장음표시 사용
191쪽
ti conamen adhibemus : hoc conamitae fibrae in inchoata commotione veluti foventur , comservantur; atque hinc conservatur, & perduratidea , & notio coram Μente. 33. Vis, quae in plura discerpitur , languescit ; at in unum collacta potior em citur . Quare facile βntelligimus, eccur ad contemplationem faciliorem, diuturnioremqne consequen- . dam, Mens ne ab aliis ideis , & praesertim semsationibus perturbetur, cavere debeamuS.
a. 'I ' Issicillima occurrit de remini scien- tia inquisitio, . Hanc ineptissime videntur Metaphysici veteres persequuti fuisse :quaeserunt enim .' quo abeunt, receduntque ideae, notianesve , cum ab earum contem alione Mens seria itiν λ In Anima ne, vel in cerebro consep
Luntur ad Animae ἰmperium νediturae Eequid sunt consepultae ideae Hisce quaestionibus ineptas respontiones suppeditantes, illud quas suadere vellent, penes Animam promptuarium esse, in quo
ideae conserventur iterum educendae ex ejus imperio , quoties opportunum esse judicat , vel ex alia quavis caussa . Audiant hi Ciceronem egregie eos increpantem . Ω'id igitur λ titνum eapacitatem aliquam in . imo putamus esse, quo tanquam A at quod vas .ea, quae meminimus infun
dantur λ Absurdἀm id quidem: qui enim fundus, aut qua talis Animi figura intelligi potes Τ aus
192쪽
qtiae tanta' o imo capacitas Τ An imprimi quasi ceram , Animum putamus , oe memoriam esse s-guatarum rerum . in Mente vestigium Τ Quae possunt verborum,quas rerum ipsarum esse υesseia Τ Α
33. Ut sibi caveanr Tyrones ab hisce ab surdis opinionibus, sussiciat recolere, ideas , notionesve nihil esse aliud, quam Animae modificatio laes ex fibrarum cerebri commotionibus genitae ; ut ita sicuti fibris ad . quietem redeuntibus, statim illae Animae modificationes desinunt,
ita & ideae, notionesve omnino evanescunt. Cum ergo quaeritur, quo abeunta, receduntque ideae, cum ab earum contemplatione Mens seriatur , optimum responsum erit; evanescunt. Ubi consepeliuntur hi Anima ne, vel io cerebro λ Nulli bi o nam ab Anima cui inerant , eVanuere .
Ecquid sunt consepultae ideae 8 Nihil. 36 Iuverit exemplo , quae diximus illustrare . Ex chordae' pulsatione fit sonitus in ci. rhara , qui eo usque durabit , quo perseverat chordae tremor , & oscillatiis . Oscillatione , &tremore evanescente, statim & ipse siritus evanescit Si ergo, quaeram , quo abit sonitus , chorda ad qt etem redacta, scite quidem respondebitur ; nullibi , sed evanescit. Ecquid est seis M tus , postquam chorda ad quietem est re)a cta P nihil, & nullibi amplius existit . . Pariter loquendum de Animae ideis I scuti enim soni. tus in chorda nihil est aliud , nisi ipsius chordae modificatio quaedam, scilicet tremor ex existe a pulsatione illatus, ita quaevis idea, & notio est Animae modisca. quaedam ex fibrarum
193쪽
cerebri commotione genita. 37. At persequamur idem exemplum . Si cuti ut redeat in chorda sonitus , ad pristinum tremorem & oscillationem chorda iterum adigenda est y ita in Animam ut redeant veteres idca', notionesve , oportet fibrarum cerebri commotio. ncs iterum eaedem redeant. '38. Ita constituto quaestionis statu , intelligimus I. reminiscientiam ad sentiendi Aculta. tem spectare I ejusque physicam caussam , de originem in restauratis veteribus fibrarum cereis bri commotionibus consistere . Et sane experientia testante facilior, & promptior est remi-hil cientia in juvenibus , quam in pueris & senibus. In his cerebri fibrae ob humorum ino. piam rigidiores fiunt, faci Iemque irritabilitatem amittunt, sicut caeterae corporis fibrae . In pueriS vero, m6lliores, delicatioresque irritabilitatis parum sunt capaces . Rursiis novimus , stupiditatem , rerumque oblivionem 1 equi ex cerebri paralysi: nam paralysi irritabilitas cerebri perimitur. Qui capitis dolore vehementer, & diu laborant, pausiatim obstupescunt, & rerum remini scientia privantur. De puero novem annos rum diuturniori , & vehementiori capitis dolo. . re laborante , qui Sc ipsus nativae linguae oblitus fuit, mentio habetur in Actis Regiae Acca demiae Parisiensis ad annum I 76 I. Gravis ictuS, quod M. Messalae contigisse narrat Plinius, totam extinguere potest reminiscientiam , atque
profligare disciplinas . Et referente Fucidi de l. c. Ast. plurimi eorum, qui Athenis pesti super. fuere secundo Belli Peloponnesiaci anno, tanta re
194쪽
rum oblivione capti fuere, ut neque Amicorum
II. Reminiscientiae sedes , & quod Ve
teres id earum promptuarium dixerunt, conlistit in ea adquisita fibrarum cerebri habitudine, qua in Veteres commotiones quam facile excurrunt; sa)tum in ejusmodi commotionum a sociatione per petuis experimentis testata , qua fit, ut earum altera excitata in aliqua fibra , aliae atque aliae una simul vel successive excitentur in aliis atque aliis fibris sb). Revera I. Quae majori attentione perlustravimus, sive quae vehementiori sensatione in Animum sunt immissa , tenacius, ac diutius memoriae haerent ; e contrario citissime e Men
te excidunt, sive quae debiliori sensatione, sive
Q Equidem remini scientiae sedes in cerebro praecipue locanda venit: videtur autem in singulis quoque organissensociis aliquo modo residere . Sane Reminiicientia ex. gr. cantilenae, quae perficitur quovis instrumento, residet in digitis , in auribus, & in cerebro : in digitis , queis habitudo inest motionum seriem reproducendi : in auribus, quae nihil de digitorum motionibus iudicantes, nec vel minimum eos dirigunt, ubi necessitas adsit , nisi ex eo, quod & ipsae habitudinem sbi compararunt alterius seriei motionum: in cerebro tandem , cui habitudo re- producendi idearum seriem inest, quae apprime respondeat habitudinibus digitorum , & aurium . Jam vero facile animadvertimus habitudines a digitis comparatas ; difficile illas aurium ; & adhue dissicilius habitudines cerebri r at quin de hisce dubitemus, Analogia postulat. b Idearum consociati i praecipue pendet I. ab idemtitate loci, temporis, & oyaecti, ad quam ideae reseruntur: a. a quadam similitudine, ordine, & proportione quam invicem ad se habent: 3. ὲx relationibus dependentiae: A. a signis artificialibus .
195쪽
leviori attentione didicimus. II. Frequens studium , & repetita earumdem idearum revocatio promptiorem & diuturniorem remini scientiam generat , ut adeo post multas repetitiones soleat remini scientia fieri habitualis , ejusmodi nempe , ut prima. recurrente idea, aliae atque aliae se invicem juxta consuetum ordinem sequantur, quin Mens vel minimum attendat. III. Veteres ideae ut plurimum haud excitantur nisi occasione externae , & praesentis causa in sensus operantis, cui veteres illae quocunque tandem modo a
4o. Sed quaerent Tyrones . qu haec Isritationum habitudo, & consociatio in cerebri fi- bris insidens expedienda est λ Sane ex ea potior
remini scientiae explicatio pendet . Atqui istud est quod intellectu,& explicatu impossibile puto. Non moror quas hactenus Metaphysici protulere explicationes ζ quippe insenuo Philosopho arridere haud posuint. Certe si hujusmodi quaestionem super habitudinibus digitorum quodvis instrumentum pulsantium instituere quis ve- lit , neque in praesenti nostrarum cognitionum statu sum eientem solutionem reponere audere mus e Ecquis ergo audebit illam priorem ex-. pedire8 Animo concipiamus hominem vel mediocri praeditum eruditione , qui plura calleat idio- . maia , in historia naturali, & civili sit versatus , quique hominum consortia frequentet . Quanta erit in eo idearum . notionumque suppellex, quarum claram distinctamque remini-
scientiam habet λ Porro ut singulae ideae Μenti .istincte recurrant, totidem & distinctae in ce
196쪽
rebri fibris commotiones exsuscitari debent ; id
quod omnem nostram imaginationem . superat . Neque heic in medium adferam peculiares quas- da in , & rariores remini sciendi facultates , quas in quibusdam hominibus experientia ostendit , veluti illa Themisoelis , Mitridatis Luculli inter Veteres, & inter Recentiores illa Magliabee:bhi liis , Scaligeri oee. I. EF cerebri itaque mechanismo fieri debet, quod ideae exhibeantur, conserventur, &reproducantur , sicuti ex mechanismo fit, quod digiti, caeterique sensus motionum seriem reo producant, quam habitudinem dicimus. Si quis ultra sapere contendat, Auctor sum , prius sibi
comparet adaequatam notionem structurae cerebri, nec non intimam calleat singularnm fibra umconstructionem , vires , mutuasque ad invicem relationes. Nos interim admiremur, uti par est, summam Supremi Numinis Sapientiam atque Potentiam , cujus praeclarum adeo, atque egregi una opus est, quod cerebrum humanum dicimus .
Certe hoc ejusmodi est, ut si concipiamus Ιntelligentiam, quae plene cognoscere valeat interonum ejus mechanismum, singularum fibrarum statum plene perspectum habere , nec non singulas harum habitudines ,' utique illa, omnes & singulas ideas Mentis in eo cerebro hospitantis, per legeret veluti in libro . Singula illarum fibra.
rum elementa, quae Veluti totidem organa haberi possunt, illius Intelligentiae respectu idem serent, quod nostri respectu typographici cha.
197쪽
2. 'Μemoriam proprie spectat, quod '. dicimus idearum recognitionem. Si
enim veteres ideas . Μenti recurrentes percipiamus , minime vero nobis conscii simus , illas veteres esse, nempe easdem quas olim percepimus , rei terata isthaec sue notio sue perceptio ad memoriam nonnis improprie referetur.' Licet remini scientiae caussam incomis pertam adhuc habeamus, recognitionis tamen idearum facilem explicationem exhibere autumamus. Duo sunt principia', ex quibus illam deriva. mus. I. Interior experientia, qua a teneris unguiculis novimus discrimen quoddam inter ideas , notionesve Menti recurrentes ex remini scientia, & ideas notionesve actuali sensatione in Animam incurrentes. Licet enim verbis non posset explicari discrimen istud , interiori tamen
sensu discimus, alio prorsus modo Μentem asin fici ex sensatione objectorum praesentium, ac ab deis notionibusve eorumdem absentium . Vide. tur hoc disser men in eo positum , quod sensatio Animam vividius, ac veluti intime afficiat e contrario leviter commmeant ideae, notioneiave objectorum 'absentium , & quasi a longe ei exhibeantur . II. Lex illa adsociationis idearum, qua fit, ut una recurrente idea, vel notione, samul recurrant Μenti una vel plures aliae, quo. cunque tandem modo, priori adsociatae.
198쪽
M. Sane recurrat Menti idea , vel notio
objecti cujusvis ; sive id fiat ex interiori quavis caussa , sive ex externae caussae actione. Vel
in hujus ideat recursu excitantur in Μente ideae ei adsociatae ex priori sensatione , vel non Si primum ' ejuitiem objecti idea in duplici isti arum serie Μenti obversabitur: in serie scilicet praesentium circumstantiarum temporis , loci , aliorumque objectorum. adstantium , & sensus percellentium, & in serie idearum sociarum ex veteri sensatione, quae per reminiscientiam restaurantur . G,m ergo altera series , ab altera interiori se3su dignoscatur praec. n. I., facile est recognoscere , objectum, quod modo Menti occurrit , alias quoque occurrisse . 4s. Si vero ex alicujus ideae recursus quacumque ex caussa hic fiat ) , nullae excitantur ideae sociae temporis, loci &c, , nulla fit recognitio, vel incerta admodum , & obscura , si nimirum obscure , & confuse fuerint excita. tre ideae sociae . Experientiam appello . Hinc est, quod si hanc recognitionem claram , & distinctam reddere quaerimus , conamur veteres circumstantias loci, temporis , personarum &c. re vocare , vel ut alter commemoret, flagitamus.
Hae ideae Μentem redeuntes lege adsociationis veluti stipantur illam, cujus recognitionem quae . rebamus , sicque ipsa recognitio redit . Eadem est explicatio recognitionis idearum reflexione
199쪽
C A P. III. De Facultate attendendi , ct reflectendi .
46. Entem a vividis , clarisque sve 10 sensationibus , sive ideis veluti
pertrahi, atque occupari; nec non iisdem libenter cedere, & conquiescere, quilibet intimo suo conscientiae sensu edocetur . Atqui & interiori experientia non minus constat Mentem facultate pollere vividis etiam , clarisque sive sensationibus , sive ideis obnitendi , quominus iis assciatur, seque convertendi ad alias sive ideas, sive sensationes etiam remissiores, & hisce elicito veluti conamine intensius vacandi. 47. Istud Μentis elicitum veluti conamen, quo ipsa se determinat , ac defigit in peculia. ri aliqua sive sensatione sive idea persequenda, attenxio nuncupatur; & attendendi saeuitas illa- met Animae vis, e qua illud conamen procedit. Attentionis vero translatio , quam scientes , disrudentes efficimus ex uno in aliud successive Objectum , vel ex una in aliam ejusdem obj cti partem , resexto dicitur. Facultas adeo re sectendi illamet est facultas quam attendendi dicimus , quatenus nobis animadvertentibus , ac volentibus ι plura successive perlustrat objecta , ex uno ad aliud rimandum pergit, reditque ad
48. Attendendi facultas alia putanda est a facultate sentiendi, etsi hanc perpetuo comitem
200쪽
habeat . Sane in sensationibus excipiendi Μena passive se habet i8. Cum corporis organa externis caussis pulsantur, nihilque impedit quo minus ad cerebrum hae pulsationes deducantur , Velit ipsa, nolitete , certas experiri debet sensationes. E contrario in attentione determinanda , licet Mens plurimum juvari, vel. in trans versum agi possit ab ipsa idearum conditione , active tamen, & libere se ge rere animadvertit. V. Per attentionem Mentis sensationes &ideae vividiores fiunt & clariores : e contrario hebetantur, & dilabuntur illae a queis attentio
nem avocamus. Praedem do experientiam . .
So. Ex dictis' 8. q. attendendi facultas haud di versa censenda videtur ab illa vi, qua Anim . in corpus gaudet, & qua eorporis membra . &Cerebri fibras perciere valet. Hac equidem vi fieri I. intelligitur, eccur Μens alicui externo .jecto incumbens sensuum fibras tendat, & sensus ipsos opportunius adplicet objectis , ut vi vidiori percellantur commotione , cui Vividior respondet sensatio . Ita oculi attentius intuentis directe & immobiliter in objectum defiguntur: Audientium aures intenduntur , & auditorius meatus magis patet. Gustanti & palpanti , linguae , & digitorum papillae eriguntur &c. II. Intelligitur, eccur si vehemens, ac paullo diuturnior fuerit Μentis attentio in perlustran- dis ideis, praesto aderunt phaenomena, quae ten sonem validiorem in fibris testantur : ex. gr. Capitis dolor, oculorum rubor, facies tensa, &alia hujusmodi. Legatur Tissor de Litteνat. va.