장음표시 사용
211쪽
ANTONII MIZAL DI& Palladius adnotarunt: vel potius ex Florentini & Africani Graecis Georgicis , & ij & ille transcripserunt. Sed praeter iam dicta, idem Asticanus in excavatos scrobes, dum pangitur arbor punica, cochleas iniicit, ii quidem reperiri
possint: vel scillae bulbos una mittit, coeca qua-Q-modo dam naturarum discordia. Tradunt in mirami φ inagnitudinem punica mala protuberare, si ollagnit- m arborem obruatur,vel Ita aptetur,Vrt' flore in illa claudatur, ad palum, Πς resiliat, illigatus, ipsaque olla contra aquarum incursus operta muniatur : nam tuo temporc poma eiusdem magnitudinis qua fuerit, oppo tune reddet: imb vero ad illius rei figuram ctrormata, quam ollae aut vasculo impresseritiquemadmodum tradit Gargilius Martialis apud Pal- Quomodo ladium. Qui etiam promittit Punicorum mul- comparet-r titudinem, si tithymali & portulacae succus ae-p'' qualiter mistus,t co arboris, antequam germi
φ' μ' ζet, illinatur. Quod Democriti Morgicis acceptu fetae debebat Palladius, non Gargitio Mar
Quomodo tisi. Si florem non continet arbor punica, v forem csiti terem urinam cum aquae mensura pari temperanebit orbρη-& annum radicibus ter infundes,Vni pu-p''- impliora ingesta sitfiiciet. Sunt qui algam
radicibus iungant, vel florentis arboris trucum, plumbeo circulo concludant: aut anguis corio Ois,mod, a circundent,Vel bis in mense irrigent.Si vermibus me iue 'de, laborat tam poma quam arbor, radices felle bu- ρηΠiμrp- bulo sunt tingedae,& cotinuo morientur. SI ci
'μ ὴρ - aeneo, ut alibi scripsimus, illos purgaueri ,no t' facilὸ renascentur. Quibus etiam apposite Ob'
212쪽
utabis asinivrina suillo stercori admista& radicibus affusa, ut tradit Palladius. Caeterum,in sua. Vt turilia arbore viridia longo tempore permanebunt pu servem nica,ut scripsit Floretinus, si petiolos, vel potius ramulos,dum in vigore sunt poma, semel atque
iterum colatorseris, & cucurbitas aridas ac rapa singulis circundederis,ne hume stentur,aut ab auibus arrodantur.Si in foecunda fuerit punica a bor, fructuosim reddes cinere & lixiuio circa
truncum frequenter insufo.Si aegrotabit & lan A. γguida erit,curabitur, recreabiturque ubi caudice abolauiis iuxta radices,algis e mari proiectis contexeris,&allidue rigaueris. Candidi fient punicorum acini, a , ..
si argillae & cretae miscueris quartam gypsi partem: & toto triennio hoc genus terrae radicibus eorum aci:
insperseris,de Gargilij Martialis consilio. Didymus in suis Georgicis testatum reliquit, punica rubicunda fieri, ii cinis cum lixiuio circa arboris
truncum crebro immittatur,aut glandium cinere radices siturentur. Sine acinis nasci promittit risiane ν Africanus si dempta medulla, ut in vite, surculus p adobruatur,&dum coprehenderit, quod emer git amputetur.Sed hoc loco pr tereundum noti 2' 'arbitror, quod ramis punicae gestatis, Venenatae Punisa ra-
bestiae procul arcetur: quapropter in stragulis &locis serpentibus obnoxiis illos securitatis ergo deponendos censent prisci rei agrariae doctores, dc interpretes, sicuti libro primo admonuimus. Punica arbor myrti coniugio apprime laetatur, Puni e comui tradit Democritus, & ob id myrto insita ferti- ma Nop m lior euadit. Vtriusque radices & si aliquanto diustent interuallo, nihilominus mutuo complexu
213쪽
exhilarantiir.Quid amplius3 Africanus in suis de agricultura Commentariis docet,quo modo punico decerpto ex sua arbore, dicere possis quot grana intus contineat. Pomu Vnum,inquit,prius apexi,& quot acinos habeat dinumera, ac tibi in singulis tot esse persuade, etia si magnitudo v riet, modo ex cadem arbore legantur. Nam ladifferentia erit non circa numerum sed magnitu limem aut paruitatem acinorum. His utcunque pro arbore δί eius pomis expeditis, ad conditu ram,repositionem, S tutam custodiam commodum venio. Bery tius in suis de agricultura praeceptionibus graecis tradit, punica ad hybernos usus reseruanda,leni manu decerpi oportere, ne tactu asperiore vitientur,aut vulnus sentiat squς
duo putrilaginis originem adferre solent deinde pediculis in coctam & liquidam picem demer sis,refrigerata, ex ordine suspendi debere. Sunt qui tota in picem mergant,& ubi refrixerint, sa-spendant. Alij arentibus flocculis singillatim in uoluta,si miculis obstringui, ne tumescetia dei, scant in rimas: postea gypso undequaque illinut& vestiunt, eoque modo munita ac loricata, in parente arbore haerere patiuntur: sed maioribus ramis alligari debent, i immota maneat,& ventorum vim sustineant. Palladius,& ante illii Columella,ex Graecorum placitis, atque adeo Vnius
Berytij, tradit diu seruari posse punica, si integravi diximus,collecta, dc lino spart6ve colligata,in
aqua marina, Vel feruente muria,tandiu demer
gantur, ut liquorem combibant, & madescant: tue, ut legit Columella, tantisper demittantur dum
214쪽
dum decoloretur,deinde Sole triduum resiccen- vata intur,sed ita ut nocte sub dio non maneant: postea tulitis, mo- loco frigido sit penduntur: cum volueriS Vti, qua dulci macerabis. Sunt qui in scobe querna prius aceto suffusa ordinatim obruant. Alija q 'gilla,vel figulari creta inditur,& siccata, loco seia gido suspendunt, atque cum usus exegerit, in a- quam demittunt, i cretam resoluunt. Plerique
attactu illa inuicem separant, & paleis diligenter operiunt. Cottimella pediculos pomorum scuti
sunt in arbore contorquer, ne pluuiiS rumpatur, Ne rumps& hiantia dispereant: deinde ad maiores ramos alligat, ut immora maneant: mox sparteis resti- ρ'bus arborem cludit, ne a corvis aut cornicibus,
alii se avibus, eius soboles laceretur. Sed ad Berytium de punicorum custodia scribente redeo. Is singulis fictilibus ollulis punica singula ex a bore pendentia collocat, δc diligenter operta ita
munit ac stabilit, ut neque ad ramos aut truncos offendant,vel mutuo collisu sese atterat & con
fringant. Cui Columella ad unguem subseripsis. se mihi videtur his verbis: Nonnulli vascula fictilia dependentibus malis aptant, & illita luto
paleato arboribus haerere patiuntur. Ali1 foeno polihfactvel culmo singula inuoluunt, & insuper luto pa- notatud leato crasse linunt,atque ita maioribus ramis al- χ ρορ se ligant, ne, ut dictum est, vento commoueantur. Sed liqc omnia sereno coelo administrari debent absque rore: quae tamen aut facienda non sunt, quod laedantur arbusculae, aut certe non conti nuis annis usserpanda, praesertim cum liceat de tracta mala ex arbore, modis multis innoxia cu-
215쪽
ANTONII MIZAL DIstodire,sicuti antea ostendimus, & nunc demum νιδ a', etiam ostensuri sumus. Palladius docet optime seruari, si seriola obruatur sub dio quae habeat renas ad medium usque, & cum suis ramulis lecta mala imprimatur singula cannis singulis, vel sambuci virgulis, & ita in dictis arenis separata figantur, ut quatuor digitis cmineant ab arena. Hoc idem paulo aliter & apertius Columella sic est prosecutus: Sub tecto,inquit, solsulae fui tripedaneae loco siccissimo, eoque dum aliquatum
Artisi μ -niinutae repositum est,infiguntur sambuci a ramuli: deinde fereno coelo granata lenuntur cuIώm. suis pediculis,& Lambuco ualeruntur. Quoniam sam Ducus tam apertam & laxam medullam habet,ut facile malorum pediculos recipiat.Sed c Vere oportebit, ne minus quatuor digitis a terra
absint, & ne se contingant poma. 4 unc factae scrobi opurculu imponetur, & paleato luto cir-
cumlinetur,acea humo quae fuerat egesta ope- Iuuetiones rietur. Sunt qui in calidam aqua intincta, & sta- p)o tim exempta diutissime incolumia seruant. Alijse μψ' siccam arenam distincta & secreta deponuntis 'in με frumentario aceruo ad umbram, donec rugosi fiant,diligenter condunt.Plerique ut Pal-
ladius adnotat, in seriola cui ad mediu aqua mittatur,punica sic sus endunt, ne humorem tangant,quae postea diligenter clauditur, iit ventus via ave tu irrumpat. Alij in dolio hordei pleno ita collocat fodiendo u ne se inuicem contingant,illudque desuper ope-Iμω ρ - desunt qui illa cum ramulis arbori de trahant, S creta figulari perlita,ubi diligeter m turuerunt,im S ole deliccat: deinde si qua rimam
216쪽
creta fecit, luto linunt, & rursum assiccata frigi do loco suspendunt,quemadmodum scribit Columella. Qui hanc rationem postremam custodiendorum granatorum a Grqcis geoponicis i cite mutuatam, sic nobis proponit. In urceo fictili nouo sinquit scobem populneam, vel iligneam substernere oportet, ac ita disponere viscobs inter se calcari pollit. Deinde facto primo rabulato, rursus scobem substernere, & similiter mala disponere, donec urceus impleatur. Quicum fuerit oppletus,licebit operculum imponere,& crassio luto diligeter oblinire. Omne autem pomum quod in Vetustatem reponitur, cum pediculis suis legedum est: S , si absque arboris noxa fieri pollit,etiam cum ramulis,nam ea res plurimum ad perennitatem confert. Hactenus de punicorum repositione dc custodia, in qua de monstranda & recensenda, si tibi prolixior sum visus, factum id puta, quod haec ratio multa habeat communia cum reliquis pomorum generibus. C tertim,hic non omittam quod ex punicis seu granatis vinum medicatum fieri solet tali a te ac methodo. Acini maturi diligenter ex suis membranis seclusi, prano committuntur ac ex primuntur: mox vinum saccis ad id accommodatis percolatur, & in vasi ulis reponitur quous que sex residat, deinde clarum custoditur affuse desuper oleo ne corrumpatur, Vel acescat. Sunt qui absque oleo illud in cadis asseruent, sed per aestatem facile acescit. Modi alij sunt requirendia consultissimis agriculturae & medicinae profes soribus, nam,ut dixit Poeta, Non omnia
Notata diagva quia pulchra. Quomodo Mendum pomis q-dm tustatem serre deluat Q modo
217쪽
omnes.Illud interim non dissimulabo quod apud Hieronymum Cardanum legi: nimiru corticem punici mali ferrum in chalybem mutare: sed modum subticuit.
Arborum Citriae, Aurantia, π Limoni earumdemque pomi, cura, auxilia secreta. Cap. XV.Ci T RIA arbor, quia apud Medos & in Pe side nata ac educata fuit, idcirco & Medica& Persica Theophrasto, & Assyria Plinio vocari solet.Hanc gentes plurimae ob remedii praestan-xiam, frustra olim sudarunt ad se transferre fictilibus in vasis, dato per cabernulas radicibus spuramento. Plini j aeuo in Italia non vigebat: primusque Neapolitanus Palladius cultu & dilige-tia e Medis in Latium transtulisse ac propagauiose dicitur. Quem solers imitata posteritas, meridionali Galliae & Hispaniae ceu per manus tandecomunicauit. Amat terra rarioris naturae, quemadmodum idem scribit Palladius: adhaec coelum calidum & humorem continuum. ipse ingens arbos in ivit Virgilius faciemque simillima lauro Et si non alium latὸ iactaret odorem, Laurus erat: folia haud γliis labentia dientis:
Flos apprima tenax. Et Iovianus Pontanus,
Ipsa quidem lauro soli sque, ετ eortice, inb
stipite tum simitu, tum frondscente iuuenta: A t cono inferior, ram que alentibus impar: Nam florum longe can ore,'odoribus anteis. Haec arborti omnium sola ab austro opem senti
218쪽
est,& ab aquilone laeditur, autbre Florentino in suis de agricultura Graecis Rudimentis.Si quis in regione stigida illa nutrire & cicurare volet,loco ad meridianam partem conuerso debet disponsre,&hybernis mentibus stramine, aut tegetibus
Operire,& maxime cucurbitarum sarmetis: nam
sympathia quadam illam a frigore ill fam serii
re dicuntur, ut idem scripsit Floretinus. Hinc factum videas, ut multi non inepte prope citriam cucurbitas ubique ferar, nam ab his iuuari creditatur. Vbi aestas refulserit, nuda arbor aeri tuto est reddenda ac exponeda. Gaudet assidua fossione, ex qua maiora proueniunt poma. Stirps ea sua pte natura tenerior, si pauca glaciem experiatur,1ydcrata contabescit. Dare diuites in concameratis fornicibus ad Solem spectantibus,illa prope parietes collocat, copiosoque humore rigat. Dum aestas aduentarit, apertis fornicibus, ut dictum est,Sole illustrari sinunt, eius tepore vitaisque spiraculo foueri ac recreari. Appetente rursum hyeme sub fornices reducunt. Seritur semine,talea,ramulo,& claua, ut in suis Georgicis graecis tradit Anatolius. Si semine vel granis se
rere fitagis, hunc in modum de Palladu consilio
incedere tibi licebit. Imprimis terra ad duos pedes fodies,cineremq; miscebis ac in breues areas digeres,Vt utrinq; per canales aqua discurrat. Indictis areis palmarem scrobiculi1 manibus aperies,& tria gra na Verso deorsum cacumine, luctac5stitues,ac obruta quotidiano imbre resperges, ut rigatione animata melius adolescant. Acreis medullas in dulceis mutabunt,si per triduu mul-
219쪽
ANTONII MIZAL DIsa maceraueris,citiusq; procedent,si aquς tepetis beneficio utaris, vel ouillo lacic,quod pr stat.Seruntur etiam fictilibus,dato radicibus spirameto percauernas. Natis germinibus proxima herba semper runcanda est,& planta trima tras ferenda. plurimu iuuari creditur circusitς cucurbitqflagellis: na naturali dc occulta quada vi,illam,ut diximus a frigorii iniuria vindicat. Ex quo combustae cucurbitarii vites,citri radicibus utilissimupraebent cinere.Si arborem incresces fiuctus de- grauat,poma multa detrahere coveniet,ita enim alenda,Vegetiore proficient incremento. Calidis locis partum nunqua alternat,sed perpetua fertilitate pomificat,aliis pubescentibus,aliis adultis, aliis maturitate caducis Vnde sic gradatim illius
succedunt poma,Vt maturis se substituat acerba, acerborumq; aetate florentia consequatur: orbe quendam continuae foeci inditatis sibi ministrate natura,quae hanc foeturam non interpellat,sicuti
praeclare adnotauit Plinius. Soli flores qui velut eiecta in medio colum gerunt, foecudi credutur: qui vero ea caret,steriles cui, infertiles'; labiitur. Porro hic mihi dissimuladum non est, quod haec arbor aliis annecti recusat. Cuius pomu citrium vulgo nuncupatu,effigie rugis caperata obloga, de interdu rotunda,aureo colore suppallido illustratur, comite gratissimo odore, & acidulo sopore.Non madebatur Theophrasti aetate, sed ne Plutarchi quidem auoru memoria, ut Athenaeus scriptu reliquit. Parthoru proceres huius granadu taxat incoquere solebat esculetis, comendari
halitus gratia. QDd plariq; ad solia detorquent
220쪽
noti minus odorata quam pomum ipsum . idei co vestibus utrunque perapte interseri solet, ut eas suavi odore perfundat, & ab offensis vindiceti unde Homerus & Neuius vestes citrosas cognominarui. Si pubescens pomum,fictili vel vitro claudatur, per incrementa non sollim forma vasis contrahet, sed tanta magnitudine, quanta fuerit vas,extuberabit.Qu9d ii estigiatum fuerit, formae& imaginis speciena inclusum poma praese feret: sed vasi oportet perspirationem relinquere , ut antea monuimus, hoc est, foraminula addere,quibus aerem admittat, ex Florentini c5silio. Est alia via & ratio essigiandi pomi a nobis superius tradita, quado malorum historiam percurrebamus . Caeterum, si rubra citri poma voles efficere, surculum moro inserito,& rubrum pomum dabit. Medium pomi dulce siet, ut tradit Palladius, si truncus obliquo foramine ab imo terebretur, Ut altera parte non exeat : sic humoremuere permittetur donec poma formetur: mox foramen luto replendum erit. Idem fieri affirmat si semina priusquam ponantur, ouillo lacte, aut mellita vel siccharata aqua maduerint, aut in recenti ficu dies aliquot sepulta fuerint,aut in aqua decoctionis ficuum quadragesimalium emaduerint. Sed pulchrum erit his de rebus audire Iovianum Pontamim, de Citriorum & Limoniorumutando sapore hunc in modum scribentem:
κο non ars penetrai Θρalmes caedatur,m ipse Cras orrirnpalmumque cauetur, Ῥndique labris
In Drum ducitis, nec pollice crasiotis,illuc Inper utilla lituat i,oe grandi contegesaxo,