장음표시 사용
91쪽
nia expressamque imaginem nostrae vitae quotidianae videamus Cic. p. nosc. Amer. 16. quumque ridicula
maxime sectetur, non miror, Romanos sedulo cavere solitos, ne quid minueretur nominis Romani maiestas, etiam ubi ipsorum mores notabantur, ma uisse
eos in Graecis rideri personis, praesertim quum Rrtem Iudicram diu probro duxerint. cf. Cic. fginta derep. IV, 10. Et narratur Naevius, quia inclementius dieta in cives Romanos iactaverat, in custodiam Pu-hlicam traditus esse, quo spectare videntur verba Plauti
Transeo ad aIteram partem, in qua licet mihi hae viori esse, quoniam minus hic demonstrationi Iocus datur. Quaeritur enim, quid Iaudis meruerit Plautus scribendis fabulis 3 - Fateor autem, non satis mihiliquere, utrum quae super hac re disseruit naumerus in unum magis Ρ1autum sint dicta, an in omnem Veterum comoediam. Nam si posterius fuit consilium non praetereundus silentio erat Terentius, qui a vitiis istis plerisquo purus est; sin prius, non imΡutan dum erat Plauto, quod non solum in comoedia, Verum etiam in tragoedia communi usu fuit receptum.
Cuiusmodi est, quod ante aedes agi totam fabulam improbat. Non nego, ridiculum ac paene ineptum se, quod in platea fit sortitio, Cas. II, 6. quod AI-eesimarchus iamiam gladio se percussurus egreditur ante seres, Cist. act. III. quod in platea agitantur convivia, Most. I, 3. sn. et 4. Pers. V, 1. Stich. V, ε. quod concilium secretum habituri ante aedes con Veniunt, prospectante Palaestrione, ne uviam imidias
92쪽
sme, Mil. III, 1.3 denique puerperam adeo ante 1ores cubare. Truc. II, 5 - 8.) Non laudo, sed ex-
-Ratur tamen scenae Veteris simplicitate, quam si e robrare velis poetae, inique feceris. Terentius quidem in Andesa maxime et Eunucho multa arte, ne quid inde esset ossensionis eavit, at is ab eius modi argumentis abstinuit. Caeterum veterea eidemticenae faciei assuetos minus offendisse in ista Ioel et taetionis discrepantia credibile est, quam nos, qui in MIibus variisquo scenae formis assuerimus. Exprobrantur autem Plauto alia quoque, quae ad inventionem pertinent, vitia. Dicitur enim misero pro- Iogorum auxilio usus esse, quia exordiri recte fabu- - nesciverit. Magnum sane vitium, tardique simul et rudis ingenii signum. Nihil enim absurdius, quam quas agi ante ocuIOS spectatorum debent, ea narrari, sive a persona aliqua fabulae, sive a singulari na xentur. Videamus igitur, quatenus hanc in se ces pam admiserit PIautus. Primum septem fabulae carent prologo: Curculio, Epidicus, Bacchides, Mostessaria, Pseudolus, Persa, Stichus. Asinariae et Trinummo praefixi sunt prologi, non tamen quibus argumentum exponatur, sed Dbviae nomen pronuncietur, quare in eodem genere sunt numerandae. Qui restant undecim prolagi, in
eertum admodum est, an a Plauti manu omnes promiecti sint. . Casinae presogum ipsi versus 5 - 20 indieant aliquanto post illius aetatem factum esse. Maxime memorabiles sunt versus: . ' .
Nam nunc ramae quas prodeunt comoediae,
93쪽
, Multo stumi nequcores, quam mumini novi. Nos pos quam populi rumorem intelleximm, Studiosa e stere vos Plautis fabulas, Antiquam eius edimus comoediam, Quam νω probastis, escis in senioribus; Nam iuuiorum qui strum, non monit, scio; Verum in eun cum dabimm veram sedulo,, I seu quum primum acta est, Srca Omnes fabulas. Ea tempestate sua poetarum fuit, qui nume abierunt Asne in communem lacum. Suspicor.et alios quosdam non esse Plautinos; sed
habeas tibia sunto. Tu, qui Plautum ingenii inopia eonfugisse ad prologos dicis,' omitte legere, abiice, dese. Num minua recte proeedit sabaea 3 num minus, quid agatur, intelliges 3 Nisi foris in Aulularia desideis
rabis eius rei narrationem, quae nisi Lari, nota esso poterat nemini; aut in Mercatore, quam ego fabulam omnium minime mauis dignam esse censeo. Quodsi alicubi rorum ante actionem ipsam Labulae actarum indicio opus esse videatur, non putas tribus verbis
commodo loco seri potuisse Τ -- Quid Τ Epidici, Ba chidum, Mostellariae, Pseudoli, Persae non multo
maiore arte facta esse concedes exordia, - expositi nes nos fera dicere comuerimus - quam vel Tere
ui Iongas illas in principio Andriae, Heautontimor inent, Phormionis narration
Operao Pretium exit eomparanshus Μollerium, quem umerus exemplo esse voluit. Μagni facio huius viri e moedias atque celeberrimam illam simulatae pietatis irrisi nem re αὶ opus omnibus numeris Bhsolutum habeo. Nihilominus ille in duis . praestantiori a sinulis, quarum
94쪽
Quid igitur impulit Plautum , ut quum ipsi sese
monen rem satis declararent, prologos tamen scribse
ret Dicam; sed postquam de usu prologi apud n
inanon universe dixero. - Quoties Iudi edebantur, indicton E esse aut per praeconem es. Pseud. I, 5, 133.3 tam per programma credibile est. Nomina a tem LatiuIarum, quae in scenam essent venturae, non videntor Pronunciatu es8e, aut seripta in programmate. Nam quae Boettiger De personis scen. Opusc. p. 228 commentus est, pieturis adeo propositis fabulas, quae spectandae serent, popuIO innotuisse, ea vereor ne mera nisi somnia. Repertae quidem seruntur Pompeiis tesserae theatrales nomine comoediae inseriptae rauem, Mari nomine Inseripta, Meundum facile Intor cael raa locum obtinet, altera cui litvlua est: Lea Durberina da μα- piis, non mulio Post Ponenda videtur, principium iisdem re rum ante aetarum narrationibus exorsus est, quae R Prologia nihil differant, nisi quod in his spectatoribus, inie personia fabularum narratur. Caeterum in alteram non pauca Μolierius e Plauto adscivit, et altera tota Plautinis leporthna plaeet. Amphitruonia antem imitatio, quantum distet a Romani Poetas opere, sentiet, qui vel Primam Primi actus scenam Comparaverit.
γ Eiusmodi inseriptiones via. sp. Boinanellium. Viaggio
95쪽
vid. Romanelli, Viaggio a Pomp. T. I. p. 216. or ui
nger. Lait. tom. I. n. 2539. , sed ut suerit hie -- Caesarum aetate, antiquiore tempore non videtur Qtum, quod colligo e verbis Ciceronis, Acad. IV, neuam multa, quas nos fugiunt m cantu, exaudisne meo gmnere eoeercitati, γε primo in tu tibicinis Anum pam eras aiunt, aut Andromachum, cum id nos ne suspicemur quidem. Cum quo consentit Donatismium de comoedia et trag. ed. Wrat. p. L A. Hia modi adeo eamma ad tibias sebam, ut his arua tis multi ex populo anis disserent, dicerent Τ quam
fabulam aeturi semici SUM, quam omnimo spectator hus antecedens titulu8 p Nuntiaretur. Qui, obsecro, suspicioni aut coniecturae Iocus erat, nisi muItitudo ignara, quae Ventura esset sabula, assidebat Igitur antequam coepisset agi, fabulae nomen et poetas pronuntiabatur, breVi Plerumque, ut ridetur, carinmine. Asin. prol. V. 6.
Nunc, quid piscesserim huc, et quid milia Doluierim, Dicam: M sciretis nomen huius fabulae. Simia vel poeta se suamque fabulam, vel histrio m gem benignitati spectantium commendat, aut isse obtrectatoribus respondet, quod, fecit Terentius. Apparet autem inde, aliis alio tempore opus fuisse prologis, non enim, quae Mim Romae apta suerant, aliis quoque locis ac temporibus conVenire poterant. - cui pronunciandi presui partes datae fuerint, cur dubium
96쪽
interdum esse dicat naumerus, non video. Mirum enim ni histrioni qui, nisi fabulae personae, aut, quod Eodem paene redit, numini mandatum orat proia Ioquendi officium, singulari proIo, ornatu prodibat.
Po n. Prol. 3. 4. Susteque, et tacete, atqus animum advortite. Aia ire iubet vos imperator histricus. item V. 44. Sq. Haec imperata quas sint pro imperis histrico, inremum hereis factum, pro δου quisqvs Me meminerit. ac d inde V. 126.
deis, adeste. ibo: alius seri nunc volo.. Terent. Hec. Prol. II. V. 1. Orator ad vos Senis, ornatu prologi. Rursus Plaut. Capt. Prol. 12. sqq.
Si non ubi sedeas locus e8t, est ubi ambules, Quando Distrionem cogis mendicarire. Ego me tua carma, ns Errra, non rupturua sum.
eL Prol. Cas. v. 22. - In Captivorum Cistellariae, Menaechmeorum, nudentis et Truculenti prologis quο- ρniam nominis nulla si mentio, credibile est, antequam proloqueretur histrio, indicium populo esse sa- etum, solo nomine pronunciato aut ab eodem histrione, aut a chorago, qui et alibi inter actus ad populum vecta facit. vid. Curc. IV, 1.
Argumenta autem quod in prologis Plautus narra-
vit, nemo mirabitur, qui reputaverit, quos ille habuerit speetatores: non elegantes, puto, homines, non Sci- .' piones aut Laelios omnes, sed magna eri parte rudem et incestam tardiorisque ingenii plebem, quorum
97쪽
nisi praepararentur narrando argumento Bnimi, -- tuendum erat, ne rerum seriem minus Perapicerent. Quoties igitur varium erat et implicatum argumentum comoediae, ne quis erraret, copi e Terum summa
Et mox ne erretis, hacte duarum hodie vicem Et hinc, et illinc mulier feret imaginem.' Graecox novae comoediae poetas etiam prologos labunatuIs praemisisse certum est. cf. mei nek. P. 284. Quod vero Wolsiva de prologia Plautinis. P. I T. sqq. eontendit, fulmeeoa Plautinis simillimos, atque argumenta non minua illia nar rata esse, id vereor ne andacius dictum ait. Luciani vecta, Pseu lolog. III. P. Ita. tantum abest, ut confirmare hoc Putem, ut mihi adversari Wolfio videantur. Nam quum rogat ΕΙ--
ὼλλα η3ειν κατάλιπε. Atque ita fit. Elenchus enim narrat, quihus dictis scriptor ab illo, tu quem scripta est oratio, Iaesus verit. Hinc Μenandri prologos Terentianis propiores fulmeanspicari licet. Caeterum non omittendum est, non Prologum Lahulae esse apud Lucianum, sed prologi ἀναλογίαν, et si Br-tiva tamen coniuncta esse Elencia verba cum ipsa oratione videantur. Causam esse in diverso scribendi genere. Ipsum enim se defendit Lucianus, non aliena narrat. - Qui de Prologo Thaidia supersunt quatuor versus, Meineh. P. 75. pertinent ii unodammodo ad Brgumentum, sed ita, ut PBrairctgoedans poeta, vel heroici carminis more invocaris musam, mores et ingemnium mulieria PBucis adumbret. Facta non narrantur, neque post hanc invocationem narrari potuisse videntur. Quare his quidem urgumentis certa res non fit.
98쪽
Menaechm. Prol. 47. mox Erretis, elam nunc praedico prius: Idem Est ambobus nomm geminis fratribus. Amphitae. ProI. 142. sqq. Nunc me ossa in nos possitis facilius, Ego has habebo hie usque ira petaso pinnulas; Tum meo patri auum torulus inera aureus
Sub petraso; id signum Ampha Oui non Erit. Να signa nemo horum familiaritim - ridere poterit, verum vos videbilia Quare ab hac quidem parte nemo recte ΡIautum Vituperabit 3 personas autem haud raro melius fingi, magisque ad vitae veritatem exprimi potuisse, non nego, imo recte propterea poetam ab Horatio reprehendi , antea dixi. Senum maxime partes et ado- lege nium amantium neglexit; illos enim plus gemel in tantum tredulos caecosque fecit, ut merito diei possint et Studet, stolidi, fatui, fungi, bardi, blanni, buweones; hos querulos, consilii inopes, solis servis res suaseommittentes. Neque tamen in omnibus id si fabulis neque in aliarum personarum partibus aeque Plautus precavit. E senibus ineptissimi sunt Demaenetus,
Stasino, Nicobulus , Theuropides, Demipho; quis autem vituperabit Megadornm, Hegionem, Calliclem et Megaronidem, omnium autem Iepidissimum illum Periplectomenem 3 Epheborum praeter PistocIerum, Pleuin idem, Lysitelem et Lesbonicum nuIIus Iaude dignus videtur; ineptissimus omnium est Charinus. Parasi- liorum plerosque erunt sortasse, qui nimis gulosos et
99쪽
vltra modum ridiculos dicant, sed quovis pignore ceditare velim, ipsos et Ergasilum et Curculionem, Aditotrogum, ipsumque ridere Gelasimum, quum omni
eoenae spe abiecta iamiam suspensurus se dicit: Uno est Gelasimo mcm . Praeter caeteros autem egregie
poeta finxit Saturionem, qui non minus quidem ventri studet, sed Phormioni fere similis non ridicule dieiis, sed ossiciositate victum meretur, et invita lepide admodum nugatur, sive potius ridicule philosophatur. - Parasitis proximi sunt sycophantae, qui in curculione et Pseudolo, praecipue vero in Persa et Trinummo Iepidissimam praestant operam. Lenonum et trapezitarum prope unum est geniis; impu- , rum, inhonestum, rusticum, fraudis plenum. N quo multum ab iis distat rapax coquorum grex. Nescio an eiusmodi personis nemo magnam Iaudem mereri possit. - Meretricum aliae sunt protervae et versutae , ut Bacchides, Λcroteleutium, Erotium; muΙto maior pars, ut Ρlanesium, Silenium, Philematium, Phi- Iocomasium, Adelphasium cum sorore Anterastili, seu mulieres et satis honestae, uniusque amatoris amicae
sdelissimae. Si quam mihi displicere fatendum sit, Phronesium dicam esse cum Astaphio sua. - Sed Ionge selicissimum est Plauti ingenium in partibns servorum, neque ingenii celeritate, consilii calliditate et sermonum festivitate quod Epidicum, Chrysalum, Pala trionem et Pseudolum vincat, quidquam novi. Unum Terentii DaVum aeque Iaudo; caeteri ne com- . parandi quidem sunt cum illis. Postquam de personis dixi de totis sabulis verbum
100쪽
saltem addam. Et quamquam ViX unam esse puto, quae non aliqua ex parte Iaude digna sit; quamquam Epidico, Bacchidibus, Mostellaria, Persa eximie delector, tamen quatuor tantum; in quibus nihil est non laudabile, commemorabor optivos, in qua dubitontrum patris afflicti sedulam curam, an servi fidem, suam salutem heri libertati posthabentis, an heri liberale ingeniism pluris faciam; Misi em gloriosum, in partibus Militis, stolidi vanique mulierum amatoris; Palaestrionis, servi fidelis simul et callidi; PeripI etomenis, senis festivissimi; mulierum versutarum pariter egregiam et consummatam, in nullas non laudo dignam; IHeudolum ioci et leporis ante alias plenam et Trinummum, quae ita amabilibus Iepidisque perso nis optimisque exemplis abundat, ut quoties eam Iego, non comici me poetae, sed philosophi Socratici opus legero mihi videar. - Ηas mihi qui improbare vesit, eum aut ab intellectu Plauti Iongissime abesse, aut
temporum nullam rationem habuisse, aut praeiudicatis opinionibus obcaecatam mentem habere dicam. Quid ego de sermonibus multa addam, in quibus eruditissimorum antiquitatis hominum iudiciis paImam tulisso Plautus narratur. SiVe enim seria .agit et praecepta pleno essundit penu, ad quas componere πι- tam oporteat: in sententiis quanta graritas, Orationis quanta vis, quam probe et meditato eum hominum ingenia moresque noVisse omnia testantur. Vide, quaeso, Mil. III, 1. amabilem illum senem, in quo inest amussi la sua sibi ingenua indoles. Aspice Poen.