장음표시 사용
351쪽
66 a Constitutio UNic ENirus propugnata 66g
Ita monet, atque ipsum Apostolum Salesius interpretatur lib. o. de amore Dei cap. I S. ,, Apostolus certe docet, paganos, ,, qui fidem non habent, ( minus etiam cha-,, ritatem facere naturaliter quod lex ju-,, bet: &, quando faciunt,quis dubitet,quin,, bene faciant, & a Deo quod faciunt,aesti-,, metur e Pagani cognoverunt, in atrim H nium esse bonum et maxime conveniens ,
M ac necessarium prolem in literis, artibus is liberalibus , vita civili, amore patriar,, educare. Quod cognoverunt bonum , si fecere et tuo relinquo decernendum ju-,, dicio, an id oculis Dei apparuerit bonum;
,, siquidem eo fine eaque intentione eis rari tionis lumen, instimstumque communica-,, verat naturalem,. . Quando nam igitur
infideles omissione amoris, & relationis operum in Deum finem ultimum delinquunt Quando praeceptum amoris, & relationis obligat et quod cliin , ut Scholastici appellant, a rmativum sit, non obligat
Clarissima de hoc sententia S. Thomae est in librum secundum Sententiarum dist.
I. quaest. I. art. a. ad . . Non oportet, ut actus
ins a Dum, qui in Fnem illum non est ordinatus, semper sit peccatum ;fe solum pro tempore illo, in quo tenentur actum suum in sinem
ultimum referre. Praeceptum est ergo omni1referre in Deum, quoties nos ipsos cli ritatis actu totos Dei obsequio consecrar debemus, Deum super omnia amando .s Aliud autem mandatum Dei, & naturae lumine nobis inditum est, quod net tisum dicitur, nihil contra Deum . aut ejus gloriam agendi. Posterius hoc nullis locorum , aut temporum circumstantiis circumis
scribitur; sed semper obligat, & pro semper. Quod confirmat celeberrimus Scripturarum interpres Cornelius a Lapide, qui plusquam a saeculo, atque ita ante Iansenti haeresim, suos in Scripturam probatissimos
commentarios edidit, locum I. Cor. I 6. v. Tq. ad Caput Io. v.3 r. referens ,, Si quis,, inquit praeceptum esse velit, cum An-,, selmo, Ain brosio, & Cajetano de aptitu-,, dine, & habilitate exponat, quasi diceret,, Apostolus , ita manducate, bibite, om-- niaque vestra ita facite, ut apta, & habi-- lia sint ad gloriam Dei promovendam; M scilicet, ut talia sint, ex quibus glorifica-,, ti possit Deus , nemo offendi, nee Dei,, gloria laedis sed potius omnes aedificari, si & consequenter Dei gloria celebrari, ,, & propagari. Et secundum hic aptius.
, , esse Patet ex praecedentibus , ubi agitur ,, de vitando scandalo ,, .ro Secundum vocat Interpres; quia primum ante retulerat judicium de consilio. Prosequamur itaque expositionem secundam magis ab interprete probatam: ,, unde & D-- quitur, sine Ufensione Fote Iudaeis, er,, gentibus Hesesia Dei; opponit enim Pau-,, lus gloriam Dei gloriae Daemonum , cui,, serviunt qui idolothyta comedunt in ,, honorem idoli, vel eum scandalo proxis, morum cum e contrario gloriae Dei ser-,, viant, qui idolothytis abstinent, eaque M manducant, & agunt, quae Dei hono- , , rem, & cultum, salutemque proximorum ,, juvant, & promovent. Aliter S. Thomas
,, I. a. quaest. Io o. art. Io. ad 2. respondet
,, praeceptum esse, ut aliquando se, & om-H nia sua in genere referat ad Dei gloriam,
,, velut ad ultimum finem ,, . Sententia autem S Thomae loco indicato est et is Sub prae-,, cepto charitatis continetur, ut diligatur ,, Deu& ex toto corde , ad quod pertinet , ,, ut omnia referantur in Deum, & ideos, praeceptum charitatis implere homo non ,, potest, nisi etiam omnia referantur ino,, Deum. Sic ergo qui honorat parentes,,, tenetur ex charitate honorare, non edi viri hujus praecepti quod est , HONORA PAREN- M Tas,sed ex vi hujus praecepti, diticis DOMi
, , ista sint duo praecepta affirmativa non , , obligantia ad semper, possunt pro diu , , versis temporibus obligare ,& ita potest ,, contingere, quod aliquis implens praece-,, ptum de honoratione parentum, non tunc M transgrediatur praeceptum de omissiono,, modi charitatis. Audiant adversarii definientem , quem sibi Magistrum tanto ambitu simulant, audiant, inquam, definientem duo praecepta de honorandis parentibus , & diligendo Deo esse a maliva,non obligantia ad semper, sed quae possint pro diversis temporii ius obligare. Ita S. Thomas non in quaestionibus quodlibeticis, non in aliis opusculis, non in commentariis, sed in Summa Theologica, quae, ut
alias retuli, ipsusIansenti judicio AG bnus contractus es .
Si liceat facem addere Soli Angelico, prosequamur Cornelii a Lapide interpretationem . , , Plenior ( inquit sensus erit, ,, si sic exponas i ita studioso Dei gloriam
,, promovete in omnibus , quod est eonsi- , , lii, ut omnino caveatis, ne quid faciatis, si quod gloriae Dei adversetur, aut scanda- , , tum in idolothytorum comestione, ad ,, hanc enim proprie respicit, aut alia re de-H tis, quo Deus vituperetur, quod est prae-,, cepti. Licet enim si affirmativum lioediis
352쪽
66. Pars II. Propos LIII. Cap. VII. 663
ta dictum, & eonsilium Apostoli ; tamen ne is G gativum praeceptum includit. Unde non ,, sequitur hinc, omnia infidelium opera es,, se peccata, eo quod non faciant ea adH gloriam Dei, utpote quem ignorant; ,, quia, ut dixi,omnia sua opera facere, actu-- que ea referre ad gloriam Dei, non est D praecepti; sed consilii, , . Quod intellige juxta S. Thomam supra, ut non si obligatio referendi semper. Quid modo obiectionis solidae ex Augustino Collator proferet Supersunt duae laciniae vi sed pridem a gravissimis Scriptoribus catholicis cum definitis Ecclesiae Dogmatibus conciliatae. Libro de gratia , & libero arbitrio cap. I 8. ait S. Hipponensium Antistites: Suidquid se putaveris homo facere bene, si t ὰ charitate, nullo modost bene . Hune locum sibi objiciens Bellarminus lib. s. de gratia, & libero arbit. cap. o. Respondeo, inquit, non si bene, ides, utiliter ad salutem; quemadmodum superiore capiate dicentem audivimus Apostolum: Si dis Lbuero in cibospauperum Omue facultates meaF, disi tradidero corpus meum ita ut ardeam a icharitatem autem non habuero , nihil mihi
prodes; videlicet ad salutem ; quia sine eliaritatis actu, vel Eltem habitu nulla salus est, nullum quod proprie vocetur meri
Eundem Augustini textum a Lutheri, Calvini, Baii. & Ian senii Sectatoribus objici solitum memorat Cardinalis Aguirre Theolog. S. Anselmi disp. Iso. sect. a. Et facile solvit sect. a. authoritate Sanctissimorum Augustini discipulorum , & interpretum a Angelici nempe, & Salesii, quorunia verba dedi superius . Cardinalis autem pluribus additis num. ias . sic concludit. ,, id ,, ad haec adversarii Desiderant ne, aut ,, quaerunt ardentius gloriam Divinam , , M quam D. Tlaomas, quam Salesius, quam H Bonaventura, quem superius n. g. adhucta laxius loquentem vidimus e Discant ita-,, que ab iis ardenter quidem Deum dili- gere, & ubique gloriam ejus prae oculis M habere , quod nos etiam infirmi, & pee-- catores optamus, & enixh ab ipso Domi-M no impetrare studemus ; dediscant vero M eam tam assiduam, & generalem praecepti,, obligationem imponere, quam ii tres ar- dentissimi Zelatores Divinae gloriae pror- sus negaverunt. Ia Alter Augustini textus adversariis placet ex lib. i. de Doctrina Christiana cap. a. M Haec regula dilectionis divinitus
,, cogitationes tuas, & omnem vitam , &,, omnem intellectum in illum conferas, iri quo habes ea ipsa, quae consers . Caeli
,, autem ait TOTO CORDE , TOTA ANIMA s TOTA
M MENTE, nullam vitae nostrae partem reli-,, quit, quae vacare debeat, & quasi locum se dare, ut alia re velit frui; sed, quidquid ,, aliud diligendum venerit in animum, il-D Iuc rapiatur, quo totus dilectionis impe-M tus currit. Quisquis ergo recto proxi- mum diligit, hoc cum eo debet agere, ut
,, etiam ipse toto corde, tota anima, tota
,, mente diligat Deum ; se enim eum dili-,, gens tamquam se ipsum, totam dilectio- nem sui, & illius refert in illam dilecti H nem Dei, quae nullum a se rivulum duci H extra patitur, cujus derivatione minua-
. Hunc locum inter caeteros ab Haeresia eliis seculi 36. & Novatoribus sequentis contra communissimam Ecclesiae Doctrinam allegatum memorat Cardinalis Aguirro disp. Iso. ct. a. Dein ris. respondens,, Praemitto inquit Patres Ecclesiae saeis pissime in suis Concionibus asi Populum, A & scriptis , in id potissimum incumbere,
si ut auditores , & lectores non solium tra-
hanc in id , quod simpliciter necessirium
si est, ad vitandum omne peccatum; veri rum etiam in illud, quod maioris perfe-- ctionis est, & ad ampliorem charitatem, si ac proximorum animo imprimendam , ,, conseri .... Cum vero Sancti simi Eccle-- siae Patres ardentissima in Deum charita-,, te essent praediti, nec quidquam delibe- , rato agerent, nisi ex dilectione Dei actua- , , li, aut virtuali, palam spectantes in ma-,, jorem ejus gloriam , studuerunt conses, quenter eam perfectionem adeo subli- mem caeteris omnibus communicare, &M quodammodo imprimere. Unde Magnus,, Augustinus lib. i. de Doctrina Christia-M na cap. 22. &c. M Sequitur tota sententia a Collatore nobis oppolita .
Dilectio perpetua debet in nobis iuxta SS. Thomam , de Salesiuin esse per habitum charitatis, ut supra iniicatum est; in actibus vero, dilectione Dei saepius solum timplicita, quae in honestate qualibet morali est, contentum se testatur ipse S. Hipponeth.
sum Antistes in Phlinum 3 . concione a. Suggero remedium, unde tota die laudes
Deum , si vis: Ruidquid egeris, bene age, erlaudasti Deum. riuando tantas hymnum, tam das Deum . Ruoties tu cras i ab hymno eam tando, cedis, ut resciaris, noli inebriari, O
laudasti Deum. Negotia agis, noli 'milem
353쪽
facere, O laudiat Deum cte. Quem locum
adoptat S, Thomas lect. I. in prim. Corinth. cap. io . ita ex eodem pro semensi me si recte sunt laudes Dei sunt. Non ergo s- tum vox tuasnet lauder Dei; sed etiam ope
ra tua eoncordent eum voce tua. Cum enim
Deus laudatur de bono opere Deum laudas, o eum blasphematur Deut, de mala opere tuo, Deum blasphemaI.
Iterum S. Augustinus in Psalm. t 6. Si ergo bene vir, O quod mandueas, ct bibis, O
ad refectionem eorporissumis, reparationemque membrorum, gratias agens ei, qui tibi pr
hiat istis Alatia, ct cibat tuus, O potus tuus
audat Deum . Si vero natura debitum immoderatione voracitatis excedas, O vinolentiare ingurgites, quaslibet laudes Dei lingua tuasnet, vita blasphemat. Poes cibum, O potum
requiescas, ut dormias, nec in eo aliquid tumpiter agat . . . . Sit cactus cum coniuge thorus,
O , si es cura propagandi liberos, non sit effanata luxuries libidinum Oe. quid omnis
advenerit e Et eum dormis e sinoeentia somni tui Iaudat Deum. Laudat, elim agis negotium et laudas, com citam, d potum capiar lauis das, cum in lecto requiesiar laudat, eum dommis . Verba haec ab Augustino mutuati sunt venerabilis Beda, Anselmus , Magister sententiarum . Prorsus similia tradiderunt Graeci Patres communiter, Chrysostomus homi-
Iia r. in Epistolam I. Cor. cap. Io. Oecumenius, Theophylactus &c. I Denique responsio ad objectam ex
Augustino sententiam , ut ab Eminentissimo Aguirre coepit, in eo dein terminanda est . Seeh. tr. paucis colligit, quae prolixius contra illud, & caetera novaturientium argumenta superitis disputavit, & a me brevitatis studio omissa sunt. Ubi modos varios referendi omnia opera in Deum, atque eum
perpetuo diligendi explicuit ea ratione ,
quae adversariorum destruat novitatem, numero Iag. ita concludit. ,, Ad confir-M mationem num. Io. propositam ex eodem
,, Augustino libro de Doctrina Christian fi,, cap. a. patet ex dictis, summam colligi,, obligationem referendi in Deum seniper, & ubique omnes deliberatas cogitati ,, nes, affectiones, & opera nostra, aut ,, relatione formali explicita, aut virtuali, aut implicita saltem , & intime clausa inta ipso explicito amore honestatis moralis.,, Nempe cum sit triplex gradus, sive mo- dus referendi ea omnia, & singula triari Deum, explanatus superius num. t I . &ri sequentibus, satis erit adimplendum idri praeceptum Divinum, ut iuxta quemli-,, bet eorum, quidquid in nobis est, ad Dei,
s, gloriam referamus. Neque enim vel sim juxta ultimum, de minus perfectum Eo,, rum trium agere contigerit, id nobis, , vitio vertetur ; sed solum minori perfe-,, ctioni, ut latius probatum fuit num. Illo. M neque etiam tunc quiescimus in bonitate M creata, aut e 1 fruimur, simpliciter Io-M quendo; quia non spectamus illam, ut fi-- nem ultimum , nec cum contemptu for-M mali, aut interpretativo finis uItimi; sed M tamquam finem intermedium, vel ulti- mum solum secundum quid , & in certo M genere, ac proinde cum relatione saltem si implicita , de subordinatione ad Deum M ipsum, tamquam finem ultimum simplici-- ter. Quando vero, & quoties obliget M praeceptum diligendi Deum super omista nia, iam diximus, de denuo fatemur, nos M adstringi ad referendum explicite omniata nostra in gloriam Dei,, . Hactenus Cardinalis Aguirre, cujus testi inonio in pluribus stare nos volunt Queianellus in explicationibus Apologeticis, cui de aliis ejus sectatoribus applicari hic non incongruo posset, quod de Pelagio aliat Ambrosium laudante dixit Augustinus in fine libri a. contra Pelagium, de Coelestium de peccato originali, si pro Pelagio ponatur Quesnellus; Cardinalis Aguirre pro Ambrosio . EDid igitur resat, nisi ut aut i sum(Quesnelius Uuum damnet errorem, aut eum
sic Iaudasse paeniteat e Sed quia issa fecundum catholicam sidem ( Aguirrius ut eatissimae es locutus,sequitur, ui ( Quesnellus ab hac via ei devitas merito eatholica Eccresia sit authoritate damnatus i nisi eum (Agui trium ,
non laudasse; sed contra ceundem sensis
Non minus inanis adversariorum reciar-fus est ad reliquos SS. Patres. x C Anctus Iustinus dialogo contra Tryphonem . M Recte dixit Dominus y ,, noster , de Servator Iesus Chri-,, stus , duobus praeceptis contineri plenams, riam pietatem , atque justitiam et nempe se his, Diliges Dominum Deum tuum ex
di, toto corde tuo, totisque viribus tuis , des, proximum, ut te ipsum . Nam qui totos, corde; totisque vitibus Deum diligit,cum M sit pia mente praeditus, nullum alium c M let Deum . . . . de quicumque proximum o,, ut se ipsum diligit, quidquid boni sibi- , , mei cupit, de illi cupiet pariter ,,- Lego D sitiroci t
354쪽
668 Pars II. Propos. LIII. Cap. VIII. 66y
sententiam S. Martyris; sed in ea minimdreperio Quesnellianam s3. Sola charitas chriaiano modo facit actioneae Chri areas per retationem ad Deum , ct Iesum Christum . Merito dicitur duobus de charitate praeceptis contineri plenaria pietas atque justitia ;quia charitas Dei imperat omnia ad Deum pertinentia; charitas proximi omnia spectantia ad proximum: imo solius Dei dilectio impellit hominem ad mandatorum omnium observantiam. Ita qui diligit, legem implevit; Rom. rs. Menitudo legis est
dilectio . I. Cor. Is . Charitas patiens es , benigna est,... omnia credit, , omnia sperat,
omnia sustinet. Sed quamvis nihil adeo di Mile in Dei mandatis sit, quod non superet
charitas, indo tamen minime sequitur, nullum esse pietatis, aut justitiae opus, quod ex alterius virtutis imperio, quJm charitatis fieri valeat christianae .
Insanissimum nempe argumentationis genus est, adversariis nostris familiate ab opposito antecedentis ad oppositum cons quentis, quale est hic: Actiones sint ex charitate,ergo ut rari iano modo: hactenus r eth . Actiones non sunt ex charitate, igitur non sunt Christiano modo , cujus fatuitas arissumentationis exemplis obviis convincitur et Qui semper agit modo perfectissimo
salvabitur ; ergo qui non semper agit modo perfectissimo, non salvabitur. via r ctissima pervenitur ad terminum: igitur vilquae non est rectissima, non pervenitur ad terminum. Centena istiusmodi exempla in promptu sunt, quibus ridicula adversariotliratiocinatio confutetur. Nos itaque in E
elesia hactenus didicimus, fidem in Christum, & spem in ejus meritis fundatam
Christianas esse virtutes; proinde earum actus ex eodem elicitos motivo, Christianos
esse in se, & quoad modum, sive Christiana
Si nos adversarii ab hac insolita persuasione dimovere voluerint,edicant, ad quem
tandem modum ea exercitia pertineant.
Non fieri ea modo Ethnico, neque Iudaico Patet, quia neutri tactae est fides in Christum, neutri in Christi metitis fiducia. Sed
di virtutum moralium actiones, quales sunt visitare captivos, & infirmos, vestire nudos, pascere esurientes, potum praebere sitientibus, Christus nos docuit, nobis eas ratione essicacissima commendans, aeterna promissa obedientibus salute; constituto autem aeterno negligentibus supplicio . A quo tempore coepit modus esse non Christianus, quem Christus ipse nobis tradidit pro exercitio operum misericordiae EEadem ratio est de praeceptis caeteris
moralium virtutum actibus. Veniamus ad Consilia Euangelica, quibus Salvator octo beatitudines assignavit. Num Christianus modus non censebitur , amplecti Christi consilia ob consecutionem beatitudinis tamquam praemii ab ipso propositi Salvatore eQuam serio, & iterato jussit nos Christus timere eum, qui potest & animam, & corpus perdere in gehennami Quoties sive strido-
.re dentium, sive tenebris exterioribus, sive igne aeterno avertere nos a criminibus co natus est i cur igitur ex formidine, tanto
nobis a Christo incussa molimine, operari quidpiam ex se bonum, fit agere intentione christiano nomine indigna
a Iustino subjungunt Hexapta Pro
perum contra Collatorem cap. 22. avid ad renovationem miserae vel alit, idoneam desinit pravaricatricis scientiae nuditatem e uasi i a scientia, vel erum naturae opibus re dua , vel ex legalis doctrina eruditione quae
ta, possi ut perceptione praeclare, ut, quod faciendum noverimus, etiam facere diligamus ratit ullussit bona voluntatis motui , niis quem creaverit dis Sper Spiritum Sanctum Gariatatis afflatur. Fatemur cum Prospero, ad renovationem iniserae vetustatis non esse idoneam
praevaricatricis scientiae nuditatem . Talis enim scientia sive ex naturae opibus residua, sive ex legalis doctrinae eruditione quaesita, justitiam praestare non potest, neque ut, quod faciendum noverimus , etiam facere diligamus sicut oportet et neque ullus est bonae voluntatis motus salutem, justitiam, aut meritum conferens, nisi quem creaverit di fusae per Spiritum Sanctum charitatis ataa tus . De operibus enim meriti capacibus frequentissimus SS. Patribus sermo erat, &cura praecipua. Qiramquam, ut alias monui
ex Stephano de Champs contra Iansenium disputante, S. Augustinus nomine dilectionis, & charitatis per Spiritum Sanctum di fusae in cordibus, quandoque intelligit amorem sanctum in deliberatum, sive Divini
Spiritus motum, quo voluntas ad bonum, quod proponitur libere amplectendum , alis licitur , & excitatur. Utervis autem sensus
huic Augustini discipulo placuerit, non abrogat actionibus fidei , & spei debitam
Christiani nominis laudem , uti nequet operibus misericordiae, temperantiae, castitatis ,& aliarum virtutum moralium, nec denique
Consiliis ab ipso Christo in Evangelio commendatis, quoties ad ea sequenda nos impulerit non charitas ; sed amor beatitudinis , quo veluti sancto, utili, & nostrae in
355쪽
Constitutio Unict Nirus propugnata 6ZI
firmitati aecommodatissimo motivo Christus ipse nos pellicere voluit et quod proinde vel ut Christiano nomine indignum reiicere, videant adversarii, an non potius impietatem sapiat, quam prudens studium charitatis,3 S. Basilius in Regul. fusilis disput.interrog. s. ait et Chriaianus si actiones suas omnes sive minores, sive majorer ad Dei voluntatem direxerit . . . Pauli praecepto tu a-tisfaciet, e manducatis, sive bibitis, sive quid alitid faciti,, omnia in gloriam Dei facite. Quae Basilii sententia ab adversariis allegata , obest eis potius , quam sust agetur ;non enim necessaria charitas est, ut ad Dei voluntatem actio dirigatur. Si bona temporalia impendimus , non in luxum ; sed in opera misericordiae, a Deo partim praecepta, partim commendata, proposito be titudinis praemio, Beati misericorist,quoniam ipsi misericordiam consequentur 3 si, inquam, ut hujus Divini promissi reddamur compotes, bona temporalia sublevandae pauperum egestati impendimus, nonne talis actio ad Dei dirigitur voluntatem P Idem est de caeteris virtutum moralium , aut cujuscumque consilii Euangelici exercitiis . Superiore cap. dedi Augustinum it Psalm. 3 . concione a. dicentem e Suggero tibi remedium, unde tota die laudes Deum , si
vis, auidquid egeris, bene age , O laudoi
Deum. Ruando cantas bmvum, laudar
Deum: quoties cessam ab hmno cantando , discedis , ut reficiaris , noli inebriari, ct laudasti Deum . Negotia agis; noli fraudem fac re, ct laudasti Deum. Idem pluribus deducit Augustinus in Psalm. r 6. & Clarysostomus ad eumdem Apostoli textum. Breviter, & perspicue ad eundem Iocum Theophylactus . Manducat ergo qumquam, vel biabit ad gloriam Dei, quando neminem ossendit, quando non ut gulosis, aut voluptatis sectator epulatur et sed oesit is, qui corpus conservare velit ad virtutis operationem . Omnino autem quamcumque rem in gloriam Dei quisspiant agit, quando neque alium scandalo quopiam laedit, neque se sum ; neque hominibvr placere dens, neque ex assectu aliquo perturbato .
Iuverit etiam ex ipso, ad quem provocamur, Basilio Quesnelium , & ejus socios
convincere: In Psalm. 3 2.ait. Necessario velut introductorius ad pietatem timor assumitur ;dilectio vero deinceps succedens , a Timore
scienti eo adaptatos perscite De timore st tuant modo adversarii prout placuerit, evadere nequeunt; sed illo constringi ipsos, & obteri necesse est . Si enim necessario introductorius ad pietatem sit, & post cum
tantummodo succedat dilectio , ut timore scientifico adaptatos perficiat, evidens est, timorem illum a charitate non posse imp rari, neque ab ea ullatenus profluere, utpote qua prior sit; cum solum deinceps dialectio succedat. Bonus igitur timor est, &praecepto Apostoli de faciendis omnibus ad Dei gloriam minime contrarius, alias Iaaboraret vitio, & introducendae pietati atque charitati nequaquam censeretur idoueus. Similia habet Basilius in Psalm. 33. & homo in princ. Proverbiorum. Plura adversarii proferunt ex Beris nardo Serm. t. de divers. n. s.fiuidquid faciamus , jubemurfacere in gloriam Dei. Serm. a. de divers. eui titulus de miseria humana , . Totum est vanitas, totum stultitia , totum dementia , quidquid facis in hoc mundo, praeter solum, quod in Deum, O propter Deum , O ad honorem Dei facis . Serm. I. in octavam Paschae num . . Virtus charitati,solae isseat animum s sola purgat intentionem . Praec plum omnia faciendi in gloriam Dei a me saepius ex communi Patrum, & Scholastic rum, etiam Augustini, Theophylacti, Angeliei, Bonaventurae, Salesii, Bellarmini, Cardinalis Aguirre sententia expositum est, ut
nihil inde subsidii adversariis sperandumst
Secundus locus accommodo intelligendus est, ut opponatur motivis hujus seculi, quibus honores quaeruntur, divitiae, aut vo luptates . Ab istiusnodi desideriis homines avertere Bernardi studium fuit, non caeter spei coelestis, timoris, ae virtutum quam rumcumque moralium intentiones reprehendere . Praeterea , ut duos jam memoratos doctissimos Cardinales cum communisima Thomisticae, & caeterarum Scholarum Sententia exponentes vidimus ; implicito ad Dei gloriam reIatio est, quoties moram lis honestas absque ulla mali circumstantia intenditur : tunc enim virtutum moralium
opera, se ipsis, &, si quis in gratia sit, charitatis habitu ad Deum diriguntur, ut Angein licum, &, ipso duce,Salesium disserentem supra spectavimus. Angelicus recurret toto capite sequenti. Mellifluum quoque remotissimum esse ab accusandis actionibus, veluti de vanitate stultitia, dementia, quandocumque non Pr cesserint ex charitate, etsi plurima non det-
sint in ipso testimonia clarissima, solum sufficere debet convincendo cuicumque inteIlectui, pervicacia non obcaecato , celebre eius dictum tract. de praecepto, &dispensatione: Bonus obedientia gradus est, is propter metum gehenna quisquam obedierit ei melior tame
356쪽
eum ex amore obeditur . Estne igitur vanitas, sultitia, dementia obedire ex timore gehennae quamdiu amor defuerite Si affirmas,quomodo is dicitur bonus obedientia gradus Penh dicerem , vanum, stultum, dementem esse oportere adversarium, qui hujus sententiae conscius, audeat Mellifluo adscribere , quasi vanitatem , stultitiam, dementiam existimet, ex qualicumque virtute agere i si non finis moverit dilectionis; nam alias non video, neque videbit ullus sanae mentis, etiam non Theologus , quomodo vania taliae, sultitiae, dementiae censuram amoliri possemus ab ipsa Melliflui sententia et si bonum assereret obedientiae gradum, quemanotis tam infamibus commacularet. Clarissima pro communi Ecclesiae dogmate est Bernardi sententia serm. q. de timorer si Timor est servilis, ut ait B. Augu-M stinus, cum timore gehennae homo rece-,, dit a peccato , & omnia bona , quae facit di, non propter dilectionem Dei; sed propter M timorem inferni facit; ille quasi servus
M timet, qui bonum , quod facit, non tis, more amittendi bonum , quod non amat; M sed timore patiendi malum, quod formiis dat, facit. Ille non timet perdere ample-M xus pulcherrimi sponsi; sed timet, ne mi ,, eatur in poenas inferni. De hoc servili ti-,, more ait Paulus: Non enim accepistis spi- ritum servitutis iterum in timore; sed ac-,, cepistis spiritum adoptionis filiorum; id,, est, spiritum filialem. Bonus est iste servi- lis timor, & utilis; licet insuffciens, &M imperfectus , per quem crescit paulatim , consuetudo justitiae. Proponitur hic homo timore gehennae recedens a peccato, & bona sua faciens non propter dilectionem Dei, & ne amore quidem beatitudinis; sed formidine supplicii, quod horret; bonus tamen timor ille, M utilis a Mellifluo praedicatur r utpote per quem crescit paulatim consuetudo iustitiae opera exercendi e licet ad plenam iustitiam insu eiens, ct imperfectus. Timor idem, test eodem Sancto, imo ipso Apostolo, munus coeleste est . Recedere itaque 1 peccato , &hona facere timore gehennae , absque dilectione Dei, Bernardo non est vanitas ,su titia, dementia et sed haec vitia, has contumelias ipsi Sancto impingunt adversarii et aut inacurrunt potius ipsi simul cum blasphemia, quando timorem servilem Bernardi, & Ee-elesiae judicio bonum , atque ad bona opera
utilem , datumque a Spiritu Samsto, cum honis actibus ab eodem timore progenitis, veluti vanitatem, sultitiam, dementiam, vituperant , atque condemnant. conclutilio Theol. propugn. Tom. II.
6 Denique manifestae adeo Bernardi
sententiae non adversatur, quod obtus charitatis sola justi et animam : sola purget in tentionem, quia cum fide , spe , timore, Maliis virtutum moralium actionibus consistere potest in animo peccatum, ac sinistra quaedam intentio. Patitur itaque secum vi tutis moralis intentio peccatum aliquod; sed ipsa vitium esse non potest, non vanitas, sultitia, dementia, ut adversarii temere calumniantur , & fictilio Bernardi tutos is existimant patrocinio.
CAPUT IX. Novitatem non juvat; sed destruit
S. Thomas 1 T On leve contra adversarios praeisl iudicium est , quod illis merito
Catholici exprobrant, quod totis tribus seculis, quibus ante Lutheri, &Calvini tempora Seholastici floruerunt, ad duci pro damnato articulo valeat non nisi unus , cujus manus contra omnes Angelici, Bonaventurae , Scoti distipulos, & omnium manus contra ipsum fuisse, non soli testantur Catholiei; sed ipse Lutherus fatetur in epistola ad Gregorium Spalatensem de di putatione Lypsica . Neque tanta Quesnelli nis apparuit illius aut horitas , ut magnum aliquod sententiae suae praesidium sperari inde posse crederent: unde neque in Hexa- is, neque in Collatione, ubi authorum non nimis recentium studiosa coacervatio est, ullam Scholastici illius reperio mentionem.
Quod autem post ortas Luclieri, & Calvini haereses aliquid ab his fuliginis adhaeserie quibusdam in illis regionibus, ubi illae initio sedem fixerant, nimium quotidie expe
Et Eminentissimus Pallavicinus in Historia Concilii Tridentini ad Baium , & Iansenium digressus, rationem reddit,cur istorum novitatibus tot obtigerint in quibusdam Provinciis suffragatores . Repressa illic scilieet Edictis Principum utcumque fuerachaereseos lues;sed non penitus extincta, quae,aecedentibus Baii, de Iansenti voIuminibus, ad fallendum peridoneis, eas paulatim vires& animos sumpsit, ut modo Sedi Apostoliacae , atque Episcopis Catholicis resistereo, imo insultare palam audeat, ipsiusque fidei interitum machinari. Ne tamen nova secta omni penitus inter Seholasticos author classico destitui videatur, eitat scholae Angelum Aquinatem , quem Bajus ipse Iib. a. Uu de
Pars II. Proposi. LIII. Cap. VIII.
357쪽
de obtutilis impiorum eap. sibi adversarium agnoscit, & nominatim audet impetere . Sed qui errores Baii didicere, non imi tantur eandorem, minus etiam erga Summos Pontifices reverentiam, atque submi
, Adeamus igitur Angelicum prouo vocati. Commentarius ejus in cap. 3. epistolae ad Colossi leti. g. ad verba Pauli Omnia ianomine Drii nori Iesu Chri i se habetieaidam dieant, quod hoc eri eo sitim , sed hoe non est me tim. Hic sistit Coliatio fide soliis, nempe digna authore haeretico . Sie autem statim se Angelicus explicat. Sed direndum es, quod non es nece rium, quod omnia in Deum reserantur actu; sed habita . qui enim Deiteontra gloriam Dei , O praecepta tias, facit
Ne vero hine inferas , saltem infideles, qui habitu charitatis carent, peccare tria omnibus actibus, ita doceris a. a. quaest. Io.art. q. Manis um eia, quod in eles non posi i operari hona opera, qua sunt ex gratia, silicet opera meritoria; tamen bona opera, ad quasi scit bonum naitira, aliqualite operari possunt i vinde non oportet, quod in omni opere suo peccent ; sed quandoctimque aliquod optiroperantur , ex insidelitate tune peceant. Stetit his habens em, potes aliquod pereatum committere in actu , qtiem non refert ad ei em , meloenialiter , me eriam mortaliter precando ( pro gravitate , vel levitate malitia, finis intenti, vel alterius riteum stantiae s ) ita etiam in elis potes Miqviem actum bonum sacere in eo , quod non refers ad emi deIitatis. Ibid. Λd s. Dicendam, qaod se in Hiratem non eorrampitur totalitra in insideliba ratio naturalis , quin remaneat in eis aliqua
veri cognitio , per quam facere possunt aliquod
opus de genere honoriam. Rursus in epist. Rom. cap. I . Iect. g. Ciam aliquis in elis ex dictamine rationi, aliquia honam acit, non referendo ad malam em, non peccat a non tamen opus tias eia meritorium I quia non es gratia informatum . Denique in cap. I. epistolae ad Titum
lect. q. ad illa Apostoli verba e Coimiunatiae istitem S i deIibvia nibu es mutatim, ait: fitiando peccator scit liquod horam , secundum quod es peceator, es in elis, tortim era peccattim ex radice . Sese iud facit ex primcipio alterius boni, quod habet . tit fel informis , vel nuturae , non immutatim.
Esset vera immundum necessario, & in , omni opere suo peccaret infidelis, quod ex dictamine solum rationis, seu cujuscumque virtutis moralis misericordiae , justitiae, ca-
stitatis facereti Etiam peccator quilibet Christianus delinqueret, quoties ex motivo fidei , vel spei informis ageret sine dilecti ne Dei supernaturali, benevola, & super omnia, s primum, maximumque dilectionis
praeceptum exigeret perpetuam , ut adversarii explicant, in omnibus actibus relati nem ad Dei gloriam ex charitate. Ad quid autem nos obligare censeat S. Thomas vi praecepti, examinabimus mox , ubi caetero ex eodem Sancto retulerimus ab adversariis objecta
3 2. a. Quaest. Sy. art. I. Sed contra, ex pracepto tenemur omnia ingloriam Dei facere, ut pater I. Cor. Io. I. a. quaest. Io .art. Io. ad 2. Sub praecepto charitatis continetur, ut diligatur ex toto coris I ad quod pertinet, ut omnia referantur in Deum .
Sententia prior relata ex 2. t. sic habetur in Angelico. ,, Sed contrae omne, quoa,, est contrarium Divinae gloriae, est pecca-,, tum mortale, quia ex praecepto tenemusta omnia in Dei gloriam facere, ut patet, , I. Cor. I o. Sed quod reus, id quod con-,, tra se est, confiteatur, pertinet ad gloriam
,, Dei, ut patet per illud, quod Iosue disi xit ad Achan: Fili mi, da gloriam Domin no Deo Israel, de confitere , atque indica mihi quid feceris, non abscondas , ut ha-,, betur Iosue T. Ergo mentiri ad excusanis D dum peccatum,cst peccatum mortale. (Et,, inscriptio artieuli est Utrum absque peta cato mortali possit accusatus veritatem
M negare, per quam condemnaretur.
Dissimulat adversarius, ne Iectori horrorem incutiat, isto Angelici Ioco agi draobligatione sub peccato mortifero: cum dicitur omne , quod est contrarium Divina es riae , es peccatum mortale , quia ex praecepto tenemur omnia in Dei gloriam facere. Si igitur ex isto loco adversarius conficere voluerit praeceptum referendi perpetuo in Deum actus singulos , videat, quot peccatis mor talibus se, & justos singulos oneret quotidie, quodque e medio tollens omnia delitacta venialia, ea in lethifera convertat, quod a manifesta haeresi nullus excusaverit. Verum pater, sermonem Angelico non esse doactu charitatis ab adversariis ubique requisito et sed de non faciendo opere repugnante Divinae gloriae. In Commentario autem epistolae ad Coloss. superius definitum vidimus , non e se necessarium, quod omnia in Deum referantur actu, sed habitu ; qui enim facit contra gloriam Dei, O praecepta GaIc ut is, qui judici legitimo interroganti docommisso crimine mentitur facit contra hoc
358쪽
6 6 Pars II. Propos. LIII. Cap. IX. 6
Obligat itaque ista iussio, ut nihil umquam Dei gloriae contrarium facias, quae obligatio , ut patet, est pro omni tempore. Alia est eliciendi actum amoris Dei super omnia , cujus praecepti religio non obstringit ad perpetuum illius actus exercitium; sed ut in exigentibus circumstantiis elicitus,
nullo tempore retractetur, aut elidatur peccato mortifero . Hac ratione juxta Angelicum referimus habitu in Deum omnia virtutum, etiam moralium,opera ex finibus sibi propriis concepta. Imo in caput ro. epist. I. ad Cor. Iect. T. versus finem Respondeo,inquite relatio haec in
gloriam Dei intelligitur vel actu , vel in aptitudine referendi. quae non es solum in bonis; sed etiam in ivdiferentibus. An hinc sequantur actus indifferentes in individuo , ut aliqui contendunt, Scholarum disputationibus relinquo, uti & arta quoad indifferentiam operum , quidpiam ab Angelico postmodum retractatum sit i instituto meo sufficit, quod circa bonitatem Operum, quae moralis honestatis intentio peperit absque charitatis actu, consentiat Angelicus Constitutioni Apostolicae, atque haec communissima Thomistarum, Scotistarum , caeterorumque non novaturientium
doctrina sit. Cum autem adversarii tantum ponderis , & fiduciae suae collocent in Aquinatis
sententia, quae est r. a. quaest. Ioo. art. Io.
ad a.. referamus integram. H Ad secundum
M dicendum, quod sub praecepto charitatis,, continetur, ut diligatur Deus ex totos, corde, ad quod pertinet, ut omnia refe-M rantur in Deum et & ideo praeceptum chas, ritatis implere homo non potest, nisi M etiam omnia referantur in Deum. Sic er-M go qui honorat parentes, tenetur ex cha M ritate honorare ; non ex vi hujus praece-M pti, quod est honora parentes; sed ex viri hujus praecepti diliges Dominum Deum
, , tutam ex toto corde tuo; & cum ista sint
di, duo praecepta assirmativa non obligantia
M ad semper, potant pro diversis temporiam bus obligare; & ita potest contingere, M quod aliquis implens praeceptum de ho-M norationet parentum, non tunc transgre-M diatur praeceptum de omissione modi chatam ritatis . ,, Titulus articuli est,Utrum modus charitatis eadat sub praecepto Divina legis, sive,an Deus praecipiat, ut omnia Divinae legis opera fiant ex charitate. Statim more suo proponit Angelicus argumenta omnia sibi adversantia, quibus ante resolutionem pleniorem , opponit argumentum suum hoc indicio, Sed contra . Consi tutio Theo . propugn. Tom. II. Adversariorum itaque sententia erat, m dum charitatis cadere sub praecepto Divinae legis, quos ratione ducta as inconti nienti sic impetit. Sed contra est, quia quia cumque nonservat praeceptum (sub gravi obligans; quale est primum,maximumque decalogi pereat mortaliter : Si igitur modus chaiaritatis cadat sub praecepto, sequitur, quod quia
cumque operatur aliquid, ct non ex charitate , peccet mortaliter. Sed quicumque non ha
bet charitatem , operatur non ex charitate.
Ergo sequitur, quod quicumque non habet
charitatem , precet mortaliter in omni opere,
quod facit; quantumcum pue sit de genere honorum et quod es inconvenient . Audiunt adversarii inconveniens minimo leve in sententia sua contentum, &, quod
ipsi dissimulant, in lucem ab Angelico protractum conculcatumque Ecquis sanae menistis non abhorreat ab ea intolerabili duritie, qua actiones omnes, quantumlibet bonae, ex motivo misericordiae , temperantiae, justitiae, caeterarumque virtutum moralium
exercitae, etiam fidei Divinae , ac spei, inter peccata mortalia abjiciantur, quoties non fiunt ex amore Dei supernaturali, & super omnia benevolo , seu charitate justifieante De hac enim disceptatio est, ubi a Dibo Thoma , & caeteris Scholasticis quaeritur,
utrum modur charitatis cadat sub praecepto Diaoinae tegit .s Cum ea de charitate pridem ab Angelico impugnata opinio, &de in , Pontificibus saepius damnata , tanta figurarum , &phrasium varietate, tot textuum affectata congerie, ab adversariis inculcetur, etiam
ementito Angelici suffragio, iuverit ejus
mentem ipsis Sanctissimi Doctoris verbis,totata expositam resolutione describere ,, Cir-,, ca hoc inquit art. Lo. cit. fuerunt conis,, trariae opiniones; quidam enim dixerunt absoluto, modum charitatis esse sub prae- ceptor nee est impossibile observare hoe M praeceptum charitatem non habenti, quia , , potest se disponere ad hoc , quod chariis tas ei infundatur a Deo: nec quandocum ,, que aliquis non habens charitatem faeit aliquid de genere bonorum, peccat moris taliter; quia hoc est praeceptum affirmati-,, vum, ut ex charitate operetur, & non
se obligat ad semper; sed pro tempore illo,
M quo quis habet charitatem . Alii vero di-M xerunt, quod omnino modus charitatis non cadit sub praecepto. Utrique autem, is quantum ad aliquid verum dixerunt iis actus enim charitatis dupliciter conside- rari potest et uno modo, secundum quod
359쪽
,, dit stib praecepto legis , quod de hoe sp
ta ei aliter datur; scilicet Diliget Dominum ,, Deum tuum : ct diliget proximum tuum. ,, Et quantum ad hoc primi verum dixe-,, runt ; non enim est impossibile hoc prae-,, ceptum observare , quod est de actu cha-,, ritatis; quia homo potest se disponere adri charitatem habendam: & quando habues, Ct eam , potest ea uti. Alio modo potest considerari actus charitatis , secundum si quod est modus aliarum virtutum,quy o D,, dinantur ad charitatem, quae est fluit pre- , , cepti,iit dicitur I.Tim. I. Dictum est enim ,, supra ( quaest. 1 r. art. q. quod intentiose finis est quidam modus tarmalis actus oris si di nati in finem, & hoc modo verum est, ,, quod secundi dixerunt , quod modus, , charitatis non cadit sub praecepto r hoc ,, est dictum, quod in hoc praecepto Hono- , , ra Parentem, non includitur, quod hos, noretur pater ex charitate, sed talum, is quod honoretur pater . Unde qui hono-- rat patrem, licet non habeat charitatem, ,, non essicitur transgrerer hujus praecepti;
si et si sit transgresser praecepti, quod est de,, actu charitatis, propter quain transgre ,, sionem meretur poenam . M tunc nempe quando praeceptum afirmativum de charitatis actu obligat. Non obligare autem ad semper, iam ab Angelico auertum , iter tumque vidimus clarissime in responsiono ad secundum ; eum isaput duo praecepta af Amatioa , de honorandis parentibus, & diligendo Deo non obligantia adsemper, possunt pro diversis temporibus obligare et put. ,( ut in nota marginis additur quodam tempore ad colendos parentes, quodam ad diligev-dum Deum , sitie actum dilectionis Dei exer
6 Potest itaque aliquis honorare parentes sine dilectione Dei, ita ut dilectionis omissio ei non imputetur ad peccatum; quia pro illo tempore non urgebat Divini amoris obligatio . Alioqui infideles sine fidei
luminc , ideoque certissime charitate destituti, in omni delinquerent opere, in omni honore, quem Principibus exhibent, in omni eleemosyna, in omni sobrietate, iustitia, continentia, mansuetudine, amore erga patriam , erga liberos , conjuges, parentes: Et quidem peccaretur semper mortaliter, ut Angelicus in argumento sed contra sapientissime observat: quod, inquit, es inconveniens, & a doctrina Ecelesiae Catholicae maximo alienum . Denique r. r. quaest. 6 s. art. r. inquirit Angelicus , An virtutes morales esse possint
sine charitate: & solvit distinctione scholis
Catholicis communi; Quesnellianae vero contraria, dicens: , , virtutes morales, pro-,, ut sunt operativae boni in ordine ad mri nem , qui non excedit facultatem natur ,, lem hominis, possunt per opera humana ,, acquiri; & sic acquisitae sine charitate ,, esse possunt, prout fuerunt in multis genis si tibus . Secundum autem quod sunt ope. rativae boni in ordine ad ultimum finem, ,, supernaturalem , sic persecto, & vere ha-,, bent rationem virtutis, & non possunt se humanis actibus acquiri, sed infundun si tur a Deo, & hujusmodi virtutes morales,, sine charitate esse non possunt. ., Si autem in operibus omnibus praecepta esset intentio charitatis, quaecumque sine illa fierent, adeo non ement virtutes morales sino charitate operativae boni moralis intra fines ordinis naturae , ut nihil essicere possient, nisi opera vitio inquinata . Hactenus hic Summam tan tummodo Theologicam , & quosdam in Pauli epistolas Commentarios scrutati simus. Addenda praeterea occurrunt aliqua ex
libris in Magistrum , de quaestionibus disputatis. Sic autem enuntiat in lib. a. sententiatum distinct. i. quaest. I. art. a. ad . Non
oportet , ut actus insidelium , qui se Aemi tum non es ordinatus , semper sit peccatum; sed sollim pro tempore icto , in quo tenentu'actumsuum in sinem ultimum referre. Tenemur nempe in Aquinatis, & communissima Theologorum sententia initio usus rationis (quod alii strictius, alii aliquanto largius accipiunt ac dein saepius in vita
Deum diligere ex tota anima , atque Edeo nos totos, & nostra omnia in Deum referre.
Peccant itaque ipsideles, inquit Angelicus, non quoties in actibus relationem istam praetermittunt; sed quoties omittunt tempore relationis praecepto: sicut non omnibus actibus , quibus honorem non exhibeo parentibus, delinquo, sed tunc solum, quando cultus exhibitio pro eo tempore mandata negligitur.
In quaestionibus disputatis quaest. T.
de malo art. i. disceptandum proponitur, Aram veniale peccatum dividatur contra mortale, pro quo sibi Sanctus adversariorum nomine objicit: Homo tenetur ex praecepto, ut omnia, qua scit, ordinet in Deum tamquam em, dicitur enim I. r. Io.; Sive manducam
iis , e bibitis , si oe aliud quid facitis, omnia in gloriam De acite ised peccatum veniam te non es referibile in Deum i ergo quicumque peccat venialiter , facio contra praeceptum , er go peccat mortaliter. Ad quod Angelicus
respondet: Cum illud praeceptum Apostoli sit cymativum, non obligat ad hoc, quod semper obser-
360쪽
d So Pars II. Propos LIII. Cap. X. 6 Si
observetur in actu . Observatur autem semper in habitu, quamdiu homo habitualiter habet Deum sicut ultimum snem, quod non excludiatur per peccatum veniale . In a. dist. I. quaest. I. arta a. ad a. dicitur: ,, Fides dirigit intentionem in finem ,, ultimum ; sed ratio, vel prudentia potest ,, dirigere in aliquem finem proximum , &M quia ille finis proximus est ordinabilis in
finem ultimum , etiamsi actu non refera-,, tur; ideo in infidelibus, quoruin actus,, per vim rationis in talem finem dirigun-,, tur, possunt dici actus esse boni; sed de-- ficientes a perfecta bonitate , secundur H quod actus est meritorius. (Ibidem ,, Quamvis ab infidelium actibus subtraha-,, tur illa bonitas, secundum quam actus
M meritorius dicitur, remanet tamen boni-,, tas alia vel virtutis politicae, vel ex ci M cum stantia , vel ex genere et & ideo no itas, oportet, quod omnis eorum actus sit ma-M lus. ,, Si autem Deus praeciperet sui it omnibus operibus dilectionem , malus esset omnis infidelium actus , juxta Angelicum
superitis citatum , cum ait, non oportere, ut
actus insidelium , qui in sinem illum ( Divinae gloriae non es ordinatus, semper sit peccatum ; se olom pro tempore illo, in quo ten tur actum suam in em ultimum referre . Si igitur actus infidelium sit peccatum pro tempore illo, quo tenetur actum suum in em uia timum referre ; idem erit de actu quolibet mdelium pro tempore illo , quo praecepta reis latio omittituri atque ita si praecepta a Deo est relatio perpetua, de singulorum actuum, evidens est, actus singulos in finem ultimum
Sic adversarii praeposteris suis ex Divo
Thoma allegationibus, volentes damnatum articulum defendere vi magis essiciunt odiosum in sensu auctoris , ejusque commilitonum, quam forsitan obvia verborum significatio postulasset. Mitius enim asseritur, actionem non fieri modo Christiano, & supernaturaliter bono, quam esse peccatum, praesertim letlliferum.
Refllitur observatio Hexaptorum.
x Onfutanda hic modo est temera- ria , & mendax observatio Hexa-pserum, quae citatis tribus Ange-
Iici testimoniis subjungitur I illa quippe
iam ostendi damnato articulo minimo patrocinari . In iisdem tamen adeo atrociter insultat adversarius Constitutioni Apostolicae, ut non vereatur asserere, quod exuisse frontem oporteat, atque omnem abiecisse vorecundiam , eum qui scribere ausussit, hoctorem Angelicum Quesne Biano articulo esse
contrarium et addit ad talem impudentia gradum neminem ascendere pose , ni Iesuam. Quibusnam impudentiae censura conveniat,
eisiae, qui Angelicum damnato Quesnelli articulo adversari, an illis potius, qui sus fragari afferunt; minimo dissicilis determinatio est . Constat enim, doctissimos Urbis Theologos, qui ad examen propositionum a Ponti ce adhibiti fuerunt, omnes, no uno
quidem excepto, summa veneratione prosequi Doctorem Angelicum, & indubitata ejus dogmatae plerosque etiam ex illis se profiteri scholae Thomisticae discipulos ; unde nullo modo verisimile est, viros istos sapientissimos voluisse censuram inurere articulo Magistri Angelici, suam ve sententiam complectenti. apropter aut misere illi omnes caecutati erint, qui non perspexerint, se suo, suique Praeceptoris sensui anathema dicere,
quod nemo sanae mentis suspicabitur ; aut necesse est, temeritatem suam adversarius agnoscat, qua sententiam S. Thomae curro damnato articulo confundere ausus est. Manifesti quoque convincitur mendacii, vel patentis insaniae, cum ait, adeo conspicuumeta Angelici cum damnato articulo consensum , ut a nemine, nisi impudentissimo, possit S. Doctor illi contrarius a mari . Assirmatur tamen ab Eruditissimis Sedis Apostolicae Theologis , & Consultoribus, qui Propositionum examini summa diligentia incubuerunt; & in dubie affirmabitur ab Episcopis,& cujuscumque ordinis Doctoribus, qui
Constitutioni UNIGENITUS subscripsere,
adeo ut non existimem, ex eis quempiam repertum iri, qui S. Thomae sententiam in proscripti dogmatis traxerit societatem, imo certissimam non agnoverit oppositio
et Sensum Propositionis genuinum , &obvium constat a Sede Apostolica condemnari: quis etiam ille fit, ut enuntiatio nomapparet obscura, facile cuilibet legenti in mentem venit, & nos superitis planum dedimus . Tali autem sensu acceptum articu- Ium , Ecclesiae dogmatibus ect contrarium, meritoque subjacere anathemati, argumen iis a nemine probe Catholico negandis arbitror demonstratum . Queritur multum adversarius, aliquem recentius inficiatum e Ce, obligationem omnia opera referendi in Deum, atque hanc suam