장음표시 사용
301쪽
8c nunquam interituram felicitatem consequentur et vel Deus nostrae naturae Auctor nec Isapiens nec bonus, & nobis illusit, & ad miseriam genuit: quippe facultates nobis indidit perfectibiles, quae in praesenti rerum statu nequeunt longissime non abesse a sua perfectione ,& felicitatem nobis proposuit, quam nunquam consequi valeamus. Atqui Deus naturae Auctor nihil frustra molitur, & nequit suarum creatu rarum non velle maximam illam felicitatem ,& perfect ionem , cujus capaces condidit. Praesens igitur vita, ex Divinae Sapientiae ac Bonitatis piaeordinatione, veluti aditus quidam ad alteram indeficientem & aeternam haberi debet , in qua & completam consequantur Mentes Dis licitatem , & illa potiantur perfectione, quam earum Natura expostulat . Atque ut exemplo utamur : in praesenti rerum statu Homo velut urtica haberi debet, qui terrenas has exuvias
aliquando deponens, in papilionem' abibit, assumetque statum persectum . Verum enim Vero , ut perspecte signovit ipse Alictor Emilii I.,p. 79., immortalitatis, completae felicitatis ideam Deum nobis dedisse.& utriusque naturali impetu avidissimos effecisse . quid est aliud , quam ad immortalitatem , & completam felicitatem nos ge
nuisse , & veluti arram praebuisse λ sa) Equi
dem a Hinc profecto est tacitus ille naturae sensus nobis
immortalitatem adaudicans, & futurorum seculorum au- guritim praebens, quem non immerito dueris mimalem
302쪽
dem n1s res ita se haberet, Deus nobis vehementer illusisset, & positiva voluntate miteros condidisset . , 's 4 Iga. 'supremi Numinis revelationem . Audi ut haec eleganter prosequitur Romanus Philos hus t c. qq. c. I a. --ximum argumentum Ut , naturam ipsam de immortali, rate Animorum rarit m judicare , quod omnibus curassent , mώxime quidem , quae post mortem futura sint: ferit αrbores , quae alteri Ieculo prosit , ut rit Dorius άn D-phebisς quid Deetani, nisi etiam postera secula ad se pertinere ' Ergo rbores feret diligens agricola , quartim ad picier bacca m ipse nunquam e Vir magnust seges , insitura , rempublicam non feret Quid ρν pagario nominia i suid adoptismi filiorum Quid trisamentortim diligenria ρ QMd ipsa mustrorum mommὸnta ρ Quis elogia M. Ranν , ns nos futura otia mcogitare'. . . suid in hac republica tor, tantosque viros ob rompublicam interfectos cogitasse arbitram- ρ itfrinano tis snibus nomen Iuum , quibus vita terminaretur lNemo tinquam sine magna se immortalitatis se pro p tria inerret ad mortem: licuit esse otioso Themifloeli seruit Epaminondae , liruit , vetera , cse externa, aram , mihi ; sed nescio quomodo inhaeret in xγρατ atis' Ain secutorum quoddam augurium futurorum; M- Me in. maximis ingeniis , illissmisque animis s oxialis maxime , ω adfarer facillime o quo quidem δε- Ito , quis i m esset amens , qui semper in Iaboribus, edi Iericulis viveret i loquor de principibus: quid pω- tnonne post mortem naturari volunt Unde ergo iliadi Aspicite o civest Senis Ennii imagini' formam;
Hic vestrum panxit maxima facta patrim. Mesreedem gloriae sagitat ab iis , quorum patrea αλ' eerat gloria , idemque, Nemo ire lacrimis decoret, nec iunera fletu, Faxit : Cur Volito vivu' per ora virum.
Dd quid poetas φ. Fcer post monem nobilitari u sini quid enim Phidias sui simia in o.eiem ineui
303쪽
I92. IV. Ad Divinam spectat Iustitiam .
atque Providentiam hominum virtutes muneribus ac praemiis ex merito cumulate: sicut econtrario condignis' poenis eorum fi gitia corripere . Est enim duplex in Universo ordo: pbν- sicus nempe , ac moralis 3c ad utrumque minmines procul dubio . . spectant Si quis haec ira
controversiam adducit, pessime se ce Deo sen-rire ostendit, quasi hic caruinem caeli ambuler, A n ostra non consideret: & in 'atheismum sust
i rolapsum ςsse, sive jam jam prolabi. Sed ex
perientia testante, hominum virtutes, ac sagi ria admodum raro condigna praemia ae paenascopsequutitur: ut adeo vetus sit quaerela , Iaeros diu florere nocentes , vexarique pios. Divina eringo Justitia ac Providentia utique expostulant . post corporum obitum Mentes' adhuc . servari in vitam, in qua bene vel male Factorum praemia iecipiant, poenas ve luant . Haec cum naturali constent ratione, concludere non dubitamus. , mturali quoquer ratione constare summi Condi. iossis voluhtatem de humana Μente in raeteris
Inies eo Minorυaex, eum inscribere non liceret i si d. nostri Plii Ophit Nonne in iis usa iuris , quos IcrAHumi de contemnenda gloeria , sua nomina inscribunt l- sMod F omnium consensus natur vox es , Omnesque, qui ubique funt , conjentiunt esse aliquiis, quod ad eos
I pretineat , qui viris inseriuri r nobis . oque idem exissimandum es : - si quorum aut ingenio , . aut virtu te animus excellit , , eos arbitramur , quia natura Βρομ - funt , cervere naturae vim marime: verisimiti est , crem optimus quisque maxime posteritati serviar , esseoli via , c ut ii post moriem sensum si habiturus ,
304쪽
U. Huc tandem adcedit omnium po- Platorum consensio, quae sive ex Naturae sensu, 1a ve ex veteri δc communi traditione, sive lex xationis suffragio suam originem habuisse po. Damus , utique Vox Naturae, seu naturalis revelatio Dei ipsus putanda est. Atque merito aeullius, permanere Animos arbstramur consensu nationum omnium sa) . Tum Seneca , cum de nimorum internitate disseritur , non leve momentum apud nos habet consensus hominum autrimentium inferos , aut colentium sb) . Et Μacrobius vetustioris sapientiae studiosissim iis , ac diligentissimus investigator I obtinuisse Iam noum,inus de incorporalitate . nimae , quam de ejus Immortalitate sententiam sc) . Hujus . persuasionis cum nulla origo inveniri possit, es quidem ab Omessauit antiquitate, quo propius aberat inb ονγu,' i divina progenie. hoc melius ea Iose rasse , quae erant urea, cernebat . .
305쪽
P .AE R S Q .R T A- IN NATURALFΜ THEOLOGIAM PROLEGOMENA . F. Ei nomine intelligimus Men. in . tum naturae suae necessitate L N a ex i stentem, atque adeo aeteris
sejundum , persectissimam , effectricem & liberam Universi Caussam , &omnia providentem. a. Equidem Dei notio suh conceptu primae Caussae effcientis Mentibus nostris primum occurrit ,' hanc postmodum rectae rationis operimantes prolatamus, & attributis quae omni. modam continent perfecti nom , locupletam DS . Atqui tantum abest , nos adaequatam adsequi posse Dei notionem, eamque VerbiS eX ponere, quantum finitum inter, & infinitum intercedit. Qui verbis complectemur et quem natura ι- α essentia undequaque infinitum nulla creata inns comprehendere valet Hinc. ingenue fatendum,
306쪽
nulla definitione Dei naturam contineri posse. 3. Facultas , quae Dei existentiam , ejusque attribula rimatur, Theologia audit, quae in naturalem, & dispescitur. Prima de Deo disserit quantum naturali ratione adsequi
possumus. Secunda revelationis face mysteria pandit, quae ultra naturalem rationem sunt posita. Priorem heic persequemur, quippe quae sola ad Philosophos spectat . . Nobilissimam vero , ae jucundissimam hanc esse totius Μetaphysices partem, nullus ambigere poterit. Quid enim praestantius, quid- ve jucundius, quam rerum omnium opificem, praesentissimum totius Universi Moderatorem ,
ac nostri praeserrim Parentem optimetim contem inplari λ Si quod ex caeteris disciplinis solatium ,
atque in adversis perfugium , in secundis rebus animi moderamen , & Ornamentum capere possumus risthaec profecto cynnia ex ea potissimum
uberis I a) inrito Thalex Milesius , ut Tertullianus resere , a Creis quaestus, quid esset Deus , post multas & mul. tot studio perquisitas responsiones, fassus est tandem , se nihil adcurate , quod ad rem quadraret , dixisse . Idem de Simonide testatur Tullius de nat. Deor. l. 2I Rura me , quid , aut quale M Deus t rictore utar Simonia de οῦ de quo cum qtiaesivisset orannus Hiero , deliberandi ea a sibi tinum diem posui it . Cum idem ex eo postririe quaereret, biduum petivit . Cum saepius duplicaret numerum dierum , admiransque Hiero require. rex , fur ita faceret: Quod quanto, inquit, d utius con. ero , tanto mihi res υἰdetur ob tirior . Hinc perspecte monuit divus Augustinus , nihil , duod de Deo accuratius praedicemus , nobis occurrere posse, nisi quod
307쪽
uberrime consequi possumus, quae omnium Lamgitorem bonorum , rerum omnium Inspectorem,& Provisorem optimum pandit, & in quo nos esse. vivere, & moveri edocet . Tum nihil ea utilius in universa vita civili r nequeunt enim lsne legibus , & religione in ossicio cives contineri . Sed nulla legibus sanctitas, ac nulla vis consistere potest , nulla moribus probitas , aei justitia , nulla denique religio , nisi supremum tadesse Numen agnoscamus , omnia providentem, cogitantem , dc animadvertentem Deum . . q. s. ωὐbeus appellatur qui Deum sive igno. . rat, sive fateri renuit. Est ergo . duplex ismus, negativus alter, alter positivus . Arbeis imus negativus est omnimoda Dei, ignorantia , quae vel ex rationis imbecillitate, sciiti in in- sfantibus , vel ex Animi stupiditate , & demen. tia, oriri potest Positivus vero est eorum stul. ta sententia , qui adductis rationibus Deum s. sve negant, sive in dubium revocant. 5. Naturalem Theologiam pertractaturi L. Dei existentiam invictis rationibus, adstrue. mus, & a praecipuis Atheorum cavillationibus indicabimus. II. Ejus praecipua attributa e
308쪽
Deum ex stere invictis rationibus demon. Iiratur , oe Atheorom praecipua eaυillationes di pellunrur. 7. Riplici argumentorum genere Dei
I existentiam contra profanos homines vindicare, moris est apud Metaphysicos Horum alia a notionibus Entis contingentis,&necessari, nuentia , metapbinica dicta sunt; alia Vero physita , quippe quae ex ordine , & arte nunquam satis admiranda , qua adspectabilis Μundus constat, desumuntur : alia tandem moralia , quae hominum , immo populorum omnium , quacunque patet Tellus, communi suffragio super truuntur, nec non Nationum histo. riae. Quod ad physica spectat argumenta, satis sunt quae in Cosmologia contra Democritum , Epicurum , horumque recentes asseclas disputata sunt : institutiones enim condimus , nec proinde fas est , singula minutatim persequi . Meta-pbνfica igitur argumenta , & moralia breviter sed nervose heic attingemus.
Deum existere metapbsice demonstratur . 8. Entem humanam existere, substan-
1V1 tiam scilicet cogitantem, simpli
309쪽
eem , liberam , nullus , nec Idealista suae conis scientiae testimonio revictus, ambigere potest. Sed idem conscientiae testimonium plenissime edocet, humanam Mentem substantiam esse contingentem, quae nimirum nullam in seipsa suae existentiae lhabet i ussicientem rationem. Cum ergo repugnet ex nihilo aliquid ueri ont. II 4., tum re, pugnet caussarum in in nitum progressus absque ulla prima,& independente Caussa I 2I., tum pugnet plus esse in effectu , quam in caussa ibid. I 2o. , ponere cogimur, nisi humanae rationi valedicere velimus, Μentem ali. quam aeternain , & improductam existere vi ,& hecessitate suae naturae, quae Μentis humanae sit Caussa effectrix.
9. Si quae unquam in tota philosophia
propolitiones occurrunt, quae evidentia constant,& demonstratione, equidem hujusmodi praeseratim sunt singulae illae , quae allatam demonstra-xionem complectuntur . Iuvat vero assumptam minorem latius expendere . Quicumque, qua par est attentione suum animum consulit, nul. lum In eo aseitatis vel minimum indicium deprehendit. Num ne Animum sibi eonscium n
bilissimam in primis, & potissimam Heitatis
persectionem , qua sua constaret natura , latere
posset 8 Atqui ipsa haec sui ignoratio, qua Animus
noster laborat, cum aseitate, quae naturam, cui inest , persectissimam constituit, apertissime pugnat. Μentem itaque humanam aseitate carere, nullo pacto dubitare licet . At praeterea luculentissima, & perpetua nobis circurrunt argu menta, quae nos nostrae contingentiae di imbe-
310쪽
eillitatis plenissime revincunt. Nimirum rerumisnorantia , qua Animus noster obruitur ' mois dica intelligentia, suique ipsus in adaequata coisgnitio ; Errores , in quos volens nolens sipissime illabitur ; Voluntatis in costantia , affectuumque impetus, atque perversitas , quibus saepissime transversim agitur naturalis impotentia appetitus, viriumque summa infirmitas I dolorum tandem , ac voluptatum perpetuo permixta series, neminem dubitare sinunt suae contingenia. tiae, ac precariae existentiae.
Dei ex sentia morali demonseratione υἱnd eatur , Io. AEEntem aliquam aeternam vi & ne- LVI cessitate suae naturae existentem , quaeque Universi sit Caussa effectrix , adeo apertissime ratione, & natura duce cognoscimus . ut nulla unquam Gens fuerit neque tam immansueta , neque tam fera , quae et si ' ignorarit qualem Deum habere deceat , tamen non habendum sciverit. Hanc perennem Gentium omnium quacumque patet tellus consensionem, im mensa pene eruditione ad severioris critices trutinam exycta, extra omnem dubitationis aleam
posuere Viri quam plures eximii de re litteraria valde meriti. Sussiciat nobis datum illud ex ipsis Adversariis sumere , quo nostrum adoro nemus argumentum. I. Lucilio Balbo Divinitatis existentiam adstruenti ex omnium Gentium consensu quid reponit Cotta Accademicus E