장음표시 사용
461쪽
iis . De hoc igitur, inquit , tota Controversia est hunc enim Lutherus damnabat, ut qui faceret homines hypocritas, ct magis peccatore quem sequitur Quesnellus , addens, timorem hunc, & ortam ex eo solo poenitentiam, quo magis violenta est , eo magis ducer ad desperationem. Cardinalis autem ait:
H Et hunc eundem (timorem ) Tridentina
,, Synodus sessi i . cap. q. bonum , atquOH utilem esse, & a Deo excitari docet et quarta sententia probatur primo ex verbis illis Davidis Psalmo Iio. , & Salomonis Pro-,, verb. 2. Initiumsapientiae timor Domini, &M Eccli. cap. I. Timor Domini expellit pee-M catum ; nam qui sine timore es , non poterit M iuia cari . Et cap. 23. Timor Domini inicis tium dilectionis ejus. Haec dicuntur de ti-,, more, qui est in peccatoribus, & qui di-,, lectionem praecedit; in peccatoribus auri tem , & ante dilectionem timor filialisse esse non potest, sed tantum servilis. Item Isaiae et f.secundum versionem Septuagin-,, ta , A timore tuo concepimus, O peperimus, , Spiritum salutis . ,, Illud etiam Domini Matth. Io. Timetem eum, qui potes O corpus , O animam per- dere in gebennam , etiamsi ad iustos perti-- neat, qui timore isto iuvantur, ne pec- , , cent ; tamen dubitari non potest, quin ita etiam ad injustos referri debeat, qui ti-,, more eodem juvantur, ut ad poeniten-- tiam veniant .
,, Praeterea Scripturae passim terrorem M incutiunt peccatoribus, nec sane ad ,, alium finem , nisi ut titnorein concipiant, si & ex eo timore poenitentiam meditentur.
,, Deut. 3 a. fgnis succensus est in furore meo, ,, ct ardebit usque ad inferni novist a. Psal-,, ino T. Nise conve fueritis , gladiumsuum
M vibrabit, arcum suum tetendit, o paravitta illam: ct in eo paravit vasa mortit ,sagi M lassas ardentibus effecit. Isaiae 33. aeui, H poterit habitare de vobis cum igne devoranista te / aeuis habitabit ex vobis cum ardoribus D sempiternis Ionas cap. 3.illa comminatio-,, ne Ninivitas convertit: Adhuc quadragimis ta dies , O Ninive subvertetur. Matth. 3. Ioannes Baptista ex timore poenae ad poeta nitentiam homines adducere satagebati,, Genimina viperarum quis vobis demonstras, vitfugere a ventura ira Et rursus i --M nis arbor, quae non scit fructum bonum, emis eidetur, O in ignem mittetur. Et Christus is ipse Matth. s. II. et , & as. Marci s. Lu-- car ra. & alibi nepissim E ignem gehennae,
,, stridorem dentium, tenebras exteriores,s, vermem non morientem, & flammas in-,, extinguibiles minabatur.
,, Denique eaedem Scripturae timorermis istum a Deo inspirari tam aperto docent, , , ut nimis magna temeritas videri debeat, ,, si quis eum adhuc damnare voluerit. Roab, man. 8. Non accepistis siritum servituti H iterum in timore i sed accepistisspiritum. , , adoptionis Fliorum: ex quo Ioco Beatus,, Paulus docet in Testamento veteri da. si tum a Deo spiritum servitutis , quo tis, meretur, quemadmodum in Testamento,, novo dedit spiritum adoptionis , quo du,, ligeretur. ,, Hactenus BellarminuT. Accedat S. Salesius lib. I t. de amore Dei cap. 18.
Etsi Chrsus Salvator venerit, ut ad Tret bis legem amoris, non intermisit tamen inculcare legem timoris . Cap. I S. aeuantum ad tis mores Arvorum, O mercenariorum , monstr cedunt equidem ab amore i fed ordinaria pr
cedunt ipsum amorem , ut sint ipsi instar pr
dromorum ... Divina bonitas volent inania ma humana collocare magnam virtutiam diaversitatem, ac tandem eam exornaresacrosvo
amore , utitur acti timoris servilis , O merceis narii, qua ordinarie omnium primo no ra coris a punguntur .
Quomodo autem , ut nos Tridentino Synodus, ut Patres , & Sancti omnes ex sacris literis docent, initium conversionis in peccatoribus fieret a timore , qui ex perennium suppliciorum fide nascitur, si timor
iste , & orta ex eo solo poenitentia ad dem rationem duceret, & interitum e Apage petaniciosissimam novitatem , quae specioso obtentu commendandi peccatoribus poenitentiam perfectam, ei aditum obstruit, rejiciendo , damnando communem divinae proinvidentiae ordinem; impediendo dispositiones, sine quibus passim charitas, & perfecta poenitentia non succedit.s Non hie discutio, an aeterni supplicii timor solam possit cohibere manum ab
Externo opereian etiam animum a desiderio,
cujus indagatio ad sequentem proprie pertinet articulum ; nam , etsi Quc ello concederem , & Luthero, non posse timore animum cohiberi, non inde conficeret uterque, quod intendit, timorem illum poenae recte apprehensae, esse perversitatis originem ,
quia impedire saltem opus externum illicitum, minimo vituperio; sed laude dignum
est. Si autem timor iste non refraenet etiam
peccandi desiderium , si liceret impune , id nullam ipsi timori culpam tribuit; sed malitiae peccatoris in voluptates prohibitas niamium se inclinantis. Istud pridem contra Lutherum observavit Iaudatus saepius vel ab adversariis BeI-larminus lib. a. de poenitentia cap. 18. dicens
462쪽
88. Pars II. Proposi LX. Cap. IV. 88s
cens G Sciendum, est praeterea, duos quasi commentarius. H Desperatio Cain extripli- gradus distingui posse in timore servili. - ci consideratione surrexit; ex considera- , , Primus est, quando impedit opus pecca- ,, tione culpae irremissibilis, & gravis: undeo ti externum ; sed non voluntatem et & hic H dixit: Major es iniquitas mea,qucim ut ve-,, timor est bonus , & bonae rei causa; quia ,, niam mereare quasi dicate omne meritum H bonum est, impediri opus externum; sed M indulgentiat, vel omnem dulcedinem D quia conjunctus est cum mala voluntat , M parcentis,uel condonantis misericordiam H non gignit contritionem, neque attritio- - transcendit culpa mea. Quod quidem si , , nem. Secundus est, quando non solum M credidit simpliciter; non solum fuit d M opus externum peccati, sed etiam volum M speratio, sed etiam infidelitatis error . Si,, talem peccandi coerceti saepe enim ho- - tamen passio natus dixit , tunc solum fuit mines; etiamsi nondum toto corde Deum H desperatio, quae est voluntatis passio.,, diligant, tamen ex consideratis malis ec M Secunda causa desperationis Cain est fectibus peeeati, & suppliciis aeternis, ad se ex consideratione justitiae inflexibilis: un- , , quae ipsos perducit, simpliciter odiutria D de sequitur, tace ejicis me. Unde iam aesti ,, contra peccatum concipiunt, & serio ab- M mabat, se sententialiter damnatum. &,, jiciunt peccandi voluntatem. Et hie ti-,, mor est meliore neque ex eo ullo modos, crescit peccandi voluntas e & de eo lo-,, quuntur Theologi, cum dicunt attritio-M HEm ex timore conceptam ,dispositionem, , esse ad justificationem, & Sacramento M alcedente revera iustificare , ut perspi-,, cuum est ex Concilio Tridentino sessi et . ,, cap. q. ubi legimus attritionem dispone-,, re a1justificationem, si voluntatem pec-M Candi excludat . ,, De quo accuratius
tractandi occurret occasio ubi de Proposi
Disso itur. argumentum desumptum
ex Scriptura .r Rivola quidem sunt, quae pro dog-mri male tam exotico ab adversariis a- adferuntur; praeterire tamen ea si-lcntio nobis non licet, nE taciturnitas nostra animos addat novatoribus, qui veluti invictum simplicibus persuaderent, quidquid Inobis foret sind responsione contemptum. Ex scripturis unicus ab Hexaptis delectus est Iocus Genesis cap. . ubi dixti Cain
ad Dominum, major es iniquitas mea, quam ut veniam merear. Ecce ejicis me hodie a facie terrae , ct a facie tua abscondar , O ero vagur profugus in terra. Omnis igitur, qui invenerit me, intersciet me. Sed cui hactenus interis preti in mentem venit Cainae desperationi causam assingere suppliciorum apud inferos a Deo instigendorum formidinem poenitentiam desperantem Caino peperit, non formido poenae; sed judicium erroneum, vel hae reticum de defectu misericordiae in Deo , &temerari a,atque obstinata persuasio de aeterisna sua reprobatione . Audiatur Angelici Conclitatio Theol. propugn. Tom. II.
M aspectu , & respectu divino indignum i ex is quo sequitur desperatio et quia nullus po-,, test veniam consequi, nisi primum super
D eum ferantur oculi Dei condescendentis, ,, & ad se peccatorem reducentis , & suis
A dulcissimis oculis , & sua gratia ad suam
is misericordiam advocantis. Ista omnia exta cludit Cain: Ecce ejicis me &c.
si Tertia ratio desperationis est poenari jam inflicta, & miseriae praesentis, & ignori miniosae, & incertae mortis ; omnix enim , ,, qui invenerit me fra det me. Quaeritur qua- re hoc timebat Dicendum, quod lex na-M turalis ei dicebat, quod per quae quis,, peccat, per ea etiam torquetur ... qui-M dam ajunt, quod ipse Cain habuit, & trem morem corporis, & agitationem mentis is furiosae . . . vel hoe dixit ex desiderio sieri ut desperatus, ita quod exponatur oce se det me, id est, ore dat me et & hoc secun- , , dum glossam interlinearem, ut compen-- dio mortis praesentes cruciatus evaderet.,, Dixitque ei Dominus, Nequaquam ita
,, set. Hic subjungitur misericordia aliquid
,, relevans de poenae & ponit tria per ordi-M nem, quae debent relevare desperantem M propter mortis timorem; scilicet promi , , sionem longioris vitae; secundo punitio-,, nem interfectoris r tertio signum datum si ad evasionem interfectionis. Non ita cito is morieris , sicut credis ; Deus enim per ,, suam misericordiam peccatores expectat ,, ad veniam, vel poenitentiam. Unde ipsum ,, Cain non tam cito voluit mori, ut hieri tempus haberet poenitendit Sed omnis, is qui occiderit Cain, septuplum punietur, id , , est, non ita te rejicio a cura mea,quin gra-- vissime puniam cum , qui te occiderit au-,, thoritate sua. et Copiosh haec ex Angelici commentario referre placuit, ut lector videat, nihil
esse in hae Caini historia, quod damnato pa-
463쪽
88 6 Constitutio UNIGENirus propugnata 88
trocinetur errori; quas aeterni supplicii timor , de orta ex eo poenitentia, fuerit Iudae causa desperandi, vel, ut hic applicatio fit, Caino . Iuxta Angelicum enim vel non fuit simplex desperatio in Caino; sed etiam inflidelitatis error, si credidit quod verba tonant et Maior e II iniquitas mea, quam ut v niam merear; quasi dicat, ut explicat S. Thomas, omne meritum indulgentiae , mel omnem dulcedinem parcentis , vel condonantis miseria eordiam transcendit culpa mea ; nam etsi culpa Caini secundum se non mereretur veniam , ut tamen subjacebat divinae elementiae, quae infinita est, & reliqua Dei opera transcendit, inferebatur ei gravis injuria, si credebatur ab iniquitate superari, & nolle ullatenus ejus conversonem, de salutem. Posterior est error Calvini, Ian senii,& Quecnelli, iuxta quos nullius salutem Deus voluit in statu saltem naturae lapsae , nisi quem re ipsa salvaverit. Prop. I a. riuando Deus
vult fasiare animam , quocumque tempore,
quocumque loco essectus indubitabilis sequitur
s Si vero Cain non ita senserit in intellectu, sed ea solum passone voluntatis protulerit, tunc simplex habetur desperatio. Denique quaecumque attendatur assumpta a Caino velut desperationis ratio, nulla est, unde merito colligas, hanc timori damnationis aeternae , & nascenti ex illo poenitentiae inesse vim , ut inducere hominem natu sit ad desperandum. Nihil rationis istiusmodi obtentu magis fatuum est, nihil indito naturae lumini magis contrarium; quam quod gravis metus mali gravissimi natus quam maxime sit inducere ad mali istius prosecutionem, vel ad faciendum aliquid , unde videas , idem malum necessario obventurum . Quis non dementiae arguat eum,qui dixerit, nihil adeo idoneum esse, ut intellectum hominis moveat ad dissentiendum conclusioni, quam patentissimam ejus cum antecedentibus connexionem e Similis apparet stultitia in assertione Quesnelli: Si solussupplicii timo
animat paenitentiam, quo haec es magis violenta , eo magis ducit ad desperationemr ita scilicet voluntas eo magis impellitur ad prosequendum desiderio supplicium, quo gravior
ejus metus est, & horror ; desperans enim supponitur novisse, supplicium, quod tantopere aversatur, desperationis crimine certissimo incurrendum. Neque in Evangelio Matthaei cap. T. v. s. de Iuda, unde a Quem ello accepta occasio erroris, quidpiani est, quod ei subsidio sit , ut iterum videbitur in commentario Aquinatis si Paenitentia ductus retulit dic. non fuit vera poenitentia , habuit tamen
M aliquid poenitentiae ; quia poenitentia de-- bet esse media inter spem , & timorem . H Iudas autem timorem, & dolorem quiri dem habuit; quia de peccato praeteritori doluit; sed spem non habuit. Et talis estri poenitentia impiorum Sap. s. Poenitentiam,s agenter , O pra angustia spiritus gementes. M Et quare ductus poenitentia e Notandum, , quod dicit Origenes, quod aliquandoacari cidit, quod diabolus impellit hominem M ad peccandum, aliquando homo; sed alias, ter, & aliter ; quia homo ut Iibidinemri compleat; diabolus, ut perdat et Ie, si diari bolus immisit, non habuit (Iudas ex,, creatione, & ideo poenitere potviit . . .,, Dicit ergo, quod hoc, quod despetravit, ,, non fuit nisi quia negligens fuit. In hocs, autem quod dicit , traden sanguin emiuisse stum, etsi bene, non complete tamen;quia ,, potest retorqueri ad hominem justum .,, Unde dicit Hieronymus , quod si rectam ,, fidem habuisset, non desperasset: debuit, , enim dicere, tradens Deum: in hoc ergo se quod dixit, tradens sanguinem juclum, miam noravit eius potestatem, & ostendit, se,, non habere rectam fidem . ,, Ilaeie in defectum fidei, non in timorem supplicii, aut ortam inde poenitentiam causa desperationis conjicitur tam ab Hieronymo, qu in a Sancto Thoma . Solus Quesnellus, qui ex
omni Scripturarum oraculo praeconceptae
novitatis suae solet fabricare Mercurium, ex illo Matthaei capite novit elicere hunc novi symboli Articulum, omni sano iudicio , de naturae lumini, ut ostendi, contraerium: Si soluae supplicii timor animat paenitentiam, quo haec magis taesenta est, eo magis ducit ad desperationem .
CAPUT TGregorius magnus ab Adυersariis allet tus , illis minime faetet .
r c Anctus Gregorius lib. r. moralium
cap. I 8. alludens ad Holocaustum
y Iobi pro singulis filiis alte ,, Holose caustum per singulos filios offerimus , , , cuin pro unaquaque virtute Domino ho-,, stiam precis immolamus; ne sapientiae le-,, vet; ne intellectus, dum subtilitere utrit, M aberret; no consilium,dum se multiplicat, , , confundat; nh fortitudo, dum fiduciam, , praebet, praecipitet; ne scientia, dum no-,, vit ,& non diligit, in fiet; no pietas, dumis se extra rectitudinem inclinat , into
464쪽
,, queat; ne timor, dum plus justo trepidat, si in desperationis foveam mergate,, cujus sententiae relatio Gallica in Hexaptis non , uno laborat vitio: Timori illic additur judiaciorum Dei; praetermittitur autem quidquid est de consilio, de fortitudine, scientia ietate, ne nimium aperto pateat , de mens Sancti Pontificis, & iniquitas objectionis. Quis enim generatim dixerit, consilium, quo frequentius , eo esse deterius e Quo major est fortitudo , eo esse nocentiorem e Quo amplior pietas est , eo peccare ipsam gravius Et tamen verissima est Gregorii, ac saluberrima enuntiatio , orandum esse Deum, ut inmemoratis ab eo exercitiis modus teneatur,
quem Deus,de prudentia praecipit: nam alias rei optimae abusus esse poterit, de excessus noxius et unde S. Thomas, prudentia, inquit,
em directitia omnium virtutum moralium . Parte 3. quaest. 8.art. 3. ad q. Nulla virtuI m
ratiae potes esse sin/ prudentia t. t. quaest. T.
x De timore quaerit Angelicus a. a.
quaest. Ia s. art. I. utrum sit peccatum. De quo
sie resolvit . ,, Respondeo dicendum, quod ,, aliquid dicitur esse peccatum in actibus,, humanis propter inordinationem e nanoM bonum actus humani in ordine quo-,, dam consistit , ut ex supradictis patet D c quaest. Ios. art. 2. , & quaest. I I . art. I. ,, Est autem hic debitus ordo , ut appetitus,, regimini rationis subdatur et ratio autem
is dictat, aliqua esse refugienda , & aliquata esse prosequenda: de inter fugienda,quae-- dam dictat esse magis fugienda , quam i alia... Quando ergo appetitus fugit ea, se quae ratio dictat esse sustinenda . nh desita stat ab aliis , quae magis prosequi debet,
se timor inordinatus est, Ac habet rationem M peccati . Quando autem appetitus timen-- do refugit id , quod est secundum ratio-- nem fugiendum , tune appetitus non estri in ordinatus, nec peccatum. Quaest. 26. art. a. in resoIutione. M For- titudo est circa timores , dc audacias; , , Omnis autem virtus moralis ponit mo-
dum rationis in materia, circa quam est . A Unde ad fortitudinem pertinet timor m si deratus secundum rationem; ut scilicet ,, homo timeat, quod oportet, de quando oportet, de similiter de aliis i hie autem ,, modus rationis corrumpi potest, sicut perta excessuir, ita de per defectum. Unde sicut ,, timiditas opponitur fortitudini per e cessum, in quantum scilicet homo timet, H quod non oportet, vel secundum quod non oportet; ita etiam impaviditas oppo-
ri nitur ei per defectum timoris, inquan-,, tum scilicet non timet aliquis , quod
Quaest. t a T. art. a. ,, Dicendum quod , si sicut supra dicium est, ad virtutem mora-M lem pertinet modum rationis servare in ,, materia, circa quam est: de ideo omne vi-,, tium,quod importat immoderantiam cir- , ca materiam alicujus virtutis moralis ,
M opponitur illi virtuti morali, sicut immon deratum moderato . ,, Sed ista Angelici Doctoris in distinguendo , de triticum a palea discernendo accuratio displicebit Adversariis, qui, quod proprium novatoribus est, distinctiones Scholasticas oderunt; in confusione, obscuritate, fallacia spem suam unice collocantes . Si igitur Quesneliusf- tum timorem supplicii plus iusto trepidantem dixisset mergere in desperationis foveam, ducem nactus fuisset S. Gregorium,de CL MENTEM XI. approbatorem Sed longh aliud est timorem reiicero plus iusto trepidantem , ut nempe mali evitatio censeatur impossibilis, quemadmodum
Daemones timent, de contremiscunt: aliud
timorem omnem Applicii, quoties solus est , arguere criminis de quidem gravissimi, quod
est desperatio. Pietatem , quae amor erga patrem,& patriam est, virtutibus moralibus annumeramus; si excedit limites rationis, de
justitiae in vitium degenerat. Ita pecun(ae intempestiva profusio liberalitatis enco-mium non meretur; sed vituperium prodigalitatis . Ipse dolor de commisso crimine, si nimius est , de ad desperationem excitat,
vel furorem , non ad virtutem pertinet poenitentiae; sed ad vitium pusillanimitatis. Non itaque supplicii timor, etiam solus, de
fortissimus, quamdiu intra rationis, de prudentiae limites se continet , stimulos unquam addet ad crimina, dc criminum gravissimorum desperationem.
3 Quod autem non solum formidinis excessum ; sed ipsam formidinem supplicii,
quoties sola fuerit, de ortam ex ea poenitentiam inquinare peccati macula,mens ad vera sariorum sit, tum ipsa, quibus concepta sunt damnatae propositiones, vocabula Ioquuntur, tum omnes confirmant circumstantiae.
Non iam repetam Propositiones a me toties adversariis exprobratas de charitate, poti simum quadragesimam quartam, de quadragesimam quintam; sufficientia convincendis hic adversariis arma subministrant, qui modo dise utiendi veniunt, articuli de timore rfr. Rui a malo non abstinet, nisi timore poenae, iuud eommittit in corde suo, di jam est reus coram Deo. 6 . Sub maledicto tegit nunquam sit
465쪽
8so Constitutio Unior Nirus propugnata 8st
bonum i quia peccatur, sive faciendo malam, sise illud non nisi ob timorem evitando. 66. Qui vult Deo appropinquare, nee debet ad ipsum venire eum brutatibus passionibus, neque adduci per in inctum naturalem , aut per
timorem Auli bestae I sed persidem , O amorem sicuissu. Longe igitur aliud est, timorem supplicii secundum se , etiam solum, &natam ex eo poenitentiam arguere desperationis, quod nullus audeat Catholicus , sed a Luthero , & similibus discere Quesnellus potuit; aliud, timorem nimium, dum plusiu-so trepidat, veluti damnosum, & soli utilem desperationi cum S. Gregorio,& Theologis
Quaeritent proinde adversarii diligentius , & omnia Samstissimi Doctoris , ac
Pontificis scripta excutianir non vereor, labullum uspiam accusati timoris , etiam dum tantisper solus, & ex eo solo orta est poenitentia, reperiatur vestigium. Laudati autem timoris, & inculcati simpliciter velut utilis,& necessarii, etiam absque charitatis veluti comitis necessariae indicio , obvia sunt Ioeis pluribus ejusdem Pontificis testimonia. Sic Hom. 3 . in Euangetlia , ait, PraNa mens ,si
non prius per timorem everritur , ab assetis vitiis non emundatur. In I. Regum lib. s. cap. a. ad illud Servite Domino, ct timete eum in veritate. Haec quidem, inquit, via bona, Ore a est, quia ad aeternam vitam tendit, ervelociter pervenit. Per timorem Domini devia tantur mala. Lib. . in I. Reg. cap. I. ad illud Dominus moriscat, ct vivi at, ait: Tune quippe peccare desinimus , cumsuperna gratia mollitis cordibus formidamus futura tormenta.
Quae utinam mollitis divina gratia cordibus formidare tandem aliquando discant etiam Sedis Apostolicae contemptores, & sanctissimae Consi tutionis hostes temerariit Utinam ex illo salthm timore concipiant poenitentia mi Desinant dedecori,& scandalo esse Ee- cIesiae, triumpho haereticis. Quanquam quid Ecclesiam commemoro , a qua publico suo schismate, & non una haeresi rescissi sunt Denique adeo timor aeterni supplicii, etiam solus , & nata ex eo poenitentia , non adigit ad desperationem, ut tunc primum Ecclesia in spein bonam conversionis integrae, &perfectae adducenda sit, cum forto viderit, rebelles illa conculsos formidine poenitentiae dare initium .
Perperam ab istiersariis imploratur
quasi qui te tali ligaveris cuba , quam jam solvere non possise absint sed manium
nolo te aeud tanquam nullam, Ne parvi m m
tam negligere; imo semper timere, semper paenitere,femerseeurum non esse ,sicut scriptum est, Beatus homo,quisemper es pavidusis Vides
certe quem timorem tibi incutere nitor; non qui
tibi siet laqueus desperationis I sed qui Rem
acquirat beatitudinis ; est siquidem timor is lilii , tri is, crudelis , qui veniam , quia non quarit, non consequutir. Huic laciniae, nullo praeterinistionis indicio, assuit Adversarius alteram et Et cujus, inquit, miserasoboles espertinacia , immoderata triclitia , rancor, bo ror, contemptus, O desperatio. Transilit homo vafer quidquid explicationis majoris est, quo Mellifluus ostendat, nihil se nisi comis muni omnium sententia receptam tradere. Sic nempe post non consequitur, Sanctus
interponiti ct timor pius, humilii, fructuosui, qui cuilibet quantumlibet peccatori
facila mibericordiam promeretur et talis timor generat, nutrit, ct servat humilitatem . . . quem non delectat tam ines ta prolese tum additur: Alterius vero miser oboles est pertis eia, immoderata tri Filia , rancor, horror, con temptui, O deseratio . Non hoc ergo, qui doserationem; sed illo, qui generat spem, limenrNe non timeres, vel parum timeres , tuam tibi
culpamsic rememorandam esse putatii. Posteriora iterum omissa sunt,uti & initium usque ad vides cert/ quem timorem . Quanquam etiam adducta ab advellario sententia, quantumvis undequaque mutila, satis eum edocere potuit, eam definitioni non ossicere, neque prodesse novitati; nam& timor supplicii, & orta ex eo, etiam solo, poenitentia potest spem acquirere beatitudinis, tanquam bona & supernatur Elis ad spem dispositio, ut Tridentinum Concilium clarissimo exponit se C. 6. cap.6. Diaponuntur autem ad ipsam justitiam, dum excitati dioisi gratia,ci adjuti, em ex auditu concipienter, liber/ moventur in Deum, credentes vera esse, quae divinitus revelata, o promissa sunt et atque illud in primis , d Deo justiscari impium
per gratiam ejur, per redemptionem, quae es irecbriso Iesu i di dum peccatores se esse intellia gentes , a divinae justitiae timore, quo utitrare
466쪽
8sa Pars II. Propos LX. Cap. VI. Syg
concutiuntur, ad considerandam Dei misericordiam se convertendo, insem eriguntur, sidentes Deum sibi propter Christum propitium ore, tuumque tanquam omnis j itiae fontem Alia gere incipiunt. Ubi post varios fidei actus , quibus timor supplicii nititur, statim, nulla praeeunte dilectione benevola , proponit Synodus dioinae justitiae timorem,justitiae utique ultricis, & aeternis suppliciis crimina
Punientis. Hoc timore, inquit Oecumenica Synodus , peccatores , etiam antequam
Deum super omnia benevolo diligant, uti- Iiter concutiuntur, & ad considerandam Dei misericordiam se convertendo, in spem eriguntur , fidentes , Deum sibi propter Christum propitium fore, eumque tunc primum velut omnis iustitiae fontem diligere incipiunt. Ubi conspicimus motum ex fide , de divinae gratiae auxilio timorem supplicii, etiam dum initio solus est, injicere peccati horrorem , & quoddam poenitentiae principium ad desperationem minime impellentisssed unde peccator ad spem se , & dilectionem erigit, etsi, ut dixi , solo sub initium timore supplicii dispositus,sive, ut propositio
Huc perspicuh concurrentem Sanctorum Thomae, Bonaventurae, Salesii sententiam cum Scholasticorum communissima dedimus cap. i. Praecessere Patres antiquissimi,& d ctissimi relati cap. a. , quorum cum catholicaveritate sententiam vindicavit post Triden- . tinam Synodum Alexander VIII. ut retuli cap. I. Frustra itaque novitas toties obtrita caput iterum attollere sperat nixa hypocritarum fraudibus, qui obtentu praedicandae solius poenitentiae perfectae , originem ducentis ex charitate, ipsam charitatem eliminant , & omnem perfectam, imperfectamquet poenitentiam; cum forma, potissimum perfecta , non introducatur absque dispostione praevia , quam simulata, de ridicula Iansenistarum sanetitas non admittit.
5 Altera succedit Bernardi sententia, quae paulo amplior a me exhibenda est,quam refcratur ab Hexaplis; quia integra novo systemati apertius adversatur . In Cant. ser m. s r. num. s. ,, Laeva illius sub capite
,, meo,dc dextera eius amplexabitur me . . .
- 'tria per dexteram, & sinistram adversata solent, & prospera designari, videtur mi-
hi hoc loco intelligi posse,iaevam quidem,
H comminationem supplicii ; dexteram ve-- ro , regni promissionem. Est autem cum mens nostra formidine poenae serviliter H Premitur: dc nunc nequaquam sub capite;
,, sed super caput laeva esse dicenda est: necta potest sic affecta anima omnino dicere; M quia iam eius sub capite; at vero si profi-,, ciens ex hoc spiritu tervitutis transierit in ,, quemdam spontanei obsequii digniorem
H affectum; quatenus videlicet praemiis po-M tius provocetur, quam aretetur suppli-,, ciis i magis autem si amore boni ipsius,, agatur, nunc indubitanter dicere poterit,
se quia laeva ejus sub capite meo ; quippe , , qui illum servilem metum , qui in sinistrari est, meliori atque excellentiori habitudi-,, ne superavit animi, & dignis desideriis,, etiam ipsi appropiaverit dexterae, in qua
M sunt omnes promissiones, dicente Prophe-,, ta ad Dominum et Delectationes in dexte a M tua usque in Hem . . . ( sequuntur verbata ab adversario objecta Donec quis pre- , , mitur a spiritu servitutis , parumque ha-,, bet de spe, de timore plurimum, non est
,, ei pax , neque requies , fluctuante nimi-,, rum conscientia inter spem ,& timorem, ,, maximeque, quod 1 superexcellente ti-,, more abundantius cruciatur; nam timor
,, poenam habet,& non est illi dicere, Inpa- ce in idipsum dormiam, O requiescam, quando necdum se singulariter in spe constitutum dicere potest. Ulterum si pau- , , Iatim per incrementum gratiae coeperit,, deficere timor, & proficere spes, cum de-,, mum ad hoc ventum fuerit, ut totis viriri bus exurgens charitas in adjutorium ., spei, foras mittat timorem, nonne eiu
ri modi anima singulariter in spe constituta ,, videbitur, ac proinde etiam in pace iu,, id ipsum dormire iam , & requiescere e ,, Istud caeterum sipaulatim, Ac quae sequuntur, ab adversario rescissa sunt ; quia spem indicant posse in homine esse antequam Charitas , seu amor Dei benevolus adveniat. Idem etiam clarius indicat initium sententiae ab adversario, ut notavi, pariter praeterm
missum , quo dicitur sprosiciens ex hoe spiria
tu servitutis transierit in quemdam Pontaneio ii digniorem assectum , quatenus videlicet praemiis potius provocetur, quam arctetur supepliciis i magis autem si amore boni ipsus
agatur die.s Hinc funditus corruunt propositiones Quesnelli complures, nempe quadramgesima quarta. Non sunt nisi duo amores, unis
violitiones, O ac iones omnes no/ra nascuntur amor Dei, qui omnia agit propter Deum,quemque Deus remuneratur; di amor, quo nos lassae mundum diligimus, qui quod ad Deum refrarendum es, non refert, S propter hoc ipsumst malas. s. Amore Dei in corde peccatorum non amplius regnante, necesse es tit in eo carinnalis regnet cupiditas , omnesque actiones ejus
corrumpat . i. Obedientia legit profluere de-
467쪽
8 si Constitutio UNrcENirus propugnata Sys
bet ex fonte i ct Hesons es charitat; quando Dei amor e B illius principium interius, ct Dei gloria ejus sinis, iurec purum est, quod apparet exterius i alioquin non es nisi pocrisis , aut salsa j itia. s i. Totum deest peccatori,quam
do ei deesses, O non esses in Deo, tibi non
es amor Dei ( benevolus, ut ex antecedentibus, & sequenti Art. patet. I S. Nee Deus es, nec religio, ubi non est charitas . Discutiamus nune Melliflui verba ab
ipso Adversario citata. No in his quidem
ulla desperationis mentio est, aut vocabulum , unde merito colligas, poenitentiam ex
sola ortam formidine supplicii ducere ad
desperationem et multo minus asserit Bernardus, ducere violenter, & poenitentiam istam violentam esse ; quam ex Luthero, ut cap. I. vidimus, non ex Bernardo calumniam Que
nellus potuit accipere . Neque , si oculos Adversarius habuit, ignorare potuit, sermonem Mellifluo esse, non de eo, de quo agitur in damnata sententia, ubi videlicet Solus supplicii timor animat paenitentiam , sed de eo , qui parum habet de se, de timore plurimum, cui flucIuat eo cientia inter spem, Stimorem ; a superexcellente tamen timore
abundantius cruciatur et ubi de desperatione ne verbum quidem. Haec gravissimum scelus est; fluctuatio autem illa conscientiae spem inter, & timorem, cruciatus quoque iste abundantior potest immunis esse a crimine. Casut & sententiae dissimilitudinem maximam in Quesnello, & S. Mellifluo satis conis spicatus Adversarius, posterioris verba multiplici eorruptione Gallice referens depravavit , quae si ipso Latino idiomate, in quo
scripta sunt, exibenda fui sistent, puduisset ipsum, ni fallor, nimis apertae per diae, neque ausus fuisset objicere, quae nullam praebere poterant argumenti speciem, nisi perridiculam , & a quovis Theologo explodenis dam . Ideo quoque Collator Latinus candem sententiam in Hexaptis legens, collationi suae minime censuit inserendam , quia ad praesens institutum in dubie vidit nullatenus pertinere.
Nune audiant adversarii S. Bernardum , quem tot fraudibus in sua pertrahere retia inutiliter moliuntur , quid de timore supplicii setitiat. Serm. de diversis affectionibus animae, Iam vero secundo flatu incipite esub Domino, qui tanquam servus carcerem timet, O metuit is subigatur poenis: in quo fa-n8 Batu conversio es, exitu que a secuto , ct introitus vitae. Talis indubie alienissimus a
desperatione est, qua aeternum carcerem, &poenas gravissimas sibi noverit esse inevitabiles. Adeo autem timor ille, & animata ex eo poenitentia , non crimine desperationis novo, & maximo animam impellit ad interbium , ut potius conversionem suggerat, cujus ea poenitentia initium est, uti & exitus a seculo , & introitus ad vitam . Idem sanctus Sermone de primordiis, mediis, novissimis ad illud Ecclesastici cap. q. In omnibus operibus tuis memorare novissima tua, ct in aeteranum non peccabis, ita commonetr H Time,
,, quod in gehennam cruciatibus aeternis, si & immens; s exponendus es: unde est, D quod non dicitur, memorare primordia, ,, aut media ; sed novissima, & non pecca-,, bis . H Quem ellus diceret, cade ne timeas , quod in gehennam cruciatibias aeteris nis, & immensis exponendus sis; caeve, inis quam , nisi ad hunc timorem te stim talaverit charitas i alias criminibus praeteritis aliud adjicies longe maximum desperationis. Non ita rursum Mellifluus Dom. r. post Octavam Epiphaniae serm. I. Aqua,inquit,re
pleantur e timorec odiantur Et quoniam timor
Dominisons vita . Aqua timor Domini es s sminus sapida vi sed optim/ refrigerans animam
noxiis desideriis ovantem &c Serm. a. Primus timor es, n/ cruciemur ne
gehennae secundus est, ne exclusi a visione Dei, privemur tam inaesimabili gloria et tertius replet animam omni folicitudine timidam , n foriste deseratur a gratia i ct quidem omnis timor Domini (etiam ut vindicis sicut aqua exti guli ignem , sic extinguit peccati concupiscentiam. Quomodo igitur peccatorum omnium pertinaciam inducit, & novum pristinis superaddit gravissimum
Distitutis Moguntina praesentem Aticvlum non defendit; sed totum stuesnellis hiema de timore , charitate , gratia , moluntate Dei erga salutem hominum , funditus subvertit.
I Roducitur contra nos Iiber vulgo dictus In tutis Moguntina, de quo
ita SuareE Proteg. 6. de gratio cap. S. EF autem animadvertendum in aliquiabut libris hajut Concilii ( Provincialis Mo-guntiae celebrati anno is v. adjungi opus inscriptum: Institutio ad pietatem Chrisianam. Verumtamen opus illud non fuit a Concilio editum, nec probatum: se olim fuit inclituito utata Concilio Provincialipromissa i a quo autem
postea fuerit edita , ignoramus . Unde certiam es , tantum habere privati Scriptoris author tatem. Facile autem contingit, ut is,cui talis
468쪽
operis et deubratio committitur, mentem,
Concilii non satis tecurath exprimat: sive defectu sufficientis scientiae , sue: propriae studio opinionis, M. in Enchitidio COIo niensi promissio similitera provinciae istius Synodo eontigisse eertissimum est, ficut catapite proximo demonstr bimus. Uerum e juscumque scriptoris, &qualiscumque authoritatis Moguntina institviris supponatur, nihil officit communi, definitaeque hic semientiae I novitatibus autem Queihelli furiis nilim . Lacinia, quam Collator subdolo exiscerpit , est et Timori servivi per seipsum solum
adeo nihil in conversione praeatoris tribui deisset , ut eum deserationi , quam conversioni estiorem ese iudicari oporteat. Nobis excerptionis furtivae iniquitas detegenda est re latione sententiae integrae ,, Multi sunt ex-,, citandari & concipiendae verae contritios, viis modit inter quos praecipuus est is, qui H Provenit ex timore, quem peccatorum
M Nostrorum recordatio, & districti judieii H Dei seria consideratio, in nobis gignit, Id per quem a vanitate precandi ad justitiae
M observantiam incipit conversio , juxta iiD,, luditimor Domini initium sapientiae: a ti-,, more enim , Augustino teste, poenitentia G concipitur, adeo, ut qui finh timore est ita iuxta dictum sapientis, iustificari nom
Nemo tamen sic existimet quasi timoeta ille servilis , quo propter scelerato facta ,, nostra districtam Dei justitiam, & gravem
si iram metuimus, veram contritionem so-H lus absolvati cui per ipsum solum adeo M nihil in eo mersione peccatoris tribui de I, bet, ut eum desperationi, quam conve MI, sio ni aptiorem esse, iudieari oportead. Ita Inclitum, in qua statim adversarios prosternit quod dicitur esse miatos excisam
eo , e, excipienda verae eontritionis modos trux a adversarios enim modus solus, & uni eus est charitas, sive amor Dei omnia agens propher Deum, & ab eo mercedem referens beatitudinem s nam per Prop. . Non suntis o Mores , unde volitioneae, O actiones
omne rostrae nascuntur et amor Dei, qui omnia agit propter Deum, quemque Deo remunera rur ; ct amor, quo nos idior, at mundum diligiamus, qui quod ad Deum referendum est,nium rofert S propter hoe ipsum sit maius 3 proinde
minimE idoneus excitandae, O eoneipiendae erae contritioni. Solus itaque modus supera
est amor Dei. omnia agens propter Deum a squemque Deus remuneratur . Si enim non
eo nee ditur inter duos istos amores fons me eius; und8 ulla volitio, aut actio nostea pro flueret valelle. evidens est , nullum existere Consitutio Theol. propugn. Tom. II.
anodvim medium ea, gandae, in eoncipiendis oerae eontritioni debitum vel convenientem. Prop. V. Ismore Dei in corde peceat um an amplius regnante, aeretis m,tit in eo earn As regnet eviditas, omnemque actiones ejus corrampas . Cupiditatem esse verae eontritationi oppositam,per se putet;oportet igitur, amorem Dei ante omnia in peccatore restitui,& regnare,n3 sine eo eontritione,ut acti nes taeteras, necesse A eupiditate corrumpi .
Denique eontritio lege divina praecipitur; iuxta Que ellum autem Prop. T. Ob dientia legis prosuere debet ex fonte, O hie fons es eba=itus i quando Dei amor es tuta priveipiam interius , ct Dei gloria ejus iae,
tune purum quod apparet exterius; alioqtiin
non nisi pocrias, auisuga laclitia. Itaque
manifestum est, eontritionem veram non po
se prossuere ex alio fonte, quam charitatis , ne hypocriss censeatur . Non igitur per Quesnellum Matii modi sunt excitandae, Seone piende vera sint itionis; sed solus , &unicus charitas. et Inclitatio vero Moguntina non tantum modum; sed etiam praecipuum. e in hoc Divinae providentiae ordine eommunissimum enuntiat eum esse, qtii provenit ex timore, quem peccatorum recordatio, in diri icti ita eii Dei se iis eois oratio in nobis gignite per quem a vanitate precandi ad iustitia obserisoantiam incipit converso . itixta illudi Timo Domini initiam sapientiae . Quesnellus eontra prohibet, ne a timore peccator dueat con versionis,initium Propos. 66. atii vias Deo appropinquare, nee debet ad iratim venire eum serui ibas passionibas, isque adduci per inclis.ctum naturatim aut per timmem, stetiti be-
.i Quis autem timor est, ex quo, ut ait Mo-guntina institutio eooenii excitanda,in concipiendae mera eoat itionis modat praeeiptitis pIs inquit ipse institutor quem peceatorumae rorum reeordatia , ct dia icti iudieii Dei, ae proinde sententiae illic ferendae,& in perpetuum exequendae seria eo de alio in nobis gignit . Hic autem timor, Nui initio quidem solus ex tali eonsideratione pro fiet itura sed mox nouo Divini spiritus suecedent lumine in intellectu, & nova pariter motione excitante amplius voluntatem inebit perrimorem illam a vanitate precandi, aditistitia observantiam eonoe o , quod initiam est sapientiae. Et quidem, inquit Institutio, a timore etiam Aut ino irae, paenitentia concipitia adeo, ni qui sita timores , ivxta dictum sapiensis justi a i non post. Hie facile eon aspicitur , uti &ex Concilii Tridentini sessi sacv.f., & ex se . I cap. . quomodo ducto
469쪽
a servili formidine principio , gradus fiat s Iubrior ad initialem. 3 Sed nunc addi 'lvendam objecti
nis machinam propius accedamus: atque ce, dum eam pacatu a uimo cominus intu
mur, deprehendimus, nihil esse ea magis se gile , cuius totum robur in mutilatione est isi enim integra, ut a me refertur superius, proposita fuisset, evanuisset pariter, quidquid truncata perfide lacinia exhibet damnato utcumque simile errori. Audiatur iterum INSTITUTIO: Nemo tamen sie exiΠiamet, qu.se timor ille fervius, quo propter scia rat fact i noclea , dia i Iam Dei justitiam, S
graviem iram metuimus , veram contritionem
solus absoloat: cui ( Collator, rescissis omnibus, pro cui ponit Timari servivi ; quasi indhcoeperit institutionis sententia eui,inquam, timori servili per se ipsumsolum adeo nihil in
eonversone peccatoris tribui debet, is eum d sperationi, quam conversioni aptiorem esse j dieari oporteat. Agit hie Institutio eontra Luthera nos , contra quos Moguntina Syn dus celebrata recenter fuerat. Constituebant illi scilicet, vel eorum plurimi contriationem in solo timore suppliciorum absque dolore libero de peccatis , absque ullo eorum odio, ac detestatione , denique absque meIioris vitae proposito. De haeretieis illis ita testatur Belluminus lib. a. de poenitentia cap. a. Ut . prima quaesione principium saciamus , scie dum est,
magnam parsem Lutheranoram ne ea Partensia esse , is contritio nihilsit aliud ni terror qui- am ea ceptus ex consideratione peccat ra m , di sim uiti, qua Dimina lex peccafloribur c minetur . . . L Iberus in prima d aetatis e contra Antinomos Prop. a a. scribit , contritionem esse tactum, Ssensum legis in conscientia. Et Prop. 3o.serihit, e a ictio em, ae passi
nem , etiam constentia pari cogitur , etiamsi istit, Haereticis illis nullus sanae mentis theo logusaeconsentie ; merito tamen Innitutio communiendos censuit catholicos , erroribus istis undique circumsessos , ne se inani adeo contritionis larva decipi sinerenti a quo fallaciae periculo ut eos amoveret qu mlongissime , quidquid timori naturali, dum solus est , objici potuit maxime odiosum , collegiti quale est, quod timor servilis per se ipsum solus adeo contritioni non suffciat, ut peccatoris userationi, quam coa versio ni aptiorem esse judicari oporteat. Quod assertum de natui asi quadam sermidine mistelligi necesse est et nam de supernaturali acceptum saperet blasphemiam in Spiritum iSanctum; ad timorem autem solummodo na-
turalem , & eiusdem ordinis poenitentiam non restringit ut Quesnelli enuntiatio; sed indefinita est de omni solius supplicii timore, & omni nata in O poenitentia . Dum quis animo dispositus est ita, ut coneepta Divini iudicii, & aeternorum cruciatum vehementi formidine, in ea sola anxius, di tremens haereat absque praeteriis torum criminum detestatione , absque ullo melioris vitae proposito, absque ulla spe veniae , indubio non ab omni immunis est desperationis periculo. At quid istud ad damnatum articulum, in quo non solus supplicii timor est, sed etiam animata ab eo poe nitentia, dolorem de peccatis praeteritis , t rum odium,ac detestationem, cum proposito non peccandi de caetero, tamquam verra poenitentiae partes, necessari, includens
Neque adversariis favet, quod dicatur, Timori servisi perse ipsum solam , nihil iaconversiove peccatoris tribui debere; quia solus poenae timor neque est vera peccatoris conversio, neque ulla pars ejua , vel contritionis; sed ad contritionem solummodo disipositio . Agnoscit tamen Inclitisio, ut mox videbimus, timorem servilem non quidem per se, & immediath ; sed per accidens, sive ratione actuum nobiliorum , ad quos disponit, conversionem, & iusti fieationem perficere et quod Scholastici vocant causam ess seu principium ad eretra. Discrimen itaque Iatissimum inter senistentiam Inia tutionis est, & damnatam Que nelli sexagesimam , quod prior agat de timore suppliciorum, qui iuxta haereticos veram contritionem solat absiseret, proinde qui solus remanens, neque ia praeteritorum odium peccatorum, neque ad tuturorum fugam , seu firmum de fugiendis propositum
excitaret. Posterior vero excitationem illam , & quidem validam, ac vehementem, sive , ut ipsius articuli voce utar , vi Ieaeram adstruit ad paenitentiam . De hac porro vulgatissima fert eatholicorum contra haereti- eos definitio ex S. Gregorio, homilia 3 . in Evangelia et Parnitentia es perpetrata mala aptavere, O plangenda ne perpetrare, sive ut explieae Trid. seC. I . de paenitentia cap. . Contritio,quae primum Deum inter dictos paenia. textia actus habet, es animi dolar ae detestatio de peccato commisso, cumr proposito non peccandide ratero. Ibid. Declarat igitur S. SInosit , Contritionem non saltim cessationem a peccatis , , vita nova propositum ; sed etiam veteria
Moguntina itaque Institutio doceat quia libet contra timo em seruilem istiusmodi , qui quasi veram contritionem solus ab oloe
470쪽
ret, non excitaret ad poenitentiam , sive ad praeteritorum criminum odium , & ab imminentibus aversionem, propositumque ea imposterum nullatenus admittendi: de tali, inquam , timore servili Institurio statuat, eum
perse ipsum solum, desperationi, quam conversioni aptiorem esse, nihil definitae ossicit veritati. Non enim revera multum aliena apparet a desperatione talis dispositio peccatoris in sola formidine suppliciorum sistens, dum
homo conscius, se damnationem absquo Poenitentia evitare non posse , ab hac nihilominus distrahit animum , nolens propter futuros postea cruciatus carnalibus praesentis vitae carere deliciis .
Denique, ut dixi, Timor ille servilis veram contritionem adeo solus non absolvit, neque eo solo ullus convertitur, ut etiam in
utra conversione nihili per se ipsum solus tria huere sicii possit, utpote ne pars quidem minima contritionis, aut poenitentiae. Uerum quodcumque hic contra timorem servilem
in sua solitudine consideratum, & praescindendo ab omni nobiliorum actuum , quos
cxcitat,comitatu, Inclitutor enuntiet duritis, forsitan ex odio tunc vigentis haereseos, totam contritionem conscientiae terroribus,
di suppliciorum formidine absolventis ;ipsum tamen, & articulo praesenti, & reliquis in hac materia damnatis clarissime ad-vcrsari, mecum fatebitur quisquis ea , quae ex Institutione prolixius hic mox subjiciam ,
vel levi oculo percurrerit. 3 Unum solummodo prius observo squod Angelicus monet in librum tertium
sententiarum dist. 3 . quaest. a. art. a. quae
stiuncula r. Timoris semilis actus potest es=,
edi bonui, O malas: naturalis, & pupernaturalis et potest malum poenae timere ut malum plusquam caetera omnia fugiendum ; & potest timere modo rectar rationi consentaneo
absque comparatione illa prorsus impia Unde sicut animal non ex se , & praedicatis suis intrinsecis rationale est . sed a rationali prae se indit, adeo ut ei accidat esse rationa- Ie ; ita bonum , & supernaturale esse, ad veram Poenitentiam, conversionemque disponere , accidit timori servili. Istud ergo est quod cum Institutione dici poterit, timori Leroili secundum se solum, nihil tribuendum eme necessario, & essentialiter in conversione Peccatoris . Tum prosequitur: M Per accidens tamen
fervilis Timor ad poenitentiam , & con- vcrsionem peccatoris deservit. Siquidem , ad iustificationem hominis , quam per poenitentiam inquirimus . propinquus,, gradus est a peccando desistere. Pet hunc Conclitutio Theol. propugn. Tom. II.
, , gradum paulatim subducit hominem ii ,, mor, qui vitia reprimit, de improbas cu-,, piditates metu futurae poenae restinguit.,, Quod S. Basilius pulchra admodum tre-,, mendi Iudicii Dei praemonitione demon-,, strat super psalm. 33. dicens. Quando,, forte ad aliquod peccatum te videris pa- ratum , illud horribile Christi judicium M cogita, in quo judex in alto sedens tria ,, bunali , circumfertos undique populos,, coram habebit, astabitque omnis creatu-,, ra, ejus adventum gloriosum exhorrens,,, rationem gestorum redditura . Deinde,, qui mala in vita admiserunt, tristes, & ti- , , midi apparebunt , vicinum aspicientes,, ignem, saevas flammas respirantem: dein ,, de barathrum, & tenebras inaccessas. Et,, post multar postremo omnium durissimam, , Poenam , probrum illud , & verecundiamri sempiternam . Haec tu timebis ; hoc de- , , mum timore institutus , quodam quasita semo tuam cohibebis a pravis concupi-,, stentiis animam. Non dissimili judicii ex-,, tremi apparatu D. Augustinus ad peccati,, horrorem, & detestationem nos inducerem tentat de poenit.med.cap. 2.Ascendat cinis
quit homo adversus se tribunal mentis,, suae; si timet illud , quod oportet nosis exhiberi ante tribunal Christi, ut illie re-,, cipiat unusquisque, quod per corpus geseri sit, sive bonum , sive malum. Atque ita
,, constituto in corde judicio, adsit accusa- trix cogitatio,testis conscientia, carnifex,, timor. Inde quidem sanguis omnis confisi tentis per lachrymas profluat. Ex his ap-,, paret, timorem servilem, qui ex peccatori rum consideratione concipitur, poeniten-,, tiae, & contritionis excitandae utilem mi-,, nistrum esse ; in consideratione vero pec-,, cati, homo Dei praecepta in consiliuina , , adhibeat, ut sciat, omnia ista in peccato deputare , a quibus eum perlegis praece-,, pia Deus arcet. Nec minus circa animi, ,, quam corporis delicta , Dei iram exhor- , , rescat. Cum enim ex corpore ,& animais homo constet, quorum illud Deus manuri sua condidit ex limo; hanc aspatu suo in-- spiravit: ideoque utraque res Dei est,
,, quae ambae unum hominem faciunt; quod-,, cumque eorum deliquerit, sciat, ex aequo,, Deum offendi. Tuum est peccatum , sives, corpus tuum, sive anima tua peccaverit:
M utriusque peccato Deus aeque offenditur, ,, qui utrumque fecit: & utriusque delictum ,, pari poena diluendum est, sive pro eo tu,, tibi ultro poenam irrogaveris , ut Deus
G parcat; sive tibi indulgendo Deum in ul-M tionem tui excitaveris.