장음표시 사용
211쪽
rio reliquuntur. sa) . 68. Ad vim imaginationis Μulierum prae
gnantium reserunt Nonnulli monstruosos & inisformes , quos illar edunt quandoque partus, tum partuum insolentes maculas . Sed nolim ego quidquam de hac re decernere. CAP.
o Adolescens quem Praeceptor nihil unquam edocere potuit, quique nec callebat, ut Vulgo dicitur, adiungere adjectivum subiectivo , post aliquot dies sebris
malignae, latine loquebatur, nil haesitans; doctrinas a tehac sibi ignotas recitabant , ideasque quibus eatenus caruerat, egregie edisserebat. Medicis. septen. r. I. p. 88. Huart Exanisn Ga' 'priso Rusticum memorat bardum, qui Γlirio correptus, eloquentissimus evasit: nec non quemdam samplum, qui crassissimae licet minervae,& ideis vacuus, morbo tamen laborans, cordatioris p Iitices eruditus apparuit. Erasmus italum cognovit, qui in morbi accessionibus germanicum idioma, quod nunquam didicerat, loquebatur. &c. . Haec phaenomena, &alia huiusmodi quampsi ura imperite , ει oscitanter inter miracula. reiicerentur, Vel magicos effectus. Sola fibrarum cerebri dispositio vi morbi mutata hos omnes producit effectus. Nempe impressiones olim habitae, at d biles, quominus sensibilem gignerent en tiun in cerebri fibris parum mobilibus, novam maioremque Vim nanciscuntur fibra irritabiliori, ac mobiliori per morbum essecta; sicuti pondus quod machinae rubiginosae adplicitum nullam
in ea motum ciet, extenvito tamen eamdem in motu
agit , si rubigine nolita fuerit, ejusque axes ex inunctouis mobiliores eniciantur.
212쪽
De Facultate appetendi, ejusque Obiego ubi de alectibus summatim .
De Facultare appetendi, eiusque ob ecto . D. Utque ad intimum suae conscientiae sensum attendenti sequentia liquent. I. Animus ex quavis sibi objecta boni, malivi specie agitatur ' nempe erga objectum quod bonum censet inclinationem nilum vel 'invitus experitur et e contrario , declinationem a malo, & veluti renisum quemdam ad ei o sstendum. Illa Animi inclinatio, & veluti nisus ad honum , appetitionis nomine designatur et de contra aversatio dicitur Animi declinatio, aerenisus a malo. II. Quo majus Μenti objicitur bonum , malumve, eo vividior est appetitio vel aversatio; &contra , ut ita sint appetitiones & aversationes in directa ratione bonorum , 'malorumve Μenti
III. Appetitiones , & aversationes non sani in nostra potestate, nisi quatenus Mentem ab objecta boni, malive specie averteth possimus. Caeterum licetsi bonum minime prosequamur , malumve fugiamus , intrinsecus tamen i experimur nisum erga bonum, seu appetitionem , ,δcrenisum a malo, seu aversationem quousque bori vel mali repraesentatio in Mente perdurat. 7. R. mox exposuimus evidenter o stem
213쪽
sen C unt, natura nos erga bonum serri, malum.
que aversari ς seu iri tam Mentibus nostris vim esse naturi sua ad honum inclinantem , & declinantem a. malo. Merito Tullius qθ tusc. lc. 6. 'dii tura omnes, bona videntifr, sequuntur , . Jugis atque contraria . Quamobrem Fimtil objecta
boni species. cujuspio m es, quod bonum videa- ι.tur , ad id ad piscen dum impellἰt natre, a . M 1. Vis illa Me nil inlita , quae cam ad naturaliter inclinat , declinatque a ma- facultas appetendi & aversandi . appeti latur . Appetitionis & aversationis lassiciens ratio in Ohjecta honi , malive specie contine tur , non in reali bono, & reali malo. Nam licet quam plurima nos circumstent bona , vel mala fealia , nisi Mens . ea pernotc. t , neque appetet , neque aversabitur , & ita se habebit, ac si ista bona vel mala non circumstarent ' at vero simul ac illa pernos tit, , extemplo a bonis allicitur, refugitque mala . Persaepe fit quoque , quod Animus realia bona, mala censeat,
di aversatur I contrai vero persequatur realia maἀla , quae bona putat . Itaque aversationis, &appetitionis suffciens ratio in repraesentatione seu opinione mali, boni ve consistit. 3. Non singuli, homi nes seque iisdemmbis, jectis assiciuntur, ,eque easdem & smiles de . iisdem rebus ideas habent , neque tandem
quali pollent ratione, qua rerum naturam, re- . lationesque complectentes , illarum . bonitatem
malitiamve assequantur . Proinde, in perspicuo est , eceur tantum sit iliter homines' appetitio
214쪽
num, atque, aversationum discrimen. sane quod uni bonum apparet, alteri malum videtur, &Q ἡontra . Quod uni Voluptatem conciliat , alte-xi dolorem , taediumque ingenerat' 'Ipse nos sententiam de bonitate & itialitia eiusdem objecti pluries in hora , '& quas momento teni poris pronunciamus, & mox delemus. Qui in tanta affectionum, idearum & calculi discre. pantia stare posset appetitionum, aversationumque identitas λ 74. Quae appetitiones & aversationes
Anima excitantur ex confusa bonorum, malorum. 've repraesentatione ope sensuum & imaginatio. nis facta , appetitiones carnales, seu animales diis cuntur . Nationales e contrario appellantur illae,
quas Mens concipit ex clara, & distincta bonoruna , malorumve specie ipsi exhibita a ratione. Porro prefaepe sit, ut quae veluti bo na vel mala Menti representantur sensuum& imaginationis ope, ea itidem hona vel mala ex ratione dijudicemus . Hinc 'duplex in Ani. mo excitabitur appetitio Vel aversatio , carna lis seu animalis altera, altera ' rationalis ;modo ambae . hae convenient . Alias contra fit,
ut quae tamquam bona. vel mala Menti ssiun. tur sensibus & imaginatione , tamquam mala vel bana ratio: decernat . Quare appetitio carnalis ςum aversatione rationali pugnabit , & vicissim ; adeoque Mens in diversa, &. contraria distrahi experietur , , & internum. luctamen , conflictumque patietur . Huc spectantilla: Apostoli verba : Sentio aliam , legem . in membris ineis i repugnaytem legi Mentis
215쪽
Nempe in Apostoli Anima ex sensuum illeeebris appetitiones excitabantur . erga objecta , quae ipse Apostolus aversabatur ut mala ex monitu rationis. 73. Hanc pugnam ut explicarent veteres
Philosophi duplicem distinxerunt appetitum , animalem & rationalem : tum non uni eidemque subjecto utrumque tribuerunt , sed diversis . opinabantur nimirum , duplici parte Animam constare , intellest a , seu superiori, cui appetitum tribuerunt rationalem , & senati altera , quam inferiorem dicebant , in qua animalem appetitum posuerunt . Has Animi pa tes & revera distinctas esse , & secum ipsas pugnare , veluti Equus cum Equite si quae t cutio Platoni in primis familiaris est J , fautumabant . Atqui doctrina isthaec sensui intimo, quo eum conflictum n. uno eodemque
individuo subjecto inesse experimur , repugnat. Accedit quod cum . Anima sit incorporea &simplex substantia s ut suo loco evincemus ), vocabula partium inferioris & superioris , vo eabula sunt nihili.
f. m. A' Ppetitio, vel aversatio vehemen- αα tior , 3c cum insolenti naturae humanae commotione sociata , ' affectus appella, tur . Equidem quaevis bonii vel mali repraesentatio appetitionem , vel aversationem ciet':
216쪽
at non quaevis appetitio , & aversatio aflaeistus nuncupatur ζ'quae incitatior est , & in. tensior hoc nomine denotatur. Affectus itaque nonnisi ex repraesentatione boni vel mali, quod gravioris momenti putamus , pendet , 7O-
7. Insolens humanae naturae commotio, quae assectum comitatur, ex actione Animae affectu percitae in commune sensorium seu cerebrum gignitur. Ex intimo enim vinculo, quo Anima, dccorpus conlisciantur , quoad homo vivit, fit, ut sicuti singulae corporis commotiones nerVorum ope ad cerebrum traductae Animam assiciant , ita reciproce Animae commotiones ex representatione bonorum, malorumve genitae nequeunt in cerebrum non derivare, ipsumque determinato, quodam modo agitare . Cum porro e cerebro
originem ducant quotquot per corpus dilabuntur nervi ; hinc intelligitur eccur ex Animi
vehementiori appetitu vel aversatione, concitato cerebro, & nervis, 'insolentes naturae humanae commotiones oriantur sa) . Ita ex terrore perculsus Animus faciei pallorem, cordis pal- .pitationem , artuumque tremorem comites habet . Ex ira inflammatur Vultus, singuli ten- duntur , atque convelluntur nervi.. Ex amoro
peri r Non quaevis Animae commotiones in si las e rebri partes derivant , neque eodem modo e sed singulae certas , ac .determinatas partes cel elui afficiunt, & de, terminato ,modo . Hinc unguli Animae affectus determinatos cient in corpore motus, qui quandoque sunt diVersi, quandoque prorsus oppositi iiuxta affectuum naturam s. M intensitatem . u i .
217쪽
percurrit mollis flamma medullas δα. Hi ne in numera physica mala, quae sapientes Medici norunt - 78. Cum natura sua Mens in bonum feratur , malumque refugiat , liquido constat , a flectus humanam naturam , qualis modo est . necessario consequi . Quid ergo sibi volebant Stoici , cum affectus , Animi morbos appes - ., lantes, in Virum sapientem minime caderet pertinaciter autumabant Τ Num ne sapientia eo. pertingere potest, ut hominem sua expoliet natura , 3c alia prorsus commentitia induat 8 At nemo unus ex Stoicorum familia ad hunc sapientiae apicem devenit . Equidem qui in humana natura deleri affectus optaret, ille & vim qua inns bonum naturaliter appetit , resu3i qqe malum , radicitus ab ipsa Μente avialsam vellet . Hoc semel concesso , non video, quid. homo a crudo distaret latere .' nempe hiccine
erit Stoicorum Sapiens λβ.79.Atqui human natura, dc ut sit,& benest, sibi non sufficit ' bona proinde quibus carpi, . prosequatur oportet , declinetque si impendentibus malis . Bona vero prosequi non potest , nisi ipsorum bonorum appetitu incitata ; neque mala refugere , & propulsare , nisi odio percita erga mala , quae sunt inimica selicitati .
Sunt itaque affectus nedum necessaria humanae naturae consectaria,7o. , sed ipsi & ut sit,& bene sit omnino necessarii elatere . . 8o. Sunt praeterea affectus instar vectium is quorumdam , quibus mirifica in homine exiss icitatur , aliturque magnarum rerum effectrixis vis, nec ine maguis affectibus quidquam
218쪽
is gregium , & praeclarum unquam ab homini. si bus factum ι Ratio in nobis recta , nullo im- ,, petuosiori affectu concitante, constantius ope. se ratur, & aequabilius, sed eximium quadquam, i , & distinctum ipsa per se- sola essiciet ni invis , quam . Eadem , ubi natura vehementissime
si affecta est Q velut erigitur . ae , licet paullo
turbolehrius emcit tamen quae mira vide Ase possent naturae humanae Vires omnes ignoram tibus. Itaqtie Plato saepe scribit magnorum viroruis fuisse neminem sine enthusiasmo is quodam; idest vehementio ri affectu: Ant. Genuis . Penses Metbaph. pari. tertἰa , Schol. prop. ψ3. 8 I. Boni, malive repraesentationes in Μen. te factae sive sensuum renunciationibus, sive rationis adminiculo non semper sunt 'ex aequo' conformes realibus concretisque objectis , qui- hus illas referimus . Quare neque assectus ex .
hujusmodi repraesentationibus G geniti sempe proportione respondebunt bonis , malisque realibus . Hinc duplex affectuum partitio ex eorum relatione, ad objecta Alii nimirum 'sunt veri, alii vero fadi. Veri dicuntur, qui objecta realia' respiciunt , di ipsis realibus objectis proportione respondent. Fabi , vero, qui vel nubia habent objecta praeter quam in imaginatio
ne , aut realium objectorum bonitati. maliti se ve minime respondent : . vh. 8a. Cum assectus fals ex salsis bonorum, malorumve fiant representationibus pr. . e falsae vero repraesentationes vela ex ignorantia vel
ex errore , o vel tandem ex machinae vitio pro- , ,.
ficiscantur : Error & ignbrantia falsorum asse.
219쪽
etuum scaturigines primae sunt habendae; queis di machinae viti uni aliquod adcenseri potest Quae cum ita sint , liquido constat , ex aucta di emendata primum ratione , tum ex longa disciplina. & observantiori educatione plurimum posse intra suos terminos affectus contineri . Atque hoc fortassis est quod Stoici dicere in. relligebant , decernentes non c dere in Sapientem assectus , quod scilicet affectuum excessus cum Sapientia pugnant .
83. Gm.appetitio nihil si aliud , quam
Animae, visus, ac veluti pundus in bonum perceptum et aversati, vero sit renisus a malo, ac teluti reactio quaedam , videtis quemlibet affectum ad amorem , vel odium generatim revocari posse . Specificum vero discrimen optime derivabitur I. ex vario situ boni , malive nostri respectu: H. ex ipsius boni, 'malive diveram specie . σ84. 'Nempe bonum , malumve pereeptum vel praeteritum tempus , vel praesens , vel suturum spectat . Amor praeteriti boni , eo iacentiam vel angorem gignit prout Μente concipimus nos olim eo fruitos esse, vel caruisse, aut modo carere . Amor boni In arsentis, nempe boni, quo in praesenti tempore' fruimur gaudium laetisiamve gignit pro varia ipsius boni intensitate , sa) Quam laetitiam , si in longum ea producatur tempus, seu si boni fruitio lan.
a) Gaudium s iaritia potius pro animi statu, quam
pro astediu censori videntur .
220쪽
go tempore duret , hilaritatem. appellamus . Si vero bonum quod Mente complectimur ad suaturum tempus resematur, illius amor est quod dicimus desiderium; huic si accedat Μentis judicium de probabili consequutione ejusdem boni erit Spes vel fidi Ma juxta minorem , vel majorem probabilitatem . Quod si ut improbabile illud bonum praevideamus , vel si nostras vires parum , nihil ve ad illud consequendum comparatas agnoscamus, desiderium cum improbabilis consequutionis judicio 'sociatum timorem gignet, vel dissdentiam. Vel tandem fiet Animi angor si bonum , in quod tendimus summi opinemur momenti, nosque ad illud consequena dum omnino impareS. 83. Odium mali praeteriti modo Μenisti recurrentis , angorem generat'. Odium in malum , quod actu animum premit, & angit. affictionem gignit , molestam , murrorem , Haec afflictio in longum producta tempus trias ista appellatur, & melanebo, a. Si vero odium futurum malum respiciat , ' timor ciet ; hic erit confernatio Animi , & desperatio . si mi. Ium grande concipiatur , & vix aut nihil evi.