장음표시 사용
491쪽
y a Conmtutio UNior Nirus propugnata se I
se mentes, spe vitae indesinentis attollere. Tunc quippe peccate desinimus, cum H superna gratia mollitis cordibus futurata tormenta formidamus et & ab inferis re si ducimur ; cum interno visitati solatio ad si spem veniae de poenitentiae lamento reis spiramus,, . Ubi videmus peccantium
mentes aeternorum eruciatuum consideratione territas, poenitere, lugere commissi
crimina, a novis abstinere. Quid ad prosternendos adversarios desiderari potest validius Tunc peccare desinimus, cum superanis gratia mollitis cordibus futura tormenta formidamus: peccare certe non desinit, qui nonnisi manum cohibet, & cujus cor peccato addicitur. Lib. s. in I. Regum cap. a. M Servite Domino , di timete eum in veritate ; ait: Haec quidem via bona est, ct recta, qua ad aeternam quis vitam tendit, ct velociter pervenit; per timorem quippe Domini devitantur mala . Si per timorem Domini sola devitarentur ex mala, quae membris corporis committuntur, non vero interna, quae in animo cogitationibus contrahuntur, & affectibus ; non debuisset Gregorius devitationem malorum asserere simpliciter, & absque exceptione et incongrua quoque prorsus, & enervis ratio
redderetur, cur ad aeternam vitam tendatur, di perveniatur velociter ei per timorem quippe Domini devitantur mala. Perveniturne velociter ad beatitudinem cohibitione solius corporis, dum fraena laxantur desideriis
maximo spurcis, & impiis e Quis Apostolus
talem , veluti idoneum bravio celeriter obtinendo , cursum docuit Lib. r6. Moralium cap. et T. M Saepe qui,, iubentis verba non audiunt, ferientis
M verberibus admonentur,ut ad bona aeterista na saltem poenae trahant, quos praemia D non invitant... Sunt nonnulli, quos a M perditis moribus nec tormenta comis
G pescunt ... Fatuitas quippe stultitiae est , si quod illos sic iniquitas obligat, ut a cul-M Pa eos, nec poena compescat,,. Fatuitas
ista stultitiae a Quesnelio , & Sectatoribus ejus fovetur, dum illos, quos iniquitas obligat, compesci , culpa nolunt formidin
et Prosequamur cum Sanctissimo tete-clesiae Doctore, & Pontifice Maximo. Hom. 2 6. in Evangelia : H Hunc tanti timoris ju-H dicem ante oculos ponite: hunc ventu-M rum timete; ut, cum venerit, non timi-,, di ; sed securi videatis. Timendus ergo,, est , ne timeatur et Terror ejus nos ad ,, usum bonae operationis exerceat; metus M illius vitam nostram a pravitate com-,, pescat,, . Quot hic verba, tot contra
novitatem stabilita judicia sunt. Cur tanti timoris judicem in adversariorum sententia ante oculos ponamus e Dicere illi cum sancto Pontifice nequeunte Timete, ut, cum venerit ,non timidi; Adsecuri videatis: numenim, si Quesnello credimus,limor praesens, timidos nos in judicio esse non sinet e Qua
autem ratione ab ipso tanta securitas praestabitur, si timor nonuisi manum cohibet ; eorautem tamdiu peccato addicitur , quamdiu ab
amore itistitiae non ducitur e Constat scilicet, non sola manuum vi sed vel maxime animi crimina a supremo judice poenis gravibus
mulctari. Terror ejus, pergit Gregorius, nos ad timum bonae operationis exerceat ; sed q uae a terrore profluere poterit operatio bona ,
quis usus ejus salutaris, qui nos praestare securos valeat, vel immunes a supplicio, si
timor nonnisi manum cohibet, dum tot cogitationes liberae, tot affectus, & desidetia divinae legi repugnantia, ac proinde aeternis obnoxia eruciatibus supersunt A sola
manuum continentia, & exercitio exterius
honesto, si animi pietas ei non responderit, quid solatii, quid securitatis in judicio, quid beatitudinis apud Superos expecta dum e metus ullat (judicis, inquit Sanctus
vitam nostram a pravitate compescat. Sed
nos ex adversariis quaerimus, a qua pravimtate compescere timor poterit, si nonnisi manum cohibet, dum pravitatis potissimum sedes est animus, & inde certissima damnatio ; quantumcunque manus, & tota corporis compages ab omnibus perpetuo criminibus cullodita supponatur.3 Prolixior, & non minus conspicin eiusdem S. Doctoris sententia est hom. I.
in EEechielem de timore supremi judicis:
, , Hunc ideo tunc electi terribilem non vita ,, debunt; quia modo terrorem illius comis siderare non cessant. Studiose enim , ,, considerant, quam terribilis ad judicium M veniat e culpas anteactas defient; immi-,, nentes declinanti pavorem illius quoti-,, die ante oculos mentis ponunt, & timen-M do agunt, ne, quando venerit, pertis, me scant .... &, quia ipse pavor ejus,M quem in suis cogitationibus tenent, eo-M rum mentes protegit, recto subjungitur: M extenti super capita eorum desuper .
M Firmamentum hoc, quod in similitudi-M nem crystalli super capita eorum animari lium apparet, de horribile, & extentum H est ; quia bonorum mentes unde terret, se inde protegit. Si enim pavendus in co-,, rum cordibus non esset, protector & m M do
492쪽
p Pars II. Proposi LXI. Cap. V. y s
,, do a peccatis, & post a suppliciis non ,
si fuisset. Quia autem semper considerant, H quis pavor ex judicio immineat, virtutum ,, pennas in rectitudinem conservant Quandoquidem vera ratio, cur iudex electis terribilis appariturus non sit, adferatur, quod terrorem illius, dum hic mortales
degerent, considerare non cessaverint, patet, considerationem istam, & inde natam
formidinem illis salutiferam fuisse ; proinde cohibuisse non solum a criminibus manum ; sed etiam a pravis cogitationibus, &assectibus animum, ut ipse statim se explicat Gregorius, fiuia (inquit dumsudiose conferant, quam terribilis ad judicium veniat, cti as ante actas desent, imminentes declinant . Hoccine est, quod ait Quesnellus, Timore nonnisi manum cohiberi, cor autem tamdiu peccato addici, quamdiu ab amore ju-
sitia non ducitur e In vel bis Gregorii nova sequitur conis victio i Pavorem illius (judicis quotidie ante oculor mentis ponunt et O timendo agunt , nd, quando venerit, pertiminant. Audiunt
adversarii e Timendo agunt opera iustitiae, servant praecepta, 1 criminibus abstinent, Praeterita defient, ne, quando judex venerit, pertimesant. Rursus et ipse pavor ejus,
quem in suis evitationibus tenent, eorum mera reae protegit, contra tela inimici, carnis scilicet illecebras , mundi, & Diaboli sugge-ctiones. Sic itaque pavor ille terrendo
Protegens mentes, non solum manum vi sed etiam animum ab illicitis retrahit. Si enim pavendus in eorum cordibus non esset iudex, non esset modo pariter protector a peccatis, edipo Iea a suppliciis et protectio a peccatis manuum, & quorumlibet membrorum corporis minime suisicit, ut quis a damnationis sententia, & aeternis protegatur suppliciis . Tam manifesta, & quodammodo palpabilia haec sunt, ut nemo ea legens dubita re valeat de Gregorii Magni sententia proscripto Articulo undique infestissima. Denique si superiora omnia defuissent, sola, quae ibi sequitur ultima petiodus, diri mei dae pro nobis controversiae lassiceret: fiuia
emper considerant, quis pavor ex judicio immineat, virtutum pennas in rectitudinem conserviam . Pavor itaque ex judicio imminenti prosiliens, & attenta propositus meditatio ne, si pennas virtutum in rectitudinem conservet, non in solis operatur manibus, non eas solas dirigit ad virtutes, Aca vitiis cohibet, scd etiam animos. Haec omnia in S. Gregorio plana , apertaque contra Quesnelli Arriculum sunt adeo, ut nulla opus habeant deduction Conclitatio Theol. propugn. Tom. U.
scholastica . aut ratiocinio . Quod si adhibere paulisper placuerit, plura facito ex eoisdem Doctore, & Pontifice elicientur arguis
menta, quae subruendo tam exotico novae
Eeelesiae dogmati abunde sufficienti locis scilicet pluribus desiderium beatitudinis v
lut maxim3 idoneum inculcat ad fugam vitiorum, saltem gravium, prosecutionemque virtutum: cui desiderio si tantum virium sit, quod negari teste Magno Gregorio notia potest, non apparet qua ratione virtus similis detrahenda sit formidini beatitudinis amittendar, &conseiseendae tam horrificae damnationis. Sic autem Sanctissimus Pater
hom .i T. in Erechielem . ,, Spes enim coe-,, testium mentem solidat, ne concutiatur, , fluctibus tumultuum terrenorum , de quas, de per Paulum dicitur, quam sicut an-- choram habemus animae tutam , ac fi M mam M. Lib. I s. Moralium cap. I ,, Quis, enim aeternae retributionis bona cogitat, ,, necesse est , ut ad omnem se causam se-,, Cuturae mercedis extendat. Hinc per Sa-
lomonem dicitur, qui Deum timet, nihil ,, negligit,, ; sive quod a manuum operatione, vel fraeno , sive ab animae , affectuumque dependerit. Lib. s .in lib. I .Regum cap. 3.,, Tanto jam fortius oblata mundi oblectas, menta respuit, quanto jam coelestia se
,, ventius diligit ri . Ibid: cap. . H Potenis, , ter corpus extenuat, qui amore coeleta stium cor inflammat; quia, dum spiritua- , , lia fortiter diligit, desideria carnis va-,, lenter premit . Pauper spiritu esse
M non poterit, qui amare adhuc thesauros,, aeternos nescit. Sic nimirum ira vinei-,, tur, si amore coelestium perfecte terrenari omnia despiciuntur. Sic quoque acediae,, vitium, id est, taedium cordis depellitur, ,, si semper bona coelestia cogitentur. Tae-,, de te quidem mens nullatenus potest, ,, quae tam jucunda bona laetanter videt,, . Quomodo igitur cordis taedium, seu acediae vitium non depellat, qui tantis bonis excidere metuit, eaque cum gravissimis eruciatibus commutare e Quemadmodum itaquospes coelestium tam arctos compedes injicit, non solis corporum membris, sed etiam concupiscentiis, & pravis affectibus animorum; cur non siin ilia praestet timor faciendae bonorum coelestium jacturae, & accersendae sibi damnationis adeo terrificae, congemriem malorum omnium complectentis. Denique non facit E dixero, utrum in hoc ignotarantiae statu, & nonnisi obscurissima passim
bonorum coelestium cognitione, horum appetitio nata sit fortius allicere animum, de ad
vitanda crimina commovere, quam aeterno-oo o rum
493쪽
s 6 Constitutio UNic ENIT Us propugnata
rum cruciatuum horror, quos vivis adeo, &terrificis coloribus Sacrae ubique paginae depingunt. Quamquam, & in praesenti Articulo timor non ad supplicia restringitur, sed ad privationem quoque extenditur haereditatis. In humanis etiam praeter ve bera intentat Pater filio, si rebellis fuerit privationem istiusmodi, vel dominus subdito bonorum omnium iacturam. Haec sino dubio aeque ad poenam pertinet,quam flagella,& de utriusque comminatione, ac formidine dicendum fuerit: Timor non nis manum
cohibeti cor autem tamdiu addicitur peccato,
quamdiu ab amore i uia non ducitur. Quae enuntiatio, etsi in timore poenae utriusquo inferendae ab hominibus, utpote cordis intima non intuentibus,haud foret digna anathemate ; at illimitate proposita de timore quolibet, etiam supernaturali, & poenae cujuslibet, etiam gehennae a scrutatore cordium instigendae, nimium contraria est doctrinae a Spiritu Sancto revelatae, & a Prophetis , Apostolis, atque omnium saeculorum Patribus traditae: Omitto , quod spes finh charitate in , Quesnelli sententia non plus valeat ad coercendum a criminibus animum, quam formido, cum neutra supernaturalis ipsi sit; utraque ex cupiditate noxia nascatur; utraque originis maculetur vitio . Spes enim oriatur et ex se ei sed haec ipsa non operatur, ni per charitatem Prop. s i. Nec Deus est , nec religio, ubi non es charitas Prop. 3 8. Cupiaditas, vel charitas usumsensuum bonum , vel malum faciunt Prop. 6. Eadem autem, quae
sensuum, etiam caeterarum animae facultatum ratio est . Non enim sunt ni duo amoregunde violitiones, O actiones omnes no a nascuntur r amor Dei, qui omnia agit propter Deum, quemque Deus remuneratur ; er amor,
quo nos ipsos, ac mundum diligimur , qui quod ad Deum referendum es, non refert, ct propter hoc ipsumsit matur Propos. . Decreveram praesentem de Augustini,& Prosperi mente hic terminare controve sam vi sed quia in textuum istiusmodi obscuritate praecipuam sibi rebellionis arcem ad versus Ecclesiae anathemata schisinati ei constituunt, cogor in tironum gratiam quale
cumque novatorum latebras aliquanto amplius excutere, ut etiam in illis catholicaveritas, frendente frustra erroris spiritu, exposita solis meridiani radiis manifeste resplendeat
CAPUT VI. Damnato articulo infesti sunt S. Prosper
sime Author librorum de Vocatione Gentium , S. Ternardus, edi Ggo a S. Victore.
r IV Ib. r. de vocatione gentium cap.ydicitur H Hunc autem consensum
N a ,, voluntatis ad bonum non so- si tum cohortatio ; sed etiam metus gignit, M propter quod scriptum est, Principium , ,, Sapientiae timor Domini: qui quantisti-,, bet terroribus inferatur, non aliud agit , ,, quam, ut, quem fecerit timentem , Ω-,, elat & volentem ; nec solum volentem , sed etiam sapientem , unde & illud scri-,, ptum est: Beatus,cui donatum est habere,, timorem Domini: Quid enim tam benefi-M cum, quam hic timor, qui genitor, erudiis, , torque sapientiae est e in cujus utique ,, devotione devota est & voluntas, quae,, authore gratiae eodem proficit ii inore,,, quo coepit; cum ergo hic timor, etiam ,, per quandam vim magni terroris immitisse titur, non ibi ratio extinguitur, nec intel- lectus aufertur; sed illa potius, quae , , mentem premebat, caligo discutitur, ut , , voluntas depravata prius atque captiva, ,, recta efficiatur, & libera,, . Si metus gignit consensum voluntatis in bonum salutiferum, de quo illic a Prospero , sive mem rati operis authore agitur et & quidem metus, qui magnis terroribus immittitur, idemque non filiis , sed servis proprius est , paret non solum manum , sed etiam animum formidine cohiberi. De hoc ne ullus ambigendi locus maneat, convincimur ampliugsequentibus, ubi metu animus non oliam volens e citur, sed etiam sapienae . Si nihil tam beatificum, quam hic timor , fatuum profecto videtur, vel levissimh suspicari, quod solum
I malo opere manum reprimat, non animum . Quid enim ad beatitudinem confert tantopere manuum continemia ; dum cor
totum addicitur iniquitati e Denique certissimum erroris excidium parit, quod dicitur, Timor ille genitor, eruditorque sapientiae . Rursus non sola manus 3 sed voluntas pro cit timore, inquit S.Authori & tandem quia pro veritate catholica tradi potest magis conspicuum, quam quod timor , illam , qua mens premebatur, caliginem discutiat, titvoluntas depravata prios, atque captiva, rom inciatur, ct libera ea Consentit Bernardus post octavam
494쪽
Epiphaniae dominica I.Serm. 2. Primur timor est, n/ cruciemur in gehenna r secundus, n8 ex
elusi Z vii ne Dei privemur tam laetabili
gloria . Tum subdite Et giadem omnis timor Domini, sicut aqua extingues ignem, sic extimguit peccati concupiscentiam e concupiscentia peccati in manibus est, an in animo e Dum autem timore concupiscentia peccati extinguitur, criminibus animum non addici,pe spicuum est. Idem Sanctus serm. de primordiis, mediis , novissimis ad illud Ecclesiastici cap. q.
vers. q. In omnibus operibus tuis memorare novi ma tua , ct in aeternum non peccabis, saluberrime commonet. Time, quod in gehemna cruciatibus aeternis, edi immensis exponendus es t unde es, quod non dicitur , memorare primordia , aut media ; sed novi ma , Onon peccabis dii delicto utique Iethisero, quo gehennae cruciatibus fieres obnoxius; illi autem non solis debentur criminibus foras Prorumpentibus , & quae manibus, aut aliis membris corporis committuntur; sed etiam quae solis cogitationibus , & affectibus deliberatis . Dominica r. post octavam Epiphaniae
serm. I. Aqua repleantur, timore Domini e
sodiantur ; quoniam Timor Domini fons vitarraqva , inquam, timor Domini es; si minuis pida ; sed optime refrigerans animam noxiis des deriis ouantem. Non in sola itaquOmembra corporis ; sed in animam quoque timor Domini agit, ut ejus esum reprimat, di noxia impediat desideria.Serm. de diversis affectionibus an inis: Iam vero fecundo statu incipit esse sub domino , qui tanquam servus carcerem timet, O metuit, n/subigatur poenis et in quo san/flatu conversio est, exit que afaeculo, ct introitus
vitta et Estne vera conversio, verus exitus a saeculo , & introitus vitae, sola manuum cohibitione , dum animus addictus manserit
agit iis es Hugo a S. Uictore Iib. i. Miscellaneorum titulo ios . pag. 6o. Ecce praeambulas Dei,spiritum, eommotionem, di ignem: nonoenit Dominus ad te, nisi veniant. Spiritus
est terror iudieii aterni, qui si in cor peccat rix impegerit, ct montes superbia dejicit, Opetras duritiae dissiti. Ecce terrorem judicii penetrantem eorda, in iis montes super-hiae dejicientem, & dissolventem petras duritiae, quod, qua veritatis specie, Hugo assereret,si non animus,sed sola manus timore eo hiberetur a crimine e Si autem tantum formidini robur sit, ut cordibus , etiam petrarum duritiem imitantibus , & monti uri instar superbia elatis, demissionem, pieta- Consitutio Theolpropugn.T-.II.
tem, poenitentiam persuadere valeat, neces, se est , Quesnelli articulum a veritate longissime aberrare, quando saluberrimi tim ris vires tam arctis circumscribit limitibus o
Iterum Hugo eodem lib. titulo II 8. Cum ad delectationem praecipitem impellit e- siderium culpae, cohibet a delectatione timentem providentia poena; in hoc enim, quod ce
nit , quod post culpam poena sequitur, sive tu
correctione , sive damnatione , refrenatur a culpa , sive in opere , e in desectatione . Tiamor ergo'anum et ipse timor cohibet,-srim git e uentem animum, O sistit ad toleranistiam, ostendensiacilius , malam concupiscemitam vincere, quam malam conscientiam tolerare ; ct eligit durum , ut durius evadat.
Dum providentia poenae timentem cohibeta delectatione culpae, non solum manum acrimine coercet; sed etiam animum ab illi. cita delectatione. Quid pro communi , ac definith sententia dici potuit illustrius, quam quod timor cohibeat, O Gringat effluentem animum , , at ad tolerantiam is,
endens facilius, malam concupiscentiam vincere , quam pravam conscientiam toleraree
Nullo haec indigent commentario , per se evidentia pro catholica veritate . Singulari attentione Lector pros qui dignetur, quae ex eodem Patre nunc addam I quia confringendis postea objectionum machinis maximum adferent praesidium. Tom. r. lib. . Allegoriarum in Lucam pag. io . ad haec Cantici verba: ,, Miseri-,, cordia ejus in progenies, & progenies tis, mentibus eum, ( sic Hugo: Quatuor ti-,, mores Sacra Scriptura discerniti servi-,, Iem, mundanum, initialem, filialem. ,, Servilis timor est pro evitanda poena ab-
, , stinere a malo , retenta voluntate mala.,, Mundanus timor est , pro evitanda poen1,, abstinere a bono , retenta voluntate ho-,, na. Initialis timor est pro evitanda poe-,, na, cum perverso opere etiam pravas co-M gitationes resecare. Filialis timor est, b
,, no firmiter adhaerere, quia istud amittere,, nolis . Ex his quatuor timoribus , duo mali sunt, id est, servilis , & mundanus: H duo vero boni, id est, initialis, & filialis.,, Servilis timor poenam , quae ab homini-,, bus infertur, metuit, & idcirco ei suffieie,, cessare a malo opere; quia ad oculum fa-,, mutatur , & reatum conscientiae non me-M tuit . . . . Initialis vero timor, quia eam, se quam Deus comminatur , poenam decli-,, nare satagit, nequaquam sibi sufficere viri det, ut ab illicita se operatione conti-,, ueat; quia ei, qui cor intuetur, non esto o o a se satis
495쪽
oso Constitutio UNIGENIT Us propugnata sSI
,, satis ad probationem, si innocens fuerit si actio , nisi etiam ipsa cordis cogitatio anta te ejus oculos sincera , & impolluta ap-M pareat. Quia ergo illi displicere metuit, is qui videt totum ; ad perfectam innocen-M tiam coram eo necesse esse consideret, ut M .mundet totum e & ideo ipse timor initi si lis dicitur; quia sub hoc per bonam vo-- luntatem & virtus initium capit, & vita lium finem . Tum accedit charitas, & in-M trat per timorem istum . ,, Hic itaque , Lector, duo memoria retine: primum, quis timor servilis sit, solum impediens externum opus, retenta voluntate mala, videlicet, timor poenam , qua ab hominibus infertur, metuens et ut enim hominibus non patent aliena
corda, soli Deo pervia , fieri nequit, ut inferendum ab hominibus supplicium mentem corrigat; etsi cohibeat manum. Alterum est, quis timor initialis sit, qui poenam
metuent , quam Deus comminatur, declinare
satagit: dumque videt, nequaquam sibisu cere , quod ab illicita se operatione contineat; quia ei; qui cor intuetur , non es fatis ad probationem , si innocens fuerit actio , nisi etiam ipsa cordis cogitatio, ante ejut oculos sincera, ct impolluta appareati,igitur maxime puritas antismi procuranda decernitur.Unde manifestum est, istam poenae formidinem non solis manibus fraenum injicere ; sed etiam mentibus, coercendo cogitationes noxias, effectus, &desideria, etiam nunquam exequenda opem re . Quam formidinis egregiam potestatem Hugo additis rationibus loco citato, nomminus solide, quam eleganter elucidat. Eadem tradit lib. r. de Sacramentis fidei parate I S. cap. s. & in Miscellaneis lib. . tit. 32. Denique in annotationibus epis . I. ad Romam pag. I 8 s. ad illud Non accepiFisspiriatum servitutis iterum in timore, ait: Timor
servilis cohibet manam a mala opere timore poenae temporalis. Timor initialis cohibet a malo opere , O ἀ mala voluntate timore gelennae.
Timor Dialis cohibet ab omni malo, amore ju- Ritia ... Ille dicitur habere timorem servilem, qui timore poenae temporalis tantum aliquid criminale non committit. Illud , ut dixi, pro solvendis facile Novaturientium argumentis, semper ante ocuIos habendum es; quia, non obstante diversa timoris servilis acceptione, unanimis hujus Patris , & caeterorum omnium cum Scholasticorum principibus, & utrorumque sectatoribus orthodo
is , contra damnatum errorem consensus
ostenditur. Quod circa Patres praestiti, prosequor in scholasticis ; in quibus omnibus si portecuipiam prolixior visus fuero , quam abunde demonstrata veritas postulat, meminerit , nobis cum pertinacissimis hostibus certamen esse , quorum frangendae pertinaciae nulla potest esse convictio nimia .
SS. Thomas, Tonaventura, Laurentius
iustinianus , Salesius pro comm ni contra damnatum articulum flant sen
tentia. t v v Ugonem superiore capite rela-
- tum, uti & Laurentium Iustia a nianum mox citandum pridem
adversarii in partes suas violenth, & maxime invitos trahere conabantur; sed nimio veritatis lumine perterriti, videntur tandem ab hac sua desistere temeritate. Quam merito desperent de Hugone, ex ipsis ejus verbis jam vidimus et idem ut pateat de priamo Venetorum Sanctissimo Patriarcha , audiatur tractatu de Timore cap. s. Si te amo Dei a peccatis non cohibet, saltem te probiabeat , terreatque timor judicii, metur gehennae , laquei mortis, doloret inferni, ignis urens,
vermir corrodens, ct flamma tartarea: extalium consuetudine Deum time , , hae non formidabis. Si timor ex talium consideratione profectus efficere valeat, sit nihil homini ab illis postea metuendum sit, evidens est, talium timore, videlicet judicii, & gehennae , atque hanc comitantium cruciatuum, non manum solummodo; sed animum maxime a criminibus contineri; non enim sola membrorum exterior innocentia liberabit ab interitu , quem turgens flagitiis animus sibi eonsciverit, & corpori. Luculentius etiam catholica contra Quem ellum veritas deducitur ab eodem Sancto ejusdem tractatus cap. 2. M Sicut
,, enim ( inquit securitas est ad lapsum fa-,, cilis, ita timor a lapsu protegit; quia ,, odit vilia, virtutes custodit, cor sedula ,, vigilantia observat, ab ingressu ejus no-,, xias cogitationes repellens clava terri-,, bili et videlicet memoria aeternae poenae:,, ingerit namque sicut veraciter, ita sec-M quenter, quod post hanc peregrinatio-M nem tunc edax flamma comburet, quos M nunc delectatio carnis polluit; illosque infinitum barathri chaos devorabit, quos,, salutaris timor ab inani elatione, & a de-,, formitate culpae non custodit . . . . Qui ti-
, , mei Deum nihil trepidat; quia timor Do-,, mini fiducia est fortitudinis, de qui illum
M possidet, non corruet. . . Nam timor ho-,, minum peccandi differt facultatem, &
496쪽
ri operationem ; non autem aufert; sed reis tinet voluntatem, donec habeat opporis tunitatem, veloc asionem: unde & quos
se suspendit a crimine , avidiores reddit adis crimen r& aestuat animo , quousque peris ficiat, quod malum cogitati solus enimis Dei timor est, qui nocentes corrigit, fu-- gar crimina, & perpetem confert bene
is agendi voluntatem ... Nubes etiam carisis natium cogitationum , & affectionum fuisis gat . . . . Nam sicut remissa securitas cul- , , pas admittit, ita timor desiderabilis deli.,, cta semper excludit, & mentem conser- M vae. M Quid pro communi sententia disertius enuntiari potuit e Timor a lapsu protegit , odit vitia, virtutes custodit, cor sedula vigilantia observat, ab ingressu ejus
noxias cogitationes repellens clava terribili , videlicet memoria aeterna poena. Hoccine est solam cohibere manum i cor autem relinquere, ut peccatorum illecebris abripiatur Quomodo timor Domini est siducia
fortitudinis, adeo ut illum postsi dens non corruati, si verum est , quod Quesnellus asserit,
timore sola corporis membra, non animum
fraenari, atque hunc semper exitialibus ad- diei affectibus, quamdiu amore justitiae non ducitur e Dei timor nocentes corrigit, fugaterimina , O perpetuam confert bene agendi voluntatem. Iigrum sciscitari liceat ; hocei- ne est sola impedire manuum opera, solutis mentium habenis ad cogitationes quaslibet exitiales, & desideria maxime nefandae Nequaquam, inquit Samstissimus Patriarcha ssed Dei timor nubes carnalium cogitationum,
O asseeIionum fugat, delicta semper excludit,
di menter conservat. Quae lux fulgentior desiderati possit, quae clarius exhibere veritatem catholicam, non video .
et Sed quia haereticis propria est pertinacia , & voluntaria caecitas , quae nec veritatem se ipsa lucidissimam , tot etiam Scripturarum textibus, tot Patrum sententiis,& post illos a Patriarcha Samstissimo amisplius illustratam conspicere velit; accedat etiam Sol Angelicus , ad cujus radios ab ipsis hic provocamur errantibus. Experiamur , quam provocent serio, quam bona
fide . Iuxta ipsum a. a. quaest. II. art. S. Aliaetiis introsicitur ad amandum Deum per hoc,
quod timens a Deo puniri , cessat a peccato, ut Augustinus docet. At, si vera fuerit Quesnelli assertio, secundum quam timor non nisi
manum cohibet; cor amem tamdiu peccato addicitur, quamdiu ab amore justitia non ducitur , quomodo timor idoneus est , ut introducat hominem ad amandum Deum , siquidem in mentibus amor est, non in manibus,
quas solas in nova sententia dirigere potest,
vel cohibere formido a non animum ad virtutum actus , maxime ad diligendum omnis justitiae fontem inducere e Si varo, ut par est, Angelico credimus , &, eo teste, etiam Augustino , Aliquis introducitur ad amandum Deum , per hoc , quod timens a Deo puniri re sat a peccato . Aliquis igitur, ut cesset primum a peccato , ac dein quoque Deum diligat, introducitur per hoc, quod timeat a Deo puniri: atque adeo timor non solum manum; sed etiam animum a crimine cohibet , & promovet ad amorem. Solius enim cohibitione manus, non absolute, &simpliciter cessatur a peccato , ut cessiari docet Angelicus, & apud eum Augustinus et neque
sola manus continentia, quamdiu animus addicitur peccato , est introductio ad amandum Deum; alias eo quoque introduceret hypocrisis , quod nemo sanae mentis admiserit
,, doque homo propter mala, quae timet, ,, convertitur ad Deum, &inhaeret et quod ,, quidem malum est duplex ; scilicet ma-M lum poenae, & malum culpae. Si ergo ali-M quis convertatur ad Deum , & ei inhaeretis propter timorem poenae , erit timor servi- , , lis. M Supponit itaque manifeste Angelicus, imo non obscure idocet, aliquando fieri, ut aliquis convertatur ad Deum, de ei
inhaereat propter timorem poenae, eumque seroilem. Atqui si propter talem timorem poena aliquis convertatur ad Deum , ct ei inhaereat, conversionem illam, atque inhaesi nem timor poenae essicit: Non igitur timor iste solam manum cohibet, neque indomitum relinquit animum , ut tamdiu addicatur peccato, quamdiu ab amore justitiae non ducitur. Quae enim alias ea ad Deum foret conversio, quae ei inhaesio propter malunia poenae , quod timet e Inane profecto conversionis , & inhaesionis figmentum iEodem articulo ad quartum: Timor feroili, , O initialis respiciunt poenam , per quam
homineae attrahuntur ad Deum. Quomodo per poenam , quam timent, attrahuntur homines ad Deum; si in eorum animis nihil
timor valeat, non nisi manum cohibens; lavissimas autem permittens habenas peccatis interioribus, ut assigantur eis corda, quamis diu non ducuntur amore justitiae 3 Eadem quaest. art. I. in conclusione.
A Timor servilis est principium extra dispo-- nens ad sapientiam, in quantum aliquis,, timore poenae discedit 1 peccato, & ha-is bilitatur per hoc ad sapientiae effectum, si secundum illud Ecclesiastici T. Timor
Pars II. Proposi LXI. Cap. VII.
497쪽
ri Domini expellit peccatum: H Cum timor servilis non sit charitas, neque pars ejus , in qua vera sita est sapientia ; sed sola ad sapientiam, seu charitatem praeparatio; recth dicitur principium extra disponens ad sapientiam, quae sano non reperitur inocorpore, aut in animo subdito peccatis; dum tamen, ut S. Thomas ait: Aliquis timore semna discedit a peccato ; O habilitatur per hua apientia esctum, evidens est, timorem illum non tantum manui fraenum injicere; sed etiam animo; non enim cohibitione manus disceditur a peccato , quamdiu illi addicitur animus et neque per hoc principium, quod est timor poenae, habilitatur aliquis ad sapientiae effectum, qui est peceatorum expulsio , quamdiu allubescit peccati stultitia voluntati.
Imo, inquiunt adversarii, fieri aliter non potest, quin ea voluntati placeat, dum solo formidinis impulsu a crimine quis abstinet;
nam per Prop. 62. Illud committit in corde suo , ct jam es reus coram Deo. Adde , quod ex timore illo solo orta paenitentia ducat adde erationem, eoque trahat fortius , quo poenitentia cum suo timore magis fuerit violenta juxta Prop. do. Qualis proinde potest per timorem illum esse habilitatio ad sapientiae effectum , qui expulsio peccatorum est secundum illud Ecclesiastici cap. I. Timor Domini expetist peceatum: quando novo semper consensu assigitur animus iniquitati Timor ipse nova transgressio praecepti Divini est, ut indicat Propositio praesens,&clarius exprimit quadragesima quarta: si Non
,, sunt, nisi duo amores , unde volitiones, & actiones omnes nostrae nascuntur: amorta Dei,qui omnia agit propter Deum,quem-M que Deus remuneratur; & amor, quo nos,, ipsos , ac mundum diligimus, qui quod M ad Deum referendum est , non refert, &H propter hoc ipsum fit malus. H Si itaque Quesnellum audiverimus, timor servilis adeo non est principium disponens ad sapientiam ; adeo neque timore aliquis discedit d peccato , vel habilitatur ad sapientiae effectum, ut potius animus aequo, ac antea turpitudini eonsentiens nova Iabe cumulum augeat delictorum. Sed nos, dimisso tot erroneorum dogmatum, & non paucarum haeresum architecto, vel instauratore, sequamur Angelicum magistrum, qui etiam par. 3. quaest. 8 . art. s. damnatum subruit errorem dicens. Tertius est motus timoris servilis, quo quis timore supphciorum a peccatis retrahitur: non retrahitur a peccatis, cujus sola manus ab externo opere abstinet, quando mens
perversa sacrilegis indulget cogitationibus,
ae desideriis aestuat deliberatisi vel igitur Quesnellus labitur misero in proscripto articulo , prout hactenus. demonstravimus inis numeris argumentis, vel hallucinatus fuerit locis pluribus Aquinas, quod nemo sapiens sulpicabitur. Quod vero Hexapla , &eorum subsidiarius Collator pro damnato
dogmate proferunt ex I. 2. quaest. IOZ.art. r.
ad a. ex crassa obiiciunt ignorantia. Splendidissimis scilicet Angelici Praeceptoris radiis occludentes oculos suos , non vident, aut non videre se simulant, sermonem illic Aquinati esse maxime dilucido expressum
de timore poenarum , quas comminabatur lex vetus, & inferebat per humani tribuisnalis sententiam, quod cordit arcana non
penetrat: unde hujusmodi timor, Iicotquandoque praescindat, sejunia usque sit a
peccandi affectu; hunc tamen etiam frequenter admittiti nec id mirum s cum ex se nullam vim habeat, quantumvis serius, inistensusque sit, excludendi, aut retundendi voluntatem peccati, etiam dum reipsa meis tuitur poena humano judicio irroganda,quae, ut ad solos externos actus extenditur, ita non nisi externa membra a flagitiis perpetrandis coercet .
Itaque lex vetus ( ut l. c. ait S. Thomas quae poenaes intentabat humano instigendas
judicio, dicitur cohibere manum, non auimum:
quia qui timore poena (ab humano tribunali propter culpam decernendae ab aliquo peccato a inet, non simpliciter ejus votautas dpeccato recedit, sicut recedit voluntas ejur, qui amore juclitia, vel etiam metu aeternae poenae a scrutatore cordium Deo inferendae ab inet a peccato. Et propter hoc lex nova,quam lex amoris,dicitur animum cohibere,praecipvh scilicet amore justitiae I secundario vero poenae formidine a Divina justitia peccantibus immittendae. Hane esse mentem Sancti Thomae, cuilibet perspicuum fiet verba ejus expendenti in eadem ad a. responsione, sed vel maximE ex doctrinae ejus connexione in tota illa, & praecedenti quaestione tractatae, imo & in omnibus ejus tam Summae Theo-
Iogicae , quam caeterorum operum , praesertim in s. sent. dist. o. quaest. I. art. 2. ubi
non solum id assirmat, sed etiam invictissimhdemonstrat ex veteris, ac novae legis distinctione. Quaerens enim illic, utrum lex Mosaica non solum manum, sed etiam animum
cohibeat, sic ait: M Respondeo, dicendum, ,, quod coactio legis pecundum Philoso- phum in fi. Ethic. ad hoc necessaria est, ,, ut illi , qui persuasionibus ad bonum noni, inclinantur, per poenas cogantur. Unde
498쪽
Pars II. Propos LXI. Cap. VII.
, , IN LICTA PER LEcEM . Sicut autem lex vetus
,, infirmis animis , non nisi terrena promit-M tebat; ita etiam pro peccatis temporalem ,, poenam instigebat, ocuIum pro oculo, M dentem pro dente. Poenae autem tempo- , , rates pro peccatis animi instigi non po is sunt, nisi quatenus in actum exterius pro-M rumpant; alias enim ab homine de eis,, iudicari non potest. Et ideo LEx v rus M -
,, LET AuTEM Nova aeterna promittit, deri comminatur in praemium, & poenam .s, AIT RRNA autem horna ab illo judice insti-H gitur , qui est cordis scrutator. Et ideo
,, 3RT . M Nihil luculentius dici poterat, quo S. Thomas mentem suam exponeret, catholicam veritatem demonstraret, adversarios confunderet, eorumque refelleret aris
s Doctori Angelico iungamus Seraphicum in Opusculo de gratia sanctificante
Iib. s. cap. q. si Timor servilis Spiritui San-,, cto locum praeparat, ut eum, sicut feta is filum, introducat ... Timor servilis duo D faciti Primum est , quod viam praeparat M charitati: Secundum , quod retrahit Is, peccato metu poenae tantum . ,, Non e
set qua ratione timor servilis praepararet locum Spiritui Sancto , si manum solummodo cohiberet, quod timor humanus potest naturae viribus circa ea crimina, quibus lege decernitur supplicium . Minus etiam juxta Quesnellum idoneus est timor extremi judicii, & aeternorum cruciatuum ad praeparandum Spiritui Sancto , dc charitati locum , quam in communi sententia timor mortis ab hominibus instigendae; hic enim potest circa nos saltem est e innocuus, & Spiritui Sancto , atque charitati non occludere aditum; at in nova Ecclesia per articulum .,& plures sequentes , timor omnis, qui acharitate, sive Dei amore omnia agente propter Deum, quemque Deus remunera- eur , non profluxerit, peccatum est, ac proinde novus obex Spiritui Sancto, de salutiferae charitati . Denique Seraphicus timori servili tribuit vires retrahendi 1 peccatis metu poenae tantum , ad nullum genus criminum eam limitans potestatem; Quesnellus restringit ad peccata, quae a manibus, seu corpore prodeunt, de humanis passim obtutibus exponuntur . Sed plura , nec pa Io etiam efficaciora infra ex S. Bonaventura proferemus. Agmen Sanctorum claudat suavissimus charitatis praeco Franciscus Salesus lib. a. de amore Dei cap. 16. ,, Divina b ,, nitas volens in anima humana collocate,, diversitatem viridium , & tandem eam ,, exornare sacro suo amore , utitur acu tis, moris servilis , & mercenarii, qua ordiri nario omnium primo corda nostra pun-,, guntur. (Cap. 28. Quando igitur hiri sensus timoris in animis nostris invale-,, scunt, ut ex finibus nostris exterminent, ,, propellantque affectionem, & volunta-,, tem peccandi, ut sacrum Tridentinum , , Concilium loquitur, sunt illi magnopere,, salutares. Nos concepimus ex timore,, tuo, o Deus , & peperimus spiritum sa-- Iutis, dicitur apud Isaiam. M Quesnellus ab initio interdiceret introitum timori servili, nE , dum manum cohibet, addicat magis animum peccato , ad quod expellendum minime subsidio est; sed ad retinenta dum pertinacius, & delictorum numerum novis semper accessionibus augendum. Si autem , ut Salesius docet, timoris istiusmodi sensus in animis nostris invalescentes, ex
eorum finibus exterminant, propelluntque affectionem , & voluntatem peccandi, non solas coercent manus ab externo opere; sed mentes etiam ab illicitis conservant affecti
Ibidem et , , Timor eorum , qui velut ,, servi, & mancipia, Dei legem observant,, ad evitandas inferni poenas, est bonus;
,, sed longe nobilior, & desiderabilior est
,, timor mercenariorum Christianorum, qui,, velut servi, pacta mercede, fideliter labo-,, rant i non equidem principaliter propter ,, aliquem amorem, quem iam habeant vera ,, sus suos Dominos; sed ut salarium comta pensae loco sibi promissium consequan- , , tur . ,, Si timor iterum , non nisi manum cohibeat, non est ea lassiciens Divinae legis observatio, non obedientia, ubi animus 1 praecepto aversus est , solam exterius obedientiam simulans . Sic quidem illudi hominibus potest; sed non Deoi ita supplicio potant evitari humana; sed non a supremo
intentata Iudice, qui, dum scrutatur corda, dcrenes, internis aeque , de occultis , quam externis, de publicis poenas inferet, nullo tempore terminandas . Quare Salesio opponit Quesnellus etiam articulum suum T. si obedientia legis prostuere debet ex fon-,, te , de hic fons est charitas . Quando Dei, , amor est illius principium interius,de Dei,, gloria ejus finis , tunc purum est, quod ,, apparet exterius; alioquin non est, nisi,, hypocrisis, aut falsa justitia . ,, Quod autem praesenti articulo dicitur contra obedientiam nascentem ex timore, intelligit Quesnellus, ut verba aperte significant, etiam
499쪽
ss 8 Constitutio UNica Nirus propugnata oss
et iam de timore mercenariorum , & profecta indE legis observantia , nd promissa excidant mercede . Salesius timore mancipiorum bono, longh nobiliorem , & desiderabiliorem praedicat formidinem mercenariorum: utramque novus Theologus noxiis eupiditatibus accenset Prop. qq., & sequentibus . Quid igitur miri, quod praesenti articulo dicitur Timor, non nisi manum Ohia
bere ; cor autem tamdiupeccato addici, quam
diu ab amore justitiae non ducitur e Ita novorum dogmatum, errorumque in Que elli systemate connexionem facile invenias, fi
Concilium Tridentinum , Catechismus Romanus, in Scholastici communis me
damnato Articulo adversantur. i Ridentini Patres sess. I . cap. q. postquam de contritione disse-- ruerant perfectar H Illam vero,, sinquiunt contritionem imperfectam, ,, quae attritio dicitur, quoniam vel ex M turpitudinis peceati consideratione, vel
,, ex gehennae , & poenarum metu commu-,, niter concipitur, si voluntatem peccandis, excludat, cum spe veniae, declarat (San- eia Synodus) non solum non lacere ho-,, minem hypocritam, & magis peccato-M rem , verum etiam donum Dei esse , &- Spiritus Sancti impulsum, non adhuc ,, quidem inhabitantis vi sed tantum movenias, iis , quo poenitens adjutus, viam sibi ad ,. iustitiam parat; & , quamvis sino Sacras, mento poenitentiae per se ad justificatio-M uem perducere peccatorem nequeat, tam
D meneum ad Dei gratiam in Sacramento , , poenitentiae impetrandum disponit. HUbi manifesth Synodus supponit, fieri posse,& re ipse fieri aliquando, ut attritio ex gehennae , & poenarum concepta formidine , excludat delinquendi voluntatem; alioqui sibilos non evasisset haereticorum, quibus in promptu fuisset objicere, quod declaratio appareret ridicula, definiens contra Lutherum, & ejus assecIas, quod ipsorum nullus unquam negaverit; videlicet attritionem, quae ex gehennae , & poenarum metu concipitur, non facere hominem hypocri- tam , & magis peccatorem , si voluntatem peccandi excludat; modo concedatur Luthero , de sociis , quod talis attritio extiterit nunquam ; neque futura sit imposterum;
non enim de casibus metaphysicis sibi curam esse, aut rixam cum Romana Eeelesia i sed de iis, qui humanis, & christianis usibus serviunt. Quod igitur in Decreto est , si v luntatem peccandi excludat, intellige juxta mentem Concilii, ut idem fit, ac si dicere
tur, quando voluntatem peccandi excludit, ut eo at excludere aliquando a non enim omnem poenarum formidinem, & omnem indhortam criminum displicentiam, absolutam esse, & effcacem, certum est non minus Catholicis , quam novatoribus, & haereticis.
Sensum illum Tridentinis Patribus fui sic, confirmamur ex eo, quod perspicuo ipsa sacra Synodus sess. 6. canone S. sic definiati
Si quis dixerit, geheaenae metum, per quem admisericordiam Dei de peccatis dolendo confugiamus , ve d peccato a inemur, peccatum esse, aut peccatorer pejores facere , anathema sit: ubi non jam conditio apponitur , quam veluti de secto dubiam interpretari, intenta
semper contentionibus novitas possit; sed et ara , & diserta subintelligitur assirmatio, nos aliquando per gehennae metum ad misericordiam Dei de peccatis dolendo confugere , aliquando etiam per illum a peccatis abstinere. Hune sensum, ut capite superiori vidimus, sub Tridentini Concilii vocibus S. Salesius intellexit, & quis non , praeter paucissimos, forsitan a Baii, vel Iansedit commilitonibus circumventos et Eminentissimi Bellarmini de mente Concilii sententia patet ubique in ejus contra Lutherum controversiis et lassicient ejus verba ultima lib. 2. de poenitentia cap. IS,
H Una quidem (inquit adhuc quaestio trari etari potuisset; an videlicet attritio , sives, imperfecta contritio, quam certum est ,, sine Sacramento non lassicere ad justifica-,, tionem , lassiciat cum Sacramento, ita ut ,, poenitens ex attrito, virtute absolutionis,, fiat contritus, & iustificetur. Lutherus,, enim id aliquando negavit, ut perspi-- cuum est ex ejus responsione ad Dialo- gum Sylvestri Prieratis, ubi de concla. sione sexta loquens: Error est, inquit,
,, quod attritus fiat contritus virtute cla-,, vium . Caeterum Discipuli eius , qui con- tritionem in terroribus constituunt, & misse Ii fidei ex verbo absolutionis conceptae, M quae terrores illos consequitur, justifica-,, tionem adscribunt, nullo modo negare,, possunt, quin attritio & sola non suff-,, ciat, & cum absolutione lassiciar, ut ii ,, Concilio Tridentino sess. I . cap. . de-M claratum est . , , Atqui quod juxta Bel Iarminum sacra Synodus declaravit illo eapite de attritione, eam cum Sacramento suta
ficere, patet intelligi de attritione illic descriptas
500쪽
sso Pars II. Propos LXI. Cap. VIII. stir
scripta, etiam quae ex gehennae, & poenarum metu concipitur , & ex illo concepta principio voluntatem peccandi excluditi nomenim eum absolutione sufficere attritionem voluntati illi pessimae conjunctam, omnes agnoscimus, neque ullus est Catholicus, qui aliam Tridentinis vocibus sententiam adis scribat. Audiatur iterum Bellarminus lib. a. de poenitentia cap. II. ,, Quartus timoris est proprie servilis, quo videlicet ita pec-s, cator Deum punientem timet, ut solius M poenae fugiendae causa a peccatis perperi trandis caveat, & de perpetratis do-M Ieat .... De hoc igitur timore tota con-,, troversiaestr hunc enim Lutherus dam-M nabat, ut qui faceret homines hypocri-M ras, magisque peccatores r& hunc eun-- dem Tridentina Synodus se C. I . cap. q. H bonum , atque utilem esse, & a Deo ex-M citari docet. Quae sententia probatur pri-M mo ex verbis illis Davidis Psalmo it o. , si & Salomonis Proverb. I. Initium sapien-- ita timor Domini et de Eccli. cap. r. 5-,, mor Domini expellit peccatum . nam qui,, sine timore es , non poterit j scari: de M cap. as. Timor Domini, initium dilectioniae M ejur. Haec dicuntur de timore, qui est in M peccatoribus, & qui dilectionem praeces, dit. In peccatoribus autem , & ante diis M lectionem timor filialis esse non potesti,, sed tantum servilis se . Hactenus Beliar- minus. Hoc igitur Eminentissimo Tridentini Concilii interprete, sessionis 1 . cap. . declaratur de gehennae formidine, contra Lutherum , attritionem indo progenitam, qua voluntas peccandi excluditur, ad Dei gratiam in Sacramento poenitentiae imp trandam disponere: atque is sensus cuilibet, quem novitas non praeoccupaverit, facile
apparebit Concilio intentus, ut semper apparuit scholarum, quantumvis alibi inter se dissidentium Theologis . Et quid ipsi, quid Tridentini Patres aliud tradere nobis Potuere , quam , quod eos,majoribus Samctissimis accepisse , tam luculente pluribus capitibus demonstratum est Recentiores paucos forsitan Bajo, Ian senio, Quesnello,
aut eorum asseclis nimium credulos , nihil moror et excusabilis forte error fuerit ante
Constitutionem UNIGENITUS i post hanc nemo, nisi salutis suae insipienter prodigus, se in convictissimi erroris gratiam exponit
Tridentino consonat Catechismus Romanus, jubentibus Patribus Tridentinis
compositus . Is parte t. cap. s. enumerans gradus, quibus ad contritionem conscendi tur perfectam , alti Praeivea motus timoris
Consitatio neo . propuget. Tom.II. consequitur, Ssuppliciorum acerbitate proposi
t. 1 animus a peccatir revocatur et atque hue
videntur sectare illa Ioia verba : sicut qua concipit, cum appropinquaverit ad partum , dolens elamat tu doloribus suis e facti fumus . Quando timoris motu,& suppliciorum acerbitate proposita antinus a peccatis revocatur, indubio non sola manus fraeno constringitur vi sed etiam retinetur animus, nE novis criminibus tantam suppliciorum in s
Nolim hic immensam texere Scholasticorum seriem, instituto meo minimhnecessariam, & lectoribus fortitan mole stam . Dum enim supra dedimus SS. Thomam, & Bonaventuram, facile colligitur etyconsentire coinmunissime scholas Thomisticam, & Seraphicam . Bonaventura sententiam suam didicit a Magistro suo Alexandro Alensi pari. 3. quaest. T6. membro a. de 3. illos itaque scholae utriusque elatissimae
Principes secuti sunt Durandus in I. part. dist. 3 . quaest . . num.p. Dominicus Soto in . dii . I . quaest. a. art. S. Alphonius I castroverbo Timor . Haeresi I. contra Lutheranos,& verbo contritio . Petrus Lede a inisTheologia morali Tract. de Poenitentia
cap. . Bannes X. a. quaest. Is . Art. q. Gabriel tu . dis . t . quaest.2. dub. 3. DidacusCabediudo. Suffragantur Theologi omnium ordinum, & nationum. Dionysius Carthusianus in g. dist. 3 quaest.g. Pesa
lius quaest. 86. disp. i. art. S. D uvallius a. a. Tract. de spe quaest. 3. art. a. Puteanus 3. pari. quaest. 8 s. art. s. dub. I. Κelli sonus r. a. quaest. a. & 3. pari. quaest. de Poenitentia art. a. Bonacina tom. I. disp. s. quaest. S. puncto I. prop. I. Gamachaeus I. . quaestis. de dono Timoris cap. s. Navarrus tom. E. de contrit. Cap. I. num .8. in Manuali. Societatis Iesu Theologos non commemoro , ut
pote nulla apud Quesnellum valentes gratia, de quorum a Baianis, & Iansentanis
novitatibus aversio satis nota est. Recentiores quoque alios praetereo, quia innumeri sunt, & sat longos indices exhibent, quae hoc tempore de contritione, & attrition contra rigidos edita sunt variorum opuscular aliquos tantum profero ex Lovaniensibus antiquis .s Ruardus Tapperus contra Lutheis rum Art. q. pag. 18s. is Attritio ( inquit M ex timore poenarum supernaturalium se idonea dispositio est ad Sacramentorum ,, baptismi, & poenitentiae gratiam percim M piendam, ut, cum quis detestatur omnia D peccata mortalia,& propterea confitetur, , , ne per peccatum excludatur a gloria, vel