장음표시 사용
181쪽
ANTONII MIZAL DItur. Eadem detractis ossibus, prunorum more, in Sole vel clibano siccantur. Saepe etiam os sibus exemptis, melle condiuntur, sapore grato Aduertera ac iucundo. Seruantur praeterea si umbilicus eo-qvis p rum , gutta picis calentis oppleatur, & ita sapae innatare cogatur, vase diligenter clauso. Qiue omnia etiam praecocibus, & aliis came duriore & minus aquea constantibus, qualia sunt Pa-Corbessia, risiensibus Corbelliana,facile accommodari po-n t sic terunt: iis praeterea quae loco sicco & lapido
ME s p i L V s Gallis nunc Mesierus, nunc Nessierus vulgo dici solet. Cuius duo ob- VJ--μm strinantur genera. Vnum, quod rarioribus sp a 'ρ - horret, in dumetis, nemoribus, & vitiis sepibus , quasi sylvestre nascens. Huic pomum paruum inesse solet, & per initia tam acerbum,' ut vix edendo esse pollit, nisi hyemis frigori Vnδε ma- bus mollescat. Alterum grandiore pomo seseri 'o in profert, ita ut magnitudine mala se penumero, absque ullis spinis: quod crebro insitu & cultu in hortis habitasse,& seritatem depo- -L- fuisse dubium non est. Locis calidis gaudet, sed w g 'deat tamen irriguis,ut tradit Palladius. Frigidis etiam αἶ- prouenit,tbulone pingui, aut glareosa terra cui arena permista sit, vel argilla cum saxis. Putari
amat, necnon circunso di, & parco humore inter siccitates refocillari. Nostrates ligno huius ad
182쪽
venabula & aurigarum flagella uti plurimum lent. Vermibus in senecta crebro infestatur mes pili arbor,qui praegrandes,& quam c teris arboribus diuersi cernuntur: purgandi aereo stylo, Ut Palladius admonet, atque amurca, vel humana Vrina vetere,aut uiua calce perfundendi, sed parcius,propter arboris noxam .In quam rem plurimum etiam proderit decocti lupini aqua. Si l buntur poma, frustum de eius radice praecisum, in media truci parte figatur. Si molestae sunt so
micae,rubrica cum aceto dc cinere temperata necabuntur. Arbori huic pomum rotundum esse solet,ac viride dum pubescit, fututi vero ac motile dum maturuit, fundo in latitudinem resimo dc barbatulo,coronae modo, quod Politianus in Rustico sic expressit, Regunique altas imitata coronas, Inest illorum pomo astringens ingenium. Galenus communi vocabulo trico cum,quasi triossum, aut trigranum ab aliquibus
appellatum dicit: quoniam tria intus grana,siue lignea ossicula,seminis loco plurimum continet. Mod ad custodiam attinet,in p. arcte arbore diu durare possunt mespila, vel in urceolis picatis,ut habet Palladius,aut in ordinem suspensa. Vet,ut quidam volunt,posca aut sapa condita. Die serena legi debent circa meridiem,& paleis obrui dias creta,ne vicillim contactus ea vitiet. Si cum p diculis semimatura legatur, & salsa aqua per dies quinque macerentur, postea sapae insundatur ut en alent,perbelle seruaoutur. -d facere si nequeas, etiam melle, si minus matura collegeris, recte custodies. Per gelicidia acerbitate domita,
183쪽
in passo vel mulso a plerisque decoquuntur, addito cinnamomi momento. Sed cum hic hori lanum agam non Apicium, isthaec cocis curanda relinquo. - , S o R B V s, Gallis Cormierus, vel Sorbicrus .a s.fbua. dici solet. Amat loca humida, montana,& trigitia. dis proxima,ut scribit Palladius.Quod ex Theophrasto translatum esse videtur, qui sorbum vivacem esse prodit solo alii oso & humecto: unge paulatim sterilescere tradunt,si ad seruentia loca
deuenerit. Nascitur semine, radice &auulsione. esse debet. Scro
e hq 'φ' d maxime prodest) a vetis frequentibu
agitata grandescat,quemadmodum tradit Pali Quomodo dius.Vermibus rufis &pilosis summe est obno- m/b xia per senectana,qui medullis interna sectantes, arborem ad interitum tabemque perducunt. Aquibus libera euadet,si aliquot ex iis sine arboris iniuria detracti, vicino concrementur incendio, nam ita vel se gere, vel perire credutur. Si minus arbor, tedae cuneus radicibus insere-fr μμ p partem ultimam fossa facta,cumulo ingesti cineris adaequanda. Ante trimatum non censetux esse foecuda . cuius fructus cum la ge proueniunt, uuae modo farcti, congestique visuntur,ex uno petiolo faui speciem prςbentes. Pomoru sor Vermiculus etiamnu crudos,acerbissim6sq; bi di reu- exest, ut scribit Plinius: qui pomorusorbi diffe- - 1 η:ηρ rentias quatuor statuit, uni rotunditatem mali ascribens: alteri turbinationem pyri:tertio oti leni formam: quartum torminale nuncupat, remedio
Notata pro inae si trassereda est,robustior
educatisne filii rem desiderar & sD;
184쪽
DE SECRET. HORT. LIB. III. Quomodo seruanaea sorba.
medio tantum probabile.Seruantur hoc modo: Lecha duriora ac posita, ubi mitescere coeperint, fictilibus urceolis usque ad plenum clauduntur, gypso desuper tectis: postea scrobe bipedanea loco sicco & aprico merguntur, Ore peruerso, Ut loquitur Palladius,& terra spissius c cata.M. Cato in sapa diu poste seruari tradit. Cui subscribit M. Varro, addens in arido ubicunque posita,ncile per se durare. Q etiam dissecta, nonnulli in Sole,ut pyra siccant,seruantq; vasculis in hyemem. Cum uti volunt, aqua feruente macerant, ac ita revirescere cogunt, sapore sanequam i
cundo. Alij integra cum ramis dolio picato sit-spendunt , illitis pice omnium surculis, exclusaque aura quacunque operculo ac gypso, dolia ab aqua & humiditate procul esse satagui. Qui- da,ut tradit Columella,in defruto illa commode seruant, addito spissamento aridi foeniculi, quo deprimantur,ita ut ius supernatet:deinde picato operculo vas claudunt,& gypso illinunt,ne quis possit intrare aut abire spiritus.Fit ex maturis serbis, sicut ex malis & pyris vinum apud multos: adhaec, omphacium & acetum ex immaturis. Arboris Nuci seu Iuglandis,eiusque fruectus, cura,
Nv x, siue Iuglans,arbor est pueris ac senibus si notissima,quq locis siccis& frigidis gaudet, necnon lapidosis,quemadmodum post Plinium scripsit Palladius.Columella agrum calidum,durum & siccum desiderare tradit.Potest tamen dc
185쪽
ANTONII MIZAL DIlocis temperatis iuuante humore educari.Serenda est nucibus suis eo modo quo amygdalus,sed prius siccari debet in Sole,ut exhauriatur humoris noxium virus. Idem Columella praecipit eas macerandas es se in aqua mulsa, nec nimis dulci ante depositionem: nam ita iucundioris saporis fructum cum adoleverit arbor prpebebit: ac interim melius & celerius nascetur.quod de Avellana multi intelligedum censent. Palladius admo net nuces eas transuersas ponendas esse, ut latus ac commissura terrae infixa sepeliatur, & cacumead Aquilonis partem versat. Columella ternas
in trigonum statuit, sed ita ut pars acutior sit infra quia inde radices mittit) & nux a nuce minime palmo absit, ancepsq; ad Favonium specter Vt ut fuerit, lapis vel testa subter apponi debet, Vt radicem no Iimpliciter, sed repercussu dispergat H c de iugladibus obscure tradita,ad amygdalas cum Plinio libenter detorquerem: & si iuglandes nuces commissuris iacentibus porrectas optime seri praecipit.Quarum arbor quo saepius tranSseretur, eo laetior euadet. od fieri expς-dit,dum bima est in locis frigidis: in calidis vero, dum trima. Cuius radiculae resecari non debent, ut feri solet in aliis arboribus, quin potius bia' bulo fimo tin si, vel quod melius erit, cinere in scrobibus respergi, ne stercoris calore aduratur arbuscula.Nulla est arborum post cerasum quae vel facilius,uel melius proueniat. Cuius rei teste proseremus Ouidium, apud quem nux querula hunc in modum loquitur: ponteg
186쪽
DE SECRET. HORT. I. I B. I II. 83 Sponte mea facilu contempto nas rin agro:
Patrue loci qua sto publica pene , ia e L 'Scrobibus altis admodum delectatur, vultque interualla magna, quia stillicidiis foliorum suorum, proximis Vel tui generis arboribus nocet. nocere, ad
Ita enim frondis proiectu diffunditur, ut per ip- hae,mbra sim non defluat imbres,seu que stilla est,quemadmodum sci ibit Plinius. Apud quem etiam lego umbram arboris huius, satis quibusque non
nutricem esse, sed nouercam, Vnde quaecunque mira de nuattigit haud dubie venenat. Arbor haec inseriore ce arbore,nsui parte fertilior esse soler, neque cariem,neque vetustatem sentiens. Idque de multis singulare habet, quod se frangi sonitu praenunciat, ita ut praesentire homines possint. 4od in Antandro contigisse tradit Plinius, omneisq; e balneis terrefactos aufugisse. Sed mirabilis elle solet illius mcum quercu antipatula: tam enim pertinaci odio ma aruis
dillident,ut iuxta nucem iuglande depacta quer- ibia. cus moriatur, imb vero altera in alterius scrobe potita elanguescit:& si nucem in quercum senio mutari nonnulli tradiderint. Damagcron in suis . AGeorgicis graecis scribit,nucem meliorem fieri, nue.' ἐmeliusque adolescere, si urina pueri impuberis, ψῶκcat. vel nondum Venerem experti, diebus quinque praem aceretur,antequam terrae committatur, & --δε ita plantetur.Quod etiam in amygdalis comme- eat tis datur, ut sequenti capite scribemus. Si caudici, falsu M. vel radicibus cinerem iugiter affuderis, corticis teneritudinem & nuclei fragiliorem carnem,fructuumque densitatem procurabis. Eadem laetior euadet, ac cito adolescet, si cupeum clauum,
187쪽
aut ligneum palum ad medullam usque transfixeris. Nodo iam duritiem exuet, ac nuces facile Gabiles dabit, si truncum terebro per medullam traieceris, atque foramini parem ulmi cuneum adegeris. Si fructum amittit, & defluum habet, verbasci radicem, vel coccineum pannum detritum, & sterquilinio acceptum, amuleti vice suspende, aut illiga. Haec Damageron. Ad Palla dium redeo. Si senectae vitio, inquit, excavetur iuglandis arbor, longus canalis a summo trunco ad imum ς xcudi debet:sic enim Solis & venti beneficio dissiantur ac durescunt ρος in marcorem transibant. Arcebitur autem hiantis cauernae vitium, frequenti arboris ablaqueatione. Si prae durum & lignossem mactum gignat,cortex in o bem vulnerandus erit, ut noxij humoris vitium deducatur. Alij radicum summa praecidunt. Plorique terebratae radici buxeum cuneum imponunt,aut cupreum,ferreumve clauum. Africanus
pollicetur in suis georgicis , iuglandes sine puta
minibus nuces edituras,quas Tarentinas nuncipant, si fractis utrinque carinis, integer nucleus illaesa prorsus carne, lana aut viti Fineis foliis recentibus obuoluatur,qub minus a formicis enucleatus arrodatur, dein terrae mandetur. Afric no subscribunt Florentinus Graecus,& Palladius Latinus ,promittitq; ille, amygdalis idem eue tum, si trunco & radicibus assidue cinis circumfundatur imo verb & reliquis fructuum generiabus,quae testam forinsecus habent, si iuxta praecedentem modum eorum arbores plantentur.
d nuciserae arbori quae aetatem tulit, si vo les
188쪽
les accommodare,lixiuio per annum continuum ter in mense rigabis . Caeterum quia arbor haec uis.-Δfata quaevis, ut diximus, sua umbra dc praesentia nucifera se laedit, atque hortis ob id inutilis esse censetur, hanc nin in extremo margine fundus alat idcir-
co cuperet plerique rationem inire, qua vel ar sceret, vel annosa&grandis facile extirparetur. His Democritus hunc in modum satisfacit. IO Quomodo iunus inquit lentis grana aliquot mande seorsum: quae dum adhuc in ore versas, pubescentis fore iuglandis ramum quem Volueris demorde, Buxanis,sarbor paulatim distabescet. Id si non placet, flagrans igni clauus vel lentis granu, ut legit Ruetilius) radicibus imprirnatur. Aut in traiectam i
rebro arborem,puerile lotium, vel cuneus myrteus immittatur: praesertim dum floret.Aut radiaci ablaqueatae dictamnus,faba, Vel pannus me struo muliebri imbutus,admoueatur:nam ita a bor tabida ariditate conficietur. Sunt qui in terebratam medullam viuum argentum iniiciant. De extirpatione quarumcuque arborum, quan D. Mi; Dodo huc incidimus,haec apud Plinium reperi.Syl-uae extirpandae rationem Democritus prodidit, lupini flore in succo cicutae uno die macerato, &radicibus ablaqueatis resper . Sunt qui sub di bus Canicular illas ad medullam perforet, & petroleum cum sulphure inliciant. Fere hic praeterieram quod a multis traditum & obserua finaudio,nimirrum nucem arborem crebra vapul tione emendari & foecundari: vel fidem faciente
189쪽
Nux, asinus,mulier imilisiunt lege ligata, Haec tria nil recte faciunt si erbera cessent. His utcunque postis non praetermittam pulcherrimum fertilitatis, vel sterilitatis praesagium& prognosticon,quod ex nucis arbore Virgilius posteritatem latere noluit,licet multi amygdalae
Contemplator item sinquit ) cum se nux plurima luis
Induet in storem π ramos curuabit olenteis: si superant Ii uctus,pariter frumenta sequentur,
Maenaque cum magno xeniet tritura calore. .
At si luxuria foliorum exuberat imbra, Ne quicquam pingueis paleae teret area culmos.
Hic dissimulandum non arbitror, quod Iuglandis cortex lanis tingendis, & rufandis capillis, Plinio autore, adhibetur. Quinetiam digitos &manus suo attritu infuscare solet. d nux querula sic apud Ovidium testatur, Nostra notat fusico digitos iniuria Fucco,
Cortice contastis inficiente manus.
Sed omissa arbore,ad eius fructum, si placet, veniamus, quem duplici munimento &inuolu cro tegi,ntillus est qui non videat,puluinato primum csice, herbaceoque cortice: mox ligneopreamine, compactili carinarum loculo, & te riui tunica intus armato, quot modis foetus iii parente solet esse, ut scribit Plinius. Quae causa nuptiis religiosas fecit nuces: olim a Regibus e Perside translatas, & ob id regias ac persicas nominatas, ut autor est ille idem Plinius. Hienon
190쪽
DE SECRET. HORT. LIB. III. 87n5 tacebo,quod a capitis grauedinc,quam foliorum odore in cerebrum penetrante,nux inducit: necnon a grauitate Vmbrae, haryon Graecis dici solet: quibus hara, Attico idiomate, caput signi scatur. Sic a Latinis ob easdem causas, a nocendo nux ut opinor nomen habuit. Caeterum iuglande nuncupari volunt, ac si diceres I iniis gi dem,interlisistiteris. Quo nomine primo mundi artio ita appellatam suille plures tradunt. Qgippe clim homines diu glandibus victitassent, in uenta tandem arbore quae nuces ferebat, degustato nucleorum eius sapore, dulcedine illorum mirum in modum illecti,nuces,Iouis glandes ob praestantiam & excellentiam appellauerunt. Ad pensium redeo. Nucibus cortex sponte exutus maturitatis indicium praebet,ac tempestiuitatem fatetur.ex quo tunc excuti debent. Seruantur optime vel paleis obrutae, vel arena, vel folii suis acidis, vel arca ex ligno suo facta, si in ea cla dantur, vel si cepis remisceantur. bus hanc contubernalis hospitij vicissitudinem rependui, ut eis acredine tollant, & proinde suaviores reddat,quemadmodum Palladius adnotauit. Apud quem Gargilius Martialis cuius meminit Ser uius in Georg.Virgil. ut antea monuimus asserit se expertum nuces post annum virides inueniri, si liberae putaminibus suis melle demergantur: additque,ipsum mel ita medicabile seri, ut ex eo concinnata potio faucibus & arteriis medeatur. Sed haec sequenti narrationi medicae erant con texenda.Istud pro coronide erit.Si in aquaesitu, iam virenteis iuglandium cortices lusos immis i