장음표시 사용
41쪽
Qida terra in medio coeli irimi mobilis sita est,etia intelligedum est, Polos circulosque primo mobili inscripto , aequali proportione etiam in terra proponi. Quocirca finge ab uno polo primi mobilis lineam rectam transeuntem centrum terrae, illa erit Aris undi & demonstrat utrumque Polum terrae. In medio horum Polorum de ribitur aequinoctialis, & ex Polo Arctico circiteris 3 gr. 3omin .versus Equinoctiale numerando, delineatur circulus Arcticus, eodem modo ex Polo Australi, circulus Antaristicus. Numerando item ab AEquinoctiali versus Polum Areticum ad 2 gr. 3o m. ibi ex eodem Polo Tropicus Cancri deducitiir, ex Antarcstico Polo eadem distantia Tropicus Capricorni. eodem modo omnia hic fiunt ut in coelesti Globo
Hi minores circuli, Circulus Arctoicus, Antarcticus, ropi- picus Cancri,in Capricorni distinguunt terram in quinq; Zonas, quarum a comprehensae circulo Aretico, antaretico dicuntur frigidae, terrestris autem globi spacium duobus tropicis terminatum Equinoctialem in medio habens, appellatur Zona torrida Aliae duae, quae collocatae sunt inter Circulum Arcticum, Tropicum Cancri, interque ropicum Capricorniin Circulum
Antarcticum nominantur temperatae.
Veteres Geographicum iis regionibus, quae utrique Tropico interjacent,ua Solem imoveri viderent,ut quasi per verticem incederet, ob nimium &intolerandum, ut ipsis videbatur aestum, Zonam orridam inhabitabilem arbitrabantur. Ita enim natura comparatum est, ut quo Sol altius supra Horizontem ipsi Zenith propinquior graditur, eo validius radios suos inmorizontis planitiem 1pergat, a qua cum se iterum recta sursum jaciant, majore calore aerem inficere necesse est. Contra autem ubi Sol prope Horigontem se tenet, nec alte sit-pra eum ascendit, ut in frigidis Zonis contingit, oblique tantum radios suos in planitiem terraemittit, ideoque cum rectas reverberationes non faciat, nullum calorem excitare posse videtur. Quare veteres ob continuum frigus illas mundi plagas nullis hominibus habitari existimabant. Attamen ex peregrinis navigationibus compertum habemus, tam Zonam frigidam quam torridam inhabitari posse commode. Nam in zona torrida per ramor. Sol superiorizontem elevatus est de die, eundem subit noctes, efficiens noctem Iz horarum: noctes autem eae refrigeratione solita ita temperantur, ut ibi fru-etiis optimi crescant, doca ista etiam incolis quam plurimis referta sint.
Vice versa.Zonae frinidae redduntur habitabiles ob longos dies,
42쪽
nam qui in principio Zonae frigidae habitant sub latitudine 6 . gr.
toto menstruo spacto Solem supra Horizonte elevatum habent.&qui remotius suba .gr.sedes suas fixerunt, menses longum diem habent, sic proportionaliter, asthoc tempore quo Solviori rontem non subit,ita aer tepefit,ut experientia doceat ibi quoque
incolas esse, licet non ita copiose ut in Zona torrida. ρ, λεβηntur apparentisqua in unaquaque ova comingunt.. a. e apparentiis qua in nodi Zon Torrida contingunt. Qui in medio Zons Torridae habitant,constituti sunt sub Eouia
noctiali in Sphaera recta, iterque Polus Horizonti incumbit, unde hae apparentiae eliciuntur. Omnes stellae ibi oriunturin occidunr, elevatae I hor.suis pra, depressae hor.totidem insea Horizontem. a. Perpetuum ibi habent Equinoctium. 3. Bis Solem in Zenit habent. . Duae aestates,duaeque hyemes illis attribuuntur,licet improprie,cum ob continuum aestu perpetua ibi potius est aestas:ΑEstiis autem ipsis est maximus, Sole in AEquinoctiali principium, &peraFrante, at existente eo in Sinu, jorizonti prbximiore, loca illa refrigerantur. F. Sol percurrens Septentrionalia signa, incidit in Meridianum a Zenith versus Boream, at peragrans meridionali recedit a Ze-nith versus Meridiem. s. Quinque Solis umbrie ibi observantur, in ortu occidenta- IIc in occasu orientalis, at Sole tenente in Meridie est perpendicularis,concedente autem in signa septentrionalia in Meridie est meridionalis, iterum conferente se in meridionalia signa, Umbra in meridie est borealis.
No, A. Antiqui euraphi incola s. zonarum ex diverssMmbris quas Observant dictinxerunt in Amphiscios, Heteroseios,
essetiscios Zona Torrida incola, Amphisci appellantur, quia
umbra, quam habent in Meridie, jam Australis eis,Sole oberrante
Atinis Septentrionalibui jam Borealii est, cum Solgraditur per signa e eridionalia. s. svo proprietatibMi,qua habent ii,qui ad initium Septentrio
nali zona Temperata habitam. Qisi aes Ita ilium hujus Zonae vivunt, constituti sunt in Sphaera o BQ ,iosis enim Polus Aristicus elevatus est 23 I. gr. Zenitho ip- coria o incirii in Tropicum cancri, ast proprietates sortiunturiis. Trino stellae circulo Arctico inclusae,sunt perpetuae apparitionis,
43쪽
tionis, at circulo Antarctico Contentae, sunt perpetuae occultationis,intermediae habent arcu diurno inaequales nocturnis, exceptis iis, quae sunt in AEquinoctiali. a. Habent inaequalitatem dierumin noctium. 3. Sol semel ipsis est in Zenith singulis annis, nunquam ultra Boream in Meridie promovetur, sed quidem versus Austrum. . Vna ipsis aestas, una hyemS. s. Habent quatuor umbras,Orientalem, Occidentalem,Borea- Iem, Perpendicularem. Hic incipiunt Heteroscii, quorum umbra meridiana semper septentrionalis, austrinam enim non habent.
. De proprietatibus habitantium in Zona Temperam. His est Sphaera obliqua, ita ut Poli elevatio sit major 3; gr.&minor 66 .gr.Zenilhque eorum est inter Τropicum Cancri, circulum Arcticum,in has proprietate nanciscuntur. I. Quo magis Polus elevatur, eo plures stellae semper conspicuae. a. Major ibi noctium iterum Inaequalitas. 3. Sol meridiem semper transit, nunquam est ipsis verticalis. . Unam aestatem, unamque hyemem habent. s. res disserentiae umbrarum illis sunt orientalis,occidentatis,4 septentrionalis,unde inhabitantes Heteroscii appellantur.
s. me proprietatibus viventium sub finem Zona temperata, ad initium stigida Septentrionalis.
Ipsis Polus Arcticus est elevatus 66: gr. Zenith habent constitutum in Circulo Arctico, unde sequente proprietates contingunt ipsis. i. omnes stellis quae Tropico Cancri usque ad Polum mundi
Areticum incluta sint, nunquam subeunt Horizontem, e contra quae Tropico Capricorni circulo Antarctico continentur,nunquam apparent. a. Sole existente in principio Cancri diem habent et hor. Haprincipio Capricorni noctem habent 24 hor. 3. Sol semper australis est in Meridie, sed in principio Cancri existens,in ad Horizontem delatus, quod media nocte accidit, etiam septentrionalis apparet. 4. Vna AEstas una Hyems. . Quatuorumbras habent orientalem, Occidentalem, septentrioUalem Temel annuo spacio meridionalem. Hic incipiunt Peristit, quia iis umbra circumfertur in orbem.
44쪽
b. De proprietatibus habitantium in medio Zonastigida septentrionalis b Polost ido.
His est constitutio Sphaerae Parallelae, de cujus proprietatibus dictum est praecedenti capite, quibus adde, quod inhabitantium umbra in modum molarum circumgyratur, unde quoque Pertia eii dicuntur. Atque hae sunt apparentiae , quae in septentrionalibus zonis eveniunt in meridionalibus ad eundem modum sed discrimen est in differentia temporum anni tantum, nam cum in zonis septentrionalibus Ηyems est dies decrescunt, tunc in meridionalibus est Estas , accrescunt die & contra , unde etiam Stellae quae in Borealibus Zoni sunt perpetuae apparitionis, sunt in australibus perpetuae occultationis: Similiter umbra, quae Heterosciis in zonis septentrionalibus in meridie est septentriona Iis eadem illis in zonis meridionalibus est meridionalis.
me Antacis, Feriaci ct Antipodibus. tanto melius ab omni parte, differentia proprietatram loco- νι- Terra declarentur et exponantur Zonas hasce inha-hisames appellamur Periaeci, Antaeci, antipodes. I. Periaeci. Periaeci, qui etia eadem Zona sub eodemeridiano, sed ejusdem Paralleli locis oppositis habitant, ut in
hoc scemate videre est,qui enim habitant ad literam I&T, ut&S&O, sunt inter se Periaeci. a. Antaeci. Antaeci, qui habitant sub eadem medietate Meridiani, aequali intervallo ab AEquinoctiali siti, verum latitudo unius tantum ver-- sus Austrum, quantum alteraris versus Boream cedit, ut in hoc scemate habitantes inpun- his πια , nec non Sin I, sunt Antaeci.
45쪽
Antipodes quasi pedibus obversis incedentes,qui sub communi Meridiano in locis terrae diametraliter oppositis vivunt , ut ii qui degunt in L O, nec non Sina. q. De communione sed erentia propriuatum , quaesunt in praedictis incolis. Quoniam Periaeci aequaliter sunt in eodem Meridiano ab AEquinoctiali remoti eandem Poli elevationem habent,in propterea apparentiae iis commune , excepto eo, quod semicirculo, id est 1 horis in longitudine differunt. Hinc ergo consequitur, iis qui versus orientem siti sunt, Solem, Lunam reliquasque stellas dimidio dies, hoc est, ii horis citius in Horizonteic Meridiano apparere quam illis,qui versus Occidentem collocati sunt. Propteria ea quando his dies incipit, illis nox ingruit, quot horas ant meridianas illi, totidem hi pomeridianas humerant. Qui vero in zonis frigidis habitant, eodem tempore diem habere possunt,sed differunt in numeratione horarum Imidio die. Antaeci,quia sub eadem medietate meridiani sunt,eode tepore meridiemin mediam noctem habent: numerant, quia remoti sunt ab AEquinoctiali aequaliter, at partibus adversis eandem quidem phaecie obliquae constitutionem habent, elevationem Poli eandem, sed non ejusdem Poli , illis enim elevatur An-tarcsticus, his Areticus , hinc stellae quae apud hos semper conspicuae, apud illos nunquam videntur, inuanta est dies stellarum apud Antaecos meridionales, tanta illarum nox apud Antaecos septentrionales. Hinc contraria anni tempora ; his enim
cum est Hyems, illis est AEstas, his cum dies brevissimus , illis est langissimus, apud hos cum dies decrescunt, apud illos crescunt, re in zonis frigidis ubi his continua dies, illis est nox continua. Antipodes diametralitersunt oppositi his unus idemque Ηο-rleton, sed quae pars his inferior,illis est superior, hinc omnia fere illis contraria noctes , dies, initia fines temporum anni Sol his Oriens illis occidit, ut 'una reliquaeque stellia, his cum
Hyems4 brevissimus dies, illis est AEstas mox brevissima. et A. Excipiendi sisnt hic utis in Periacis, habitantes Z nam Torridam, in enim in nullo disserunt quam in accremeato decremento dierum innoctium.
Nisa satis a nobis demonstratum, quod, quo magis sit Polus
46쪽
esse inaequalitatem dierurni noctium. Propterea veteres Geographi initium facientes ab AEquinoctiali versus Polum, loca Terrae in certa Climata distinxerunt, quae sunt pacia Terrae , inter duo habitacula comprehensa, in quibus dies longissimus dimidia hora differt Verbi gratia, incipientes a locis e citis ab AEquinoctiali versus Polum Arcticum i gr. 3. min. in quibus dies longissimus est i hor. a. ibi ex Polo Arctico describitur parallelus, unde fit initium primi Climatis apud veteres caeteram enim Terrae portionem proximiorem AEquinoctiali inhabitabilem censebant, hic parallelus finitur a parallelo ab AEquinoctiali zo gr. 34 m. distante, ubi secundum Clima initium habet, dies longissimus habet a 31. hor. In medio horum parallelorum ex Polo delineatur parallelus ab AEquinoctiali distans 16 gr. 4min.Secundum hunc parallelum, Clima primum appellatur per Meroen, quia Insulam in Africa Meroen transit, in qua dies longissimus 3 hor. Parallelus per medium secundi Climatis ductus descriptus est per Syenen AEgypti civitatem , hinc dietiim secundum Clima per Syene,distat ab AEquinoctiali i. r. 11.m. longissimus dies est I3 . horar. In medio tertii Climacis est dies Iongissimus horar. Hinc colligere institis, unumquodque Clima habere tres parallelos, in quibus longissimi dies differunt horae ciuorum unus inchoat,& tertius finit, in eo, qui medius est,appillatur lima. Veteresse graphi numerant tantum T limata, quibus nomina dederunt ab insigni Insula, Civitate,Fluvio seu Monte,in medio Climatis collocat, alii adiungunt plura,ut in sequenti Tabula videre est,in qua nomina &latitudines,seu Poli elevationes uniuncujusque Climatis principii medri finis explicantur , quot horarum sit longissimus dies medii Climatis uniuscujusque. In sequenti abula primum vides nomina li
xes collimnae continent gradus min. latitudinum, sive elevationum Poli,principii, me.
Nomina limatum Septentrionalium. I. Per Meroen. a. Per omen. 3. Per I . Per Rhodum. s. Per Romam. 6. Per Menerim. . Per initebergam. 8. Per Tarta im9. Per Rostocisium. Io. Perihermam. II. Per Bohus.12. Per Goriam.
Latitudines, sive Poli Elevationes. I rincip.
47쪽
dii.& finis Climatis uniuscujusque.Qsarta Columna indicat,quot horarum sit longissimus dies in medio Climatis quare ubi tibi Poli Elevatio sive longissimus dies loci alicujus innotescat, facillimo negotio videbis, in quo Climate collocatus fueris. Hic observandum est meridionalia Climata ab AEquinoctiali versus Meridiem constituta, etiam sua nomina habere secundum Climata Septentrionalia,modo pro verbo per)substituaturi contra ut loco per Meroen, ponatur contra Meroen,contra Syenen,
Ei repetitio praceptorum Doctrina Sphari primo
ASironomia es ara . Mathemasica tractans de motib Τὸί
rum, quatenu motuum eorundem Phaenomen or rationes expliear q e int. In hac definitione,quae constat genere subjecto,genus recte dicimus artem Mathematicam, quae cum Metaphysicari Physica Philosophiam Theoreticam constituit: Quia post quantitates tum puras,ut numerum magnitudine, tum mixtas,in inisi radiis opticis,nectissime & propriissime Mathematica coeli motum cori siderat,inq eo reliquaru artium Arithmeticae, Geometricae, C. ussim demonstrat. Subjectum Astronomiae constat tum re considerata, qui est motus stellarum, tum modo considerandi, quatenus scilicet illius motus Phaenomena, lationes explicari queunt. Paries pronomia duo μα, comm visis propria. sQuia motus stellarum duplex communisin proprius, seu primus & secundus. JCommunis Astronomiae pars est, quae tractat de motu communi seu primo, idque vulgo in Sphaera,instrumetato ad coeli simi- Iitudinem efformato, unde etiam vulg Sphaerica appellatur. Motus primus est quem omne stellae communem ramitem habent, in horarum spatio absolvunt, unde etiam diurnus feci quotidianus vocatur. Ad hunc motum cognoscendum Astronomi in Sphaera silai de qua diximus) fingunt collocantque Asterismos & Lineas. Asterismus est multitudo stellarum fixarum ad certas alicujus Durae similitudinem,crius imaginem situ suo & ordine referunt, ab Astronomi excogitata. sCum enim stellae sint vel erraticae vulgo planetae, vel fixae Planetae
48쪽
netae ob motus varietat nec certo fixoque loco in Sphaera notari, nec ad aliquem asteriimum redigi queunt Fixae ver , Obinum. fere eundemque quem habent Otum facile incipi ra consi-
Asterismos vero tales, ex stellis fixis Ora visibilibus, veteres.Α8Confecerunt, quorum a sunt in Zodiaco 36 extra Zocli acuan. Quae in Zodiaco sunt,omnes animalis alicu)us imaginem prε se ferunt, undein ipsum Zodiacum a sessio nisurum denominarunc. Asterismi extra Zodiacum sunt vel Boreales vel Austral CS, quorum illi a supra zodiacum versus Boream . hici 1 infra versu Austrum sunt collocati. Atq horum mnium Syderum stelles, quaedam sunt Drdinatae, quae intra ipsum Asteri simum ad que referuntur comprehendun- tum Quaedam vero inordinatae, quae extra Asterissenum ipsum collocantur, iique Omnes Asterismi hisce versibus aptistime comprehenduntur. JAd Boreae partes ter septem Sudera fulgent:
CArctι, Draco, Bootes, Gemma, Corona Genuque
Prolapsius, Lyra civis, Cepheus, Cassiopea, byssa, Perseιa Deltoton, nil medae vini, Pegasus, ta Delphin, Telum, hinc e quιM, Onguitenensique,
Signifer inde siubest bis sex qui Sydera complet.
Sunt e ries, Taurus, Gemmi, Canccr, eo mirgo,
Libraque Scorpius Orcitenens, aper, amphora, Pisces. Post ter quinque tibi signa hv c vertuntur ad austrum: Caelusis Eridanus, Lepus nimbosius Orion, Brius ' Procion Tobatu HIdraque Crater, Corvus, Ceutaurus, Lupus, ina, Corollaque, Piscis. S dura bis sex sunt, quae non protrudit Horizon. Phaeni cum Musica, Chamaeleon, atque Columba, Trigo non inde Volans Piscis, Holucris Paradis Iudas, Cauda a pae Pavo, ardeaque Indica Pica.
Lineae ab Astronomis excogitatae, in Sphaera descriptae sunt Αxisin Circuli. Aκ is est linea per medium Sphaerae ducta, circa que tota Sphaera movetur. Hujus extremitates duis duos faciunt mundi polos, Arctoi Cum seu in realem, an tarcticum seu Australem. Circuli sunt linea Sph aeram externe ambientes', in quibus seu ad quas stellarum motus fit. sitque in .vulgo quadrantes, hi inso gradus, singulique gradus inoo scrupula prima sive iminuta, haec in totide secundad ea C demque
49쪽
demque in tertia, sic deinceps, usque ad decima dividunt, brevitatis studio sic scribuntur grad. 8. 23. As. s6.legendum gradus . scrupula prima 23, scrupula ecunda S, scrupula ter
Circulos tales praecipue numero Io confingunt, quorum 6 sunt majores, reliqui A minores. MMores sunt,qui Sphaeram in partes aequales distinguunt Suntque vel mobile leu immutabiles, immobiles seu mutabiles. Immobile seu mutabiles sunt qui cum Sphaera mota 'circumacta non moventur sed respectu nostri progressus mutantur Dut sunt Horizonin et idianus.
rico est circuitu major immobilis con*icuum ob est superius hamispharium ab inconb icuo est instrior d,rimens.
Circumlatione visu S circa terram factus , dividitur ii quadrata res, primo a Meridiano in ore dc Austro in aba quatore in oriente Moccidente. Inque hoc circulo omnium stellarum Ortus e occasus observantur in quaecunque de ortu occasu , deque ascensionibus d descensionibus dicuntur, in hoc circulo fiunt. y
MEridianM est circulus major immobilis, mumbiliis, per loci cujusvis erticemis utrumque mundi polum ductus Hori zontemque in duobus oppositi punis is, 2 orea GH Uro , in v. partes intersecans unde E .medium nobis diem mediamque noctes efficit, eridiam nomen accepit.
Mutabilem diximus iunc circulum, quod respectu mutati nis loci nostri semper mutetur, nisi solummodo nobis recta versus austrum septentrionemque incedentibus, idem maneat.
De circulis majoribus mobilibus os prim de Zodiaco. Zodiacus est circulus major mobilis , expolis propriis ob pMnerarum motum descriptus , aequatoremsecanso ab eodemF-catus in dua parte aequales , quarum altera ud Boream,altera ad
50쪽
Msustrum vergit, unde esiam obliquus appellatus.
D Huic soli latitudo i s. grad. propter Planetarum digressionem, attribuitur, ejusque medium Ecliptica , via Soli propria vulgo dicitur, quod Luna corpore opaco , Obscuro , rotundo e in fra Solem posito , in ea exiliente, aut cum Sole con)uncta, id est inter Solem&visum nostrum intcrposita , in nox iunio Solis aut Soli oppossit , in Plenilunio ex umbra terra Luna eclip sis fiat. Ad utrumque mediae linear Eclipticae latus planetae reliqui varie per errant dc exorbitant. Longitudo vero hujus circuli in I a. signa apta, C. in descri ne stellarui nobi memn rata, ex duodecim Solis et uni tempore anni con)ubetionibus sui credibile est yortari distinguitur. Vnde hic omniunastellariim longitudo latitudoque Observantur, utangit uuinem qlli dem a priscipio Arieti , seu sectione aec unt ii cc Zodiaci in inpiendo per i 2 semicircus i S ex polis odiaci ductos , singula i-gna , id ei 3 gradu comprehendentes , menti utant AstronCia i quin imo singuli gradibus su Ticirculos correspondente nua Nero 36 confingunt Latitudinem vi curraque parte ecli itica incipiendo versu utrumque Zodiaci Dolum australem ior i.
Iem designant idque circulis ipsi eclipticae paralleli, docticazodiaci polos ductis, dehisce Plura lib. a. cap. 2. J
AEquator est circulus major mobilis, ex polis mundi in medio
Sphaerae ob motum stellarum xarum ductus, a et odιaco in duM artes aequales ut dia imus divisus.
Cum igitur ex hoc circulo singularum stellarum motum O-
,ra vel infra horizontem'ixelibet stellae existunt, metamur. Stet ae enim Omnes cum sint aut in hoc circuli, aut extra ipsum. Quaen ips aequatore, aut insensibiliter circa ipsum sunt, circuluinnaximum, diem semper aequalem inde Mei nomen indi- .im nocti faciunt. Singulisque horis i 1. ad id est singulis ii pris diurnis I 8o, nocturnis Sograd. percurrunt. Quae extra ipsum stin stellae , quo propiores ei sunt,eo majoris rCcilosis di dis magis aequales habent, quo remotiorem, eo dicSuagis inaequalesin cuculo minores describunt, ita ut stellae ait E