장음표시 사용
171쪽
suras laterum simo,vel argilla,cerave obducas,accharta madida munias: elapso anno obfirmata cicatrice omnia coaluisse perspicies.Hanc deinde arbore surculis qui fiuctu non tulerut inseres, desine osticulis poma proseret,sue illa fuerint pruna,siue cerasia, persica,mespila,palmulae, lapidosave corna. Prun orti differentiae apud nos esse solet innumerae,& fere incaeplicabiles.Na ex his alia reperiuntur herbaceo colore perfusa:alia rubro, semirubro,eburneo,luteo, purpureo,nigro, c 'ruleo,ac variegato.Quaeda praeterea videtur magna, tu da parua,&qu da mediocria. Dulcia n5- nulla,alta acida,vinosa,dura,mollia,roluda,Ouata,& oblonga. Quae omnia post Catone coepisse scribit Plinius. Habetur & nucibus insita,quq f cie,&succut optionis repraesentant, ab Utroq; parente nuciariana appellata. Prima omniu laus Damascenis tradi solet, a Damasco Syriae monte, ut scribit Galenus, oriundis & cognominatis. Sestiantur optime, ut tradit Pamphilus Graecus, cadis vino dulci, vel nouo expletis, modo in his fluitarint,&vasa diligenter operta fuerint. Secudas parteis sibi vendicant, quae prunbiachyla vocantur ἱ digiti longitudine,ut puto dicta : ouata pomi specie,& carne suaui, necno insitionis in gonio nusqua non nascetia . Quae ex omni gen re seruari debent, ea integra & sine vitio a ut ve
inicillo,die serena legenda sunt, & in picata fidelia reponenda defruto aut passis plena, ut pom uomne demergatur: cui operculum diligenter gypsatum stiperaddetur. Siccantur etiam in Sole per c s,sicciore loco disposita,ut scribit Pali
172쪽
dius. Sunt qui in aqua marina,vel struente mu- ,recenter lecta demergam, dc inde sublata, aut ii furno tepido,aut in Sole resiccant.
Arboris Cerasit,ac eius pomi, cura,auxilia, hecreta. Cap. VIII.
CE R A s v s frigidis &humidis locis delecta
tur, ut tradit Florentinus in suis Graecorum eorgicon placitis. Cui astipulatur Palladiusscribens eam frigidum coeli statum amare. & solunt rasis. positionis humectae. Plinius,septentrione,&fri- gidis aquosisque montibus gaudere testatur, ad- Laec scrobes altas amare,& spatia largiora,necnoassiduas fossiones. Vultque ramos illius putres, Q-.mici, marcescentes ac siccos amputari : adhaec quos densius arctatos protulerit, nimirum ut rarescat In qua sententia etiam Palladius totus esse vide tur , adfirmans praeter haec cerasum tanta cile ad comprehendendum facilitate, ut virgulta ne- . dum sparsa ossicula) in vitibus pro adminiculis posita, in arborem prosillille viderit: non omittens trunco ac nouellis ramis illius lanuginem ι.harta quandoque innasci, quα si obstinate adhaesierit, totum corpus arboris putrefacit, quare debet si duid deradi priusquam inseratur trunco, alio-
quin ossiciet. Porro fimum usque adco horret oditque, ut admoto eo degenerare palam con- ὸ re,
spiciatur. Valde autem proficit ac iuuatur, si sui ipsius putamina falce concisa circum stercorata. peliantur, ibique marcescant: quemadmo adnotat And. Matthiolus commentariis suis do-
173쪽
ctissimis in Dioscoridem. Sane nulla est arborum quae suam sobolem de propagationem in eius humore & saliua,
C. factis. so platas concipit, procreat & parit, ut nihil nu . merosius,frequentius atque admirabilius occur- . rat. Speciosis mos satiuarum omnium fructus profert diuersorum generum, quo sit ut diuersa quoque sortiantur nomina: quae hic cxplic re non ad modii laboro,contentus docere, quod Quid Cera Francis Cerasu nomen fructus ille proprium sibis M Fro' u , mediocri arbore nascitur interdum puta illa, quasi frutice, chamaecerasum recte duxeris) pediculo breui, rotundulo pomo, pulcherrime & iucundissime inter virentia se ita scarbunculi modo rubente, dum maturuit: cui caro multa,mollis &succosa inest, ossiculum c., s f -- in meditullio claudens. Solet usus eius maximectio morosii placere grato acore, Vnde morosa aegrotantium, potit-ς palara mire recreat, & praegnantium malaciis, tig m με antequam maturescat, summe expetitur. odora lis ina ad gradus maturationis attinet, primiim virentiis at risu cerasia, mox albescunt, inde pellucido rubore itia cerasitarum. lustrantur.Sunt quae ab uno latere rubent,alter0ι albent. Quaedam etiam nigricant. Alia maculis. quibusdam interspersis distinguuntur. Vnder . Ouidius: . sibi ,ario distinguit poma colore, ,
Audiat haec cerasus,stipes inanu erit.
Flo entinus rusticae disciplinae apud Graecos doctor insignis,tradit arborem ceras, fructum bo
arba gis adaugeat. Nam rumfuasse' foeci indo quodam sp
174쪽
DE SECRET. HO T. LIB. III. 79num & dulcem nunquam exhibituram, nisi fuerit alteri arbori insita. Quae si humore nimio c5cepto putrescere obseruabitur,ex Palladij constatio, foramen in trunco excavari debet, quo ille possit educi. Si formicas patitur, succum pori lacae licebit affundere, cum aceti parte media mustum,aut figcibus vini truncum florentis arboris illinere. Praecoces fructus dabit, si ante florum
exortum,calx vitia radicibus circumponatur,aut
aqua calida saepius infundatur, sed postea paruo
temporis tractu inarescit.Optimum est huius a boris poma intervelli, ut quae relinquentur tur gestant.Si qitis,ut Florentinus tradit, raso ni gram vitem inserat,verno tempore Vuas proferet. Si exossata habere cupis cerasia, hoc est ossiculis carentia, ex Gargilij Martialis sententia, ut Palladius adnotauit,teneram adhuc arborem ad binos pedes recides,& usque ad radicem findes, abrasaque ferro partis utriusque medulla, illico sciunctas partes vinculo perstringes, de sui nutatem ac diuisuras lateru fimo obtines: post an num ducta cicatrice dum diuortia coalescent: eiadem arbori surculos qui adhuc fructum non tuleriit inseres, & hinc sine ossibus poma recipies.
Sed melius erit audire loquciatem ea de re D mocritum ,rci agrariae apud Graecos consultissimum.Si tenellum inquit) cerasi caudicem radi cu tenus scindas,no Vulnerata parte ima, med utilamque serramento ad eam rem apto eruas: de inde lacrymam cyrenai in infundas aqua dilutam,donec sapae consistetiam referat, de humente charta dicturn caudicem, non ne glecto adni
Remedιum putrescentis cerasi. ut praecocia ceras i ut cerasia iculis carentia.
prodeant e nucleas ex Democriso.
175쪽
ANTO Ni et MazALDIniculo,liges ac fulcias,ne lacryma effluere possit, ac rursum octauo die eadem lacryma p fiandas, ut germina excitet: hoc faciens enucleatum fructum habebis, non dicam cerasi, sed alterius a boris pomum ossiculatum serentis. Secreta aliacem θ' & auxilia sunt de superioribus eruenda. Hic nonis .isiis ista omittam quod cerasus lauro conuenienter infe-I; i. ritur,scuti in nostro Insitionum opusculo doc bimus . Nam hinc quandata odoris gratiam sibi conciliat fructus,qui inter redolen tia ac viridissima lauti folia speciosissimus spectatur, & a ver C. M seu inibus minus infestatur.Quod ad condituram ct
randi ura custodiam attinet, ratio a Florentino Graeco sicci ostodia. est tradita. cerasia ante Solis exortu arbore sua decerptamittuntur in vas cuius fundo substrata sit satureia,iterumque alternis sternitur satureia, deinde cerasia, usqucdum vas oppictum fuctit: cui nonnihil aceti dulcis, vel, ut placet Ruellio, acidi mellis aliquantum dulcescentis, stipe unditur,vase diligenter operculato.Seruatur etiam interpositis arudinum foliis alternatim, Vt nunc N.A .li, dictum est,in cado digestis.Multi aestuate & can eo dieri- denti Sole sque ad rugas siccant: vel blando &rum cer temperato ignis aut clibani calore,eoque modo optime seruant, ad sanorum & aegrotantium
4 Arboris Mori,acein pom cum,auxilia, secreta.
Caput IX. Mo R V s amat loca calida & sabulon,Pali dio autorcisostionibusque & stercore plurimum
176쪽
ximum dele statur, non in profundum,sed ad rodicum usque superficiem, ut Berytius Graecus i Dis lageoponicus tradii. Assiduo humore non ad σ curata modum gaudet, cui putria, arida & supersua, post triennium sunt putanda. Semine pro- ο ρ uenit sit lecta granula deponantur , sed rigari
continuo desiderant. Seritur melius taleis &ca- niat moro.
cuminibus sesquipedalibus , utraque parte laevigatis,& simo oblitis. Plantς eius tranatae scrobes altiores desiderant, & intertialia maiora,ne
altera umbris alterius prematur. Vitibus sumna θ' Noris viti- est amica,urbanarum omnium nouissima, &se
rotino perminatus ores pens, nec nisi exacto filiagore: ob id dicta arborum sipientissima, ut Plinius scribit: licet nomen fatuae & stolidae a Graecis adepta fuisse videatur. Folia eius urina made- Pulibra facta pilum coriis detrahut,illisque aluntur ve inicilli qui mirabili naturae arvsicio & spectaeu - Io sanequam iucundo Ariciam vcllus nobis conficiunt. Sed hic Mori Plinianum miraculum nobis iaccndii non est. Morus, inquit,laurus & hQ'-ὼι,,οdcra mutuo attritu igne facile concipiunt: quod exploratorii usus in castris, pastortamque indu- con,pere. stria reperit. aonia ad excutiendum ignem non semper t.ipidis occasio est, teritur lignum ligno, & arido fomite caecipitur scintilla, sed nihil he dera praestantius quae teratur lauro, lauriamque terat.hactenus Plinius. Nonnulli scripserunt a uis, δ, borem Mori feraciorem & proceriorem fieri, si fiasi auor
forato prorsus trunco,cunei inserantiar terebinthi hinc inde lentisci. Eadem,ut Berytius tradit,si PQpulo albae inseratur, vel inoculetur, candida' '
177쪽
inora proseret. Qirae Italia tam copiosa haber, quam nos nigra, pomo cartilagineo constantia. Quomodo Quod unum exortu candidum est, dum puber πονς' rubrum, ubi maturuit adeo nigrum, Ut ma-' nus sanguineo tingat colore, qui moris acerbis optime eluitur. De repositione & diuturnitate, Berytius haec posteritatis memoriae mandauit. Mora in vitreo vase diligenter condita plurimo tempore durant, proprio ipsorum iusculo & viano demersa,ac diligenter operta,modb non fuerint nimium matura, Vieta, & flaccida, seu la gesta. Arboris Persicae ac eius pomi cura, auxilia, Cr
Ρε R s i c Ps scateant Gallica rura, & maxime vineta. Prouemunt locis qualibuscunque:sed frondibus, pomis, & durabilitate praecellunt, si calidum coelum,arenosumque solum, necnon ridum sortiantur, quemadmodum scripsit Pali dius,& ante illum Plinius .Frigidis locis & maxiamὰ ventosis,nisi obiectu aliquo defendantur,ciatb interit haec arbor: quae plurimum laetatur suorum foliorum stercoratione, & opportuna abi queatione.Ossa in pastinatis areis runt ponenda, binis a se pedibus separata, ut cum ibi platae creuerint,commode transferri possint. Nec debent altius duobus aut tribus digitis obrui, cacumine deorsum verso .Dum tenera erunt germina,saepe herbis eirc fossa liberari cupiunt,transferrique post bimatum scrobe breui. Sed a se non longe
178쪽
ng sECRt T. n 6 Ret. Lin. III. grstatuendae irrunt arbusculae, ut a calore Solis se inuicem ex usent ac defendat. si lirigentur poma ferent maiora: nam alliduo potu licec arbor inebriari desiderat, maxime per aestatem mec alia esst quae coloniam frequenter mutare libentius sustineat. Habitu multo ictior euadet,ut Fl Vt i ii rrentinus in suis testitiis est Georgicis, si simulatque poma Persica ederimus, illorum ossa pon mus & conseramus, carnis parte aliqua in eis relicta. Verum, clina arbor haec celerem sentiat senectam,pruno aut amygdalo amarae inserendam .is is
esse praecipiunt Graeci . Quae si languida videbutur, veteris vini 'ces aquae mistas oportebit m-ζι ρὸ is fundere: & frequenti aggestione cumulare, ve- persia. spertinoque humore iuuare, ac obiectis umbraculis defendere, si ardore Solis siccata c0ntab scat. In quam rem etiam proderit serpentis lium appendere.Si vermibus infestatu cinere a----Imurcae misto extinguentur: vel bouis urina cum aceti tertia parte confusa. Si a pruinis periclita- tur,steri us illi ingeraturri vel vini 'ces sum aqua
permistae: Iei, quod magis prodest, aqua in qua '
faba fiterit incoet . Contra vitia omnia proficit sp um alligatu, vel suspensa ramis spartea.Po- tersama persica sine ossibus tibi comparabis,ut in suis Georgicis tradit Asticanus, si in perforatum inferne truncum, excisa medulla, salicis vel cornipes iam adegeris. Vt persica admirandae magnitudinis tibi compares, amygdalas item nudes & ι .r i M. similia, accipies tres vel quatuor nucleos ex illis, gemo' quos ita coaptabis ut corpus unum .constituere Dis videantur.Hos iunctos,& si opus fuerit,colliga
179쪽
ANTONII MIT ALDItos, in vas aliquod terra stercorata plenum ima mittes plantabis ac sepelies: sed ita ut vas illud ramen habeat in operculo per quod nucleorugermen exire cogatur.Sic fiet ut nuclei illi in una coalescant arbore, quae suo tepore fructus exi miae magnitudinis ac pulchritudinis edet ac pro feret . Sut qui nucleos no in vas, sed fistulam aut vi μβην tubulu terra saturum mittant. Si id multo leuius&facilius tibi comparare voles, diligenter inte legenda erunt persica illa quae parua & languida
apparebunt, nimi ue ubertate matrem oner , ι bunt: ut arboris succus ad reliquorum nutrim ta conuertatur. Sic enim saliuae copia in pauciores foetus se conserens, illos altili saginabit incre Nesi tr- mento, ac maiores reddet. Si rugosa nascantur
νμρς -- persica aut putrida, iubet Palladius circa imum Z' corticem recidi: & clim inde modicus effluxerit humoriargilla vel paleato luto plagam Ne ead-ra contegi. Si caduca& deflua suerint persica, nu- radicibus, cunei lentisci vel terebinthi adisi ut posi* -,rbori terebratae in medio,palus salicis imprimatur. Si inscripta & figurata nasci c 'inomodo pis, ex Democriti consilio id assequeris, si excisa
ius ripta et aut derasa carne pomi, os triduo in aqua made-Ist' μ' scare : & aperto sensim ligno, nucleus exclusus aes ' ρ stylo cortice tenus, quibus placebit literi
aut figuris non profunde exaretur: deinde in suualueolum remittatur, & commissis carinulis, fimo,charta,aut foliis inuoluatur, & seratur, rigeturque si opus erit: quidquid enim in eo nucleo scripseris, aut figuraueris, enatum inde pomum
illud repraesentabit. d si voles rubrum ha
180쪽
bere, idipsum, eodem affirmate Democrito, obtinebis, rosis purpureis sub arbore consitis.Vel si in ossium internos sinus, post septem dies,quando patefieri incipiunt nam totidem diebus obruta ossa sponte fatiscut)cinnabarim vel minium infundas: & strictim obligata olla illa, ut cohaereant simul cum suis nucleis, adhibita omni cura quia sepelias: sic rubra intus & in cute sua dabunt a ebra. bores persica . Si alium quemvis infuderis colo- 'rem, saporem aut odorem, in similem fiata progenies degenerabit. Hic pene praeteribam persicorum genera: quae tria vulgo obseruari solent. Vnum populare,cuique notum: quod sub aesta- Persicor in iis finem consueuit maturescere, citius, tardius, g ς' pro coeli & solimatura. Alterum ex re duracinum dicitur, quod caro ossi tam pertinaciter haereat, ut auelli ncqueari Prestum Vulgus nucupat, quia interiori ligno caro, ceu agglutinata apprimitur. In quo etiam genere inuenititur, quae sanguinea pulpa,& siicco manus inficiant: ad ec, quae co- σtoneorum more, intus & extra valde flavescant. Tertium genus praecox & antepersicum appel- Praebeia, latur, olim Armeniacum,initio aestatis maturescens,& caetera persica longe praeueniens:ex quo nomen habet: dicique soleta nostratibus Abi cocum. Alia sunt genera olitorio mangonio, Minsitionis adulterio prognata, qtiae hic prudens
omitto. Popularibus primi generis,Pliiiij seculo nihil fuit fiigacius,nam longiisma decerptis erat bidui mora, & ob id cogebant se venundari, ut 'scribit. Duracina, Palladio autore,inuria& oxymelite condit vel aceto mulso, optime serua