장음표시 사용
121쪽
i nulla nec esse , nec concipi potest . ratio ee cur aliquam a se excludat entitatem , seu per fectionem. Nulla Entitas conciti ullo pacto potest, quae viatura sua limitem exposcat, 3c quam transiliendo fiat non Entitas P vel detrimentum aliquod tiatur. Rhirsus nulla veri nominis,& pura Entitas alteri purae Entitati repugnare Potest. , eamque se excludere . Igitur si Ensnaturae .suae necessitate actu non est infinite persectum, , Sc intensve, nihil vetat per fici in infinitum posse . At ostensum est praec esse intrinlecus impossibile , Ens natu suae necessitate existens perfici posse . Igitur de- bet actu esse infinite persectum extensve ,
s4. Cum inter robis notas . persectiones praecipue emineant Sapientia , Bonitas , Potentia , quin hisce gaudeat Ens aeternum , ambigi nulli mode potest, atque adeo esse beatissimum .ss. III. Ens suae naturae necessia te exisse, dabet esse pissee simplex . Ens quod ris . compostum est natura sya mutabile : est enim intrin. Deus possibile , simplicia componentia alium , atque alium nexum assumere posse, unde. Ens compositum, quod inde conflatur, fiat plane diversum. Sed Ens suae naturae necessitate existens est intrinsecus immqtabile II. Quare Ens naturae suae necessitate existens debet esse physice simplex . Deinde Ens physice compositum pendet a componentibus . Sed quod . suae naturae neressitate existit inta independens ' igitur Ens naturae suae necessitate e cistens debet es
122쪽
In materiae originem isquirἰtur, eamque ex n bilo eonditam vi, θ' potentia fure ni Numinis invicte Hmonseratur. , sue. Entis aeterni , suae necessi. t tale naturae existentis expendimus caracteres ἰ hos modo materiae referamus , ut pateat, si pro hujusmodi Ente haberi queat: Bru. ta materies, multiplex generationum, & cor. ruptionum se mutuo, & perpetuo excipientium subjectum, obstipa , iners, innumeris obruta defectibus , naturae suae necessitate existit , atque adeo immutabilis est , unica & simplex , perse- ractissima beatissima , infinita sapientia , potentia , di bonitate praedita . Quid l Cujus , haec
talia componendo , Mens non horret , bc im. manibus non refugit absurdis λ. Quisquis equidem, ut ut levem rationis particulam sortitus est , vel ipso primo obtutu agnoscit, is haec e genere esse circulorum quadratorum, tringulorum rotandorum. Materies igitur , ex qua Mim hic ce coalescit. , nequit esse Ens aeternum, . naturae suae necessitate existens, & improductum.
37. Quare furentem hic poti up insaniam , an summam impudentiam demirer , nescib, Au- ctoris anonymi S tematis naturae,' nihil Ef- .futire dubitat, materiam existere neeessario, ipsam suae existentiae sufficientem continere rario- inem . Certe ex Petro Baylio ipsi non suspecto Auctore ediscere patuisset exissentiam necessariam
123쪽
sermo est ), quae caeteroquin' onusta est undique prenxitur defectibus , imperfριἰiouibus , id est quod meriti eυidentissimam 'notiovem , nimirum Ens absolute independens , aeternum , .sse debere insenite perfectam. Dict. bis . art. Epicur.
58. Sed quibus tandem rationibus suadera
hutat profanus homo', materiam necessario existere, ipsam- suae existentiae sulficientem rario. 'em continere λ Suppanendo materiam s haec ha- lbet ) productam , aut ereatam ab Ente ab inadulius Io, ipsaque magis ineos uito . oportet jemper dicere , bujusmodi En , quodcumque tandem'st, necessariuis besse , seu in se continare ea issam sufficientem suis exi eutiae . Modo subdituendo materiam . seu Naturam hule Enti, nibit sit ali- μή , quam subsiluere notum agens , aut saltem partim cognobile ingent; incognito, penitus Mognobili, cujusque ex sentia impusibilis es
demonstrasu. Nemo non videt hominem - ista eL futientem vel caecutire, vel delirare. Quantum ide materia omnes novimus absolute pugnat cum natura Entis necessarii, ina te continentis 1 fficientem suae existentiae ration m. Itaque deli.
rus ille postulat , ut Enti perfectissimo i & sum. mo cujusmodi esse debet Ens naturae suae neces. lsitate existens, absolute impossibile substituamus ih. 34., Deinde. hoe Ens summum, & perfecti L. ismum ab omni materiae compage secretum ocu- lis quidem non perspicimus, nec perspicere possumus ' at ejus ex illent atri sitaeque naturae .cipuos caracteresese videmissimis severioris mei .
124쪽
physicae notionibus agnoscinuis s& demonstra. mus οῦ & omnes, quotquot naturalis rationis ductum sequuntur, evidenti, & tuta motione intelligunt. Ο ο ' . ' 39. Quae ratio evidentissit ne ostendit , Μa. teriam non esse aeternam, improductam , & nec estitate suae naturi existentem , eadem una si- 'mul plenissime conficit, nec pertine e Posse ad , . attributa , Sc proprietates Entis necessitateraturae existentis. Queiare duplex substantiae gemin agnoscere cogimur: Subsant tam nempe ex .,
se, naturae si AEEnecessetate ex lentem aeternam , immutabilem. , simplicem , persectissmam ,
unicum ab ,omni materIae coucretione Ioluta me .
o si flantiam contingestien' , multimam. Prioris nulla est origo alterius aliqua debet esse Sed
unde eam repetemus Z Cum ex nihilo esse neu queat ε. Is 4. , neque ex sjeipsa ε. II 8. Ont. , reliqimum i est , ut ab . Ente aeternR , necessitate suae naturae existente illam repetamus . At mo dum , rationemque inquiramus. ' . - 5o. Duplex occurrit modus, quo ab Ente aeterno, necessitate suae naturae existente iuba 'stantiarum . contingentium t exordia derivemus .et Vel nempe per elsentiales Emanationes, seu evo .
tutiones Entis necessarii illae prodeunt: Vel per hujus infinitam virtutem , & potentiam ex nihilo, nempe absque ullo praecedenti subjecto . sunt conditae: praeter haec duo nihil est . aliud , quod comminisci possumus. At prima ratio En- 'tis necessarii simplicitati, omnino repugnat; quid enim ex Ente simplici emanari , , evolvi potest Z Tum repugnat .entium hrius Mundi. na-
125쪽
turae ' laaec enim contingentia sunt & mutabilia: cum contra si emanationes forent Entis hecessarii , aeternitate, immutabilitate, & perfectissima natura gauderent. Quod si has emanationes mutabiles, temporaneas, imperfectas ponere Velimus, sicuti revera sunt Entiae mundana , evertere cogimur Entis necessarii naturam . Prior itaque ratio est manifeste absurda , & procul rejicienda. Quare reliquum est fateamur, Entia contingentia ex nullo praecedenti subjecto potentia Entis necessarii esse producta . oo. At intelligi nequit, qui sola voluntate, & potentia Entis neces arti queat substantia. rum productio absolvi λ Nihil haec ignoratio Uirum cordatum movere potest . Nam ea , quae iguoramus , nulla suppeditare possunt argumenta ad ea . quae scimus, revellenda . Materiam , alia Lque contingentes substantias s Mentes intelligo ὶ non essit aeternas hinc intelligimus, quod nulla aeternitatis & actitatis habent attributa , quinimmo habeant omnia iis contraria , , quae Enti aeterno inesse debent. Quod vero non intelligamuS , qua demum ratione creari potuerint, hoc non essicit, ut de earum origine quidpiam negare possimus, sed tantum ut imbecillitatemnqstrae, mentis agnoscamus . Recolantur quae diximus Ont. I 2. - ART.
Quo modo F qtiis bar us horologium intueatur, minimes is quidem factum dubitabis , quantumvis ignoret a quo fit artoce factum , a riatione , 'Ma Arte , qua vi . Ac sane plurima Iunt in Universor, quae gene
126쪽
Democr ti, Epicur; sententia refutatur ubi Mundum potentia lapientia' Eniis
sententiam falsitatis arguit , est , atomis , seu corporum elementis nullatenus convenire immutabilitatem, sia mamperi estionem, simplicitatem &c. , quae sunt essentia. ita attributa Entis ex se, & sua natura existen iis , Sue. Secundo , hujusmodi. atomi sensu sunt, & omni ratione vacuae , quin immo ipsarum naturae pugnat omnino sensus , & ratio qid quod ex re alibi persequemur. Sunt autem in Universo Entia sensu , & ratione praedita . Cum ergo ex nihilo nihil fiat, neque qui di quam fiat sine congrua ratione suffciente, ex .cutere oportet sensum hominum communem , quo, ex aeterna, brutaque materia Μundum tro
genitum , quis sibi persuadeat. 52. Deinde quisquis adspectabilem Mun.
O quirim dosissimorum feotentiae , fatenturqu2 On ues, se in re p.rdi scili, o perobscura opinari. Ant. Gen.
127쪽
dinem , eoncentum , quibus summa & pulci ei rima Universi harmonia , stabilis & ornatissi ina magnificentia continetur, nequit latis admirari. Omnia summo consilio , summaque ratione statuta deprehendet ζ singula tum maxima , cum minima , numero , pondere , & mensura constare , ultra quam intelligentissimus quisque
adlequi potest , quam facile intelliget . Quum
itaque omnium quae sunt, vel fiunt, nihil si ne sufficienti ratione sit vel fiat , pron uiri est Intelligere tuitam, tamque imirabilem machina. tionem , non atomorum . nullo consilio , nulla. que ratione pergentium opus este , sed Mentis , summa sapientia , summaque ratione utentis . Die ego non mirer , elegantissime Tultius L etiade nat. Deor. c. 27. esse que λη quam , qui bipersuadeat , corpora quaedam solida, atque in dimi.
dua , vi m gravitate feret , mundumque esset
ornatissimum , pulcberrimum ex eorum cor
porum concursone fortuitat Hoc qui exsimat se. ri potuisse , nou Intelligo, cur non idem putet, sἱnnumerabiles unius m viginti formae literaptim vel aureae , vel qualeslibet , aliquo conIiciaturi, posse ex his ἰn terram exussis a'nales Enn i , titiseinceps possint , elsci ' quod nescio , anne ἱn uno quidem υeou post tantum valere fortuna. 63. Sed aiunt in possibilibus atomorum combinationibus , hapc , qua praesens Mundus conflatur , contineri . Quid ergo mirum , atomos per immensam aeternit te in hac & illac concursantes , tandem aliquando in praesentem consormationem devenisse λ g. O . Non heic quaeritur , utrubi in possibi
128쪽
bilibus atomorum combinationibliS , - haec , qua praesens mundus conflatur , contineatur . Nisi enim contineretur, haud p esens Μundus condi potuisset. SYd illud inquirimus , an praesens ἀο- morum consermatio. per casum & sertunam , ut
Democrito placuit, sit possibilis ; vel . per ipsa
rum atomorum naturale pondus , viresque , ut
Epicuro adrisit. Et sane primo vellem, edoceret Democritus, vel quisvis ejus sectator , quid si bi velit hujusmodi Casus &. , qua duce , atomorum facta est concursio λ Equidem me non intelligise fateor, fatenturqV omnes , queis cor sapit et i scilicet verba sunt inania' , quibus nulla iubest. notio. Tum atomos aeternas naturae suae vi existentes absque lege vagari , & in- . vicem concursari, secum ipsum pugnat. Si quibdem hae atomi, nonnisi ingenitis viribus , & naturae suae necessitate cieri possunt , si quidem moventur . Deinde cum nulla omnium sit origo , tum par natura, & Mecessitas, singulae eadem directione, & celeritate profecto concurrere debent. Quid vero sive monstruosi, sive ordinati moliri queant atomi commutat directione , & celeritate percitae , equidem non video . At qui plura in hoe adspectabili 'Μundo sunt centra , circa quae magna revolvuntur corpora : tum horum . singula totidem sunt centra minorum corporum : nec non vegetantium , & animantium elementa diversis motibus cientur I singu-Ii tandem hi motus certis , summoque consilio statutis legibus perficiuntur. Non ergo casu i &fortuna , netue caeca nat 'rae suae necessitate in ordinatissimum systema coalescere potuerunt . Η a Sa-
129쪽
sapienter Cicero de nat. Deos. c. a auim hune bominem ilixerit, qu3 cum tam certoseaeli motus, tam . ratos astrorum ordines , tamque 'omata inter se connexu , apta viderit, negeι n his uuam inesse rationem , eaque casu feri di eat , qu quanto confiis gerantur, nullo eoὐιο
ου s. Hujus argumenti robur optime per spexit Epicurus, quod effugere libi suasit duplicem atomis tribuendo motum , hectili neutri unum ex . proprio, di naturali pondere derivantem , deelinationis alterum . At nil ii sivi. tius excogitari potuit. Sane , sinsulm ne declinant atomi vel aliquae tantum Si snguli , ., tantum juvabit Munci molitionem aequa isthaec atomorum declinatio , ac s nulla foret sis) . si
aliquae, eccur non Omnes omnium sane par est natura ,., necessitas . Deinde unde habet atomus
ut declinet, sive singulae id essiciant, sive nong, vere plumbe;
existentes , sinahulae aequas Vires , easdemaue virium directiones habeabunt: Singulae porro si declinant , aeque declinant . Sed aeque diYclinantibus omnibus, fient earum directiones paurallelae , ne iue unq in atomus in atomum incurret , neque proinde invicem congeri, & capulari poterunt . b) klegaliter Cicero l. de fato c. Io. Quae e go nova
Iaussa n Patura est , qtviae declinet atomum aut num fortiuntur inter fe 3 declinent, quae non i aut cur minimo deo nent. intervaIlo , majore non t aut cur Me clinent reno iniimmo no, de Iinent Euoltis , aut trisus p vi ars hoc quia m est , π.n di putare . Nam neques' ex- FH Uerus imp v mn atomam loco movctri , o doctinare dicis e viquo in illo inacli., Per quod feratur atom ιs , qui ta
ob inυentum , dicam Tulli Verbas
aj Cum atomi omnes' tint natura sua
130쪽
66. Tandom Μundi systeiis' corporibu eirca data centra stabili leae se volventibna cori. sfat . Duabus vero viribus centripeta nempe , '& tangentiali has fieri revolutiones intermnes Lodie eos venit . Har re altera singulis momentis urgentur planctae, quo per. tangen reS sua. rum orbitarum discurrant . At , ne elabantur , di per immensa vagentur spatia , - viribus censri peri. cohibentur . Hisce quidpm viribus se- .cundarii ad primarios , 8c primarii ad Solem continuo sollicitantur, ut ita singulis momentisa νectilinea directione virium tangentialium d flectant, i s ambarum mutua temperatione i fi orbem torq leantur. haruo Urium suspotqquae diversae flant indolis , &'ad oppostaguntur, nonnisii altera atom0rum naturὸς conceψὸi potest. Alterius itaque originem unde repe, emus 3 Quare relicto atomis naturali pondeλ. ut Epicuro placuit, seu yiribus cςntripetis, adhue cogimur agyoscσῖς praesentissimam Issepten summa sapientia, atque potentia pr ditam , quae Planet s insito pondere sua centra petentes semel projeeerit , & quidem tanta vi, ' celeri,
state, ut ex utrius se vis temperatione per apol*lanianas ellipse stabili lege torquerentur, sc)
uidquam fuisse caussae, cur ea non e νγione ferretur δme in ipsa atomo m tinionis aliquid fatium os , quan' iob rem turalem Oi ponderis mosum non te rei, cum attulisset nullam caussam , quae sam declipationeri visceret, tamen aliquid sibi dicere videttiae: Otim id distat , quod omnium meutes aspernentur, eis respuant.