장음표시 사용
241쪽
tinum totum est quid tantum ideale, non reale. Quod reapse notioni totius respondet , est col- Iectio plurium, quae propriam singula , & separatam habent existentiam , quaeque proinde seque se habent, sive collective, sive seorsim existant. Ita ex. gr. cum inquam. totus eXercitus , totus populus &c. , reapse hisce a notionibus plurium , & distinctorum subsectorum collectio respondet, quae , licet collecta,. adeo sunt disti ncta inter se, ac si forent sejuncta . Si propterea subjectum cogitationis est substantia corporea, plurium nempe realium subjectorum collectio, jure , meritoque inferenda veniunt absurda s erius notata . q. II 6. III. Quaevis materialis substantia natura, sua est inerse modus autem agendi & cogitandi, qui humanae Mentis est proprius , inertiae omnino pugnat. I. Nonne Mens vi sua, &sua libera sponte innumeros in corpore gignit motus , aliosque a caussa externa ipsi corpori impressos, vel ex mechanismo pendentes cohibet , ac destruit λ Atqui quid est hoc, quod obluctatur corpori, si nibu sumus praeter corpus λ cum fluvius decurrit in banc partem, non potes sua
ιν aquas mere, aut νetro flectere in eontrariam partem . Materia nulla agit in Ie ipsam nulla mac bina es suorum motuum . conscia , ex ilIaconscientia Dorum errorum sorrectrix , o refor- matriae. Si errat, nescia pergit errare, donec admota manu Arti is, aut Domini in statum re
242쪽
II. Nonne . uimus sentis se moveri , Irique dum sentit , illud σ una sentis , se vi sua
non aliena mover; λ Vividus hic conscientiae sensus , cui contradicere nemo, nisi effraenati Pyrronii possunt, luculentissime ostendit, humanam Mentem haud esse posse e genere substantiarum materialium . Ipse Ronssojus eo sensu monitus,
hanc veritatem fateri , coactus est. Natura cui que animali imperaν , oe Brutum obtemperat . Homo eamdem sentit impressionem p at vero se Iiberum agnoscit σου assentiendum , aut contra obis
nitendum I in iurimo θέα buiusce libertatis nimis spiritualixas praesertim elueefcit In facultate volendi, vel potius eligendἰ . iob us Devitaris sensu nibit es , quod explicari
queat mechanicarum iNum ope sa) . h. II7. LockiuS, etsi non e grege Materi aliis starum, sententiam tamen coluit, qua non imis merito visus est pluribus, Materialistarum caussam indirecte egisse. Haud nempe constare pronunciavit , num Deus Vi cogitandi materiam substantiam ex mente sua extensam , multiplicem , inertem ) instruere possit, sicuti vi vegetandi ornasse in comperto est . Certe id opinans, aliquid humani passus est, nec sbi compar extitit: animadvertere enim facile potuisset, Animae humanae immaterialitatem s simplicitatem ) simili argumento constabiliri , quo ipse,.Dei naturam immaterialem evicit b). -O8. Porro Lockianae sententiae falsitas ex P 3 ha-
243쪽
hadtenus dictis luculentissime patet . Revera , cui nol constat , Deum non pque , quae sunt antrinsecus impossibilia efficere λ o . 38. 3 Iam vero cogitandi, δc agendi modus. , qui h manae Μentis est proprius , nequit ullo pam consistere cum extensione , soliditate, &i inertia. quae sunt essentialia attributa substantiarum codiporearum. praee. Substantia cogitans, se per- .ciens , libera , activa, cujusmodi humana Μens
tum extensa, solida s multiplex ), iners .
est e genere circulorum quadratorum ' scilicet est intrinsecus impossibilis , & nomenso. Iure ergo dicimus, substantiam corpoream nea d-tnitu fieri posse cogitationis capacem. aiy. Sed urget Lockius . Ignoramus ma. teriae essentiam , neque singulas ejus ' proprietates hactenus perspeximus : qui ergo audebimus contradictionem decernere cogitationem inter ,
materiam Τ quin immo , qui audebimus de,
cernere cogitandi facultate materiam carere λ Num ne corpora licet extensa . simplicibus gau dent affectionibus, ex. gr. vi motrice, celeritate Iao. Inscite nimis isthaec objiciuntur. Fω
. Nonnisi , ergo institiam suam prodit Homo ille , qui orare Diis f. inanibus verbis effutit e suis ilis
os , qui sine temeraria impietate. ormare audeat , -- pQθile esse, ut Creator supremus materiae substantiae inimirum extissae, inerti &c. cogitarionem, oe fons H, H Vide μὰ σι tu quem ιadstrinthum te conserias, cum hac ratione infinitam Creatoris potentiam limitibus sonserindas. Nempe, quae, sunt contrUictoria sunt non-λ-
tia e qui contradictoria Divinae potentiae detrahit dilita i
244쪽
em vir intimiorem materiae essentiam nos adhuc Jatere , neque singulas ejus proprietates in numerato habere . Atqui suffcit agnovisse, corpC- , ra extensione , soliditate, & inertia gaudere tan quam inoividuis proprietatibus r tum hisce proprietatibus pugnare cogitandi . & libere agendi facultatem p quae propria est humanarum Mentium , ut inde tuto inferamus Mentes humanas e genere substantiatum materialium haud esse' posse. Sane cui non coiistat , non posse unum idemque Ens thcompossibilibus coales ere Quo
decernam, quadrato circularem rotunditatem rein .
Pugnare, num ne Fquiritim singulas quadrati , dc circuli proprientes in numerato habeam Minime profecto ; suffcit enim agnovisse qua-
. drati diametros ε esse inaequales , contra vero - aequales diametros circuli. Ita in re nostra, suse Mit agnovisse, cogitationem, simplicitatem tu Ente cogitante, requirere' e contrario extensin Φnem, e pluribus coagmentationem: agendi facul-
tatem sua sponte, sua propria electione, & qui dem libera quae humanae Μentis est propria in . inertiari s quae materialium substantiarum est propria e diametro pugnare. . . Neque quidquam ad rem saeit, quod
ex vi motrice reponunt . Vis enim motrix , qua corpora gaudent , ex summa conflatur vi. rium , quae singulis simplicibus elementis, e quiabus ipsa coagmentantur corpora , insunt . Vis , ergo motrix corporum quantitas est dispertita per singula elementa, ut ita si materia sibi consciret, singula elementa totidem essent distinia
subjecta suam propriam vim, & motum conscie
245쪽
tia . Atqui non ita se res habet de cogitatione , xuiusvis compositionis nescia, & cuius subjecturubmnino simplax sit oportet II 2. A R T. IV.
' Humanae Mentis natura definitur.
Iχχ. PX iis, quae hactenus prosequuti su a mus, difficile non est, Mentis humanae naturam & genus definire. Cum enim cogitationes , ac volitiones Hominis nequeant es in se e temperatione corporis art. 2. ) : Rursus, Cum neque cogitandi, ac libere agendi vis , quae hominis est propria , substantiae extensae, multi. plici, inerti cujusmodi sunt quot quot ad sensibilem Mundum spectant, convenire possit s art. g.): Agnoscere hinc cogimur subjectum nostratum cogitationum , & volitionum esse debere vere ,&' physice simplex , ac alius prorsus generis, quani lunt Entia quaevis sensibilia .fia . Neque suspicari 'possumus, humanarum
cogitationum , ac volitionum subjectum e genere ese elementorum corporum ., quae ex nostra
sentertia s Μaterialistis tamen Mn accepta ) , sunt & ipsa physice simplicia, cos.
Nam I. corporum elementa sola gaudere vi motrice statuimus, quemadmodum singula phaenomena edocent et cogitandi autem vis omnino alia est avi motrice , neque ut ejus 'temperatio quaeVis interpretari potest. II. Corporum elementa sunt metura i Da inertia : inertiae autem . pugnat illacositandi: & libere agendi facultas, qua sua natu-
246쪽
ra Mens humana tuadet : id qinui evincit quo- que, neque ex div na virtute corporum eleme di ita ea Dcultate cunulari posse.
I 24 Human: itaque Mens, cum nequeat esse e genere corpcrum , neque ex genere ele- mentorum, neque t genere naturarum, quae ex
hisce conflantur : si autem substantia physice simplex, tum cogi andi vi, libere volendi , Ragendi facultate predita , non nisi diverso plane vocabulo ab lilite usitatis naturis desgnari . potest, & uti mori: est, Spiritus , vel spiritua .lis Substantia nuncipari . I 23. Opponulli Epicurei : I. Anima in 'corpus agit , & vicissim corpus in Animam . Similis ergo est utriusque substantiae natura: qui enim substantia extensa in simplicem , & vicisDsim , agere posset 8 II. Animi status determinatur a statu corporis : aegra quippe est Mens , teistis , laeta, delira &c. juxta diversos corporis status & e contrario, pluries corporis status ex Animi ideis & modificationibus pendet. I 25. Respondemus : I. substantia extet D in simplicem agit λ a) Norunt ne melius
a) Iuxta opinionem quam in ontologia f. sequuth
minus, quaevis substantia natura sua .simplex est , ipsa . corporum elementa vere simplicia sunt 3. I sfer Quare in hac sententia huc redit disti cultas ; ques plures 'substantiae confertim scilicet Corpus in unicam substantiam scilicet Mentem agunt In nostra esso do
sinapi itate elementorum sententia evanescit omnino illa cappamns contradictio, quae primo occurrit, cum in lami conferuntur extenso, quae corporis est proprietas n
M. ebdenomenon pendens ex plurium coe sistentia L&sm-Plicitas, quae est Mentia. ,
247쪽
Adversarii, qui corpora in vican inter se agant, puta, qui magnes trahat ferrim 8 Corpus equi dem in corpus agit, neque imen de hoc phae-NOmeno adeo sensibus obvio , tot tantisque experimentis, & observationibur undique expense, probabilem immo verosimilem explicationem protulere . Quid ergo mirum, si aeque ignorare nos fatemur, quomodo Mens s substantia .simplex ) in corpus , & corpus vicissim in )Μe tem agat J Itaque inscite nimis Epicurei ex hac
nostra ignorantia contendunt i unam, eamdemque Naturam utrique substantiae tribuendam. Simpli. Citas certe humante Mentis apodictice est demonstrata . Evidentibus ne gemonstrationibus v ledicemus. & in innumeras nos conjiciemus con tradictiones , quia phaenomenon , cui explicando pares non sumus, occurrit, actio scilicet in
iis in corpus, & corporis in Μentem λ sa) Numquid ideo negandum es s sapienter Divus' M. gustinus ) quod aperie es , quia comprebendinora potest , quod oecultum G ὸ Num quia is, quam di tauri sumtis , quod ita. esse percipimus, non ira esse; quoniam , cur ita . sis, non possum
Mens sensuum consuetuditis abrepta nihil sollicitami rationem. investigare reciprocae corporum inter se aectionis; seque intelligere putat, quod profecto non inrtellipit , Deinde reciprocae actionis notio, quam sensuum ministerio nobis comparavimus , perpetuo Stipata Occularit curi' idea sim litudinis matura, seu generis Entium inter se agentium . . sta idearum. adsociatione illusis , recbνη oca Entrum diversi generis inter se actio extra com munes ideas vagari videtur; atqui nonnisi summa inscitia,
M. temeritate inter impossibilia reris potest .
248쪽
disseram . II. Harmonia, quam inter Animi, corporisque determinationes, & status perpetuo experimur, non ex naturae similitudine , sed ex quadam reciproca utriusque substantiae communicatione pendet. Sane cum Homo sit Ens mixtum , seu individuum ex Μente & corpore constans, ejus Auctor Deus utriusque substantiae naturas cudit, ac temperavit ejusmodi , ut mutuum inter eas intercederet commercium , alias biceps monstrum effecisset. Commercium istud, seu mutua istaec antis .mae, corporisque temperatio in eo consistit, ut ne-
queat Mens, quousque in corpore degit, insitarum sibi facultatum actiones edere. nisi concomitanti si quibusdam fibrarum cerebri motionibus I &m converIo , nihil queat in corpore sitici , nisi amnes in Anima respondeant affectiones. Hi sit , ut Anima statum assumat corporis statui amnem ς & e converso , corporis status ab illo Inentis modificetur. Quo Adversariorum oppositionibus aliqua posset vis consistere, osteriden- .
dum ipsis foret, impossibile esse, substantias diis versi generis , & naturae in se invicem agere , de quidem evidentibus rationibus, non insulsa ,δc ridicula captione : id haud concipi potest , ergo est impossibile .
249쪽
De Commereio Animam inter s. Corpus
attentionem ad ea , quae in nobis ita perpetuo g'runtur convertamus , deprehendemus I. Quoties sensuum organa rite sunt constituta, & actione externorum objecto. rum pullantur, toties Menti etiam n Menti praesto occurrunt eorumdem notiones , & quidem
vividae, vel confusae in ratione irritationum in ipss sensuum organis factarum, & ad cerebrum usque productarum II. Etiam Corporis .affectiones in Animam redundare videntur .' Μens nempe statum adsumit corporis statui amnem rita ex. gr.' laeta est. & viribus erecta , si cor. poris temperatio vegetior sit, & vaseat; tristis e contrario , & veluti dejecis corporis temperatione lentescente, torpentibusque viribus' ha. bilis expedita in suis obeundis operationibus, vel e contrario tarda, ac incerta, juxta aequilibratam', vel turbatam sui corporis constitutionem. III. Vicissim . Ex Μentis arbitrio extemplo
eo poris membra motiones subeunt , quae nae. chanicae eorum structurae sunt conformes, & iam his tamdiu duranr quamdiu Μenti libuerit . IV. Nec ' non Animi j dcar,& affectiones plu- 'imum modificant cor ius , ut adeo in corpus ipsum manare videantur . Sic animo ira concitarci rubent oculi . faciei & totius corporis niuasculi tensuntur . Invidus alterius macrescit re
250쪽
I 28. Haec phaenomena ne dum Hiram inistercedere harmoniam ostendunt Animam inter& corpus; sed & mutuam dependentiam statuere videntur , nec non arctissimum vinculum ,
quo invicem inter se consociantur . Equidem vinculum istud, quodcumque tandem sit, sicuti praeter nostri arbitrium semel consti tutum est , ita praeter nostri imperium , quoad vivimus , pergit, ac tandem di luitur. Isthaec harmonia, qua Animi affectiones , notionetque apprimeret pondent temperationi , ac motionibus corporis ab externa caussa illatis I & qua vicisD1im corporis motiones atque status , ideas, aD sectionesque Animi , sequuntur, commercii no
1χρ. Perdissicilis heic occurrit inquisitio: qui Commercium istud Μentis & corporis absolvitur λ Dissicultas maxima in eo primum comsistere videtur, quod Μens & corpus sint naturae toto caelo diversae; deinde, quae sunt corporis , & fibrarum cerebri motiones, excitant in Anima perceptiones , notionesque; & vicissim, quae sunt Animi ideae, & volitiones , in corporis si bras , & membra , motum cient