장음표시 사용
321쪽
coniensionis Gentium de Divinitate , ac religione. Quod si , sepositis Animi studio, ac praejudiciis., veras hujusce consensus caussas in Veis stigare velimus, nullo negotio deprehendemus, has fuisse, I. Gentium omnium ex communi sti. pite, & protoparente originem: II. Mirificum Universi spectaculum sngulorum oculis perpetuo praesens . Ex prima equidem factum est , ut Filii, serique Nepotes a parentibus edocti , primam Divinitatis notionem lacte simul exceperint. Ex secunda, ne prima isthaec notio parentum traditione Animis informata in oblivio. nem abiret , quin immo firmaretur in dies . Haec secunda Causia, prosecto potior prima, &ipla sola socordes Animos , veterisque traditionis Vel immemores , vel indoctas ab Atheismisomno sortiter discutit , Deumque agnoscere cogit .
De attributis, quae Deo , u i Euri a
ro. Et existentia sub notione primae re- rum'. omnium Caussae effectricis adversus profanos homines vindicata, illlus modo naturam expendere, operae pretium est. Hane, equidem, utpote undequaque infinitam , finitis mentibus & brevi admodum intelligentia praedi. iis , Velitum complecti , &badaequale introlpicere . Quare imbecillitati nostrae contu entes
322쪽
uartis illam adspectibus seorsim icontemplandam suscipimus , ut quoad fieri potest , excellentio. rem ipsius cognitionem assequamur. oue I ut Ens a se : II. ut Mentem ς III. ut huius Mundi liberam essicientem caussam considerabimus , & in praecipua inquiremus atmbuta, seu' perfectiones, quae ei sub hoc triplicaadspectu conveniunt . Re autem Vera , quae i-cuntur Dei attributa sunt una & simplex D na Essentia : vero nihil vetat, quin feorsim ea expendenda sumamus , ne scilicet u Innnitate Divinae naturae deficientes, caecutiamus omnino , nec dein quidpiam delibare valeamus . 6 21. Cum Deus sit prima rerum OmnIum Caussa, est idcirco improductus : nequit pro inde existere nisi sua vi, & necessitate suae Na. turre . Si aliunde sufficientem suae exilientiae rationem peteret, non esset prima rerum omnium Caussa . Patet itaque Deum, esse Ens a se & necessitate suae naturae existens .
. 61. Cum ex nihilo nihil fieri queat, ne que quidpiam esse possit causa efficiens sui ip
est , semper extitisse necesse est . Deinde cum necessitate & vi suae,naturae existat, nequit libi deficere, & scuti necessario semper extitit, ita & necessario semper extabit . Deus Itaque
23-II. Cum Deus necessitate suae naturae existat, quidquid ad Dei naturam spectat , necessario pariter existit . Quare nihil, quod Veiest. nec defecit unquam, nec deficere ullo mo- do
323쪽
do potest'' Deus adeo'est immutabilis . Finge sane , Deum mutari posse et necesse est . eum aliquid de novo posse adsumeres, vel aliquid , quod habebat, ex eo decedere posse . Utrum vis dicas , esset aliquid in Deo non aeternum , nec necessitate suae naturae existens, sed contingens. Id vero est absurdum β. 2I. Est proinde Deus
omnino immutabilis . Conser sI. cosmol. 24. Patet hinc I. nullos in Deo esse , nee esse posse modos. Sane modorum sufficiens ratio in parte 1 altem ab externa caussa repetenda est one. I 5. Est vero Deus omnino inde pendens, alias non esset Ens a se . Nulli ergo sunt
in Deo modi. Quidquid proinde in Deo est ,
ad ejus spectat naturam , & essentiam , & neis cessarium est . 25. Ex utroque mox exposito.theoremate patet 2., Deum actu esse, quidquid esse potest , di necessario , & ab aeterno; nec ullam realem successionem in eum cadere posi , cujuscunque
generis ea fingi velit . Sapienter Ρlato in Ti. maeo ERAT , EST , ERIT partes Iuni temporis , male transferuntur ad naturam aeter
nam . Huic EST tantum competit , ERAT Uero , ERIT pertinent olummodo ad res iurempore suentes I Iunt enim. motiones. Illa femoper immutabilis Natura nee senior, nec Iuniortillo modo esse potes . . f. 25. Contra Divinam immutabilitatem sequentia obstare videntur. I. Cum Deus sit aeteris nus , Mundus vero sit in tempore ab eo productus, ex non Creatore factus est Creator o seu
324쪽
actionem in tempore edidit, qua ab aeterno seriatus est. II. Cum tanta sit rerum hujus Universii novitas, δc mutatio , eaque Deum habeat Auctorem , haud illum eadem semper velle , nec eadem semperanolle, dicendum est. III. Cum nihil Deus necessitate suae naturae velit, agatque , sed ex liberrima sua voluntate I profecto quae voluit , nolle : & quae noluit , velle potest; id quod certe cum absoluta immutabilitate conciliari nequit . IV. Vel vanae sunt preces , supplicationesque , quibus homines in sua vota Divinitatem pertrahere satagunt.' vel si haenon inutiles suum quandoque sortiuntur effectum, Deum mutari dicendum est ; quippe sua consilia, suamque in homines providentiamasse
27. Sed singula isthaee sutilia sunt. & binisoverbis exsufflantur . I. Quam dicimus crea istionis actionem , nihil est aliud , nisi Divinae Voluntatis actus, quo Mundi existentiam emcaciter docernit. Hic profecto Divinae Voluntatis actus aeternus est , sicut ipse Deus s at vero ejus objectum , seu effectus a Deo intentus, Mundi scilicet molitio , ἰon pro aeternitate , sed pro tempore intendebatur. Nihil ergo novi egit Deus , cum Mundus e nihilo apparuit. II. Tota rerum mutabilium series, quanta quanta est, uni co , & simplici , & aeterno Divinae Voluntatis actu continetur. Deus ergo immutabiliter vult mutabilia. III. Cum aeterna fuerit in Deo ratio tum volendi quae voluit, cum quae noluit nolendi , etsi nihil necessitate naturae velit, nolit-
325쪽
ue: quae semel voluit , aut noluit ob eamdem
aeternam rationem perpetuo volet, noletue. Sane incostantiae , levitatis , vel inscitiae est argu mentum nolle quae olim sunt volita, & e conistrario , velle quae nolita sunt . Sed nihil ho rum in Deum cadit. IV. Preces , supplicationesque ad Deum , non Deum erga homines , sed hom nes erga Deum flectunt. Perpetuo manet Deus in amore justitiae , & ordinis : prout ergo homines vel in ordine manent, vel ab eo desciscunt , vel ad eumdem redeunt, bona vel mala experiuntur ab imperturbabili & immota Divina Natura juxta ordinis leges agente . Nimirum preces, supplicationesque &c. ad illum spectant ordinem , cui Divina Voluntas atque Providentia perpetuo, & immobiliter adhaeret . 28. III. Deus est Ens insin te perfect0m extensiυe intensive . Si non est infinite pera sectum , est profecto natura sua perfectibile . Cum enim Entitas entitati haud pugnet, , quae visffinita Fntitas nova semper augmenta sulci 4 pere potest tum extensiυe . eum intensυe . Sed
quod natura sua persectibile est , hoc ipso est
mutabile. Id ergo cum de Deo pugnet,tineces.se est , eum omnem possibilem entitatem comis plecti , Latque adeo infinite perfectum esse &intensive, & extensive . Revera finis, seu limes
non est quid positivum, sed negari vum ; est nimirum desectus maioris entitatis. Fiat hypothesis, Deum haud esse infinite perfectum ς & quoniam Is est Ens necessitate suae naturae existens & irrumutabile *4. 2I. χχ,uerit Deus Ens ejusmodi, ut naturae suae necessitate sit finitum, & in suae fini
326쪽
finitionis statu immutabile. Id vero absurdum
est . Concipi enim nequit Entitas, quae naturae suae necessitate certam sui limitationem exposcat , certamque mensuram , quaeque repugnet
sui ipsius augmento . Deus igitur est Ens infinite perfectum Sec. Confer cosmol. M. 33.
29. IV. Deus est Ens sempite limum. Enseompolitum pendet e comphnentibus . Deus Uero est Ens omni ino independens . Nequit ergo esse nisi phoce simplex. Deinde quodvis compositum natura sua est mutabile . Deus autem est immutabilis. et q. Iterum ergo conficiatur, Deum esse ens simplex. go. In Scholis disputatum est, an metapb sca saltem, vel log ea compositio Deo conveniat. Quod ad primum spectat, affirmativam sententiam. Scotistae tenuerunt, asserentes Dei attributa formaliter ex natura stet inter se distingur. At non
satis pensiculate, quippe quodvis Divinum attri hutum natura sua nequit aliud esse quam ipsa Divina essentia , in qua sapere ex . gris iden pro secto est ac esse . Quod si distinctiones inter Divina attributa statuere solemus , id quidem efficimus imbecillitatis Mentis nostrae gratia, non quod si quidpiam in Deo multiplex. Verbo, sunt illae distinctiones miriti iis seu νationis in
Mentis nostrae conceptibus fundamentum habentes, non formales in natura rei in fidentes Quod vero ad alterum spectat, ad quaestionem nominis tota res mihi perduci videtur. Cum enim logica compostio ex geneνe & disserentia con set s8. Ont. , Genera autem snt nostrae Men iis notiones abstractione consectae appositi a
327쪽
nominibus designatae : hae primum notiones a eurate sunt determinandae, atque exponendae, eritisque postmodum facillima quaestionis solutio . Ita ex. gr. si nomine quis intelligat, id quod in quaque re substat, & adjunctorum fulcrum est , Deus sub genere substantiae haud comprehendi . potest . Si vero illo vocabulo 'inia telligatur omne id ,' quod 'per se subsistit
modo Deus substantia est . 3I. AU. Deus immensui. I. Qui ne
pugnant Deo , utpote . Enti infinito , quaevis initationes sicuti.essentiae, ita & existentiaee atique adeo scuti infinitus est in essehtia , ita in existentia immensus esse debet. II. Existat enim vero Deus in aliquo tan, tum loco , non ubique. -Sufficiens ratio cur, in hoc potius loco , & non in alio , nec , ubivis existat, vel an ipse loco inest . vel lin Dei tura . Utrum vis dicatur, pon o seret Natura Dei omnimode independens; ejusque existentia eum sit Miermiuato loco allig ta, haud esset. sbi sum eientissima& a se . Hoc autem repugnat. Deos Igitur ubiquet locorum e istatiarius oportet sint
β qa. Atqui, cum dicimus Deum mensum meminerimus natura sua simplici simum esse si ne nostrae, imaginationis ritio per. absurde= opinemur illum. spatiosa magnitudia ..ubique diffundi. , a de m animadvertatur, Q. tionem Divinar .immensit iss non posse ullo γ' elo secerni. a. notione simplieitatis verae, & a selutae: 'neque. Deum dici posse .imm ensum . ni
ii & una uia a simplex habeatur . sane Myevi
328쪽
magnitudo minor est in sui parte , quam in
toto ; Deus vero per suam immensitatem unus & idem ubique locorum est , & rei cuilibet intime praetens. Certe immeiastas , &simplicitas duae iunt perfectiones purae: ambae adeo de Ente infinite persecto praedicandae veniunt . Cum vero utri utque perfectionis nec adaeis
quatas nec postivas habeamus notiones I hinc ratio: sibi deficiens ab imaginatione exsuperatur, quae, immensitatem cum simplicitate pugnare, falso repraesentat. Quod si clare pervidemus immensitatem non posse nisi Enti limplici convenire, ratio imaginationem corripiat, neque sinat ab ea rapi.33. Deus es unus . I. Nulla adest ratio eccur plures esse Deos putemus. Sane Dei notionem ex necessitate primae alicujus Caussae effectricis nobis comparamus: semel ac statuimus, aliquem existere Deum primam rerum Omnium caussam, nulla adest ratio cur plures Deos comis miniscamur . II. Deorum pluralitas manifestissime rationi contradicit. Quid sane Deorum nomine intelligi debet, nisi Entia naturae suae necessitate existentia, atque adeo infinite perfecta853.1 eos. 3. 28. theol. Atqui duo infinita , non inquam plura, manifestissime repugnant . Sint,
si fieri potest , haec duo infinita Α, & B. In-
sunt ne Enti A illae eaedem numero persectio.
nes, quae insunt B , & vici Lim : vel non 8 Si primum, illa duo Entia A, & B non sunt reapse nisi idem , & numero unum Ens. saὶ Quod. V si uniqs
Q Huc grosecto spectat illud Leibnitii effatum , quo
329쪽
si unius persectiones non insunt alteri eaedem numero, & vicissim , sed tantum similes , aut alterum, aut litrumque finitum erit; quippe uni deficiunt persectiones alterius. Id vero est contra hypothesim . Igitur nequit nisi unus Deus existere . . '
4. Dei unitatem ipsi Gentiles Philosophi
agnoverunt: tum quotquot supra stupidam ple hem rerum cognitione se extulerunt; id quod inter caeteros ex Recentioribus demonstratum esta. Cudwortho . Quod si quandoque plurimi eorum plures videntur. Deos agnovisse , unum tamen summum & natura Deum semper posuere, e quo caeteri essent conditi & cujus imperio singuli regerentur . Sane Cotta apud Ciceronem atheismi caussam, agens imposuistis contra Bal bum inquit, cervicibus no tris sempiternum Dominum , quem noctes , diesque timeremus . Dominum inquit, non Dominos, licet quam frequenter Balbus, Deos, non Deum nominet. Scilicet qui Deos esse asseverabiant, hoet unius lum- mistatuitur, Θο Entia psrfecte similia esse in)possibilia 3.M. Ont. Etsi enim duo Entia per ecte similiaJ, quae tamen numero distinguantur , possibilia esse alibi demonstraverimus: id equidem nonnisi de Entibus .finitis decrevi- muri quorum scilicet Entitates, etsi in caeteris persecte similes , per propriam .tamen limitationem plures esse possunt, & ad invicem secerni numerihe , cum necesse non sit, ut una in altera contineatur. Cum vero de Emtibus infinitis sermo instituitur , in quibus nullae inesse possunt 'limitationes, evidentissimum est, 'duo Entia r-
hecte similia impossibilia intrinsecus esse, ut demonstratione haud indigeat.
330쪽
mi Dei Μinistros, & famulos putabant, ut adeo Cotta, qui eorum sententiam perspecte:nquerat, omnes universim Deos se elevaturum intelligebat, si illius sempiterni Domini, quem dies noctesque timendum dice at, existentiam elevaret sis in . Certe unius summi Dei sententia peis nes Gentiles adeo constabat, ut haustus Maniis chaeus non dubitarit Divo Augustino objicere , Judaeos olim , tum deinceps Christianos unitatis dogma ab Ethnicis sumpsisse . 33. Contra Dei unitatem absurde nimis senserunt Manichaei . Hi duos Deos , seu duo aeterna , & invicem inde pendentia Principia posuerunt , quorum alterum Caussa sit.& origo
omnium bonorum : alterum Vero Auctor omin
a) Sed iuvat Balbum ipsum Multae autem aliae
naturae Deorsm ex magnis beneficiis eorum non sino caussa, a Graeciae sapientibus, s a majoribus nostris constitutae, nominataeque funt. Quidquid enim magnam uti δitatem generi afferret humano, id non sene Diυina bonitate erga homines feri arbitrabantur. Itaque tiam io ud , quod erat a Deo natum, nomine ipsius Dei nuncupabant; . . . . rμm autem res tua , in qua vis maior inest aliqua, sc appellatur , ut ea ipsa vis nominetur
Deus, ut pides, ut Mens suar)m Omnium re rum quia vis erat tanta, ut sue Deo regi non posset , ipsa res Deorum nomeu obtinuit . . . . Suscepit autem vita. hominum 4 consuetudoque communis , ut beneficiis excellentes viros in coelum fama, s voIuntate tolleret.
Hine HercuIes, hinc Castor, Pollux, hinc culapius , hinc Liber etiam . . . Alia quoque ex ratione , O quidem phy sica, magna fluxit multitudo morum doui induti Decie humana fabulas Poetiae suppeditarunt, Bominum a rem vitam supersitione. emi refersn- .. Cic. l. a. de nat. Deor, e . aI.