudo illagr 88. q. tot nim partes in Ecliptica numerantur ab V iuxta signorumseriem usque ad circulum ungitudinis serae qui Eclipticam iugr. 18. q. travo. Porro latitudo sellarum est proxima earum ab Ecliptica versus Zodiaci polos sanna. Estque vel Septentrionalis, vel Australis Septentrionalis, quae Versus polum Boreum raustralis, quae versus Austrinum polum
Unde longitud. Ur latitud sellarum petenda. Historia longitudinum uatitudinum Planetarum inquiritur nervestigatur ex tabulis Astronomicis, utpote Alphvsinis vel Pruthenicis , idque in omne un. Vel etiam expeditius habebitur eadem ex Ephemeridibus, quae ad tempus propositum ex tabulis iisdem construuntur. Affixarum stellarum longitudines Sc latitudines exhibent Ca- non es longitudinum. latitudinum stellarum quorum accuratissimam restitutionem plurimarum noctium vigiliis,indefessbque calculi labore elabCratam , in publicum usum exhibuiti divulgavit ingens ille rerum Astronomicarum indagatorin castigator Tycho Brahes in progymnasmate suo de restitutione motus SQ lis Lunaein stellarum fixarum. Stellarum
63쪽
. 3 DE ' usu GLOBI COELEST. Stellarum longitudines ad praeterita stura secula restituere.
Quoniam stellia fixae, Propter motum sphaerae octavae tardissimum successi temporis tuas longitudines permutant, qui quidem motus cum polos Eclipticae respiciat, fit ut stella fixae, quod ad se invicem impermutabiles sint, eandemque longitudinis disserentiam perpetuo obtineant, nec latitudinem etiam mutent . nisi ratione alteratae obliquitatis zodiaci, quod tamen non adeo magnum discrimen ingerit. Phaenix ille astronomorum Tycho Brahe certissimis experim ex tis colligit, singulis Iob annis, sphaeram octavam ad consequentia signa promoveri .gr. 2s m. Quare si tantum pro singulis seculis, hunc fas annum praecedentibus , ab hisce stellarum longitudinibus auferas, vel totidem pro subsequentibus seculis eisdem addas, manentibus iisdem latitudinibus uatis exacte restitutum habes canonem longitudinum latitudinum stellarum. Declinationes vero itellarum sensibiliter aliis atque aliis annis mutantur, nec etiam ipse differentite ascensionales perpetuo eae dem permanent Idcirco fit ut tabulae de ascensitonibus rectis δε declinationibus perennes dari non possint; sed ea em ex longitudinibus clatitudinibus ad lepus propositum restitutis cognoscuntur, ut suo loco patebit. Quomodo autem ea pio antecedentii subsequenti hoc seculo reiti tui debeat, mox docebitur. Atq; haec de Situ sellarum ad eclipticam e usque polos per longitudi m ct latitudinu circulos Sequitur earunde Sιtus ad aequinoctialemo mundi polos per Meridianos r Declinationum circulo
r. De Iceridianis 2 Declinatio υι circulis, per quos elia a aequinoctialem reseruntur, justo globi loco juxta suas as censiones rectas ct declinatione praefiniuntur vicissim dcognoscendi ex globo sellistro ascensionibus ectii declinationibus stellarum, o puncti cujusvis Eclipticae.
Vemadmodum omnes Sphaeret circulos,sic quoque aequi- Inoctialem in 36 o gradus distingui, eosque vicissim inscrtapula 1.24 3.&α distribui sciendum insuper Astronomi incipiendo ab intersectione vernali, ubi principium Arietis est, per singulos hosce gradusin graduum minuta semicirculos in mundi polos coincidentes ducunt, eosque Meridiano appellamus, siquid meridianis locorum terrestrium respondent, terminantquain coelo stellae cujusvis Mediationem coeli,hoc est indicant quotes Agradias
64쪽
LIBER SECUN Dus. 49 gradus in aequinoctiali supputatus ab intersectione vernali, cum
proposita stella Meridianum nostri loci per transeat. Porro iidem Meridiani ab aliis Autoribus ascensonum rectarum circuli appellantur, Marcus AEquinoctialis, qui nobis coeli mediatio, illis ascensio recta dicitur,quod nempe iidem Equinoctialis gradus, qui cum quolibet sidere Meridianum pertran1eunti etiam cum eodem in Sphaera recta supra Horizontem ascendunt rimo quilibet meridianus est loci alicujus Horizon rectus. Praeterea etiam per hos circulos transversim incedunt circuli minores ab aequinoctiali,4 a se invicem quidistantes, qui declinationum circuli appellantur, quod nemie stellarum declinationes, id est,proximas ab AEquinoctiali versus utrumque mundi polum distantias, indicent determinent.
a. Daia cujusvis stella ascensone recta se declinatione ocus ejus
in phara Oc ratione pervectigandus erit.
Hanc datam ascensionem rectam stellae propositae numera in radibus Equinoctialis, inciniendo ab Arietis principio , ex gradu ubi desiisti, circulum ascensionis per mundi polos ductum
annota. De inde si declinatio stellae data fuerit septentrionalis, numerabis eam inter declination circulos, versus Arcticum mundi polum . si Meridionalis fuerit, versus Antareticium, numerationis
initio ad Equinoctiali facto, Tectio circulorum locum stellia
Sed horum circulorum omnium vicem sustinet in globo unicus Meridianus armillaris. Si enim datam ascensionem rectam stellae in gradibus AEquinoctialis,juxta seriem numerorum adscriptum. supputaveris, numerationisque gradum ultimum eridiano applicueris,hic idem jam praestabit quod circulus,qui per stellis centrum alias ducendus esibi, siquidem ille ac per stellam & per utrumque mundi polum transiens, praedicto circulo recte respon- et gradus etiam Meridiani ab AEquinoctiali versus mundi polos numeris consignati, circulorum declinationum vicem gerunt, inter quos, si declinatio stellae data numeretur, progrediendo ab AEquinoctiali, aut verssis polum Arcticum , aut Antarcticum pro declinationis ratione, terminus numerationi in globo subjecto verum stellae locum commonstrabit.
65쪽
so si usu GLOBI COEOST. quinoctiali progrediendo versus mundi polum Arctieum .squidem flessa declinatioseptentrionalis est. Hic igitur ubi numeratio ista terminatur locus erat propo sella. 3. Onues ration si exglobo sessis consignato velis cognoscere quantas stella alicujus ascen O recta, ct deolinatio.
Applices stellam propositam Meridiano circulo, cofestim enim idem Meridianus inter gradus Equinoctialis ascensionem ejusdem stellis rectam indicabit declinationem autein ejusdem stelis cognosces si numeraveris Meridiani gradus, qui inter datam stellamin AEquinoctialem interjecti sunt.
Sic Canis majoris ascensionem rectam ct declinationem ex laboc nisurus iste eundem s. Meridianum, quo μcto,vides Meridianum scar. Equinoctialem in 7 gr. IO. m.atque hac ascensio recta est ejusdem)t tiar item ab AEquinofili usque ad praedictum Canem maIorem interjacent gradus Meridiani 16; versus Antarcticum nimirum Polum, qua decimati stella est versem Austrum. Et haec etia de Sole, quovis Ecliptics gradu intelligenda sunt. Exemplost Sol,in Agrad. π existens hunc radum Ecliptica pro move sub Meridianum circulum, qui, quinoctialem intersecabit in agrad. qua ascens recta Solis ea quando in aer .grad exsistit; gradus vero in Meridiano inter eundem Solis oeum ori quinoctialem qui iωιrjaceat funiria, qua declinatio Solis est. Tabula continens Longitudinem saaritudinem nec non Ascensonem rectam ct Declιnationem praeluarum aliquot stell/mmDarum, ad annum Salvatoris nostri ibas .veri=am.
Longit. Latitud. Stesit potiris Seiadis Cassiopea rustraia ea dis rete 'ulum sndrom. Renter cete cida Arietis Caput Med e silebaran Tauri Capen Mediadiate Orionis eid-je Gemin. Canis major Canis minor,ineria capua Gem.
66쪽
'rid Cor Leonis cauda Leonis aridi cauda Ursa m. Spica Virginis Corona Lucidae. Scorpii antares caput Herculis Lucida capitu DracLMida Istra rida vulturis cauda Crini Praecedes cauda capri Schea petasi caput Ondromada Lιιcida eathedratus Ira laeon. Hirginis
In hac tabula primum habes nomina Latina, una cum magnitudine prima, secunda, tertia, aliquarum fixarum stellarum, post sequuntur Io columnae, prima indicat, ad quod Eclipticae signum stella pertineat Secunda, gradum & minutum longitudinis. Tertia latitudinis Lin quartam litera borealem, faustralam alitudinem significat, quinta Ascensionem recitam, sexta quot gradibus minutis Io futuris annis ab anno I 62 numerati augeatur AD censio recta deptima Declinationem, octava, an Borealis an Australis sit declinatio. Nona, quot minutis illa ipsa declinatio Icofuturis annis augeatur vel diminuatur. Hinc in Ira columna litera indicat ea minuta esse addenda,in litera S subtrahenda eadem ab illa declinatione, ut sequitur.
Vμο pacto singulisseculis tingitudines ct Latitudines, fletiarum arum concludi possint.
Primo cap. praecedentis Libri satis declaratum est, stellas fixas etiam motu secundo moveri circum Polos Eclipticae,unde sequitur eas in suo motu semper aequaliter distare ab Ecliptica& propterea earum latitudines non variari, sed longitudines singulis annis augeri s secud. roo annis I gr. J-.Vnde ad praesentia,fu 'tura iraeterita secula, longitudines omnium stellarum facillime investigabimus:
Verbi gratia. Lubet scire longitudine Arcturi ad an. 168 . Ab epocha, hoc est, anno 16as. usque in hunc annum praterlapsi sunt anni s9. UMAEr
67쪽
sa usu GLOBI COE1 EST. Ila concludendumjuxta regulam proportionis: Loo annu, mutatur situs flestarum i gr. 1 m. spe m. quo emannis, producuntur Inm. νeagr. 3 m. qui adduntur ad longitudinem Arcturi ex tabula,utpote ogr. desumpta, e habebitur quom longiodo aggr. ym. S vero longitudinem pro prateriit annisseire de δε- νώ subtrahes, unde longitudo Arcturi anniis stante hunc annum
lani fit 36gr.es m. . Quo pacto sellaqum scenisiones recta ct declinationes
ad io annos sint restituenda. Ascensiones stellarum fixarumin declinationes mutetntur Inmotu secundo diverse,ita ut nonnullarum stellarum declinationes augeantur circiterso min.nonnullarum minuantur circitcrao m. lapsu Ioo ann. Aliarum vix mutentur 2 m. Quapropter tabulae ascensionum rectarum & declinationum ad breve tempus consistunt Sed ut ex praecedenti tabula Ascensiones rectas ad ioo annos restituamus, in decima coluna supputavimus differentias Iooann. quae ostendunt, quot gradib. domin. lapsurio annorum ascensione re in declinationes mutentur, atque fic restituere eas possunius ad quodvis tempus futuri seculi:
Gna46as Ascenso recta Lucida Corona est 29 gr. imis. Lubre scire scens. rec2.ad annum se nempe so annum Iuturum ab hoc nostro annos jux tabulam o o annis ιγιbuentur ι gr. s. min. quibus Ascens recta qui augerur, hinc ergo per regulam auream Io o dant 6 -n quid 3o annis is I9 min. hac adde aria sensionem rectam senta 3Ogr. Imin. Simili modo restituenda tibi erit declinati, atque attenderudum, utrum liter Ainiis apposita sit, illo casu temporibus futuris numerus quaesitus addendus, tunc enim crescit declinatio,hoc casu decrescit declinatio,atque ideo numerus is subtrahendus: Exemplum.
Peclinatio Corona Lucidae invenitur in rusula Uar x min.di suntlacio ann est a min. notata titera S, colloca juxta regulam: a OO. r. 3o producuntur 6 min. quibus subductis ex declinatione a8 gr. I .residuisiunt argr. 11 m. qui dant declinatione ad annum I 6 pe V rums ad annum so ab hoc elapsium anno desedera scire ccinationam, habebura gr.7 min. Hactenus
68쪽
p ni is quatenus penes motumsecundu ad et odiacum 2 aequinoc tia tem Jositi restruntur Sequitur earunde consideratio penes conversione primi mobilis. primo quidem quomodo quolibet momento, quavis diei hora ad cujuslibet terrem loci Horidontemne habeant. Stella quasibet in motu primo restruntur vel ad Horizontem an tum, quatenus mirum in eo oriunturis occidunt,vel juxta Horizontem ejustu polum, Arabice Genith dictum ubi con deramus ι- flantiam Ummalemo altitudinem earundem per circulos πι- rum verticalium ct altitudinum. Frimo igitur loco de maris in Horizonte considerantur, hoc eis de ortuo occasu stellarum, sequorumlibet caeli puncitorum Ortuso occasus sellarum consideramus vel e Donomice vel
Apronomice confideramus quaepartes vel gradus quinoctialis cum quovis Sidere, vel Ecliptica gradu Horizontem quemvis asceduntis descendunt. Vocantq; ascensionem vel descelion obliquam. Nec non inquirimus qua hora diei, inquo hortiaontis loco ι-dera oriunturo occidunt. Poetiice consideramus,quo anni tempore una cum Sole,vel Soli ορ- posta ascendunt daescenduntve horizontem, vel radios Solares; vocantque ortum ct occasum poesicum,sque duplex apparens. verus, hunc in Cosmicum 2 Acronicum dictinguunt sium Heliacum fisciunt.
69쪽
De cognoscenda ascensioneis descensione obliqua mmmlibet coeli punctorum nec non de ascens , ct descens certa alicu iEclipticae portioms. Similiter, quantum temporis meraedat inter duarumserurum si practorum coeli, tum etiam inter ortum uniuoelia,
occasum alterius. .r Iximus deascensionibus rectis, utpote quae In Sphaera recta fiunt operae pretium erit etiam cognoscere ascensiones,quae fiunt in Sphaera obliqua, per has enim ascensiones sive aequatoris gradu coascendentes, tanquam per partes aequales,in perpetuo aequaliter circvvolui s,omnis motuum coelestium mensiuri quam maxime regularem esse oonvenit) perficitur.
Est igitur ascensio obliqua cujusvis coeli puncti propositis sive id stella st, Me Eclipticae certus gradus arcus aequinoctialis ab Arietis initio usque ad gradum aequinoctialis, qui cum tali coeupuncto horizontem obliquum ascendit.
i. Ascensio obliqua ex Sphaera stellisera cognoscituris erui
pus, ut seqmtur. Primum fiste 3lobum ad poli elevationem tuae regionis, quod sic fiet. In gradibus meridiani a polo Aretico deorsum numerapoli elevationem regioni tuae,quae Franequerae est 13.gr. Deinde inventum gradum ad Horizontem puncto Septentrionis devolvito, ac laborato ut polus Antareticus totidem eridiani gradibus infra Horizontis superficiem superam depressus jaceat, hoc enim modo constitutio globi tuae regioni accurate respondebit, quod hoc loco semel monuisse sufficiat. .
Fro ascensone obliqua cujusvis caelipuncti cognoscenda, verbi
gratia tertiigradus igni Leonis, promoveatur hic Ecliptica gradus ad Horizontem in parte eius ortiva, ct videbis cum eodem tertio Leonisgradu supra Horiz.ontem ascendere 9 1 aquinoctialis gradum ab Arietis mitio numeratum, ct tantus dicitur ascens obliqua 3 gra ad poli levationem 13gr. Eodem modo campula ad sorizontιs partem orientalem promora, oritur cum eadem gradus
rescension cum alicujus eclipticae radus sive stellae re-
70쪽
Vnde hec per globum in hori mu occidua parte quarena est. Promove enim caniculam ad horizontem in occidentis plaga, oe debis in aequinoctiali defensionem eiusdem esse 1 gr. a. De ascensust descensu certa alicujus ecliptica portionis. solent Ppra es per tabulas inquirere ascensum descensum amis alicuius eclipti .id est moram vel tempus,quo signum totum' et certa eclipticae portio oriatur vel occidat quod mam bo facillime cognostitur, ut unico exemplo docebo. aut in i totum signum auri Tempus igitur,
ouo totum fio num Tauri oriatur quaesiturus,hoc modo procedo.
orientali horizontis parte per doctrinam eapitis anteccdetis, sque in nosmetiratione polari Iaar. 4. Deinde quoque asce
Jondebati, remanen I 6 gr. m. siquandoque tibi contingati, μι sub mi fieri non post integrum circulum, qui est 36o v.pseriorι addari deinde demum subtrahes, reliquus Titurisvi mdicat quot- nam radusa duumque minuta in aquinoitiali cum toto X auri si--ο exo mari Gi.quidem,secliptica gradus excedant, dicetur guum recte oriri vero ab eclipticagradibus excedantur, ut hoc eae Nosit, est ascenso Pistbii μ' - rinis,
Hos denique gradusin minuta graduum si ad horas minuta horaria deinde reducas, habebis tempus, quo totum signum exoriatur. Id autem fit hoc modo. 3. Ratio reducendigraum aquatoris 2 minuta grav hora. hor. minuta, ct contra. Quoniam singuli L AEquinoctialis gradus unica hora,&unlaus eius diem gradus minutis horae, denique II minuta prima gradus alicuius aquatoris, unico minuto horae exoriuntur, aut occIdunt. ideoq; numerum graduum, minut. & secund. . propositum sinnulatim per is divide, productus qui fit ex gradibus, dabit ho- s qui vero ex minutis, horarum minuta: qui denique ex tertiis. um tertia. Porro si ex istis d1visionibus residua sint, illa singulatim per multiplicato, sic enim quod ex gradibu produ- Citur, probeti orarum minuta , productum ex graduum mi