- 아카이브

Adrianii Metii Alcmar. prof. mathes. in Acad. Frisiorum De genuino usu utriusque globi tractatus. Adjecta est nova Sciatericorum, & artis navigandi ratio novis instrumentis, & inventionibus illustrata 1

발행: 1626년

분량: 203페이지

출처: archive.org

분류: 천문학

51쪽

36 DE lusu GLOBI COELEST.

ad austrum ab eo nobis declinant, dies breves , noctes Iongas, quae ad boream contra noctes breves, dies longos efficiant. Unde si duas stellas ab hoc circulo in contrarias coeli partes equi distantes sumamus , tantii in esse arcum diurnum unius, quantu Sest nocturnus altei tu inveniemus Hincque fit utini Ledam stellae aeternum diem , quaedam aeternam noctem respectu nostri habeant, quarum nempe declinatio excedit complementum elevationis poli. Quae omnia ex oculari inspectione origon talis intersectionis cum circuli a motu stellarum factis Optime in Sphaera apparebunt JCirculus hic qui quasi basis est totius doctrinae Sphaericae .

motus primi cum recta per verticem transit, utroque polo in horizonte existente Sphaeram recitam est it cum vero ad horizontem a vertice declinat, uno poIo supra horizontem elevato, altero infra eundem depresso Sphaeram obliquam producit ipso vero in horizonte, iolo in vertice existente, Sphaera parallela existit. Porro ab eodem aequatore circulos ascensionum rectarum per utrumque mundi polum,& singulos aequatori gradus ductarum, quemadmodum & declinationum circa mundi polos descriptarum, consideramus in ascensionum quidem circulo. quia in ridianis locorum undiquaque respondent meridianos Commodissime nominamus , quorum munus unus noster in globo meridianus armiliaris sustinere potest, ut patebit lib. 2. cap. 2. De duobus Coluris.

Expradictis ascen onum rectarum circulis duo praecipue iulphάra artificialis gηantur, qui zodiacum o aequatorem in parte aquaiciscundum Manni tempora dicti uentes , vulgo Co-luri appellantur, δειntque foturus sositiorum 2 Coturus aequino-

morum a

Coturus aequinoctiorum est circulus majorra mobilis, per umimque m indi polum P per puncta aequinoctialia ioc est communes aequatoris deseclipticarantersectiones' de luetus. Coturus solstitiorum est circulus itidem major mobilis, transiens per polos in aequatoris, Odiaci, per puncta Blstitialia, hoc est per puncta maximae eclipticae QAquatoriS

declinationi S.

me Circulis minoribus.

sic de circulis majoribus. mores Dut circuli, qui Sphaeram

52쪽

LIBER 'PRIMus. Tin partes inaequales dividunt. Suntque vel duo Tropici et duo

issici. Tropici sunt circuli minores ex polis mundi descripti, ε 23 cilciter gradibus ab aequatore utrimque distantes, quique maximam Zodiaci ab aequatore distantiam quam declinationem Solis maximam vocant indicant Suntque Tropica Caneriin Capricorni, quorum ille borealis est, hic australis. Arctici 1 in circuli: minores, gradibus etiam 23 circiter a mundi polis undique semoti per Zodiaci polos transeuntes; si atque Areticust Antareticus , quorum ille borealem , hic australem mundi polum circundat. De s. Zonis.

si circulis his minoribus caelum in Zona si spacia Circulis

minoribus interjecta, ninguitur.

suntque Ona , vel intemperatae tres, quarum una calida Tropicis utriniaues duce frigidae arcticis inclutae: Vel Temperatae diue, quarum una inter Tropscum cancri Marcii Cum iri rei posscst,quamno incolimus, ela Septentrionali dicituri Altera quae Tropico Capricorni tantaretico circulo interponitur, Antipodibus nostris competens, Meridionalis appellatur.

Et haec de decem circulis in Sphaera descriptis, quorum aliquis in Astronomia usus In Horigonte enim ortus occasus omnium syderum consi

derantur.

Meridianus in horizonte loca Septetrionis meridie demon-BTat, mediumque diem de mediam noctem definita

AEquator primum motum menturat. Zodiacus motum secundum viamque Planetarum ComprChendit.

Colliri duo Zodiacum inquatuor quartas, . anni temporibus respondentes, distinguunt. Aretici denique Tropicique duo coelum in terram in I. Zona Sdistri lata iant. Practici praeter hosce io circulos addunt circulo longituditum, latitudinum , Ascensionum eclarumin declinationum. erticalium ciliitudinum in circulos pontionum,'rubus situr, dum Otia astrorum persequuntur, de quibus libaequenti.

FINIS LIBRI PRIMI.

53쪽

INsTITUTIONIS

AST RONO MICT

cululibe Stellae in caelo quomodo constituatur ac ex sphaera deprehendi debeat demonstrabitur.

itus Astrorum consideratur in coelo vel in ori mo, vel secundo. In motu secundo 'astrorum situs refertur vel ad

n Clipticam Quique polo, per longittidinum d la- ut titudinum circulos Vel ad aequinoctialε per meridianos sive ascensionum rectaruira .ri declinationum circulo S. in motu primo refertur stus astroriim vel ad horigontem an tum, in quo Ortum iccatum tam Astronomicum, quam POCti

Vclad horizontem innetiim verticis, idque per verticalium

altitudinum Circulos.

VCl denique ad circulos positionum, utpote in duodecim coeli domiciliis

' .istri ' se runtur, et Longitudinem

ac circumambientes.

Oas 'stionum in Iet creti amicitus.

54쪽

illa membra sequitur eorum per singula capita declaratio, in Guibus semper quae Solem&viam ejus nempe Eclipticam concernun praemittemus. Sol enim, ut inquit Cicero, dux irin ceps, Linoderator luminum reliquorum, men mundi reinperatrix ,

d datam tempus siν anni diem Solis locum ct opposivam si

partem in eliptica indagare eo contra dati cognito Solis loco, auissit anni dies con ludere. Sol motu secundo eoque annuo Eclipticam est Bae, 'unquam ab ea nutat aut deflectit, ideoque sidus Iocus e)u ui Ecliptica investigandus secundum longitudinem tantum JO eli, secundum distantiam quam habet in Ecliptica ab Arietis ritici Pi juxta seriem signorum numeratam, eamque ad propolitum tuum tempus hoc modo ex globo cognosceS. In Horigonte globorum solent describ signa odiaci menses cum suis diebus. Quaere igitur mensem diem dati tu tem poris, quicunque signi gradus illic diei dato exacte responderit, serit locus Solis eo diein mense. In eodem Horigonte ex adversa ejus parte indicatur oppositus ejus locus Nadir dictus . . . Caeterum in anno bisextili si post 1 Februarii diem locum Solis quinas,semper unus dies aliciendus erit diei proposito.

Gaude, Chri s adest, Titan aptissimus exis: vir ibit impius exul erit.

Vides hujus distichi 12 ess dictiones, imae continuata serie 'menses anni ut prima Ianuarium secunda I ebruarium X u. deiceps reptaesentant Vides insuper quamlibet harum characteri iami si alicuius Zodiaci esse notatam unde constare potest eminem quem dictio repraesentat, tale signum, cu)us characte di I

55쪽

ii Ingi diatiir cognoscere velim initialis literadictionis quae tuo mensi responde tibi perpendenda venit quae consonans

A 'ς His in illud ingredi: sin vero vocalis, 'sem φ λψbus, prout vocalis illa in ordine vo

calium Exstit crat.

sic itaque cogniturus quemnam locum Zodiaci Sol mense Aprino De Jad distichon datum te conseras , vides Aprili respondere dictionem Titan, cui impositum est signum , eius vero mima liter et consonans, dicitaque Solem die o Aprilis si 'gnum' auri intrare.Idem in mense Iunio si scire velis, in disticho Tm de dictio, exit , quae charactere signi Canc i notata est,

illum is duobus itaque additis Io diebus, cognORces Solemo die Iunii subire Cancrum.

' ο)am quoto die Mensis Sol quodlibet innum ingredia

ii . 'di' 'Ihryi di tum dat inensis excesserit numerum diei l

iuis, quo O signum ingreditur,minorem a maiori numero tolle, ἐς retiquus erat ipse gradus, quem Sol tunc temporis occupat. 'Vero numerus diei dati tui mensis a numero diei, qlio Sol principiuiri signi alicujus subit, excedatur, solem necdum senum, quod mensi tuo respondet, intrasse, indicium est, sed adhuc sio noptaecedentis mens immorari, ergo subtrahe dies Oblatos ex diebus introitus , reliquum denique vicissim aufer aso locus Solis an proxime antecedentis mensis signo tibi patefiet.

Exemplum prioris re uia. Cupio scire in quo loco inni 18 die Iunii Sol versetur , ex praecedentibus patuit, quod L die Iunii Sol instrediatur, quia ibi et tu dies troitus a diebus oblati sciperantu , a dies introitus ab I diebus datis tollo, reliquus est 6, unde scio quod die Iuniicioli gr. Cancri O Cupet. Exemplum ponerioris remia. Sit tibi quirendus locus Solis ad .diem Aprili; .Ex pretecedentibus constat introitum Solis iis fieri io die Aptilis, quia hi dies miroitu superant dies oblatos, consequens est, Solem necduiri Πgnum subintrasse, sed signo mensis antecedentis nempe V ad ma inhaerere aufer ergo ex Lo reliquus erit 6, quem vicissim

e 3 substrahe, reliquus est r. qui est gradus loci Solis in Y

56쪽

In annis bisextilibus, ut praecisius habeatur locus Solis idem est observandum quod supra, nempe ut post α Februarii diem semper ad diem datum unus dies superaddatur. Et hinc quoque facile cuivis erit reciproca ratione ex dato loco Solis diem investigare.

InqMbitio per Tabulam.

Qiua vero sol omnium astrorum cursus, motuumque leges di sponit Sc moderatur, adeo ut sine exacta ipsius cum iculi cognatione non solum sex aliorum Planetarum , sed citellarum fixa rum situs ac motiones praefinire frustra quis tentarit Operae pre lium duxi ex fundamentisac observationibus Tychonicis locum solis ad singulos quinos dies anni currentis I 626 supputatum per tabulam exhibere. Ex qua sitis curiose pro annis aliquibus praeterlapsi sin sequentibus locus Solis erui potest. Vbi spectare licet tabulam sive ephemeridem istam continere columnas tres. Prima exhibet quinos dies mensium Secunda locum Solisve rumin gradibus, minutis, secundis. Tertia: ultima columna Ostendit motum Solis diurnum in minutisin secundis. Ephemeris Solis ad annum ibab. ex Iundamentis Tychonis

Locus Solis G. M. S.

Motus diurna

386 36

Martius.

Motu S

U G. . . diurnis

IOIS

September.

57쪽

COELEST.

Deeember. Locus Solis motus G. M. S. i cliurn.

. Locus diolis m

diurn

α. Quom 'dolocus solis ex Ephemeride cog scendus.

Quaere in tabella mensem mensisque diem temporis tui propo-kibidem invenies locum Solis asscriptum. Si vero dies propositus non habeatur in tabula, accipies dierum numerum pro xime minorem.&illic locum Solis excipe, cui toties motum diut- num ibidem in ultima columna assignatum superaddes quot unitatibus propossius tuus dierum numerus excesserit numerum in tabula repertum.

Exemplum id Lubet scire locum Solis in anno 1626 ad I 3. diem Februarii, vadis mensem Februarium bin quo Iidiem non reperio sed e proxime minorem nempe Io. diem, estque minor tribus diebus Sol Io. die est in a. gr. a. m. 3I sec., addo hisce motum diurnum ter qui hic assignatur o m. II f erit verus Solis locus ad tempus constitu tum S .gr. 3. m. 48. s. c.

Sed hic tres cautel e veniunt observandae. Primum enim non Ignorandum, locum Solis in tabula supputatum esse ad I horaira meridici Franequerensis Unde si ad aliam horam, quam Ix meri diei locum Solis exacte cognoscere Velis, tunc horas a proximi diei meridie praeterlapsas, iii margine sinistro tabellae motus Sotalis horariae, perquires etc in Vertice excipies motum diurnu tem pori tuo respondentem in angulo communi sese offeret motus

Solis, qui horis a meridie praeterlapsi respondet quem addes ad locum Solis in Ephemeride repertum, ut fias voti compos. Exemplum. Lubre seire locum Solis ad horam 8 matutinam . Febr. ibas. manine constat a meridie idiei Febr. praeterlapsas use horas o, cum hisce iuredior tabellam horariam hic annexam, in margine mnistro quaero o. hor. in vertice tabellae sumo motum diurnum, qui hic

est bim i feci sed hiciscunda scrusta Eliguntur, in commum

58쪽

LIAE SECvNDVS. Tabula motus Solis horaria.

angulorum concursu ferunt se 1οm addenda ad locum Solis 3 Febr. diei per tabulam repertum E que verus Solis locus tempore proposito I gr. I m. ἔμ. κ.

Porro, ut cogno Pa op positum Solis locum , eosdegradusin minuta referes ad oppositum signum. Unde Nadi Solis codem tempore erit 1 gr. 13 m. 8sec. Ma . Cautio secunda. Secundo loco notandum quod quottannis locus solis variet Sol enim no recurrit singulis cujusvis anni diebus ad eosdem Zodiaci gradui sed sequeti semper anno per quartam fere gradus partem differt idque propter sex horas in communi anno neglectas, quibus annus λlaris in quo sol integrum odiacum absolvit anno communi Mor est. Unde diligenter anni habenda ratio ad quem locum solis quaeris, ani mirum sithillextilis , an primus , secundus , tertiusve a bissexto.

M. S.

M. S.

M. S.

Io Io

38 7

bisextus sin unitas Vel duo', aut tria superfuerint, erit annus primus, secundus, tertiusve a bissexto Exemplum.

Annus 11ρ an si bissextus colligitur sile. 6ectis iso o partire, ρper exeunt a .ct tria supersunt, quare es annus tertius a bissexto.

Porro annus I 6et 6 ad quem tabula haec est constituta est annus secim duca bissexto, itaque tali anno locus solis apte respondet suis diebus, sed anno a bissexto tertio a loco solis invento auteressiti artam gradus partem, seu potius motum soli 6. horarum

iapyero bissexto a iseres semissent gradus , sive motum soli 1

horarum s

59쪽

s u GLOBI COELEI P. horarum, idque ad Februarii ultimum tantummodo diem usque. Sed post Februarii, diem ad gradus solis inventos ad)unges dimidium diei motum sive semissem gradus. Primo denique anno a bissexto addenda sunt ad gradus loci solis in tabula inventos is minuta, seu potius solis motus chorarum addendus.

Exemplum anni 162 qui est tertius a bissexto. cuaritur solis locus ad a diem iunii, ex tabula congah, quodio die funii S sit in a8 gr. 1 m. ii, qui bus bis addatur oeus diumusoqui ibidem signatur 7: f eris verus solis locus, in praedicti diei meridie, juxta tabul. o. 6 m. ayfec eo a inbus, quia annus propositus est tertius a bissexto,a stratur i. m. I sec. qua Solis motui 6 hor.his competui, restat pro Solis loco erificata'. 3a mors sec.

I. Cautio ultima. Postremo loco animadvertedum si ad praeterita Tutura tempora haec curiose habere velis, pro singulis annis hunc 3626 consequentibus,2 8 sec. ad praescriptum calculum addenda esse,totidei ci-que ab eodem auferenda pro singulis annis uncis cedenti sis. Hujus rei causa est quod secundum illud pactum annus finxishoc nostro seculo sit minor quam 36s dierum 6 hor. quibus annus Iulianusi finitur. Quare cibjectam tabellam proponimus, per quam quod iri cognoscendivero selis loco deesse potest, fatacillime pro annis ad io usque, aut futuris aut praeteritis corrigi tur an pluribus seculis, propter imparem anni quantitatem, non ita accurate haec se habent

bella indicans quantum singulis annorum pactis,annuis bab pr. cedentibus, a prascripto calculo a rendum vel eidem pro annis subsequentibus sidendum: ut restituatur Solis Iocus in seculo praeterito aut Iuturo. Exemplum plurium seculorum.

Libu scire locu Solis ad , diem Martii tempore tulit Casiri v juxta nostrum calculum Sol i,Martii est in rigrad. Y, quibus , propter bIoannos elapsos, austra agri a in . quos tabella assenai, vixit enim Iulius Caser annos, o ante Christu ium 4 colligisufiscum Solis fisse Dinoi pom ad si circiter aram .

i, sa

60쪽

: Bis Constat quod hodie juxta illa tempora aequinoctia 4ntia Solis in signa per I 3 fere dies anticipent, hoc est, introitu Ss ici signa per indies nobis contingit citius, quam Romanis il- qcioci sit , quia plus justo tribuituratam spacio Attribuuntur marino ex correctione Iulii Caesaris 363 dies chora , pro qui- horis quarto semper anno qui bissextus dicitur diem addunt.

ietque annus Iulianu communis 36 dies caeterum annus bitus 366 Sed cum annus Solaris, in quo Sol integram eclipticam Curiit sit minor hoc spacio undecim fere minutis horariis fit rispaci Jἰ annorum, hora una inspacio vero annorum 3Οeger die luperlit. Sed lipec rudi minerva,propter imparem anniae itudinem.

CAPUT II.

we circulis longitudinaemo latitudinum per quos reliqui p&neta, omnesque selia fixa declipticam restruntur, ct convenienti globi loco scribuntur; nec non de longitudinibus ic latitudinibus astro um omnium.' Stronomi ut reliquos sex Planetas omnesque stellas, quae ex tra Zodiacuim sunt , ad Eclipticam referrent, eorum situserta dispositione in coelo ordinarent, per utrumque Zodiaci po- tim, perque singula signorum initia duodecim semicirculos, sive ex integros circulos ducunt quibus omnes stella signis Zodiacincluduntur Milicquid enim stellarum inter duos ab uno Zodiaci polo ad alterum semicirculos continetur' id uni signo tribuitur, ut lib. I. de Zodiaco dictum fuit. Nec vero in hac divisione Zodiaci Astronomi acquieverunt, sed ulterius etiam per cujuslibet signi gradus , graduumque minuta similes circulos ductos imaginati sunt, quos circulos longitudirium nepellant, quod nempe stellarum longitudines id est,mstantias a principio Arietis in consequentia signorum , sive ab occasu versus

ortum designent, determinent.

Vt vero 'atitudo stellarum, id est, distantia illarum ab Ecliptica versus polorum ejus alcerutrum determinaretur, per hosce etiam longitudinum circulo ulterius transversim incidentes ciriaeulo Eclipticae parallelos, in se invicem aequadistantes confinxerunt qui circuli latitudinum appellantur, quorum, qui spectant ad Zodiaci polum Arcticum, epizntrionales dicuntar, qui vero ad Aataraicum, Meridionales.

a. cognita

SEARCH

MENU NAVIGATION