장음표시 사용
231쪽
ANTONII MIZAL DInihil ad ficum, cuius praesidia,cultum, & secreta duntaxat hic persequimur.
, Oleaestiuae,ac eius baccarum, cura, auxilia, secreta. Caput XVII.
FLORENT IN Vs Graecς agriculturae proseosor consilitissimus , de plantatione & cura Olearii in suis Georgicis disseres,scribit oporte re exi qui rei rusticae studio tenetur, plurimii pro .a .r I diligutiae circa olea adhibere. Vel obhib Lis. id quod magnos habeat redditus de certos, hominemq; cito ac facilὸ ditare possit: sicuti de hiastoria Pliniani Democriti, i Aristotelici Thaletis costat,qua tibi δc fuse Sc plene exPonemus in otia se se sterilitatis & ubertatis opustulo. Sedo.
1iὸ,tiistia dolorinobis non ta licet esse beatis,ut olea arbo- Abiu hortis rem vere diuina, septetrionalibus hortis & agris nostris aliarum more videamus,colamus,& cx ea
si μυ fructus uberes ac dites percipiamus: inscrutabili Dei opi .max. consilio, qui omnibus omnia non dat,sed quod bonum atque utile nouit. Neque tamen ob id laborem detrectabo,vt qtiae de illa,& eius baccis, necnon oleo scitu digna legi, vel . audiui,candide S ingenue,ut omnia,in medium
proferam. Venio itaque a verbis quod dicunt)Qμ μευ olea, quam Gallicum vulgus oliuerum nuncupat, sccis collibus & argillosis maximediat otia. gaudet, DI uidumque & squalidum coeli statum libenter amplectitur. In humidis campis & pin- , guibus frondes quidem laetas,sed plerunque steriles profert,rubricosum solii prorsus repudias,
232쪽
DE SECRET. HORT. LIB. III. Ior
quod suo aestu stirpes eius exurat.Sed longe ma- Quo nas, gis salebrosium ac scaturiginosum o Zit, in quo semper uligo consistit: ibi enim strigosas mianime altiles baccas,facileque marcet centes, procreat. Itaq; arduis locis & acclivibus summe obialectari solet: quod propitium illic nacta ventu,suq nillil expiret saliuae.In his enim excellens Solis aestus, ventorum assiatu mitescit, quare ibi oliveta senerosam suis olivantibus oleam,ac praestantistimum praebent oleum. In planis & campestribus,quia non dissiatur,sed aduruntur, cras. sius S faeculentius oleum exstillant.Nec temere,
mea sententia,nam cum stirpeS Omnes,tum maxime oleς,aduerso flatu roboratae, summe viget.
Vel eo argumeto & indicio, ludd laetiores & vi rentiores his partibus semper offendes,quq vel tis patent,tristiores vero & languidiores, quae 1 flatu silent. Recreantur itaque spiritus nouitate, Ole reor modo id spatij intercedat,quo libere pervagetur
aura Autores sunt horum omnium post Poenos& Graecos rerum agri scriptores,agriculturae nostrae, Latinae inquam, parentes & doctores exumh, M. Cato, Varro, Columella, Plinius, Palla- ditis,& recentiores alij plerique. Apud quos etia 6 lego oleam fici societate imprimis gaudere,vnde iuxta illam seri praecipiunt, non ampliore inter- Hre. uallo, quam ut contingi large possit, ramo oleae maxime sequaci atque obedituro. Huius stolones qui seminio destinabuntur,caudicibus adia ti legi non debet, sed decerpti ramis sirculi longitudine cubitali, dandaque est opera, ut stylus parte ima bubulo fimo cu cinere illinatur, & se-
233쪽
asuri. ctione cortex tisi violetur nec collidatur, scroboque sinu concamerato excavetur, ut imbrium
sit capax. No desunt qui sectas ab imis radicibus soboles deponant, postea cum prehendisse vi
dent, ut mutationi locus esse ponit,transserunt. Sed maximum fuerit beneficium ut incremento proficiant, ante quam transferantur, & rubrica partes coeli notetur, ut tradit Columella, quibus obuersae stant,ut simili ratione ponatur,ac trans plantentur, eosdemque Ventos excipiant, ac s- miles parteis intueantur. Scrobes ante sationem
fodiendi sunt, ut Sole, ventis, & imbribus,terra fragilior reddatur, ac stirpes vltrb citroque radices libere agant, quae iugi rigatu gaudet: nam ita celeriorem edui germinatum,faciliusq; transpo nuntur.Caeteri lm,locus quem oleis destinaueris, diligenter runcadus est, omnique alterius generis frutice extirpandiis, adhaec maceriis aut sepiabus vivis cingendus, ut Didymus Graecus in suis admonet georgicis, ne pecori facilis pateat aditus.Fimi aggere impense laetatur oleae, ut scripsit
Sotion, sed locis vliginosis parcius debet iniici, aliis largius,quod fimo saturatae laetius frondent
ac foecundantur. Caeterum, Opportune resecare
licebit quae marcida & sicca erunt, ut liberalius difflentur reliqua: adhaec ramulos detrahere qui inuicem incumbut, inflexosque & recurvos amputare,praesertim cum in nimiam longitudinem exeunt,& in deformem proceritatem luxuriant. Nam inter omnes rei rusticae prudeles conuenit incommodam ac ineeta esse longitudine oleam, quae denos cubitos excedit.Addo quod increme-
234쪽
tum noxis omnibus patere soleta frangutur enim rami ventoru impetu,& flores aut fructus succuss,intepestiue procidunt.Ided multi ramos terra versus retraliut, ut arborem in sotu procumbere , cogat.Sed ante omnia meminisse oportet, quod copluribus interpositis annis olivetum putandu ιιιώm. est:c5uenitq; veteris prouerbij meminisse, Eum qui arat olivetum rogare fructus: qui stercorat, exorare . qui cedit,cogere.Itaque Octauo anno id fecisse satis erit, ne fructuarij rami subinde amputentur.Verum stolones adnataq; caudicibus nepotes adhuc molles & teneri,quotannis eximedi erut,ne his onustus caudex fatigetur.Porrὁ,summe curadu admoneo, ne cum cstibus hiabit terra,Sol per rimulas ad radices olearum penetret. s, ubi olivario suos reddiderint fiuctus,coulucandas suadet Africanus Graecus.Nasubmotis petulantibus ramis, minus decoquent domino, maioremq; Iruge ac liberaliore nouelli rami impertiet,ut nuc nuper dictu fuit: est enim nepotu iarites rami procreatione & stirpe scaelix olea, ducetos vives μι-ued annos,ut tradit Theophrastus. Cui Plinius hunc in modu subscribit: Firmissimae ad vivendu sunt oleae,ut quas durare annis C C. inter autores c5- -ere. ueniat.Hinc Argis olea, inquit, nunc etia durare dicitur,ad qua Argus Io alligauerat in Vacca mutatam:adhae illa quoq; Athenis, quam in certamine Minerva edidit.Sed hςc quia poetica Olent oliis, iis vanitate missa facimus,qui Ole synceram narra- peretione prosequimur,monem isq; una omnlii esse, quae in opere solet regerminare. Nam oleaginea
eius materies ta rudis,quam elaborata,li humore
235쪽
ra d, itas in misisset O a patis
naeha fuerit,aut locu adepta humectu, germe citare costaeuit. Cuius rei teste produca Pliniu,qui& cardine valvae oleaceii,& poculu limo immersum regerminasse tradit, subditq; a tinea nusquarodi,nec a teredine terebrari.Ex quo factu puto, ut prisci ex olearu radicibus minoru deoru simu lachra insculpi voluerint. Caeteru,ne quid in hac historia sciens omitta, quod vel legerina,vel ob seruauerim,vel audiuerim,no tacebo,qubd sturni oleis maxime solet esse infesti. Quia turmatim volantes, illarum baccas cumulatim deiiciunt, perdui ac diripiunt. are ab olivetis longe sunt arcendi,ne oliuis negotium faciant,quarum fiant appetcntissimi ob nucleu,qui in illis suauissimus est.Quod prouida natura piae uidens, muro sertissimo illum circumuallauit, adhaec carne & cute praemunivir,nec id in aliis fructibus etiam neglexit,quorum nucleus veluti anima quaeda est, propagationis mater& formatrix. Sed haec alte rius sunt instituti. Oliva in profanis usibus polluere olim nefas erat: imo ne propiciandis quide
numinibus ex ea altaria accendebantur. Illa est quae equitum 'turmas coronauit, & minoribus triumphis ovantes illustrauit. Cuius rami portati indiciu pacis fuerunt,ex quo Olea a poetis pacifera recte nuncupatur: Paciferaeq; manu ramu praetedit oliuae sinquit Maro)
Quid illud, quod Columba ex arca Noe emissa,
oliuae ramu rediens potius attulit, quam arboris alteriusὶNum ut significaret Deum optimu maximum,tam prodigiosae illuuionis autorem, pacatum fiuise ac reconciliatum ὶ Verum haec quia
236쪽
DE SECRET. HORT. LIB. III. IO3
theologica,theologis relinquo,& rusticam meaeoliuς narratione repeto: qua utiliter acprobe defloruisse dicut, du caduci eius flores per rati reperititur.Illa ex arboribus una est quae folia post aestiuii Solstitiu statim cqnuertiit scuius rei fide faciet experientia, reru dubiarii & incertaru magistra ccrtissimi unde inversi,illud prςteriisse indicant. Sed hic tria non minus admiranda quam celebrada,mihi peropportune in mente veniunt. Vnum, qud dolea quercu valde odit, sicuti post Theophrastu diligenter adnotauit Plinius. Na si quercetu in confinio habuerit, non solum illud no feret, sed etia refugiet,seq; introrsum abiiciet in fundum. Quin etiam alui excisam quercu suas
radices propinquo Oliveto noxias relinquere. Ad haec oleam eo loco positam Vnde Mercus es. fossa fuit, mori aut tabescere , si vera tradit Columella: usque adeo mirabilis est harum arborum antipathia,S naturalis discordia: cuius cai sana natura nos potius mirari, quam scire voluit. Alterum,non solum contemplatione, sed admiratione summa dignum, quod a mundis pueris &virginibus olea plantari, coli, ac vindemiari diligi t: aut ab his qui iureiurando affirment,alienum torum vel cubile non violasse,licet uxores duxerint : nam ita laetior, fertilior,ac fructuosior eu dere creditur, sicuti scripsit Florentinus Graecus in suis Georgicis. Cui sustragatur Palladius,causam addens, quod haec arbor praesidem habeat castitatem,ob Mineruam eius tutricem & patronam . Tertitim in olea mirabile est, quod opem quandoque senserunt, de a capitis dolore absque
237쪽
Iet superstitionem redoram ac se H yςlinquo: & oleae meae cuia deflorescen se creditur,cum Vergilia rit circa soleti&λri illius coitus tunc en
austrinis dςς x rium: hic articulus dis 6662 '-N n omittam quod ur inse Omnibus arboribus sum
m1-Z adnotatum est. G-- simm indicatur, ut Florentinus testatum reliquit, s non in obliquo & a
238쪽
Iateribus,sed in summo ramo fructu gestet. Quae si veluti ociosa, aut aliunde praepedita cessauerit, foecundam reddes, ut scripsit Africanus, si in excavatum & terebratum truncum, duos feracio- .ris & fructuosae oleae ramulos ita adegeris,ut traiectim penetret: eosque manibus prehensos tam Inhq fortiter ac valide traxeris,dum strictim adherear, quo facto extantes foramini stilos sic resecabis, ut impacti cuneoli faciem prae se ferant: deinde luto paleato oras terebrati loci, ac hiatem sinum diligenter lines. Hoc veluti initu grauida arbor, uberiorem partu enitetur. Sed meminisse Opor' Amis ea .-tet, quod etiam valentibus & generosis oleis, murca, ex Columellae consilio, infundenda est. Nam per hyemem si vermes atque alia suberunt'. animalcula,hoc medicamento necabutur.Qu'dex graeca Quintilliorum agricultura,vt pleraque
alia, sibi ascripsisse mihi videtur Columella: in
quibus notatum reperio generosiores ac laetiores euadere oleas, fructumque plurimum adia re, si circum ablaqueatas illarum radices, insula amurca aquae remista affundatur, utriusque se
tarius unus. Paleas quoque fabaceas fissiciet imdidiste, plus minus pro arboris modulo . Urinae etiam humanae quantum fuerit visit in instillari poterit, aut argilla bubulo stercori permista, algave aut marinus sucus. Sed consestim terra A cum est exaggeranda dodrantali altitudine: sinu olearinmir- pios in orbem fornicato, ut imbres pluuij retu Notis neatur. mi cum se insinuarint, breuiminis ac fie-quentissimis fossionibus sunt solicitandi. Q dauxilium per torrida Caniculae incendia adhibe-
239쪽
dum censent. Sed praestabiliu= esse putam multi, rigatione uti, praelertim si validi squalores inces Olias ab serint. Caeteru, quia tam in siccis quam humidis infestante locis olivariae arbores musco plerunque Oneran- musco obi' adeo infestantur, ut nec fiuctum, nec lae stondem producant, serramento leniter de radetur, Ut emergentes Olcae uberius alantur', &R.m dium stelicius procedant. Soli vitio fiuctum negare ad Oseu I' ves ut quidam volunt necare, si perrexerint, do δε- ' Columella, sic mederi solemus. Altis gyris arbores ablaqueamus: deinde pro magnitudine' cuiusque,calcis quantum licet circundamus, ita ut minima arbor modicum, maxima vero plurimum excipiat. Hoc remedio si nihil fuerit esse ctum,ad insitionis praesidium confugimus. Sterilem oleam Quintillij agriculturae peritiss. hac perit 3 φυμ ratione Decundam fieri posse tradui. Caudici ab μ μ μ radice spatiolo cubitali,ea maxime parte qua au'strum spectat, terebra foramen utrinque imprimito digiti maioris amplitudine . quo facto duos frugiferae oleae ramulos ab australi parte sublatos, crassitie qua foraminis hiatum possit exple re stricte in illud coniicito: distractisque vehementer cacuminibus, eminenteS ac extantes Vndiq; particulas scindito, & paleato luto forami-R , m na Obducito. Hoc veluti coitu sterilem arborem pro Oseu Ρ- ωcundabis.Q d prςceptum cum Africani c6hη, ω 'ρ' paulo ante proposito, plane consentire mi-f t φ f videtur. Porro,quae nimia foliorum & ramO-
' petulantia sylvescunt, & absque ulla fruge luxuriat, Graecis hylomanes nuncupatae,hoc est, insanae quod folia quidem serat multa, fiuctumra verb
240쪽
DE SECRET. Non T. LIB. III. Ios
uero paucum, Vel nullum) coerceri poterunt ex Quintilliorum obseruatione, & praecepto, si in radicis foramen quod terebra excauauit, viri dem oleastri taleam, aut pini, Vel quercus paxilium , lapidem v c immiseris. Quintilliis ea in re suum addit calculum Columella. Solent,inquit, quantumuis laetae arbores fructum quandoque non adferre, eas terebrari Gallica terebra conii nit,atque ita in foramen, Oleastri viridem taleam demitti: sic arbor foecundo semine fertilior eu det. Potest eadem sine ablaqueatione adiuuari amurca insulia, cum suilla,vel nostra veteri urina. ''
Cuius utriusque modus seruatur: nam maximae parat s arbori, ni tantundem aquae misceatur,urna abu-
deerit. hactenus Columella de sterili olea foecu dada. Qine si fructum multum praeseseret,quem ad maturitatem non perducat: volo dicere, si forem multum induat, & perpera illum exuat, nec prous nat in baccas e rmari & adolescere, facilὰ m deberis si ablaqueata arbore, algae seu marini fuci corbes duos ad radices obduxeris, si maior fuerit olea: si minor,vnu. QMd si algar,vel fuci copia negetur, solius amurcae Usu contentus eris,
qua potabili permistae:ita ut singulis trucis iuxta
radices congios quatuor affundas, plus, minuri pro arborei corporis ratione. Nonnunquam in olea ramus unus caeteris aliquanto laetior esse solet: quem nisi recideris,tota arbor contristabitur. Solent & radices velut morbo languentes pie runque arescere, arboremque ipsam facie veluti c-ret role
moribunda, videndam exhibere : quod soboli vermium interno sinu delitescentium acceptum