장음표시 사용
281쪽
quit quippe Mens quidquam percipere. nisi , iaseipsa Pss ; a. quaevis rei imago nihil est a iud , nisi talis partium dispositio , ordo, figura,
magnitudo &c., quae similis sit rei, cujus est imago . Si porro ideae forent imagines rerum cerebro expictae , minimae cerebri, fibrillae tali ordine figura tu , colore Sc. componi deis herent, ut simulacrum rei Menti qxhibere pes sent. Sed nihil praeter motum in i cerebri fibris adest,cum Menti adsunt ideae.Nequeunt igitur 4deae esse rerum imagines cetabro expletae . . Ad haec 3... quia Mens expictas cerebro imagines intue retur, ipsum vero cerebrum nullo modo λ qu si, nempe possit quispiam pictas in tela figuras videre, . nec videre telam ipsam, quae est figur rum subjectum. M , Sed neque possum .ideae esse. imagines Men. ti percipienti inhaemates es Esti enim Mens sim plax. substantia , Mu,opto inde adeo pugnat, inhahirere simagines exhibentes anagmtudinem , figmmm, colorem , partium ordin In δα. 5i ac pugnat puncto ges Retrico tria tum , polygonum &c. instribi. .i Deinde rerum ideae, cum Menti primo occurrunt , vel : perpetuo eidem permanentes inhaerent vel semel. perceptae posthac pereunt , evanescunt. Si primum Mens perennes , ac indeficientes hala siti. perceptio. nes rerum olim perceptarum ; enim; fieri potest, ut pictas, sibique adhaerentes ., 32 immanentes ideas non . advertat λ i Si alterum, cum . ne. queat Meb objecta percipere nisi tu ideis. hi seu cvanescentibus, non poterit Mens ad earumdem inritan modo absentium contemplatior ii redire nisi
282쪽
iterum ideae recurrant, aut recudantur ξ at Guninde Τ a quo i Ideae itaque non sum rerum ima
Idearum oνιgo ac natura expenditur.
f. δ' Μnes ac singulas humanae Mentis ideas, notionesque e sensuum ministerio primam petere originem , quotidiana experientia nihil dubitare sinit . Revera , qui sensu aliquo a nativitate carent, ideis omnimode destituuntur, quae ad illum spectant sensum, neque ulla arte eas edaceri possunt sat vero easdem sibi comparant, si artis vel naturae molimine fiat, ut sensus, cujus usu eatehus caruerant, reparetur. Nemo hinc non intelligit , quod, si . supponamus Hominem omni prorsus sensu destitui, hic omnimoda rerum omnium ignoratione laboraturus esset . Patet ergo , om S assingulas nostras ideas, notionesque e sensuum ministerio suam tandem habere originem . I bo. Atqui non aequo modo singulae ideae e sensibus pendent. Quae sunt omnium primae per sentiendi facultatem e sensibus immediate comparantur, cujuimodi puta sunt idear existentiae corporum , colorum , sonorum &c. Caeteras Vero omnes per sacultatem reflectendi assequimur , & veluti deducimus ex primis , quas immediato sensuum ministerio nacti sumus. Hujusmodi sunt quotquot ideae notioresque res spe. ctant, quae seὼus minime affiauat Equidem. - R a nul
283쪽
nulla prorsus est idea in humana Mente , quae ex altero horum sontium s sentatione scilicet &reflexione in non sit derivata. Id copiose a Lockio
pertractotum ' temporum enim conditio ita fieri exigebat. Atqui id ipsum hodie retractare supervacaneum est : sane quilibet omni praejudicio vacuus, utut minimum sibi sapiat , protinus in se ipso deprehendere poterit , nullam suae Menti obversari notionem , quam Vel ex sensibus , vel ex reflexione sibi non compararit. Io I. Iceae a perceptionibus nihil, nisi cogitatione tantum, secernendae videntur, Nempe una eademque Μentis affectio & actio , quae perceptio est, & dicitur, quippe ipsius Mentis est actio, idea quoque est, quippe objectorum extra positorum repraesentativa . Sane repraesentationes, quae coram Μente percipiente fiunt , non sunt ipsa externa objecta β. Isb : neque sunt objectorum imagines Menti exhibitae, queis objecta contempletur Is 8. Nequeunt ergo esse nisi phaenomenon perceptionum , seu nequeunt esse nisi ipsie perceptiones , quatenus sunt rein praesentativae. Nihil ergo ideae a perceptionibus secernendae veniunt, nisi sola cogitatione ob di. Versas relationes . Revera nulla concipi potest repraesentatio in Mente, nisi & perceptio simul supponatur I & e contrario , nulla perceptio in Anima esse potest , nisi simul repraesentatio adstet: hinc notio mentalis repraesentationis includit notionem perceptionis , & vicissim , notio perceptionis continet notionem repraesentationis. Cum itaque altera alteri aequivaleat, percepticia repraesentatione, scilicet idea, nihil ipsa re se
284쪽
eernenda venit . , Dod si duo dii tincta adhibe mus vocabula perceρtionis , & ideae, id propterea efficimus , ut duos distinctos respectus unius, ejusdemque rei designemus , duas distinctas relationes , ad Μentem scilicet , & ad externa
I52. Nequeunt perceptiones aliter haberi, quam Animae actiones ex ejus interiori natura manantes. Nisi enim ita , Anima foret subjectum mere passivum suarum cogitationum Rnon magis Μens, quam crudus later, aut quod. vis aliud inanime . Equidem nemo in dubium reVocabit , Mentem suarum perceptionum sibi
esse effectricem caussam , si quid sit percipere ,
acute introspiciat. Percipere sane idem valet, ac Capere, intueri, agnoscere, advertere quid interius , vel exterius Μenti accidat e haec autem
sunt procu I dubio actiones activi cujusdam principii , quod intueri , agnoscere , capere dicitur.
Confer etiam quae a I. diximus . Perceptiones itaque habendae sunt pro actionibus ex in teriori, & activa Animae vi fluentibus . . 'D 3. Ex dictis sponte sua sequitur, Mentem humanam habendam esse substantiam ejusmodi temperationis & naturae , ut ipsa sibi omnes & sngulas cudat ideas, non quidem sua libera sponte, sed ipsius suae naturae necessitate , & dependenter a facultatibus sentiendi, & reflectendi. Sane omnes humanas ideas a sentiendi facultate primam auspicari originem Is R. evicimus: ipsae ideae, quae reflexione comparantur, sentiendi facultatem exigunt, & praesuppo
285쪽
pondentium cerebri fibrarum commotionibus . quod ideis ac notionibus Μentis affine sit , &similitudine naturae respondeat . Idearum ergo genesis petenda est ex interiori Μentis vi, ac natura, sed quae tamen per sensitivam facuItatem determinetur sa).16 . Sed inquit Genuensis a Non magἰs po- res Mens ideas sibi creare , quam pἰctor ignotae rei expressam imaginem depingere . Atqui sup
ponit Cl. Vir ideas a perceptionibus realiter
a) Huius rei exemplum e Iebus materialibus capere liceat : unde enim aliter desumemus λ Ars:& Natura plura exhibent entia ita condita, & interius constituta , ut sive interiori mechanismo, sive insitarum virium tem- penatione plures subeant internas, & externas mutationes , plures suae naturae conlprmes gignant effectus , &phaenomena praebeant, quae, nobis illarum virium naturam minime callentibus, mira prorsus videntur: praestant vero ea omnia determinatione extrinsecus suscepta Η ius generis sunt quamplurimae machinae, nec non multiplicia & innumera cum vegetantium , tum animantium germina . Num ne Deus humanam Mentem , equidem substantiani siniplicem & spiritualem, ejus tamen natur ac temperationis condere non valuit, ut interiori vi, &activitate, excita tamen ac determinata ab externis fibrarum cerebri commotionibus, ipsa sibi cudat ideas, & notiones λ Meminerimus humanam Mentem haud quidem esse e genere Intelligentiarum simplicium, & separataruma quavis materiali compage : sed neque purum esse stipitem, & crudum laterem: tum recolamus illam natura sua comparatam a summo opifice ad societatem cum corpore ineundam . Sed obscura , inquies , isthaec sunt . Fateor ; Verum vero huiusmodi sunt omnia, quae caeterarum rerum naturas spectant. Quod si novisti melius istis, candidus imperti : sin non, his utere mecum.
286쪽
discriminari : contrarium vero nos ostendi.
mus sa). Deinde Pictor ignotae rei imaginem cude re nequit, quippe pennicillus a manu duci, manus autem a propria mente , & juxta ideam depin- gendi objecti determinari, ac dirigi debet, siquidem non est natura sua ad pingendum instituta . Hinc prosecto est , quod nisi Mens pictoris in anteoessum informata sit idea depingendi Objecti , non poterit . hujus imaginem exprimere . Quod si supponere velimus , Hominis manum suapte natura institutam ad pingendum , tum extrinsecus determinari , ac dirigi i in pennicilli ductilius, dubio vacabit , modo hominem istum ignoti . objecti imaginem expressurum . Ita proiecto se res habet in sententia nostra . Vis sibi cudendi ideas, & quam non immer; to
vim universii repraesentatricem appellare possumus , vis est Animae matrix , & primigeniat,& qua ipsius natura constat o haec per vim fensitivam cietur , ac determinatur a vi fibrarum cerebri ab externis objectis pulsatarum. Io S. Μalebranchius omnem agendi vim Entibus creatis denegans, Mentibus etiam in ademit facultatem sibi cudendi ideas . Hoc autem potissimum argumento rem conficere sibi suasit.
a Sed haec dissicultas ipsum premit Auctorem ideas a perceptionibus secernentem. Quis enim ignoti obiecti expressam imaginem intuens , obiectum illud in imagine rec8gnoscere potest y Non magis proseesto poterit Men in idea seu imagine ipsi oblata obiectum, quod ignorat , recognoscere& perpetuo ignorabit cuius sit obiecti in1ago illa, quae ipsi obversatur , nisi aliunde, seu extrins
287쪽
Idea 'iunt verae realitates: immo sunt realitates ipsiis corporibus nobiliores, quippe spirituales. Harum Itaque productio nihil distat a creatione Nequit vero Entibus creatis facultas creandi ullo pacto convenire. Nec tuitur humans
Equidem ideae sunt verae realitates. at ales ut inquiunt Philosophi, non miaser: seu non sunt totidem subita
e tantis affectiones , seu modificationes , cum iusmodi sunt volutones, & nolitiones. Cun itaque communi Philosophorum sensu creatio sit substantiarum productio ex nihilo: idearum productio toto caelo distabit a creatione, & nihil vetabit, eam, Animae tanquam effectrici caussae, adiudicare. Re quidem vera, ideae respectu Μentis perinde se habent ac volitiones, nolitiones. que t utraeque enΙm sunt s. modificationes . Si idearum productiva facultas Animae repugnat, aeque pugnabit ipsam sibi esse suarum volitio num effectricem caussiam , eritque ΜenS cruduri putusque later. Quod si volitioneς merito Ani'
unt nihil profecto vetare potest, quin eidema udicemus facultatem sibi ipsi cudendi ideas .
288쪽
Ios aedam Pbilosopborum placita , quae idearum, spectans originem, breυiter exponuntur. 367. idearum origine communIor Ina
l l ter Peripateticos sententia fuit , Nibit esse in inreliectu, quod rius non fuerit in
sensu et omnes nempe ideas primam petere oris, ginem ex sensuum ministerio. Atqui sententiam istam per duplicem intellectum agentem , &parientem exponebant ε. I 44.; quae quidem hypothesis purum est, putumque figmentum a communi abhorrens ratione. g. 168. Μalebranchius de idearum origine singularem prorsus sententiam coluit . Hic suo inhaerens systemati, etiam nobilissimas ἐν -- versari impotentia , ut nequeant esse veraeeaussae &ilius rei , commentus est, nihil eas esωgnoscere posse , nis Deus illas illuminet Iga. Nempe ut alibi sa) clarius.' Sciendum vi , Deum mentibus nostris praesentia sua ardiusmo uniri , adeo. ut Deus diei post locus spirituum , quem admodum spatium est locus eorporum. Mens itaque A Deo potes videre opera Dei , dummodo Deus velit ipsi retegere id, quod in se habet , quod illa repraesentat opera , nempe ideas , quas in se habet. ID. Atqui Humanam Μentem omnia in Deo videre, adeo communi sensui occurrit , ut
289쪽
nemo Sapientum sententiam istam adunco nor exceperit naso : nec sine ratione , etsi injuriose
de eo d: chum fuerit , Ine , qui omnia in Deo eernit , haud υidet se insanire ia). Quisque, 'inistelligit, sententiam istam, praeter caetera , quidpiam statuere , quod cum Dei bonitate & sapientia minime congruere potest tum recta ad pantheismum ducere. I7o. Plures e Cartesanorum familia triplex idearum genus statuerunt: - , quae nimirum Μenti occurrunt ex occasone motio. num in organis sensoriis excitarum ab externis
objectis; quas nempe Μens sibi cudit ex adventitiis ideis ' tandem inuatas , quas scilicet, neque sensuum subsidio , neque reflexio. ne partas, rentur : sed a Deo bientibus nostris ab ipso exordio veluti insculptas, ac perpetuo
r i. Sed innatas, quas dicunt, ideas, commentitias prorsus esse, binis verbis ostendi potest. Uel enim hae ideae idem sunt ac perceptiones , vel formae & imagines a perceptionibus realiter distinctae . Si' primum , inerunt Μenti tot perennes, &'s multaneae perceptiones, quot sunt ideae innatae ; quod profecto interiori experientiae refragatur . Si alterum , contra faciunt, praeter alia, quae β. I 38. monuimus. Deinde nulla est sufficiens ratio, eccur praeter ad ventitias, & factitias ideas, alias, quae sint innatae, agnoicamus' cum constet, nullam omni
290쪽
no ideam Menti inesse , cujus exordia e sensiti. va , & reflexiva facultate nequeant quam facile repeti. Vide, si lubet , fuse haec pertractantem Lockiirin. Esfai philos cone. ι'enrend. h-.
De Animae humanar Origine .g 172. Luet humanae Μentis natura , seu
potius genus , philosophia duce liquido constet, ejus tamen origo adeo tenebris est circumsepta, ut potius, quid sentiendum non sit , quam quod tenere debeamus , intelligere
I73. E veteribus Pythagoras docuit, Deum
esse Animum per naturam rerum omnem intenis commeantem , . ex quo nostri animi cap. sum
perentur sa). Huic turpissisno , errori adhaesisse videntur Stoicorum aliqui , ut ex Seneca , &Epicteto discimus; eqmque jam obsoletum iter nexsuscitavit Spinoaa. Hujusce sententiae absurdi.
tas tam clare patet, ut illam refutare nec operae pretium duco. - I7 . Plato, i qui inter vetereS caeteris α.ctius de Deo philosophatus est, Animas a Deo conditas docuit, licet eas quasi partes Animae Μundi totius habuerit.Id vero Pythagoreis , & Platonicis commune erat, humanas Anima/primum astra incoluisse, & felicem ibi vitam