장음표시 사용
81쪽
Quaeso tam angustalia talis vir ponis domum EUtinam, inquit, veris hanc amicis impleam.
INTERPRETATIO. Dixit. Cur, o tante vir. fundias edem adeo arctam tinam istam repliam amicis sinum
Ne sis credulus, maxim crimin tori.
P Enrcutio su M est credere & non credete, Ultiusque exemplum breviter exponam rei. Hippolitus obiit, quia novercae creditum est: Callandrae quia non creditum , ruit Ilium. s Ergo imploranda est veritas multum prius, Quam stulta prave judicet sententia. Sed fabulosa ne vetustate elevem , Narrabo tibi memoria quod factum est mea.
8 Maritus quidam quum diligeret conjngem , io Togamque puram jam pararet filio,
INTER P RETATI Q. ocimum ess eredere es, non credere. Sub iciam paucis exen plum m utris que. Hippol tua perati, quianiam fers habiti ess Noti rea. Trsa vero mer'. quoniam denegara obses Cassandra. Ineuirenda est igitur plurimum veritas antequam mens ferat judicium
iniquum sentctura temeraria. S I ne minuam hanc veritatem antiquitate mendaci . reseram quod accidit mea ista te. Cum vir quidam amaret uxorem .c, iam distinaret nato togam puram, A N N O r ATI Q N E S.
3. Hippolytus. J Thesei & Hippolytae
naaetolus filius, qui cum conix im animo sperneret mulierum congrestum, a Phaedra noverca , absente patre. amatus cst, sed repulsam si ius pasta impudica muli x. mi natat stupri Hippolytum apud Theseui. i. Ille credulus, filio, qui jam 'υ-mum impudieam sugerat . mortem imprecatur. Qeod votum ratum iacit Neptunx s. eianito tauro Marino qui equos
Hippol ti constentavit, inde per vepres& laxa cistractus petiit. Q od ubi icstavit male sibi conscia multet , ficetus suum confessa apud Mantum gladio se conscidit. . Calsandra J Priami resis Trojanorum filia, viae cepius exitiunt Trojae pM- dixerat, sed a Trolinis fides ei non suit habitae; diis ita voliri ibus et . E v. m. Hoe in loco significat minuam . te diminue. Significatio insolen-
t , quae tamen in Cicerone , ac in Pliaedro bis repetitur. Desunn p vi detur metaphora a Trutina pondete librata ; ut enim Lanx una invet ut pondus in ea impositum minuitur. , quuque magis minuitur , co magis Lanx elevatur. Recte igitur elevate cretineri, pro minuete attu-
io. Togamque puram. J Detosita ninaicum D te ta, quam purpura, dii inclamgc stabant usque ad annum aetatis decimum quintum. Erat autem dicta pura, quod albi coloris nulla adniista purpuraestet. Diccbatur etiam virilis Se libera, quia pueris virilem aetatem ingredientibus dabatur. Libera vero quia pueris togx ruta initinio quoddana libritatis crat, cum antea eslent iiit, paedagogis.
82쪽
Seductus in secretum a liberto suo Sperante heredem sussici se proximum, Qui dum de puero multa mentitus foret, Et plura de flaetiti s castae mulieris, Adjecit id quod sentiebat maxime
Doliturum amanti ventitare adulterum,
Stuproque turpi pollui famam domus. Incensus ille salso uxoris crimine, Simulavit iter ad villam , clamque in oppidoro Subsedit, deinde noctu subito ianuam
Intravit, recta cubiculum uxoris petori , In quo dormire mater natum jusserat, talem adultam servans diligentius. Dum quaerunt lumen , dum concursat familia kas Irae furentis impetum non sui inens Ad lectum accedit, tentat in tenebris caput.Ut sentit tonsum , gladio pectus transgit, Nihil respiciens dum dolorem vindicet. Lucerna adlata, simul aspexit filium,3o Samst amque uxorem dormientem cubiculo. Sopita primo quae nil somno senserat: Repraesentavit in se poenaio facinoris, Et ferro incubuit, quod credulitas strinxerat
INTERPRETATIO. cIus est in locum remotum a suo liberta.confidente se substitui proximum Is redem. Hic tam commentus foret plurima de mlio . oe mlta de erim: ubm conjugis p diea, addidit id quod intelligebat. aman
tem verrima la. larum . venire ita icet
crebra Moechum . dehonestari nomen familia asi rario infama. Ide infam-ium facino supposita suae m Aeras . finxus iturum ad victam . subst tit taminelaneulum in pago; dein regregius est noctis domum . di Abiit recta rubiculum
nxoris . in elio genitrix voluerat qAi fcere filium. custodiens accuratius et amnmaturam. Dum quaeritur lumi u . dam t conetrant. hic impatiens furoris a curru ad lectum , tentat eaput in obscuro ut atra um tractat, confodit corpus alassio . nihlia curans modis uici ratiar dolorem. Lampade a GUI vidit biculo filium dormientem una cum uxorem Ia, qua si, ulta alio somno nihil sen eratai exhibisu in se supplicium sceler u . seque
intim rat gladio quem credulum edisxi rat. ANNOTATION E S. ix. Proximm hares. J Is dicitur qui resecundus. Tria haere luna genera a Juric
conli illas traduntur. Aut enim lunt nece l-sarii vi aut tui de aecellarii. aut extranei.
Necellarius h res cst, serviri haeres uisita tutus. Ideoque fic appellat ut . quia sive velit , sive nolit, omnino poli mortem testatoris liber de neccisia ius haeres fit. Sui autem de itecella iii haeredes sunt veluti filii , ita Loedes appellantur , q ita dome- ilici haeredes liant , de vim quo'ue patre veluti donum habentur : nece, tu v to dicuntur. quia sive vellint . sive nolint. talia ab intestato quam ex testamento . ex lege uodecim tabularum ha tedes fiunt. Caeteri qui testatoris suri subsecti non sunt . extranei haeredes appellamur.x . et i sui et lovium t Viri scilicet e pM : nam RomaDi ni: e temporis balbam 8c capit os tondebant.
83쪽
Accusatores postularunt mulierem, si Romamque pertraxerunt ad Centumviros. Maligna insontem di primit suspicio, Quod bona possideat. Stant patroni fortiter Caidam tuentes innocentis foeminae. A Divo Augusto tunc petiere judices o Ut adiuvaret juris jurandi fidem, Quod ipsos error implicuisset criminis. Qui postquam tenebras dispulit calumnia , Certumque fontem veritatis repperit. Luat (inquit poenas causa libertus mali. Namque orbam nato simul & privatam viro , Miserandam potius quam damnandam existimo Quod si damnanda perscrutatus crimina Paterfamilias estet , si mendacium Subtiliter limasset a radicibus , so Non evertissct scelere lanesto domum. Nil spernat auris, nec tamen credat statim, Quandoquidem & illi peccant quos minime putes ;Et qui non peccant impugnantur fraudibus. Hoc admonere simplices etiam potest ,ss Opinione alterius ne quid ponderent
xerunt Romam ad Centumviros. Ini
qua suspicio quod potiatur bonis , OP
primit innocentem. Advocati stant ton-
s anter defendentes causam mulieris in- fontis. Iudices tune rogarunt Divum Auructum ut sublevaret fidem iuriburandi. quia ambiguitas eriminis illis imtricabat. Qui postquam discussit tenebras malitia . V, invenit fontem indubitatum
veri. Puniatur. ait. Libertus origo ma-
i s namque arbitror hanc mulierem di-A N N o T . Ad Centumviros. J Centumviri, ja- dices erant de quibus sic scribit Festus: Centumviralia Iudicia a Centumviris sunt dic a. Nam cum essent Roma triginta Squinque tribus. qua se Curia dicta sunt; remi ex singulis tribubus felecti fuerunt ad iudicandum. Licet quinque ampliusquam centum extiterint, tamen quo Deilius nominarentur Centumviri sunt appellati. In crorum judicui versabantrio E T A T I in gnam potius miseriter is , quam condemnatione . qua perdidit simul O ritum S Nium. Si vero paterfamialia, Oxe si et flagitium condemnandum . si mendacium rimatus fuisset acui. Aradicibus . non extinxisset familiam selere exitiali. Auris contemnat nihil . neque tamen credat statim . quia crhi peccant quos non eraderes , c, qui non peccant . opprimuntur fictis causis. . Icud potest etiam docere ignaros . ne quid ponderent trutina alaorum.. T I ONES.ra. ut ait Cierro . et Arapionum . Tut larum . Gentilitatum . Aginatiouum. AL
Iuvionum . Circumluviontim. Nexorum, Mancipiorum , Parietum . Luminum. Sti itidiorum . Tesamentorumque ruptorum . aut ratorum.
o. Furi iurandi em. J Iudices enim antequam judicarent, in leges iurare consueverant, inquit Asconius.
84쪽
Ambitio namque dissidens mortalium. Aut e ratiae subscribit, aut odio suo. Erit iste notus, quem per te cognoveris. 3 Haec secutus sum propterea pluribus , Brevitate nimia quoniam quosdam ostendimus.
INTERPRETATI o. Etenim ambitio diversa hominum. aut feris fusius . quod inmeri in Ufensionem. citur favore . aut suo odio. Ille tibi l quorundam nimia brevitate. erat cognitus quem noveris per te. D e i
Deformitas dolenda quae ex merito venit. Eu Nucuus AD IMPRO Ru M.
EVNucuus litigabat cum quodam improbo :Cui super obscoena dicta & petulans iurgium, Damnum insectatus est amissi corporis. En , ait, hoc unum esst , cur laborem validius s Integritatis testes quia desunt mihi. Sed quid fortunae , stulte, delictum arguis EId demum est homini turpe , quod meruit pati,
INTERPRETATIO. O PaD jurgabat eum aliquo nebulone . . quod me angit vehem ntias, quoniam M. Q qui prater verba inhonesta c, mr- l reo testibus corporis initari. Sed quid . initum acre, exprobravit jacturam virilita- l sane. eartu fagitium fortunat Isiud qui item erepta. En , inquit, i ud unum est. l infame est homini . quod merat ira sit Ierie. ANNOTATIO. . Id demum est homini turpe quod me- . Esse . quod vi hostili obtigit truit pati. J Sic Plautus : Nulla autena calamitas, aut deformitasPcrsine servum me exprobrara i corporis, cui quana probro dari debet.
F A B U L A XII. Optima saepe despecta.
IN sterquilinio pullus gallinaceus
Dum quaerit escam , margaritam repperit t
aces indigno quanta res (inquiti loco :O si quis pretii cupidus vidisset tui:
85쪽
s Olim redisses ad splendorem maximum. Ego qui te inveni, potior cui multo est cibus , Nec tibi prodesse , nec mihi quicquam potes.s Hoc illis narro qui me non intelligunt.
INTERPRET ATIO. jamdudum venises ad summum honorem. . militatu . neque tu mihi. Noe dira illis Ego qui te inveni, cui esca est Iove i qui me non norunt. optabilior. neque valeo tibi esse alicujus lANNOTATIO. s. Noe i iis dira qui non me intelligunt. J l sentiebant vim carminis, denegarentque Conqueritur Phaedrus de illi, qui utilitate i ipsi honorem debitum. suarum fabularum non moverentur , nec
Opus artificem probat. Adits ET Fuer v EsPA Iu Dic t AP a s in alta quercu fecerant favos: Hos Fuci inertes esse dicebant suos. Lis ad forum deducta est, Vespa judice et Quae genus utrumque nosset cum pulcherrimδ, s Legem duabus hanc proposuit partibus: Non inconveniens corpus , & par est color , In dubium planh res ut merito venerit: Sed ne religio peccet imprudens mea . Alveos accipite & ceris opus infundite , io Ut ex sapore mellis, & forma favi, De queis nunc agitur, auctor horum appareat. Fuci recusant, Apibus conditio placet. Tunc illa talem sustulit sententiam :INTERPRETATI o. a Pes posuerant favos in sublimi quer--I eis Furi pigri contrudebant suos esse. Contentia venit in jus, Vesta indice . tui tum esset pers ecta probe na
tura timusque, ob titit iliam conditionem
duabus partibus. Corpus tam simile est, colorsimilis . tit res adducta sit iure ANNOTAx. Furi. J Sunt autem suci, inquit Plinius lib. Ir. sine aculeo . vetat imi perfecta apes . novissimeque a fessis. S iam emeritia inchoata, scrotinui finiui, di quom ambignum. Verum ne mea re iri insciens aberret. capite alvearia . di confite mel favis . ut ex gustu me ii , figura favorum . dignoscatur autor altarum de quibm controierit ur nunc.Fuci respuunt legem . Apes accipitini. Tune Vespa protulit tale judicium. et i o N E s servitia eterarum Arem.
. Reaigio mea. J Judicibus Relligio tribuitur , propter jusjuraudum quo ten
86쪽
Apertum est quis non possit, aut quis fetarit, is Quapropter apibus fructum restituo suum. S Hanc praetextilem sabulam silentio, Si pactam Fuci non recusassent fidem.
I NTER P R E T A T I o. Non est jam dubium quis non valeat Isiuntio hune Apologum , si raci non vio- facere tavos , aut quis fecerit. Suare t lassent Idem datam.reno Apibus suum opus. Praetermisissem iANNOTATIO.ir. Si Dei non recusassen Am. J Car-I O imitatores rarum pecus. Pit illos, quos vocat virgilius: i
PU x R o R ii M in turba quidam Iudentem Atticus
sopiam nucibus quum vidisset, restitit, Et quasi delirum risit et quod sensit simul Derisor potius quam deridendus senex ,s Arcum retensium posuit in media via: Heus (inquit sapiens , expedi quid fecerim Concurrit populus: ille se torquet diu, Nec quaestionis positam causam intelligit. Novillime succumbit: Tum victor sophus: io Cito rumpes arcum , semper si tensum habueris At si laxaris ; quum voles , erit utilis.s Sic lusus animo debent aliquando dari, Ad cogitandum melior ut redeat tibi.
INTER PRETATIO CUm quidam Atheniensis asopum vidi sit ustantem nucibus inter pueros substitit . ictumque habuit pro insano. Se nex joculator poti hi quam jocandus . ut inte exit icti d. pistulit in medio itinere arcum detensum . Heus, ait, Sapiens, aperisuid egerim. Accurrit multitudo et Hie se excruciat diu , neque expedit nod mquasionis pretesiis. Tanium cessit victus. Tum Philosophus lictor Franges brevi arcum . si tenem semper tensum i verum se remiseris. poteris uti cum erit libitum. Ita
ludio est nonunquam concedendus animo, ut fortior recurrat ad cogitandum.
r. Puerorum in turba Iudinum asotum. J Nec enim inhonestum qoid est , si
Asopus luserit cum puelis. Hoc & summi viri secere ante illum & poli illum. Reserant Fridericum secundum Daniae regem remittendi animi causa cum aliticis lusisse familiariter dicendo , agite ludamus dum Rex abest. Deinde tost-T I o N E S. quam tempus adesse visum, adductiose vultu desinamus inquiebat, jam rex rediit. Aiticus.J Ex Attica regione . in 'ua totius regionis caput Athenae. ut jam tactum est lib. r. Fab. 3.
s. Victor sophus. J Sic Plinius lib. 36.cap.r1. Asopum Fabulatum Philosophum appellat.
87쪽
Qui educat, pater magis, quam qui genuit.
IN TtR capellas Agno balanti Canis,
Stulte ( inquit erras: non est haec mater tua: Ovesque segregatas ostendit procul. Non illam quaero , quae quum libitum est , concipit .s Dein portat onus ignotum certis mensibus. Novisti me prolapsam effundit Lircinam :Vetum illam quae me nutrit admoto ubere, Fraudatqtie natos lacte , ne desit mihi. Tamen illa est potior quae te peperit. Non ita est. io Unde illa scivit niger an albus nascerer , Age porro scisset: quum crearer masculus , Beneficium magnum sane natali dedit, Ut expectarem lanium in horas singulas. Cujus potestas nulla in gignendo fuit. is Cur hac sit potior , quae jacentis miserita est. Dulcemque sponte praestat benevolentiam 3 Facit parentes bonitas , non necessitas.s His demonstrare voluit auctor versibus Obsistere homines legibus, meritis capi.INTERPRETATIO. Canio dixit Anio balanti inter Cape si . insane facteris . illa non est tua
mater . f. mon babit oves lora. semo.ta . Non quam Eram qua fit gravida cum vult. deinde fert pondus incertum certis mensibus . tandem deponii projectum onus et Sed quam ieram que me alit oblata mamma . subsicitque taepamulis . ut mihi praebeat. Uerum quare genuit, eharior est i Non ita rei est. Unde tetra novit, an nascerer albus aut niger I Porro fae novisse. Certe mihi pra-fli. it rande olficium quod me conceperit
marem . ut expectarem Lanionem qua
qua hora. Quare i a sit potior cuius nulta potestas fuit in procreanaea . quam que miserita est destituti. c, mihi largitur uratro amorem Iucundum. Charatas fati: p remes . Non natura. Autor volsit esendere his versibus , homines adversari legibus . detineri beneficiis.
A N NO TATIO NES. n. s. M. J Persium n. pro scivi M. Ir. Beneficium magnum sane. J Itonice dictum,
i . Facit parentes bonita . non necessi
mi. J Illi veth dici postlim patres , qui
non necessitate quadam naturae procreant liberos, sed qui r creatis vitam sustinent alimentis, & consiliis surant. is. Obsissere homi uel legibus. J Nam ut ait Poc ta: Nuim,r in vetitum semp/r, cupimusque
88쪽
Humanitas, dc gratior, de tutior.
HUMANiTAT i qui se non accommodat, Plerumque poenas appetit superbiae.
8 Cicada acerbum noctuae convicium Faciebat , solitae victum in tenebris quaerere.s Cavoque ramo capere somnum interdiu.Rogata est ut taceret: multo validius Clamare coepit. Rursus admota prece , Accensa magis est. Noctua ut vidit sibi Nullum esse auxilium, & verba contemni sua io Haec est adgressa garrulam fallacia :Dormire quia me non sinunt cantus tui, Sonare cithara quos putes Apollinis, Portare est animus nectat, quod Pallas mihi
Nuper donavit: si non fastidis, veni ;is Vna bibamus. Illa quae ardebat siti,
Simul cognovit vocem laudari suam, Cupide advolavit. Noctua egressa cavo Trepidantem consectata est , de letho dedit. Sic viva quod negarat, tribuit mortua.
INTER P RETATIO Ut non se eomenit ad humanitatem. dat spe poena, superbia. Ci-
edebat cantum importunum Noctua, qua flat quaritare citos noctu . O dor mire per Hiem ramo cavo arboris. NO inia oravit ut staret. verum coepit voci ferari longe vehementitis. Acistis rursum precibus . est inflammata magis Cicada. Ut Noctua animadvertit nullum
si superesse auxilium. O negligi sua preces . finxit talim fasiaciam ad hane
garrulam. Tuoniam tua vestes quas cre- as sonare Plectro Apollinis . non mihi permiti tint capere somnum , volo bibere nectar quod Paras mihi donavit nen ita pridim . Proetera si tibi jucundum . in potemus smul. Ita qua actuabat siti , -- testigens quoque laudari canius sos, adsilit arAnter. Tum Noctua exiens cavo, insequuta est trepidam . di occidit. Ita extincta dedit, quod viva Anegara . ANNOTATIONES.ret. Sonare C thara quos putes Apolli,nii. J Id est . tu dum cantas tua voce , sinnas sinule quid ac ipse Apollo dum sonat Cythara. Sensus istius versus mihi visus est perobscvius, idcirco explicui.rs. Nectar. J Potus Deorum. Pallas dederat Noctuae nectar , quia avis est ipsi sacra. Pallas donavit. J Pallas Iovis silia, nata ex ipsius cerebro, ut vulgatum est.
89쪽
Fructu non soliis arborem aestitio. ARBOR Es IN DEo RuM Tu TELA
OL i M quas vellent esse in tutela sua
Divi legerunt arbores. Quercus Iovi, Et myrtus veneri placuit, Phoebo laurea Pinus Cybelae, populus celsa Herculi. s Minerva admirans , quare steriles sumerent, Interrogavit. Causam dixit Jupiter:
Honore seuctuin ne videamur vendere.
At me hercule narrabit quod quis voluerit, Oliva nobis propter fructum est eratior.io Tunc sic Deorum genitor atque sominum sator :O nata , merito sapiens dicere omnibus :
Nisi utile est quod facimus , stulta est gloria.S Nihil agere quod non prosit, fabella admonet.
INTERPRETATIO. - Ii eligerunt ali Mando arbores. I quas optarent es in tuo patraranio. Quercus arrisit Iobi : mrthus Teneri: Laurus Apo Tini: Pinus Obela et Alta populus Herculi. Minema admirans curlegerint arbores in aecundas . quas vit clusam. Iuppiter talem protulit. Ne vi-
ANNOTAdeamur vendere fructum cultu. Sed rem i. quidquid erit . suma mihi Olitiam propter fructum. Tune pater diorum es creator hominum: O nata . jure leni haberis ab omnibus. Ridicula enim est
gloria . nisi prosit quod facimus. Fabula docet nihil esse agendum, quod non sit utile.
T r o N E S. x. Quercus Iovi. J Nam cum Saturni tempore ante Iovem homines catnibus humanis vescitentur , Iuppiter vetuit , ne quis eo cibo uteretur, 3c a carnibus ad glandes convertit, quae arbor ab eo primam monstrata, sacra idcirco illi creditur. Amrtus Veneri. J Quia haee albornastitat in littore maris, ubi venus nata
est. Quidam vero volunt idcirco Mytium esse sacram Veneri, iubil venus Mitto fuisset ornata , cum judicio Parilis di cessit pulchrior deabus. Laurus Phoebo . t Q u Daphnen ab Apolline amatam in hanc arborem mutatam ferunt.
. Pinus Obela. J Huic dea: Pinus arbor sacrata fuit,quba Atys quem depeti-bat , suetit in hanc arborem mutatus, ut ait Ovidius , lib. ro. Metamorph. Populus Herculi. J Qnia Hercules erat populo ornatus cum deicendit ad inseros educturus Canem Cerberum. . Honore fructum. l Elegimus arbores nullos serentes fructus, ne videamur, si suando homines nos colunt , vendere fructam illarum arborum pro honore. Malim ego legete , quod alicubi inveni
tur. Honorem fructu ne videamur ve
dere . nempe dando hominibus fructum pro honore quo nos assiciunt. s. olivam pacadi. J onia plantationem Olivae invenit. ii. Sapiens dicere omnibus. Unde Mattialis , lib. V. Epig. q. Quid petis a Phoebo F nummos habes
90쪽
Tuis contentus ne concupiscas aliena P Avo AD JuNONEM.
PA v o ad Junonem venit, indigne ferens
Cantus luscinii quod sibi non tribuerit: Illum esse cunctis avibus admirabilem , Se derideri simul ac vocem miserit. s Tunc consolandi gratia , dixit Dea et Sed forma vincis, vincis magnitudine, Nitor smaragdi collo prae fulget tuo, Pictisque plumis gemmeam caudam explicas. Quo mi, inquit, mutam speciein si vincor sono lio Fatorum arbitrio partes sunt vobis datae :Tibi forma , vires Aquilae, luscinio melos .
Augurium corvo , laeva cornici omina, Omnesque propriis sunt contentae vocibus.
S Noli adfectate quod tibi non est datum, is Delusa ne spes ad querelam recidat,
INTERPR E TATIO. Atio aratim ad Iunonem indignam. quod sibi non concesserit melos luscinii : Hune esse admirationi omnibus lolatribus , se vero esse derisui , ubi eavit. Ttine Diva dixit , ad hunc standum Veri m superas figura . superatnmplitudine . collum tuum nitidius ist aragdo. ct extendis caudam gemman- rem variis plamis. Ad quid mihi, inquit , forma muta ,si superor tantu 3 Isravobis contio runt nutu fatorum i tibi species, rebar Aquila. cantus Luscinio . augurium Como . omina sinistra Coranici , qua omnes cententa sunt propria voce. Noli appetere . quod tibi denegatum est, ne istes frustrata delabatur ad
ANNOTA Tio NE s. r. Pavo. J Erat Avis unoni sacra, quia propter illam Caesus ivit Argus a Mercurio , & in illam Avem mutatus. Iuno. l Filia Saturni , & soror Iovis, cui postea nupsit. Unde virgilius: F ego qua divum incedo Regina . Iovisque Et soror coniux.t . Noli ad se diare. J Quia ut ait Phaedrus in fabula Canis,
Amittit propnum . qui alienum appetit.
It etiam Camelus in Fabulis, qui poccens cornua , auribus quoque privatus est.