장음표시 사용
391쪽
Apostolo I. Cor. II. ut supra relatum est , sed non inutiles sunt ad Charitatem ipsam dispositiones Sie dicitur ad Hebraeos cap. II. Accedentem ad Deum ( amandum )oportet credere, quia es, O inquirentibus se remunerator sit. Prius scilicet est credere in Deum , quam eum super omnia diligere. Antequam igitur supervenerit charitas, fides illa quidem neque justum constituit hominem , neque dignum aeterno praemio I dc , fi excedere eum e vita sinh charitate contigerit, salutem non conferet qualiscumque fides ,
neque eximet damnatione . Dum tamen
mortali fruimur luce non definit fides praevia charitati utilis esse ad eam dispositio . Sie ad Romanos dicit Apostolus cap. Io
si uicumque invocaverit nomen Domini, DI mur erit. Ruomoda ergo invocabunt in quem non crediderunte aut quomodo credent ei, quem non audierunt 3 Suomodo autem au
dient 8 pradicante e Praedicatio Euangelii,
praedicationis auditio, ac multo magis fides ex auditu utilis ad invocationem , & amorem Dei praeparatio est, neque eatenus cursus hominis vanus, vel in vanum est; quamvis nondum successerit charitas et si tamen ante hujus ortum mortalis vita defecerit ,
nihil omnis dispositio proderit ad salutem . Quapropter non est Scriptoris Catholici sic
praedicare charitatis exercitium , ut reliquorum omnium piorum actuum contemptus, & negligentia inducatur: scandalo sum proinde , dc falsissimum novae Ecclesiae
axioma est: Deus non coronat, ni charitatem;
qui eurrit ex alio impiasti , ct ex alio motivo ,
Melius instititimur 1 Gregorio Magno Pontifice lib. a. Moralium cap. 33. Si fesnon prima in corde nostro gignitur, reliqua quaque es e bona non possunt, neque charitas procedere. S. Prosper in responsione ad dubium S. Genuensium: Fides est virtutum omnium fum amentum . Ipse Augustinus Serm. 22. do
verbis Apostoli: Domus Dei eredendo funda.tur , sperando erigitur , diligendo perficitur . Iuxta adversarios autem Domus Dei, solum diligendo fundatur, diligendo erigitur, di ligendo perficiturr aeui eurrit ex alio impulsu, ct ex alio motivo in vallum currit. Augustinus lib. de praedestinatione San elorum cap. . Fidei prima datur, ex qua catera impetrantur. Iuxta Quesuellum autem,
etsi fides prima gratia sit; nisi ipsa simul
charitas fuerit, vana est, neque ad imp trandum aliquid idonea . Ita charitas, quae fide, de oratione ardente fuerat impetranda,
debet esse petitionis principium, de haberi,
Denique Tractatu v. in Epist. Ioan. Mest, ut iniret timor primδ, per quem veniat charitas r timor meaeeamentum , charitar sanitas. Iuxta Quesnellum opus est, ut intret primo charitas, per quam veniat timore s la charitas, non sollim sanitas , sed etiam necessario medicamen est ; qui enim currit ex alio impulsa, O ea alio motivo, in vanum
Non ita Gregorius Narian Zenus ora tione go. in Sanctum Baptisma cap. II.,, Tres (inquit classes, eorum,qui salutemn consequuntur, esse scior servorum videli H cet, mercenariorum, de filiorum. Si seruo uus es , plagas metue 3 si mercenarius, o mercedem dumtaxat spera; sin autem
is supra hos assurgis, ac filius es, ut patreri,, verere, ac bonis operibus stude i quia se bonum est patri; etiamsi ea re nihil quae. - ssus ad te rediturum sie,, . Quanti ponderis apud Theologos orthodoxos sit Sancti illius authoritas,docet nos ossiciani canoniis eum die p.Maji H Gregorius nobi lis Cappa-,, dox ex singulari Divinarum scientia lit rarum Theologi nomen consecutus, seria is psit multa de soluta oratione, di versibus mirabili pietate,de eloquentia,quibus d se elorum hominum , sanctorumque iudiciose id assecutus est, ut nihil in illis nisi ex ve-,, rae pietatis, & catholicae religionis reguis Ia scriptum reperiatur : nemo quidquam se iure vocare possit in dubium,,. Et quiadem memoratam Gregorii sententiam non sie intelligunt Theologi , ut omnis negetur dilectionis necessitas; sed ut variae intentiones bonae, de perutiles indicentur, quia bus di persae hominum classes, quoniam Spuritus Sanctus in singulis, prout vult, spirat, in plerisque se stitnulant virtutum exerci liis , de Gregorius, ut amplius pergant s
Gregorius quoque Magnus Pontifex in libri r. Regum caput Ia. lib. I. cap. a. de Deo alte cui in veritate servimuI, qua DCur pracepta proso superna retributione perscimus. Finio cum Doctore Angelico opusculo de di Iectione cap. 22. Voluntate Deum diligit dilectione eoncupissentia , Gor sum vis: hac es bona ooluntar i im. optima, qua vult summum bovum i quamvis volu tas melior fit, eum diligit Deum amore benevolentiae . Non igitur in vanum curtitur, quoties ex alio impulsu, de alio motivo curritur, quam charitatis.
392쪽
Pars II. Proposi LVI. Cap. I. s
Deus non remuner3t,nisi charitatem; quoniam charitas sola Deum honorat.
Propositionis impugnatio 'r Uisquis praesentem cum superi
ia re Propositione contulerit, faciale videbit, omnia contra illam disputata, huie pariter inimica esse . quapropter liceret mihi hic esse brevissimo . Non est tamen silentio praetereundum , quod praetens articulus priorem suis peret extensione malitiae, de falsitatis: nam prior coromari negans ulla opera praeter . ritatem , subtrahebat caetetis solius aeternae, quae in coelis obvenit, beatitudinis retributionem I praesens vero articulus remunerationem omnem, cuiuscumque ordinis, etiam remporalis, denegans , praeterquam chariatati, incongruos Divinae bonitati, ac justitiae limites praescribit. Quod ad probandas actiones sine fido innocuas adduxi alibi exemplum Regis Nabuchodonosoris, videtur etiam contrarium praesenti articulo. Si enim Scripturae verisba acceperis sensu obvio, indicant non solum charitati; sed etiam actibus inferioribus accedere retributionem . De illo itaque Rege, & ejus exercitu infideli sic loqui
tur Deus. EZechiel. cap. as. ,, Nabucho-
- donosor Rex Babylonis servire fecit ,, exercitum suum servitute magna adver-- sus Tyrum & merces non est reddi- M ta ei, neque exercitui eius de Tyro , pro servitute, qua servivit mihi adversus dis eam. Propterea haec dicit Dominus,, Deus r Ecce dedi Nabuchodonosor Re-M gem Babylonis in terram aegypti, & a H cipiet multitudinem eius, & depraedabi-M tur manubias eius, & diripiet spolia ejus, y , , & erit merces exercitui ejus,, . In quem locum S. Hieronymus, iudicio Ecclesiae ine ponendis Scripturis Doc or maximas sic ani
mad vertit: Ex eo, quod Nabuchodonosor meria eadem accepit boni operis, intelligimus , etiam Ethisicos quid boni fecerint, non absque meriscede, Dei judicio praeteriri . Bellarminus quoque libro I. de gratia, de libero arbitrio cap. v. eundem EEechielis
textum adferens sic animadvertiti H Exem
, , citus ille sine dubio infidelis erat; & ta-- men, quia fideliter regi suo ferbivit in ,, bello justo contra Tyrum, quam urbem M ob sua peccata Deus everti volebat, ideo se mercedem illi reddidit, donans ei mirata bili providentia spolia AEgypti,quae pro-- pter scelera quoque sua spoliari merue-- rat M. Non existimo Quesnellum, alias infidelibus omne gratiae subsidium adimen
tem , atque omnia eorum opera annume
rantem vitiis, hic Regi Nabuchodonosori, de exercitui ejus attribuere charitatem. Consentit Hieronymo Chrysostomus homil. 6 i. ad populum Antiochenum dicens et M Non potest malus omnino malus esse; sed evenit, ut aliquid habeat bo-M ni ... cum itaque malus prosperis utituris rebus, ad capitis sui perniciem utitur ; ut se enim illorum paucorum retributionem, , hic capiens, illic deinde puniatur, hae deri causa recipit M. In quem locum ita Bellarminus lib. s. de gratia, & libero arbitrio cap.y. ,, Loquitur Chrysostomus de omni- , , bus malis, etiam infidelibus i generatim si enim dicit, nullum esse malum , qui nonis habeat aliquid boni: & Ioquitur de ope is re bono, non ex genere tantisti ; sed simis pliciter a quia opponit illud peccato, de , , mercedem illi debitam assignat. Author operis imperfecti in Matth. h mil. 26. H Si autem infidelis fecerit opusis bonum, hic ei prodest opus ipsius, de hicis ei reddit Deus bona pro opere suo: in tiai, Io autem seculo nihil ei prodest. Nee
H enim collocatur inter caeteros fideles propter opus suum, &juste; quia natu-,, rati bono motus fecit bonum, non pro-- pter Deum. a Sanctus Augustinus lib. s. de civitate cap. tr. Romani justitia,, actibus Frenuit promeruerunt d Deo imperium vi attamen sine charitate, utpote infideles . Cum autem justitia, & actibus suis strenuis a Deo promeruerint imperium , dubitari non potest , quin ea ipsis remaneratio obvenerit, test Augustino Epistola s. ad Marcellinum t,, Rempublicam primi Romani constitue
ri runt, auxeruntque virtutibus: et si nou,, habentes veram pietatem erga Deum v is rum, quae etiam eos in aeternam civita
ta tem posset salubri religione perducere,,, Deus
393쪽
6 Constitutio UNio EN rrus propugnata I Z
is Deus enim sic ostendit, quantum vale-M rent civiles , etiam sino vera religione M virtutes,, . Unde S. Salesus lib. I r. de , amore Dei cap. II. dicite ,, Cum ratio na-,, turalis sit arbor bona, quam Deus inno- his plantavit, certo fructus ex eo prove- nientes non possunt non esse boni. Fru-
eius quidem boni sunt; sed eomparati H iis, qui procedunt ex gratia, sunt per-,, quam exigui pretii, & valoris et non ideo,, tamen nullius; siquidem Deus illos lau- davit, & bonis temporalibus , quin de,, secundum S. Augustinum morales Roma-M norum virtutes magnitudine, & magni H ea imperii fama, existimatione , & com-M mendatione apud exteras gentes com-m pensavit,, . Inveniat Quesnellus, si potest, in gentilium eorum actibus charitatem.
Si non potest , quia, teste Apostolo ad Hebraeos cap. II. Sin Ide impossiti est placere
Deo, discat, praemium a Deo non uni tantummodo tribuendum virtuti. Uerum minoris ista momenti remunera istio est temporalis solum, dc terrena ; coele stem autem, & perpetuam praestari actibus , etiam charitate inferioribus, ostendi copioso contra articulum praecedentem toto capite I. ex Scripturis, secundo ex patribus,
Conciliis, atque ipsa olim Sorbo nar deinde in objectionum depulsione cote T.
3 Pars secunda praesentis articuli abu de confutata videri poterit in superiore aristiculo cap. s. ex Scripturis; cap. . ex SS. Patribus, praecipuo Augustino ; cap. s. ex Seliolae Principibus I cap. 6. ex Tridentino Concilio, & definitionibus Pontificum , Probationibus invictis accedit confirmatio cap. septimo, quae omnia Lector contra praesentem articulum applicatione perfacili
Breviter hic animadvertere lassiciat, Quesnellum pleraque justis merita adimere, dum sola charitas ab ipso digna praemio cem feturi neque charitatis nomine ab ipso intelligitur quilibet affectus erga Deum benevolus i sed amor super omnia, & se ipso justificans, qualis de cribitur in Decalogo ex tota mente, ct ex totis viribus i qui actus Augustino valde arduus est libro de duabus
animabus cap. g. Converti ad Deum nemo, nia
si qui ab hoc mundo se averterit, potes . me ego mihi arduum, o di cillimum sentia i v bis si facile es, ias Deus Giderit. Quid igitur horribilius, quam omni taopera misericordiae, sive ad corpus, sive ad animum pertinentis, tantopere a Christo commendata veluti coelestis regni praemio donanda, nihilominus velut inutilia rejicere , & omni penittis spoliare mercede EI dem privare reliquam omnem praeceptorum, consiliorumque observationem, etiam propositarum a Christo.beatitudinume Omnes afficiationes corporis I denique viri tum omnium, sive divinarum, sive moralium exercitia e Crescit enormitas erroris, & in omnium fidelium animis crescere debet ejus execratio, accedente secunda articuli parte, quae est quasi ratio prioris, quoniam charitas oti Deum honorat. Quid nempe advCrsus virtutes caeteras theologicas, & morales dici potuit contumeliosius, quam quod ad Dei honorem nihil conferante Quomodo opianio tam absona, tam remota ab omni sano hominum sensu , repugnans natiarae lum ni, nullo nixa Scriptorum veterum, aut receintium suffragio, venire in mentem Quesnello potuit, & inter eos, qui sapientes videri volunt, conciliare sibi vindices obstinatos e Captivare intellectum in obsequium fidei, credere Dei testimonio magis. quam oculis suis, ut credidit Abraham res creditu difficillimas in spem contra spem, atque ita maximam Divino Eloquio exhibere reverentiam, omnium mortalium judicio est honorare Deum, sicut est honorem Deo debitum detrahere, nolle ejus assentiri testim
Ita inter homines ratione praeditos imis manis reputatur injuria , & honoris detractio, fidem negare viro fide digno , de velut sibi compertissima assirmanti. Spes quoque, qua Dei fruitio ab humanis sentibus taem remota, nihilominus praefertur rebus omnibus, quae in mundo sunt, & infirmitatem humanam potentissimo alliciunt, maxime Deo honorifica est, & summae laudi vertitur ejus gratiae ; ut pote, quae tam gloriosum de omnibus mundi, & carnis illecebris, naturae adeo fragili pepererit triumphum .d Ideo S. Augustinus in Enchiridio
cap. p. ait Fide,se, charitate colendum Deum. Timore autem Deum honorari, docet idem
Sanctus in Psalm. 1 v. Niss timore incipiat
homo Deum colere, non pervenit ad amorem.
Initium Sapientia timor Domini. Agere hie Augustinum de formidine quae neque simuIamor sit, neque ex amore proveniat, patet ex eo, quod timor statuatur velut necessiria ad amorem dispositio. Quapropter Sanctili sit nus Doctor ibi sie concludit e Liscipit ergoc Deus a vinculis ferreis : Fuitiar ad tormquem auream. Dictum es enim de Sapientiar
e, torquem auream ciba tuam cervicem et non
tibi imponeret torquem auream, ni primum
394쪽
in compedibus ferreis te alite et . Sed coepistsi rimore et consummaris a Sapientia ( seu charitate ). Religio quoque virtus non theologica ised moralis est ; proinde non charitas et attamen illa Deus maximo honoratur. Quod multis confirmat Angelicus a. t. quaest. 81. ubi articulo I. refert, & approbat illud ex Tullio Cicerone et Religio es virtut , qua Su
perioris cujusdam natura, quam Divinam v c nt, cultum, ceremoniamque asserti Ibidem
S Doctor ex Augustino lib. to. de civitate Dei cap. r. alii Religio disinctius non quemvis ; sed Dei eultumsignificare videtur. Eaedem quaestione articul. 3. concludit Angelicus et Rella o non es visus theologica , cuj Iobjectum est ultimus Pit ; sed est virtus moralis . Quaest. 83. art.3. Respondeo dicendum, quo cuisuprad cIum es euas. St. ad retiagionem proprie pertinet, reverentiam , edi honorem Deo exhibere et O ideo omnia illa , per quae Deo reverentia exhibetur , pertinent ad religionem. Per orationem autem homo Deo
reverentiam adbibet ; in quavium scilicet ei se subjicit, ct prositetur orando , se eo indieere, Aut author uorum bonorum . Unde manife- sum est, quod oratio era propria rei g onis actus. Ex quibus omnibus aperta fit, & irrefragabilis conclusio, Religione Deum honorari, & oratione, quae religionis quaedam species est; quamvis neque haec , neque illa sit charitas; sed ad virtutem tantuin pertineat moralem, cujus actus cum peccati lethi fieri habitu in eadem anima consistere po
Quot saeras ceremonias in antiquo, de novo foedere, quot modos colendi, & honorandi Deum religio complexa est i hos omnes velut nullius valoris, & ad Dei cultum , atque honorem inutiles contemnit Propositionis authoricultum Dei universum circumscribens sola charitate . Haec inter caeteras, quae Constitutione UNIGENITUS damnantur, propositiones mirifieo placere debuit haereticis , quorum omnis religio, abrogatis Ecclesiae ceremoniis, velut superfluis,& ad Dei cultum, honoremque inutilibus, in sola praetenta fide, & charitate conis stituitur. Uidetur autem lauesnellus etiam quosdam haereticos superare, dum ipsam cum religione fidem 1 Dei cultu excludit, veluti qu Deus minimh honoretur.
stitio honor Dei restringitur, evin eum adactus quoslibet honestos simul, & vitio va
cuos extendit in Psalin. 3 . Concione 2. a me citata saepius,&, ut adversarioruin eamdem semper cramben recoquentium , frau-
gamus pertinaciam, numquam satis iteranda . Suriero remedium , unde tota die laudes Deum, si vis ; quidquid egeris, bene age, o laudasti Deum . Quando cantas hymnum, laudas Deum i quoties tu cessasti ab Dmno ea
tando, cis edis, ut re eiaris ; noli inebriari , O laudacti Deum. Negotia agis Noli fraudem farere, O laudacti Deum . Quain sententiain approbat, & adoptat Angelicus ipsis Augustini verbis lectione T. in r.
Iterum Augustinus in Psalm. I 6. Sis, ergo bene agis, & quod manducas, & bi-,, bis, & ad refectionem corporis sumis,
M reparationemque membrorum , gratias
M agens ei, qui tibi praebuit ista solatia , &,, cibus tuus, & potus tuus laudat Deum. . H Post cibum, & potum requiescas, ut do ,, mi as, nec aliquid turpiter agas, .... sitri castus cum coniuge thorus, &, si est cura ,. propagandi liberas, non sit efficae nata tu si xuries libidinis Ace rid si somnus adve-M nerit, & ctum dormi se innocentia somnisi tui Iaudat Deum. Laudas , cum agis ne-,, gotium: laudas, cum cibum, & potu, L. , , capis r laudas, ctan in lecto requiescis ris laudas, cum dormis .
Dicet ne observationum author, memo
ratis quidem a Aionibus laudari Deum a sed non honorari e N ,n existimo, ausurum tam futili explicatione eludere Hipponensis Amul, de Aquinatis sententiam . ineptissimus fuisset Augustinus Ecclesiastes , nec melior Ecclesiae Doctor cum Angelico, si Christianos, si pios, Sc religiosos tanto studio, tanta eloquentia hortati fuissent ad laudes Deo persolvendas , quibus eum scirent minime honorari. Ita decepissent Doctores illi Ecclesiam, & hominum saluti, profectuique in virtute pessim h consuluissent, rebuleos ad Dei gloriam inutilibus, suaeque propterea saluti, perfectionique minime conis ducentibus detinendo.
abfutire tres pueri Danielis cap. I. , qui suo cantico Benedicite res omnes, etiam rationis expertes, & inanimes, proindeque charitatis incapaces, ad Deo benedicendum, eumque perpetuo laudandum invitabant. Invitat, & Ecclesia quotidie in Horis canonicis: neque utiliorem , Ac magis piam Sacerdotio bus occupationem , atque gratiarum actionem statim a sacrificio praescribere potuit.
pridem fuit ab Alexandro VIII. in multis
Propositionibus inter g t.quarum I . est: Tumor gehenna non est supernaturalis i si enim
superuaturalis est, fieri non potest, quin illo
395쪽
so Constitutio UNic ENirus propugnata
Deus honoretur vi non igitur honoratur sola charitate. I S. Attritio, qua gehenna, O poenarum metu concipitur 8 dilectione benevolentia Dei propter se, non es bonus motus , ac supernatu alis. Valet hic eadem nota, quae circa articulum superiorem . Si enim attritio illa bonus motus est , ac supernaturalis, ut desinit Pontifex, Deum per ipsam honorari, nullus sanae mentis, nec ipse Quesnellus inficiabitur. Art. I o. Intentio, qua quis detessatur malum, O pro equitur bonum, mer/tit caelisem obtineat gloriam, non es recta, nec Deo placens. Si intentio ea recta foret, ae placens Deo, ut est certissimo, quomodo
fieri posset, ut in Dei honorem, & gloriam
non cederet e ra. Quando in magnis peccatoribus deficit omnis amor, deficit etiam ei, O , etiam videantur credere, non es et divina; sed humana . Si enim sinδ omni amore fides divina maneat, placet indubie Deo , & eum honorat, licet subjectum peccatis gravibus inquinatum displiceat. Ejusdem observationis erroneae condemnatio reperitur in proscriptione Articuli Bajani i6. Non es vera legis obedientia , qua sine charitate; quia , si ea est vera legis obedientia, Deo certissime honori, & gloriae esse deprehenditur, atque ita non sola
charitas Deum honorat. Eadem Moralis Observatio repugnat elarissimeConcilio Tridentino se C. t . cap. . definienti, attritionem, prout ibi describitur sinδ charitate, Donum Dei esse, di Spiritus Sane i impussum ti Quomodo enim donum Dei,& Spiritus Sancti impulsus, ad Dei gloriam, & honorem non pertineat e Praesens itaque Quesnelli Propositio non solum pluribus Superiorum Pontificum definitionibus, sed etiam Tridentinae clarissime advertasatur
Diluuntur argumenta adversariorum.1 me Scripturis Sententias nobisil statim Hexapta intorquent,d quibus duae priores nihil ad propositam attinent Quaestionem: tertia etiam superiore aviculo cap. I. , & saepe alias adversariis erepta est . Primo itaque loco hienobis objicitur illud Christi Lucae T. Propter quod dico tibi et remittuntur ei peccata multa, quoniam dilexit multum; cui autem minus dimittitur , minus diligit.
Gregorius Magnus Homilia 33. Incendit( inquit) plaπὰ peccati rubiginem, quia ardet
vialiis per amoris ignem ; tanto namque amispliuaepeccati rubigo consumitur , quanto pecca toris cor magno charitatis igne concrematur . Bet nardus Epist. Io T. Libenter Dei amor notastrum , quem pravenit, fassequitur nam quomodo redamare pigeat, quos amavit necdum amantes e Verum neque ex illa Christi, neque ex ullius Patris, aut interpretis se tentia sequitur , nullius virtutis, praeterquam charitatis exercitium Deo gratum e se , nullum ad Dei pertinhre gloriam, nullum ab ipso accipere retributionem . oppositum potius ex eo colligit Ambrosius Non enim, inquit, unguentum Dominus ; sed
eharitatem dilexit, emsuscepit, humilitatem probavit.
Ab Euangelio dilabuntur HexapIa ad illud Apostoli t. Cor. 8. Si quis autem diligit Deum, hie cognitus es ab eo. Uerba Apostoli audio i & quis non intelligat e Connexionem autem eorum cum damnato articulo
non arbitror ipsos cernere Iansenistas; sed ad circumventionem simplicium ostentandum aliquid ex saeris literis fuit, ut morem suu in Hexapta retinerent, qui est errori cuilibet patrocinantes fingere Scripturas,& Spiritum Samstum pro oraculis mendacia profundentem. Reducitur & illud r. Cor. 13. Si di riabuero in cibos pauperum omnes facultatet meas, O,si tradidero corpus meum ita , ut ardeam icharitatem autem non habuero, nihil mihi
prodest . Cujus loci interpretationem Catholicam , atque adeo Questelli erroribus minime suffragantem dedi tum ad prioremari. cap. ., tum alibi saepius. Sensus nempe a Doctore Angelico , & omnibus Cathois licis agnitus est, quod extra statum gratiae, seu charitatis, nihil prosint eleemosynae, aut quorumlibet toleratio suppliciorum , etiam mortis . Sed inde quis sapiens deducat , nullam in statu gratiae mercedem tribui eleemosynis, & aliis misericordiae , ac pietatis operibus toties a Deo in sacris literis
promissam , neque illis Deum; sed sola honorari charitate e Dispar maximδ ratio est, quod in casu Apostoli homo Dei inimicus, quamdiu in eo statu manserit, non possit apud eum dignus esse praemio ; sed amicus,& filius e ut talo dilectionis, & non etiam fidei, spei, obedientiae, & quorumlibet praeceptorum, consiliorumque dividitus inspiratorum adimpletione praemium mereatur Cur ex tot sanctissimis exercit ita nihil Divino cultui, honorique accedat ea Ex Augustino objicitur illud libri de gratia Christi cap. 26. Ubi non es dilectio,
nullum bonum opus imputatur, nec rect/ bonum
396쪽
sa Pars II. Propos LVI. Cap. II. ps g
num opuI vocatur; quia omne , quod non ess ex
e , peccatum est i Osides per dilectionem .
operatur . Gratiam Christi, quae voluntatem afficit, eam alliciens, movens, cum ea operans bonum, variis ab Augustino nominibus appellari, alias monui, adductis exemplis compluribus ; idque pridem a Scriptoribus polemicis , praesertim contra Ian senii
haeresim, observatum , nominatim ab eruditissimo Stephano de Champs novae istius sectae mastyge praecipuo in celebri opero
De haeresi Iare niana lib. s. Disp. I. cap. 26. ubi inter gratiae illius appellationes nolo infrequens venit dilectionis nomen , subinde etiam charitatis. In adducta contra nos
lacinia hanc esse vocis dilectio, & charitas in Augustino significationem , indicant circumstantiae; cum illic omne Augustini studium sit, contra Pelagium , &Coelestium stabilite Christiaenae gratiae in voluntate hominis necessitatem . Et quidem hic post citata verba statim subditur is Ac per hoc ,, gratiam Dei, qua charitas Dei diffundita tur in cordibus nostris per Spiritum,n Sanctum, qui datus est nobis, sic contas, teatur, qui vult veraciter confiteri, ut
M omnino nihil boni sinbilla, quod ad pies, talem pertinet, veramque justitiam , fieri,, posse non dubitet.
Qui uero absque dilectionis impulsu
nullum in actibus nothris meritum agnoscunt
pro prie dictum, sive de condigno, dilectionis nomen insensu magis obvio accipientes,
si hane sibi Augustini sententiam vindicare voluerint, & boni nomine intelligere perfectius, seu meriti capax; aut quaecumque alia probabilis sententia, sive interpretatio magis alteri placuerit, non obsistam; satis enim mihi est, excludere illam, quam cum definitis saepe antea, atque indubitatis Augustini dogmatibus minime consistere a me superitis demonstratum est. Potest quoque
in Patrum sententiis occurrere, quod tria Scripturis Sacris omnes interpretes profitentur, ut significationes plures invicem non contrariae intentae fuerint, vel esse potuerint ab authore.
Quidquid sit, sequenda hic , ut in caeteris, legitima, de apud omnes Catholicos receptissima interpretandi regula , de nomopponendis invicem; sed , quantum fieri potest , conciliandis inter se ejusdem Patris
sententiis, maxime vero eum definitis Eeclesiae dogmatibus . Constat autem ex A gustini textibus multis , & cIarissimis a mota pius allegatis, agnosci ab eo absque benevola dilectione Dei actiones bonas, Deo i Placentes , mercede etiam ab eo donatas,
constitutio Theol. propugn. Tom. IL& ad impetranda ulteriora beneficia, atque auxilia idoneas , etsi non capaces meriti proprie dicti, quod de condigno appellatur. De perfectae igitur istiusmodi bonitatis operibus intelligendus est Hipponensium Antiis stes, dum negat, recto bona vocari, quando
Dei abest dilectio. Denique, lichi nihil boni
foret, licet nullo honoraretur Deus , nulli praemium concederet ante dilectionem, non ideo tamen , illa accedente, caetera, quae
eam comitantur, inferiorum virtutum exercitia omni destituerentur praemio , aut De grata esse desinerent, eumque honoraro.Quapropter nE sic quidem defenditur Propositio, Deus non remunerat nisi charitatem; quoniam sola charitas Deum honorat.
3 Opponitur ab adversariis etiam illud Augustini ex epistola I 6 i. num . it. R id est
pietas , nisi Dei cultur e Et unde ille colitur, nisi charitate 8 Agitur de cultu non qualicumque, etiam imperfecto, sed strictissitne,& antonomastico dicto, ut patet ex sequentibus i ,, Charitas igitur de corde puro, &,, conscientia bon1. & fide non ficta , m ,, gna, de vera virtus est, quia ipsa est de si finis praecepti. Merita dicta est fortis lie-,, ut mors; sive quia nemo eam vincit, sicut ,, mortem; sive quia in hac vita usque ad
D mortem est mensura charitatis, se ut Doa,, minus ait: Majorem hac charitatem ne-,, mo habet, quam, ut animam suam ponat, , pro amicis suis et sive potius; quia , sicut ,, mors animam avellit 1 sensibus carnis, fieta charitas , concupiscentiis carnalibus. ,, Istud etiam lector sapiens animadvertat , ex hac assumpta Augustini sententia, Se ad condemnati dogmatis defensionem adhibita , palam fieri, quid adversarii nomino charitatis intelligant, non qualemcumque scilicet amorem Dei benevolum . sed iustificantem; sive charitatem , quae fit de eor e puro, de conscientia bona , quae sit magna, ct vera tartus , quae sit sinit praecepti, quae merito dicta es fortis sicut mors , quia nemo eam vincit Oc. Si ea sola , ut contendunt
adversarii, Deum honorat, si ea sola Deus colitur, o Superit Quam arctis limitibus cultus Dei rcstringitur i Q assim exiguus est
piorum actuum numerus t Tam horridum dogma hactenus Ecclesia ignoravit, nisi ut in novatoribus condemnaret, quale est istud Baji r 6. Non est vera legis obedientia , quae t 8 charitate. Similis ei, qualis a me data est, interpretatio convenit textui, qui allegatur ex epistola I 86. alias Io6. num. T. Sola charitas bene operatur. Accipe sententiam in te
gram , & a Collatoris perfidia liberatam et Si
397쪽
so Constitutio UNic ENirus propugnata ps s
quis autem dixerit , quod gratiam bene operandi Aes mereatur , negare non possumus; imo vero gratissime confitemur . Hanc enim dem voltimus habeant, qua impetrent chariatatem, qua sola UERE' bene operatur . Quam Aue ustinus sui temporis haereticis, nos etiam aevi nostri erroribus pcroptamus, ut hane fidem habeant, qua impetrent charitatem, quae sola vere bene operatur. Et si enim
Quesnelliani in haereticos, atque adeo in seipsos nimium severi, omne eis gratiae auxilium, omne opus bonum denegent; Catholici tamen Scripturarum , Patrum , pontificum definitionibus edocti. neutrum haereticis prorsus subtrahunt; sed vere , seu perfecte bonum, quale solum est, quod meriti capax ad aeternam valeat perducere salutem . Haec , ut veri boni apud Augustinum,& caeteros passim Scriptores mysticos appellatio familiaris est , sic quoque passim
apud eosdem veri bene operari est agere se, ut gratiam mereatur , atque beatitudinem; quod non impedit, quin aliae quoque dentur actiones bonae , ordinis inferioris, etiam per auxilium gratiae, quos Dei clementia subinde essicit in peccatoribus tum haereticis, tum orthodoxis . Quem Sanctissimi Doctoris sensum no perciperemus, advcrsarius corrupte ejus textum retulit, rescindendo non solum adverbium ver8, sed totam etiam praecedentem periodum et Hanc enim sidem volumus habeant, qua impetrent charitatem , quaque totum evertitur novaturientium systema .
Si enim Augustinus Pelagianis haeretiis eis hane fidem ut habeant, inculcet, qua
impetrent charitatem, igitur prima gratia, quam eis Deus concesserit, non fuit peceatorum remisso, ut asserit art. a S.; Quia eschar tatem impetrans juxta omnes Catholicos contra Pelagium , necessario est ex gratia, imo per articulum tet. Fides es prima gratia , e, foret omnium aliarum .
Praeterea si in Augustini hypothesi fides
impetret charitatem , quae non fuisse supponitur, antequam impetraretur, evidens est,
fidem illam charitati praeviam, fuisse bonam , & hominem credendo bene opera tum, licet non vere, seu perfecto bene, quod
iuxta phrasim, & sensum Augustini soli competit charitati . Denique, si fides nondum imbuta charitate eam impetret, necesse est, fide illa Deum honorari, & non sola charitate; unde ex ipsa, quae nobis corruptissime objecta est, Augustini sententia, convincitur falsitatis articulus asserens, quod sola charitas Deum
Manifestius quoque corruunt non pauci detestabiles articuli praecedentes et videlicet q*. M Non sunt nisi duo amores , undeta volitiones , &actiones omnes nostrae na-,, scuntur; amor Dei, qui omnia agit pro-,, pter Deum , quemque Deus remunera in tur; & amor, quo nos ipsos, ac mundum
se diligimus, qui quod ad Deum referen-,, dum est, non refert, & propter hoc ipsum H fit malus. s. Amore Dei in corde pec-H catorum non amplius regnante, necesse
H est, ut in eo carnalis regnet cupidi- , , tas, omnesque actiones ejus corrumpat. - 6. Cupiditas, aut charitas usum senis, , suum bonum, vel malum faciunt. obe
si dientia legis profluere debet ex fonte, &,, hic fons est charitas i quando Dei amor si est illius principium interius, & Dei glo-- ria ejus finis, tunc purum est, quod a H paret exterius ; alioquin non est, nisi hy-- pocrisis, aut falsa justitia. s. Ut nullum ,, peccatum est sine amore nostri, ita nul-,, tum est opus bonum sine amore Dei.,, So. Frustra clamamus ad Deum, Pate e
mi, si spiritus charitatis non est ille , qui
si clamat. y I. Fides iustificat, quando opc,, ratur; sed ipsa non operatur, nisi per ch is ritatem. ia. omnia alia silutis inedia ,, continentur in fide tamquam in suo ger-
mine , & semine . sed haec fides non est ,, absque amore , & fiducia. 3 3. Solach si ritas Christiano modo facit cactiones, , christianas per relationem ad Deum , &ri Jesum Christum .,, 3 .Sin charitas e Fua
Deo sequitur , eam solam Deus iudit . Ac deis nique praesens. 3 6. Quod sola char. tas Deiam
Si enim charitas, quae nondum adchimpetrari valeat per im, licut ex Doctore Maximo discimus, patet, non sola cliarit r- te Deum ab homine honorari; sed etiam fide r hanc quoque Deo loqui, & ab ejus clementia exaudiri; hac fide, dum gratia charitatis petitur, actionem esse Christianam,& Christiano modo exercitam ; patet denique , fidem utilem , ad obtinendam media charitate justitiam , posse esse ante charitatem , antequam scilicet eam petendo impe
Ex eodem Augustini principio clarissime sequitur, neque fide in semper justificare, neque operari semper per charitatem; quando nempe per fidem charitas postulatur; quia haec uti precibus, ita &fide posterior est. Sic etiam non frustra clamamus, Pater mi , dum spiritus charitatis , qui nondum obtigit, fidei, & conceptis ex ea precibus conceditur. Si autem fides , etiam amori
398쪽
omori praevia non esset bona, ipsam amoris pratiam non obtineret, ut, Augustino teste irrefragabili,Fides impetrat charitatem. Dum haeretici errorem abdicantes ad fidem redeunt, & Ecclesiam; quae legis obedientia, etsi ex charitate non prossuens, non est tamen hypocrisis , alias charitatem minimo impetratura . Ad fidem rediens , si eam ore, di vcripto profiteatur, hunc usum sensuum neque charitas bonum facit, quae supponitur nondum impetrata, neque tamen Eundem sensuum usum cupiditas sempedi essicit malum , alioqui fides , dc ejus externa confessio numquam foret impetrandae cha ritati idonea. Denique necesse non est , amore in peccatorum cordibus non amplius regnante, absolutum adeo tenere cupiditatem imperium, ut inducatur actionibus omnibus corruptio e neque ex fonte nascitur virulento, aut vitium contrahit omnis volitio,& actio, quae non profluit ex amore Dei omnia agente propter Deum , quemque Deus remuneis ratur. Si enim omni fidei, charitatem pra eunti , maculam aspergeret cupiditas, aut aliunde oriretur vitium , fieri non posset, ut charitatis gratiam ea fides obtineret, & non potius accersendo sibi supplicio , quam impetrandae majori gratiae accommodata censeretur . Quapropter adversarios, nisi quibus intellectum obcaecaverit pertinacia ,
procul dubio jam piget objectionis suae tam improvidae, qua se coiistringi ineluctabiliter conspicantur; sed non credidere detegendam fallaciam , dum Augustini sentemtiam proposuere tam callide mutilatam.s Figurata locutio Augustini est epistola I T. alias v6. num. I . Charitas sola non peccat: ubi ponitur contentum pro continente, charitas pro eo, qui charitate no
habet. Perspicuus hic redditur S. Doctoris sensus, si non nimis mutila , ut ab adversariis refertur; sed utcumque integra attendatur locutio, ut hic sequitur: Illud, quod scriptum est , qui natus est ex Deo , non peccat i. Joannis p. vers. v. secundum ipsam charitatem dictum es, quae sola non peccat: ubi patet, Augustini sententiam accipiendam , veluti conformem lacro textui Ioannis, ubi directo agitur de homino, qui natus est ex Deo , indirecto autem de ipsa charitate, qua homo ex Deo natus est. Impia autem Augustinianae locutionis, atque adeo ipsius Ap stolici textus ab adversariis conficta est interpretatio, quasi omnis fides, spes, religio, omnis misericordia, & quaelibet alia virtus, si a charitate praescinditur, peccatum sit, sive peccatum committat.
Sensus itaque verus, & Catholicus tum Hipponensis Antistitis, tum S. Joannis est, quod, qui per charitatem ex Deo natus est, non peccet, salthm graviter, seu lethisero, quae solius charitatis , non alterius virtutis inferioris praerogativa est cum fide enima& spe infusis, eum virtutum moralium acquisitis haebitibus consistere in eodem homia ne peccatum , agnoscunt omnes Theologi, si novaturientes exceperis, Bajana fuligine afflatos, qui nihil boni operis, vel immunis 1 vitio reputant sino charitate. Quid igitur talibus contra nos argumentis proficiunt adversarii, nisi ut animi sui venenum semper amplius prodant, & damnatorum dogmatum sensum magis, quam prae se alias Ibla ferrent, Catholicis execrabilem. Ex talibus enim objectionibus certiores reddimur, in proscripto articulo nomine charita tis intelligi ab ejus authore, & eiusdem defensoribus non aliam , quam justificantem, qua homo vatus es ex Deo, & quae nullum secum patitur peccatum, saltem mortife
t Quod autem in Propositione dicitur eb ritas sola Deum honorat, ita accipi cupiunt, ut sola charitas Deo honorem non austrat, juxta illud suum sola charitas non peccat. Uerebantur scilicet, nE si talia non ingererent, non satis pestiferum appareret illudfla eharitas Deum honorat; nunc autem congruere volunt etiam pluribus ante damnatis errois
ribus , quales sunt Bajani decimus sextust ,, Non est vera legis obedientia, quae fie,, sine charitate. 38. Omnis amor creaturae,, rationalis aut vitiosa est cupiditas, quari mundus diligitur,quae Ioanne prohibe-,, tur ; aut laudabilis illa charitas , qua per ,, Spiritum Sanctum in corde diffusa Deus M amatur. Fi. Omne, quod agit peccator, A vel servus peccati, peccatum est. o. In ,, omnibus suis actibus peccator servit d ,, minanti cupiditati is nisi dum charitate justi fieante convertitur. Eadem adversariorum obiectio stabiliterrores novem intersi. ab Alexandro VIII. proscriptos , nempe septimum cum octo illic sequentibus. Ita permittit Divina pro vim dentia, ut haeretici, quando locutionibus subdolis, & erroris venenam pietatis larva occultantibus, pessumdare moliuntur simplicium fidem, ab Ecclesia condemnati dissimulare nequeant impietatem , quin illa in eorum vindiciis subinde taras prosiliat apertius, dum magis fuerat tenebris invol
Percipis hie itaque, Lector , sensum Quesnelliani vindicis, &sociorum. Augu- Bbb a stinia
399쪽
s 8 Constitutio Unio ENirus propugnata sy
stinianum superius dedi; Thomistarum etiam Ioanni Apostolo, & Augustino consonum accipe ex Angelici in Ioannem
Commentario: is Qui natus est ex Deo, pecta catum non facit, scilicet mortale , quod se est contrarium generationi spirituali; &si intelligendum est cum reduplicatione, M in quantum scilicet ex Deo natus est. UeIta intelligendum est conjunctim, quamdiuis natus, id est, nativitatis gratiam custodit, M peccatum, inquam, non faeit, scilicet D mortale. Uel loquitur de eo, qui natus se est ex Deo non solum per praesentem ju- si stitiam . sed & per praedestinationem aeternam: & talis peccatum non facit fi- naliter, quia tale peccatum repugnatis praedestinationi. ,, Nihil in toto hoc Commentario est, neque alibi apud Angelicum , quod faveat novitati.6 Denique ex Augustino objicitur epistola 26 T. num. 23. Ut generaliter, brevitemque complect ir , quam de virtute habeam notionem , quod ad rect/ vivensim attinet; vim
tus es charitas , qua id, quod diligendum es, diligitur. Si veritatem diligerent adversarii potius , quam novitatem, non studio conquirerent affundendas Iuci tenebras, neque ut charitatis theologicae, & inter virtutes theologicas Principis stabilirent in omnibus honis actibus necessitate; sed se converterent ad eas Augustini sententias, in quibus certissime sciunt, S. Antistitem charitatis vocabulum significatione amplissima accepisse, ut lib. 8. de Trinitate cap. Io. Ruid es dilectio, vel charitas , quam tantopere Scriptima Divina Iaudat, O praedicat, quam amor boni e Amor scilicet, Divina auxiliante gratia, elicitus . Cujus explicationis clarissimum in Augustino exemplum est, lib. I. de gratia Christi cap. a i. & a Postquam enim S. Doctor priore loco dixerat : riuasi vero alium; bona voluntas,
quam charitat, cap. 2 . hujus bonae voluntatis exemplum statuit in A ssuero,quando, deis liquium patiente Estliere,convertit Deus,&transtulit indignationem ejus in lenitatem: Et paulo post : Legant ergo, inquit, Sinte ligoni ( Pelagius &Coelestius i intueantur, atque fateantur , non lege , atque doctrina in anteforinsecur a sed interna, atque occulis; mirabili, ae inessabili potestate operari Deumiae cordiatis hominum non solium verar revel elones 'i sed bonas etiam voluntates. Habemus
hie in Principe infideli conversam a Deo potestate mirabili, & ineffabili suae gratiae, indignationem in lenitatem et se iniquitatis propositum in voluntatem bonam. Quae bona voluntas , inquit Augustinus , quasi vero aliud sit, quam charitas. Nonnδ igitur ridiculi forent adversarii, si in hoc infideli Principe voluntatem bonam, seu charstatem pro virtute theologica, vel ejus actu apud Augustinum acciperent e Sic & in objecta vim iugis definitione charitas intelligenda est bona voluntas, vel bona voluntatis inclinatio, qua id, quod diligendum est, diligitur . Denique quod solum prosternendo Quesnelli articulo sufficere debuit, inter plura Augustini testimonia, quae attuli cap. I. , unicum hic ad infringendam amplius adversariorum pervicaciam repetere juvat in Psalm. I v. Audi is modo Apostolum Ioae-nem et Timor non es in charitate ; Iedperfecta
charitas foras mittit timorem ; quia timor tormentum habet, hoc es, vinculum ferreum: Et tamen nisi Tinoxa incipiat homo Druis co-LERE , non perveniet ad amorem , initium Sapientia timor Domini . Incipit ergo a vinculis ferreis, sinitur ad torquem auream; dictum es enim de Sapientiar Et torquem auream
circa tuam cervicem . Non tibi imponeret toris
quem auream, ni primum in compedibus femreis te alligasset. Sed eae si a timore , consummaris a Sapientia. Si, ut Augustinus a serit, homo Deum incipiat colere timore, ant quam perveniat ad amorem, neque ad eum perventurus sit, nisi prius a timore coeperit, evidens est,juxta Doctorem maximum, non
sola charitate Deum honorari; sed etiam timore, & quidem charitati praevio et imo neque honorem , qui a charitate profluit, Deo obventurum, nisi timor honorificus precessisset . et Ne minimum quidem difficultatis continet illud Gregorii ex homil. et s. ito Euangelia num. I. si idquid praecipitur, iusta cnritate solidaiars ut enim multi arboris rami ex una radice prodeunt, sic multa virtuteI ex lina charitate generantur . Ner
habet aligata inriditatis ramus boni operis ,si non manet in radice charitatis . Recte dicitur omne praeceptum in sola charitate soli
dari; quia qui diligit, implet quod praeci
pitur. Praeclarum texit charitatis elogium Apostolus I. Cor. II. Cbaritas patiens eΠ, benigna era , . . . omnia fusseri, omnia credit , omnia serat , omnia sinet. Qui autem Deum, & proximum non diligit, facile vae illat in particularium observatione mandatorum, & agitatus turbine tentationum dejicitur. Uerissimum quoque apud omnes est, non habere aliquid viriditatis ramum boni operis; si in radice non manserit charitatis; indubitatum enim theologis, imo omnibus christiana doctrina utcumque instructis
400쪽
ctis fidelibus est, omnia bona opera mortua esse , ubi charitas , quae anime uita est , seu status gratiae defecerit. Nihil igitur viriditatis, nihil meriti; quia nihil vitae eontinet ramus boni operis i si non manserit in radice, seu habitu charitatis. Hac autem radice supposita, etiam caeterarum actus virtutum capaces meriti esse possunt, & renumerationem accipere . Deum denique illis honorari, nemo hactenus praeter Lutherum, &similes haereticos, inficiatus est. Quare non immerito nos ad bona opera coelestium praemiorum illecebrit excitamus juxta ipsius S. Gregorii monitum horn. I s. in Evangelia Reniat, ut ea quit ille est, se ad supernam patriam tendat, , nequaquam se a vitiis pro mundi hujus hone ate eomineat. Rursus ii lib. I. Regum cap. i a. Dei cultum commendans, cui, inquit, in veritate servimus, qua do ejus precepta pro sola superna retributione perscimur . 8 Molem, credo, addere, non pon dias objectionibus suis voluere Hexapta oratione Dominicae infra octavam SS. Sacramenti, & duobus textibus libelli de Imiatatione Christi; quid euim favens damnato dogmati exhibet haec oratio: Sancti nominis tui , Domine, timorem pariter, edi amorem fac MI habere perpetuum; quia numquam tuu g hernatione desiluis, ptios in soliditate tuae dii Nionis inclituis e mirabili profecto intelli ctus acumine necesse est polleant adversarii, quando in oratione ista conspiciunt hanc eiselli sententiam e Deus non remunerat nisi charitatem ; quoetiam charitas sola Deum honorat. Ego vero inde oppositum colligo i frustra enim Ecclesia amori jungeret timorem; si neque ad Dei honorem, neque ad nostram retributionem tinior aliquid con
y Denique se ivola est objectio ex Th
inae aΚempis lib. I cap. I s. Sine charitate opus externum nihil prodest i quidquid autem ex charitate agitur , qua ditumcumque etiam
parvium sit, di despectum , totum e eitur' ctuosum; Huidem magis Deus pensi ex quanto quis agat, quam opus quod facit. Lib. a. cap.I. Pen/ totum perditum invenier, quidquid extra Iesum in hominibus posueris . iterum hie miranda occurrit Quesnellianorum perspicacitas, qui damnati articuli hic defensionem reperiunt. In gallico propen/ totum, exprimunt totum absolute, rescisso adverbin, quo restringitur: quae truncatio, etsi falsitatem non inferat sententiae aut horis ; ossicium tamen non implet interis pretis . Quid autem ad ostendendum, quod
Deus non remuneret , nisi charitatem, quod sola ebaritas Deum honoret, essicere potest illud viri pii testimonium de inutilitate operum, quae propter homines fiunt, in quibus posita fiducia solet fallere sapientes h jus seculi. Si autem quidquid ex charitate agitur, quantumcumque etiam parvum sit, aut despectum, fiat fructuosum, non igitur sola charitas remunerationem accipit, non sola honorat Deum i sed etiam quidquid fidei, spei, religionis, misericordiae, castitatis, & cujuscumque alterius virtutis, seu boni operis ex gratia est, salthm ubi dilectionis motivum accesserit, redditur fructuosum homini, Deoque honorificum ; ad cujus cultum noscitur pertinere.
do ei deest spes: & non ostspes in Deo, ubi non est amor Dei. Ob ero. ADOL
CAPUT I. Duplex propositionis error prosternitur
r Eminas iterum partes Proposi-N -- tio complectitur 3 neutram a temeritate, & errore vindicandam, sive eam in maximh proprio, & obvio, sive in authoris sensu cum aliarum eo sphctantium enuntiationum circumstantiis acceperis . Ad primam partem quod attinet, a veritate catholica alienum est, totum
deesse peccatori, quando ei deest spes; non enim, hac subsidente, necesse est illico collabatur, ac pereat fides, docente nos Tridentino Concilio sessio. cap. . In Djus eatione cum rem one peccatorum , hac omnia simul infusa accipit homo per Iesum Chriclum, cui inseritur, Mem, spem, O chariatatem . Nam sides, ni ad eam spes accedat, ct charitar, isque unit perfect/ eum christo,
neque corporis ejus vivum membrum e eis r
Quae satis indicant, fidem , spem, & charitatem ab invicem distingui, & priorem posse 1 posterioribus separari, cum dicitur ei,