De Virgilii philosophia

41쪽

X0ia jam eamdem, hiam in Bucolicis, gracilitatem ae siceitatem si elant a quas Virgilius in Georgicis de philosophia expressit, sententiae. Ne lamen tam lata atque explicatae videntur quam in Aeneide postea erunt. Quamvis omnissere doctrina, quantum certe ad naturae scientiam a philosophiam spe elat, in iis collecta sit, quali Sin praecipuo opero a poeta demum X plicabitur. IIaud enim gravior Epicureorum de fabricato mundo sententia humilior tu de rerum principio explanatio Virgilio satis esse poterat. Utpote ciuiunt ei Salis rerum ita ac lolius naturae sensu mire dΡΡdreret, nec non, propter dubium modestumque ingenii habitum atque incessium iis sententiis

42쪽

liro livior esset, quas vitam atque naturam rerum vi atque lamina majori expanderent, aliti Silueant ii ominum oculos coelum evolverent. Eam

ipSam, qua Lucretius seroci quasi voluptate incen- lebatur, Epicureorum scientiam, propter ege Sialem et inopiam, reformidavisse videtur atque fugisse Virgilius Florebat eo tempore atque cum Epicureorum doctrina contendebat alio altera c0gitandi quam Stoici propagabant quae quidem, ut jam vulgata: proximis temporibus magi magisque increbuit. Erat ea Oeculto quodam in natura, atque in vita rerum, deo, undala atque innixa, alque mole una et Specie Sila, quasi coagmentata et cohaerenti, res doctrinas inter se miscuerat quas potissimum effinxerat Graecorum philosophia. bHeraclito nimirum, Empedocle et naXagora, maximis videlice ac summae auctoritatis Scriptoribus Zenonis de deo et natura sententiae effluxerani.

Nec profecto mirum erat doctrinam eam Virgilio placuisse, quae naturam totam mente divina agitari mingebat, ex qua universa ita principia

43쪽

- 29 expanderens hir si mundit in animo praeditum esse,

e sapientia, utpote qui et animantia producat tSapientes , assiirmaverat magister Virgilius, siculi planum amplius aciemus, ut doctrinam ad regendos vitae mores verteret, minime curavit nec magis demonstrare tentabat quo pacto cogitantis, et sentientis, et agentis animi sontes aeprimordia ex universae naturae legibus e Xoriantur.

Ut qui solum illud cordi habeat, quo videlicet

pacto anima e materia e XOm' Ur, quaque ratione ad materiem redeat, Orbe peracto. Nulla prorsus apud eum parte, nullo loco eam hominis eum natura conjunctionem explicari animadvertimus, quam Marcus posthac Aurelius, ut clarissimo nomine utamur, lania magni sileentia celebrabit. Nec celerum, ubi Inseros effingere tentabit, poenas Vel pro emia, meritaque bona et prava vivendi ratione, mala aut gaudia, enarrare

curabit Virgilius. Ad eam quidem philosophandi rationsem regredi poeta Videtur, quae ante Pythagoram ipsum retrocedit et Orphicos, quippe qui mores jam et mortim

1. Zenon, p. CICER. De nat deor. II, 8.

44쪽

di et ritia in raelavisse videnti illi' ilmian lini Iampi id

Virgili uti in uno idi tantum, in uinio videlicet

opere, men universa rei una lotiusque ordinis causa paululum apparent .llii vero, vitulis tantum anima, principiumque illud luod in sexto seneidos il)ro spiritus nomine appellavit, sicut totius mundi ausa utitue origo proditur. Haud pro se et mirum erat eam

doctrinam, qua mundu Velut si animan , quod

dam effingitur, sententiasque illas quibus res omnes sicut infinitae viventisque rei partes prae buntur, magnum istud de rure carmen concludere, in quo a tura vires atque laude praecellunt, ubilo eum tantum animalia oblinent, atque librum praecipue qua ruim hunc, qui divinioribus bestiolis con Secratus erat, a quibus nutritum suisse ovem in sabulis memoratur'. uum Virgilius enarrabat apes divinae particulam aurae D in se habere, non iis quidem, et perseetioris specie animantibus aethereum lamen is terminare contendebat; quamvis ante illius oeulos esset, dum scribebat

45쪽

Georgi ea , chim Irato simul rari Stoteles, noli lumen librum qui oneratione animalium milii-losopho inscriptus fuit, praesentem interea lin-bobat poeta. Seripserat Λristoteles si Vespas et sucos in se non ferre nescio quam divinior, in animam, Siduli amapitim natura praebere Videtur Qua quidem Sententia cum πχυθε τίλω minime con Sentiebat. Multo praesentior et acceptior erat Virgilio ratus, utpote qui si plenas do Ve in omne S, atques Orum, et mare, undi Sque omnes , dixisset Jox nempe illo universo, anima mundi, in sinitoque, qui si natura naturan D, trecentiori verbo

utamur, jure appellari potuisset ea si divina oparticula aurae uxoritur, igniculusque ille qui Omne animante Vario modo inspirat quae quidem et Virgilii do e trina suis su vi lotur. Nonnullis etiam VerSibuS, quos in quarto Georgicorum libro invenimus quibusque, sicuti multo posterius Carlesii

nostri mos erit, animante mente quadam praedita e S Se negat poeta, amplius apparet Virgilium

46쪽

ea ipsa, quam asstri navit, doctrina, eum iis Sententiis laud aegre congruit, suibus mundum divina ita praeditum esse singitur. Corvi enim, si poeta credimus, eadem illa anima praediti sunt, qua et Omnes quoquo mundi parte S, cunctaeque e eo efflatae particula : ut nihil apud eos divinius, nulla peculiariter sapientia inesse possit . quanquam vitae universae adhaerere atque inhaerere coguntur non nim sine quodam

d petrinae lapsu privilegium quasi admittere tales

sententiae possunt. E natura nimirum universa, Unica atque aeterna, animante omne S, Singulae videlicet formae, permultaeque, et Variae, et transeuntes, Vitam breVem ac temporalem Sur

pant

Ea quidem sententias non eadem cura VirgiliuS, qua postea Seneca, perscrutatur. Nullam praesertim Providentiae cujusdam, vel etiam divinioris lanium suique ipsius consciae mentis ictionem admittit. Hoc videlicet cogitandi more, mini-

inditus, et e Sustinens et sua. Ed. Teubner, I, 20έ.)

47쪽

ma lite Dei cura, Virgilius, apud quem tot dii,

nunquam Vero Deu unus, apparent, ipSam et vetusti sumam rasteoi'um philosopli iam antecedere videtur ut antiquissima Indorum carmina memorare oporteat, Si quis tantam vitae universae formulam iamque meram atque crudam, atque adeo absentem Deum, animadvertere velit. Virgilius igitur iis carminibus non omnino Stoicorum sententias Secutit e St. Quod vero ad subtiliorem vitae ignem, privamque illam animam spectat quam animantes

Omnes e uniVersa natura mutuantur, Vice pro

seclo istius, quaque ratione oriatur et intereat quo pacto, genita semel in infimito domum dissolvi pOSSit, non apertissime explicavit Virgilius, idque etiam tali modo se dii ut nulli sero inter doctrinas

omnes plane adhaereat quae suturam animae Sol iem tractaVerani.

Prthagorici enim, non minus quam Stoici, eas vindicare, atque cum Timaeo Plato non Sec US ac cum Scipionis somnio Tullius, jure quodam sibi ,as asserere possent. uanquam Verbum quoddam, et fortuitum forsitan, dicentiam praebere videtur ut Zen0nem in St0icos ibi ceteris 3

48쪽

pra collor i'edamus. En nempe sententia, qua animae, ut, semel corporis vinculis liberatae sunt, ud universam unimam edeunt, utque. id eum locum unde manaverunt Stoicorum propria est: verbumque ipsum quo Virgilius utitur ad notandum tua illa ratione Sejungantur aut redeant, utque e corpore ad naturam si reSol Vantur , doctrinae miro consonat quae composita res morte

segregari affirmabat quod Stoicorum proprium

fuit

Certiorem ac firmiorem formam animae concedit 90eta, postquam apud eum Platonis et Pythagoraesententiae praevalent nec jam eam elementi assimilat, atque molis aggregatae partem tantum esse singit illius quippe o caecum carcerem n OrpUS esse sentit, divinioris stilicet atque capti Vae, quae morte denique liberetur ibi autem cogitata, ut jam Epicuri sententiis celsiora et latiora, merηm tamen naturam modo spe elant, mi Sticamque doctrinam minime langunt quae posthac apud poetam n OStrum partem maximam Occupa, it locumque praepollentem.

l. DIOG. Vita Zenon. VII. 156, 15 .

49쪽

Si quid om Virgilius eam doctrinam explicare

videtur quae a Zenone provenit, alteram hane correctionem non memor it qua ChrySippu priorem sententiam magistri coangustavit et secundum quam animae Sapientium sors in sola aliquandiu permanere p0SSunt antequam in univer Sam atque unicam animam tandem demergantur, qua Orbentur cetera omnes. X planandum erit, quum

sextum eneidos librum attingemus, quae Sit ei unde proveniat ultima quam Virgilius de animarum Sorte concepit, doctrina Verum enim intelli gere jam nunc licet poetam, Si quidem animas nullo modo concepit postea ut aeterna Vita et peculiari praeditas atque pura, ubi con Scientia Semper

ornatae corpore liberarentur, iisdem lamen quamdam personae Ormam dedisse ne non nescio quam incertae vitae imaginem iis, quibus tu demus, verSibu minime SerValam. Facilius lamen Georgicorum sententiae cum som/ὶio Scipionis, Ut exemplo utar, consentirent

quod minime facere possent illae quam sextus Aeneidos liber expandit hic enim Virgilius non scripsit animas unquam in corpus reverti eaedem vero, in Aeneide, lustrationibus expurgantur, ul

50쪽

Virgilius eum Stoicorum phTSica necnon cum Philone et antiquissimis Etruriae oraculis consentiebat, quum in celeberrima permultisque contentionibus commenlata Ecloga, magnum hunc annum praedicebat in quo saeculorum ordo ad integrum initium reverteretur ibi quidem quum

... Olare Sideris in numerum, atque alto Succedere coelo

omnia scripsit atque anima praecipue, communem Omnibus antiquorum temporum philosophis doctrinam exprimebat, et latioribus pulchrioribusque, Sicut O ejus e St, Verbi S. Semper enim communi, ut ita dicam, ratione. sententias suas de hujuscemodi rebus pervulgavit, quod ceterum apud istius aetatis homines acceptissimum erat. Talis enim cogitandi forma, ut incertior, ita Versutior erat, aptiorque ad accipiendas mulli formes illas sententias, quas in proprio animo inve-