장음표시 사용
251쪽
cedere:alli,si mauis,laxationcm fieri inter immissum & suscipiens lignum, in cuius rimas hiantes subiens aer, prorsus in unitatem coire non patitur. Quod si dies aliquot vase prius includantur, facesset omnis iniuriae sit spicio, neque vinculorulaxans mollities infestabit,iaeque inspiras aer officiet,sed breui tempore comprehendent. Stirculi aquilonio flatu ruete non sunt inserendi, quin potius Austro spirante: quoniam ut imber insitionibus in trunco psodes , ita his quae sit b co rice fiunt nocet. In trunco ad aequinoctiu usque Autumni optime fieri potest.In cortice usque ad
Brumam,& ppst Favonij flatus qui septima Februarij die spirare incipiunt)vsque ad solstitium.
Sunt qui infitionem optimam in trunco praedicent post Canis ortum, rurstimque aestate post extinctos Caniculae seruores.Si surculi a longinquis tractibus deserantur,infixi luto,vase dilige ter oblito,ne ventum sentiant optime asportantur. Hactenus Florentinus in suis Georgicis.
Sed in his omnibus distingue loca & tempora. De insitione quae sit per inoculationem, seu emplastrationem, ex Graecis Di mi Georgicis. Caput I s.
Di o Y M V s inoculationem,quae enophthal- misimus dici solet, ante solstitium aestiuum opportune fieri tradit, quavis circiter vernum aequinoctili , cum germinatione turget arbores, gemis grauid ς gestiunt, die traquil lo, & sile te coelo a se comode auspicatam fuisse memorat.
252쪽
Verum,quae inoculatur arbor,nodis & agnasceta
sobole,conariue debet purgari, relictis uberio ribus, nitidioribusque si oculis qui huic insitioni
destinantur. Foecundae arboris ex anniculo ge mine immaculatum & selectum oculu, seu gemmam , ascis cere conuenit:& circunraso acie scati pri diligenter cortice,eum caudici in alterius v stigium imprimere. Purum autem cortice,erug,
thim, nec ulla sui 'site cicatricosum secare exacte decet, ac lignu integrum & inuiolatum seruari: hoc enim perquam necessarium habetur. Foelicia tercedit,si recepta hoc hospitio gemma, in alterius sedem incidat: nam ita dubio procul coprehendit. Citra quoque gemmam vel oculum in pullulatione, altera caudicis parte insitionem liri nihil vetat. Caeterum cortices crassitudine pares esse debent: δc ubi coaluerunt,amputanduquod silpra compagem prominet, ne eo loci se ratur alimentum, & a coalitu succus auocetur Dum surculi tria monstrabiit folia, vincula sunt resoluenda. Ego verb,inquit Didymus, pen mero non ipsum oculum ex anniculo germine acceptum, per seipsum insevi, sed relicto oculo in germine illaeso, a tergo 3emmae corticem delibravi: & lignum instar scriptorij calami s alpet.
cum ligno quod remansit,in vestigium vel lacu nam impressi, generosioresque arbores mihi co- paraui. Porro,si sinistrae ramorum partes inoculationem susceperint, suos partus cum foenore liberaliter refundent. Hactenus Didymus in seis Georgicae disciplinae Institutionibus graecis, ex quibus haec accepta & translata sunt. Sed in his
253쪽
semper tibi habenda erit ratio tui coeli, soli, & .cosuetudinis. d pro reliquis scriptum puta.
particularia de Insitione ex Diophane Graeco rerum Wi interprcte. Cap. III.
Fi c v s moro dc platano recte inseritur: Morus castaneae, fago, malo, pyro sylvestri, ter bintho, ulmo & albae populo: quo coniugio c dida nascuntur mora. Pyrus inseritur punicς malo, cotoneae, moro, amygdalo & terebintho. Sipyri surculi moro figantur, rubra creabunt pyra. Malus inseritur omni pyrastri generi: eadem cotonei foecundata coitu, poma dabit, quae Graeci melimela nominant: similiter & pruno sociatur: sed inito platani consortio, rubra mala proueniunt.Nux in arbutum solam inseri voluit,cari rarum fere societatem horrens . Punica salici inseruntur, Laurus malo, Persica damaiccno &
mygdalo. Damascena sylvestri pyro cuiustuque
generis:adhaec cotoneae,& malo.Castanea variis
arboru adulteriis gaudet, Ut fagi & roboris. Cerasias nec perlici nec terebinthi respuit hospitiu:
nec contra,cerasi terebinthus 3c persicus. Cot nea Oxyacanthς consortiu non aspernatur.My tus salici inseritur, Praecocium damasceno& mygdalo.Citria malus cum tenui libro vestiatur, vix lubter cutem recipit aduenam surculo : quin potius in nutritio parentis sinu alitur: post co litu emarcescit. Loquor autem de fructu, inquit Diophanes,qui ubi arbor comprehederit,citro malum appellatur. Si tamen quis citrium moro inseu
254쪽
inseverit,rubra seret poma. Cotonea & caprificus,arboris cuiusque consortium ineunt,nec ulli surculo denegant hospitium. Citriam malum in tunicae trunco fixam ali, Didymus in Georgicis scriptum reliquit. Florentinus insitam ceraso viatem uuas vere promittit ferre: eademq; oleae impactam fructum promere , qui de Vtriusque parentis adoptione,elaeo staphylus dicitur. Odor ra pyra,myrapia nuncupata,quamoptime in malis comprehendunt.quod Vnum,inquit Dioph nes,experientia magistra didici. Hactenus Graeci rerum agri interpretes de insitione. Venio ad L tinos qui de ea post illos scripserunt, ut sua vn quemque tulit aetas & ordo. De arborum generatione insitione ex lib. 2. Georgicon Virgilis. Cap. IHI.ΡRincipiὸ arboribus Ῥaria eri natura creandis. Namque aliae nullis hominum cogentibus Uavonte Da xeniunt,eami inrue, flumina late Curva tenent: t molle siler entaeque genistae, 'Populus, s glauca canenti rondesalicta. Pars autem posito siurgunt deIemine, t altae Castaneae,nemorumque Ioui quae maxima frondet Uulus,atque habitae Graiis oracula quercus. Pullulat ab radice altu densissima Olua Ut cerasis. imi que: etiam Parnasita laurur Parua sub ingenti matris seseubilait,mbra.
Hos natura modos primum dedit hisgenus omne vivarum fruticumque viret,nemorumquesecrorum
sunt alis quos ipse iami repperit Uis:
255쪽
ANT. MIZALDI O 'VSCVLVM Hie plantas tenero abscindens de corpore matrum i
Deposuitμlcissic stirpes obruit amo, , Quadrifida uesudet,s' robore Ῥallas. Uluarumque alia pressos propaginis arcus
Expectant: c uiuasua plantaria terra. Nil radicis egent ali summumque putator Haud dubitat terrae refercns mandare cacumen.
Traditur e sicco radix oleagina ligno. Et sepe alterius ramos impunὸ γidemus Vertere in alterius mutatamque insita mala Ferre nrum: π prunis lapidosa rubeficere corna. Qbreagire,o proprios generatim discite cultus , Agricolis fruni; queferos mollite colendo.
Deinde subdit, sponte sua quae se iodunt in luminis auras, Insercunda quidemsed laeta e fortia seurgunt: QMppe solo natu subest tamen haec quoque si quis
laserat,autIcrobibus mandet mutat ubactis, Exue ini fluestrem animum,cultuque stequenti In quascunque uoces arteis,haud tarda sequentur.
Necnon m sterilis quae stirpibus exit ab imis Hoc faciet,vacuos si siti digesta per agros.
Nunc altae stondes, cr rami matris opacant, C, sceni ue adimunt fortus, runtque ferentem.
Iam quae seminibus iaZiisse fistulit arbos
Tarda mitteris facitura n otibus Ῥmbram: Pomaque degenerantficcos oblita priores: Et turpes avibus praedam fert uua racemos: scilicet omnibus e si labor impendendus, ex omneis Cogendae in pulcum,ac multa mercede domandae, Sed truncis oleae melius,propagine *ites
256쪽
Respondent: Mido Paphiae de robore myrmplantis G durae cor li nascuntur, cν ingens
Fraxinus, Herculeaeque arbos a mbrosa coronae,
Chaoniique patris glandes: etiam ardua palma Nascitur, π casses abies missura marinos. Inseritur ero ex fartu nucis arbutus horrida. Et steriles platam malos gessere valenteis: Castaneae fagos orni sique incanuit albo iFlore Dri: Ilande quesueffregeresub armis. . Nec modus inferere,atque oculos imponere plix rNam quaepe medio trudunt de cortice gemmae, Et tenues rumpunt tunicas: anginus in ipse Fit nodo sinus: huc aliena ex arbore Oermen Includunt, dόque docent inolescere libro . Aut rursum enodes trunci resecantur,m alia Finditur in solidum cuneis deindeferaces Plantae immittuntur: nec longum tempus, π ingens Exiit ad coelum ramis Delicibus arbos: Miraturque nouas frondeis, π non sua poma.
Hactenus diuinus poeta Virgilius de arborum diuisione, in eas quae natura gignuntur, de quae artificio .Priore modum perspicue explicat: posteriorem,obscure. Nos ex Plinio utruque pauibost facilem ac familiarem tibi reddemus.Postr md insitionem exemplis aliquot persequitur illustrat,cum duabus eius sororibus quae insoli tio seu emphyllismus,& emplastratio vel inoc latio seu enophthalmisinus tam Latinii quam Graecis agricolis dici solent, & corticehituntur. Sed hic Virgilij interpretem non agimus. Pergo' itaque ad reliquos qui de insitione plenius ac clarius post Virgilium scripserunt. .
257쪽
De insitionem Iunio Columcilla. Cap. V. M NI s surculus omni arbori inseri potest,si 'non est ei,cui inseritur, cortice dissimilis. Si verb etiam similem sevistum, & eodem tempore adferi,sine scrupulo egregie inseritur.Tria gerie- ra porrb infitionum antiqui tradiderunt. Vnum, quo resect a & fissa arbor, resectos surculos ac mpit . Alteru, quo resecta inter librum & materia, semina gdmittit, quae utraque genera verni temporis sunt. Tertium,quo ipsas gemmas cum exiguo cortice,in partem sui delibrata recipit: a Ncolae emplastrationem vocat: vel,Vt quidam,in- ioculationem : hoc genus insitionis aestiuo tempore optime usurpatur: quarum insitionum ra- . tionem cum tradiderimus, a nobis quoq; repertam, docebimus.Omnes arbores simul atque gemmas agere coeperint,Luna cxescente inserito: oliuam autem circa ςquinoctium vernum,Vsque
in idus Aprilis. Ex qua arbore inserere Voles, &sirculos ad insitione sumpturus es, videto ut sit tenera &ferax,nodisque crebris:& cum primum germina tumebunt,de ramulis anniculis,qui So-ss ortum spectabunt,& integri erunt,eos legito,
crassitudine digiti minimi: surculi sint bifurci vel
trifurci. Arborem quam inserere voles,serra diligenter exsecato, ea parte qua maxin e nitida &' sine citatrice est: dabisque operam ne librum lae-
das. Cum deinde truncum recideris,acuto ferramento plagam leuato:mox cuneum tenuem se .re.m vel osseum,inter corticem & materiam nec
minus digitos tres, sed consideratὸ demittito,ne
258쪽
I das aut rumpas corticem.Postea surculos quos inserere voles, falce acuta ex una parte deradito tantum, quantum spatij cuneus demissus dabit: atque ita ne medullas, neve alterius partis cortiacem laedas.Vbi surculos paratos habueris,cuneu vellito, statimque surculos in ea foramina, quapcuneo adacto inter corticem & materiam feceris, demittito. Ea autem fine qira adraseris, surculos
sic inserito, ut semipede nec amplius de arbore extent: deinde muscum supra imponito,& ita itigato ne pluuia dilabatur. Qu'sdam tame magis delectat in trunco arboris locum seminibus serra sacer insectasque parteis tenui scalpello leuare,
atque ita surculos aptare. In Vna arbore duos aut tres ramulos figito, dum ne minus quaternu diagitoru inter eos sit spatiu. Pro arboris magnit dine,& corticis bonitate haec facito.Ctim omnes
surculos quos arbor patietur demiseris, libro vumi, vel vimine arbore asttingito: postea paleato luto bene subacto oblinito tota plagam & sp tiu quod est inter surculos,vsq; eo ut duobus digitis insita extet. Supra locu muscum imponito, M ita alligato ne pluuia dilabatur. Si pusillam a
borem inserere voles,imam abscindito,ita vises, quipede e terra extet: &cum deinde praecideris, plaga diligenter leuato, & mediu truncum acuto
scalpello permodice findito: ita ut fissura digitorum triu sit in ea: postea cuneum, qud diducatur, inserito: & surculos ex utraque parte derasos d mittito: sic ut librii seminis, libro arboris aequalefacias. Cum surculos diligenteraptaueris,cuneueximito,& arbore,ut supra dixi, alligato: deinde
259쪽
terram circa arbore adaggerato, usque ad ipsum iustum .ea res a veto & calore maxime tuebitur.
Hoc tertiu genus insitionis cum sit subtilissimu, no omni generi arborum idoneu est: sed sere re cipiunt talem insitione quς humidii,succosumq;& validum libru habet,sicut sicus. Nam & lactis. plurimum mittit, & corticem robustutii habet: optime itaq; ea inseritur tali ratione. Ex qua a bore inserere voles, in ea nouellos & nitidos ra mos eligito in iisdemq; obseruato gemmam qui bene apparebit, certamque spe germinis habebit: eam duobus digitis quadratis circusgnato,Vt gema media sit: & ita acuto scalpello circuncidito, delibratoque diligenter ne gemam laedas. Postea item alterius arboris qua emplastraturus es, nit, dissimum ramum eligito,& eiusdem spatij corticem circuncidito,& materiam delibrato: deinde in eam parte quam nudaveris, praeparatum em plastrum,seu gemmam,aptato: ita ut alteri delia bratae parti conueniat. Vbi ita haec feceris, cir ca, gemmam bene alligato , cavetoque ne laedas ipsum germen: mox commissuras Λ vincula lutato oblinito, spatio relicto, Ut gemma libera vincato no urgeatur & libere germinet. AIboris autem insitae sobole & ramos superiores prςcidito: equid sit quo possit succus euocari, aut ne cui' magis quam insito seruiat: post x x i. die solvito emplastru: & hoc genere etiam optime inseritur
ole artum illud genus insitionis iam docuia
mus cum de vitibus disputauimus: itaque superuacuu est hoc loco repetere tradita ratione terebrationis.Sed cum antiqui negauerint posse om
260쪽
ne genus surculorum in omnem arbore inseri,&illam quasi finitionem qua nos paulo ante usi sit-mus, veluti quandam quasi legem sanxerint, eos tantum surculos posse coalescere qui sint cortice ac libro &fruchucosimiles iis arboribus quibus inseruntur, existimavimus errorem huius opianionis discutiendum,tradendamque posteris rationem qua possit omne genus surculi omni generi arboris inseri. d ne longiore exordio te gentem fatigemus, unum quali exemptu subtiaciemus,quo possit omne genus surculi,omnibus arboribus inseri. Scrobe quoquoversus pediunquatuor ab arbore olivae tam loge fodito, ut e tremi rami oleae possint eam contingere,in scrobem deinde fici arbusculam deponito, diligentiamque adhibeto ut robusta& nitida fiat. Post
triennium aut quinquenium, cum iam satis amplum incremetum ceperit, ramum oliuae,qui via debitur nitidissimus, deflecte, de ad crus arboris ficulneae religa: atq; ita amputatis caeteriS ramulis,ea tantum cacumina quς inserere voles,reli quito: tum arborem fici detruncato,plagamque leuato,& mediam cuneo findito: cacumina deinde olivae sicuti matri cohaerent,ex Vtraque par te abradito & ita fissiirae fici aptato, cuneumque eximito, & diligenter ramulos colligato, ne qua vi reuellantur.Sic interposito triennio coalescet ficus cu olea, & tu demu quarto anno cum benecoierint,velut propagines, ramulos olivae a m tre resecabis.Hocmodo omne genus in omnem arborem inseritur. Hactenus Columella rerum