장음표시 사용
541쪽
dam abund h lassiciunt; inter illos enim sunt quatuor Ecclesiae Doctores Ambrosius, Hieronymus, Augustinus, Gregorius, cum Cyis triano, Chrysi stomo , Bernardo, quos nula novitatis maculavit suspicior Quapropter credendum , eos non dogmata finxisse , sed quae a majoribus acceperint , Discipulis tradidisse, & posteris.
Doctrinam proscripto Articulo contrariamsabilivere eum Triaentino Con
x odem , quo desiere Patres seculo duodecimo, orti sunt Scholastici,s a duee Petro Lombardo Parisiensium Antistite, quem Magistrum vocant, &sequuntur communiter, licet non prorsus in omnibus. In praesenti autem dogmate, sicut Majorum religiose pressit vestigia, ita posteros faeilh nactus est Sectatores. lib. 3. Sententiarum distinct. 3 . lit. ,, Sunt cin-,, quit homines, qui propterea timent, H nh mittantur in gehennam , n3 forth ar- deant eum Diabolo in igne aeterno. IpseM est timor, qui introducit charitatem ; sed H sie venit, ut exeat. Si enim propter poe-- nas times, nondum amas Deum , quemiis sic times et non bona desideras , sed malata caves ; sed ex eo, quia mala caves, corri-- gis te, & incipis bona desiderare . ,, Clarissime hic exprimitur easus controversae praesentis,& pro communi contra Queonellum sententia deciditur. Timens scilicet
gehennam, nh aeternum ardeas cum Diabo- Io , sed nondum amanI Deum , nondum bona desiderant, caves mala I sed ex eo , quia mala caves, corrigis te . En hominem non nisi metu poenae se corrigentem , atque ad bonorum desideria, & eharitatem introducenis dam dispositum e sic igitur timens, sic timore , & non nisi timore mala cavens, & corrigens se , non committit in eorde suo peccatum , a quo abstinet, dum ex timore cavet mala , & se eorrigit.
a Magistrum sequitur illustris Discipulus , & simul Doctor Angelicus , non solius Magistri, sed Scholasticorum omnium
gloria , & coryphaeus. a. a. quaest. I s. art. I. in conclusione ait: M Quandoque homo M propter mala, quae timet, convertitur ad
se Deum, & ei inhaeret. Quod quidem ma-,, tum est duplex ; scilicet malum poenae, de malum culpae. Si ergo aliquis converta- tur ad Deum, & ei inhaereat propter ti-
s, morem poenae, erit timor servilis . Ibidem ad quartum e Timor servitia, Sinitialis resticiunt poenam , per quam homine
Eadem quaestione art. I. in conclusioneris Timor servilis est sicut principium extrata disponens ad sapientiam, in quantum ,, aliquis timore poenae discedit a peccato, is & habilitatur per hoc ad sapientiae effe-- ctum, secundum Ecclesiastici. r. Timoris Domini expellit peccatum. Parte s. quaest. 8 s. art. S. Tertiar est motus timoris servilis , quo quis timore supplicio-ram a peccatis retrahitur. Non ergo pecca tis magis immergitur , qui a malo non ab iisnet, nisi timore paena, ut contendit damnata Propositio, asserens omnes non aliter d mmo abstinentes, illud committere in eorde suo, di jam esse reos coram Deo. Si propter timorem poenae, ut Angelicus asserit, aliquis converatatur ad Deum, O et inhaereat, propter tim
rem ( inquam perna, qui ab Aquinate, ecab omnibus hodie servilis dicitur; non it
que sie timens a Deo avertitur , neque impeditur nE Deo inhaereat, ut avertereture et tissimh, & impediretur, si peccatum committeret, a quo non aliter abstinet, qud mpoenarum formidine. Si rursus, ut asseritur secundo textu, Timor servilis respicit paenam, per quam homines attrahuntur ad Deum; non igitur omnis tali, etiam solo impulsu formidinis a peccato abstinent, iliud committit te eorde suo, ct iam est reus eoram Deo ; alias enim timore servili homines non attraherentur ad Deum; sed ab eo retraherentur. Et quomodo alias juxta tertiam S.Thomae
sententiam Timor servuli, qui est solius poenae , esset sicut principium disponens ad sapientiam, seu charitatem cuomodo alia quis timore illo discederet a pereato, O habia tuaretur a apientia essectum, qui est expulsio peccatorum juxta Ecclesiasticum , si , ut asserit Quesnellus , quisquis sic a peccato abstinet, illud committit in corde suo , &est reus coram Deo e Discedere a peccato , ut ab Angelico discimus, non est illud committere , quod assirmat Quesnellus: Neque peccatum, neque aliquid, unde oritur, di ponit ad sapientiam, seu charitatem ; sed ad stultitiam omni propriam peccatori. Nec denique habilitat ad sapientiae effectum, qui
est expulsio peccatorum , quia peccati commissio opponitur expulsioni, ut vel ex terminis patet .s Longe plura in Angelico sunt, quiabus contra damnatum errorem catholicaia veritas confirmetur; sed haereticis eo ritu
542쪽
Io Pars II. Propos . LXII. Cap. V. Io s
diseipulum iungo non pietate minus, quam
silentia celebrem Ludovicum Granat ensem concione a. de poenitentia parte a .puueto 3. ,, Sunt quidam (inquit qui magisse suppliciorum metu, quam Dei amore alta liciuntur. Num igitur ipsos a spe salutis, ,, & consequendae veniar excludemus e Ne-- quaquam 1 horum enim solatio Tridenti-,, na Synodus providisse videtur, quae scis alti Contritionem illam imperfectam &e. M ex quibus virtus Sacramenti confessionista aperte colligitur, quae ex attrito contrita tum hominem facit. H
Duae em decus Franciscus Sylvius a. a. quaest. Iy. art. q. ait: aeuod timor serviliae sit bonus , O adstatem utilis, Me certum , O definitum in Tridentino, ct antea a Leone X. contra Lutherum. Si fide certum est,& ab Oecumenica Synodo definitum , quod ii inor servilis sit bonus, & utilis ad salutem, qua ratione asseritur reus coram Deo , & ipsum in corde suo malum committerra, quisquis solius poenae intuitu a peccato ab tinet e Ubicumque & officium actus, & ejus finis rectus ostenditur, non est unde in actionem derivetur iniquitas, nisi circumstantia aliunde irrepserit perversa,qualis hic minime deprehenditur.3 Profecto non repererat Tridenti-Num , quando se C. o. can. g. Sic asseruit:,, Si quis dixerit, gehennae metum , pers, quem ad Dei misericordiam de peccatista dolendo confugimus, vel a peccando,, abstinemus, peccatum esset, aut pecca-M tores peiores facere, anathema sit. ,, SinitIiter se C. r . can. s. ,, Si quis dixerit, tam contritionem , quae paratur per di H cussionem , collectionem , & detestatio nem peccatorum, qua quis recogitat an-,, nos suos in amaritudine animae suae, pon-,, derando peccatorum suorum gravitatem, ,, multitudinem, foeditatem, amissionen ,, aeternae beatitudinis , & aeternae damna-,, tionis incursum , cum propolito melioris M vitae, non esse verum, & utilem dolorem, is nec praeparare ad gratiam; sed facere hos, minem hypocritam, & magis peccato M rem; deinde esse dolorem coactum, &,, non liberum, ac voluntarium, anathema, , sitis DConsona utrique canoni est doctrina tradita se C. i . cap. ., quam saepe retuli, &semper oportet novatoribus ingerere, iis
potissimum, qui publicam nondum ab Ecclesia Catholica secessionem fecerint: H Il- si iam vero contritionem imperfectam, quae,, attritio dicitur, quoniam vel turpitudiis consitatio Theot. propugn. Tom. II.,, nis peccati consideratione vel ex gehen-,, nae, & poenarum metu communiter con-,, cipitur, si voluntatem peccandi excludat, is cum spe veniae, declarat, non solum non si facere hominem hypocritam, & magis
M peccatorem; verum etiam donum Dei,, esse , & Spiritus Sancti impulsum s nono M adhuc quidem inhabitantis, sed tantum D moventis, quo poenitens adjutus viam si si bi ad iustitiam parat . ,s
tum vis perspicnis , affundere caliginem conantur adversarii,quam Salmaticenses Tho mistae Carmelitani distinctione non minus
dilucida, quam sapienti depellunt disp. V.
de contritione dub. I. s. s. num. 32. ubi diseserentes de timore se Solum (inquiunt de,, servili dubitari potest, an honestus sit;
,, pro quo oportet ulterius distinguere ;ri quoniam tripliciter contingere valeri,, quod quis vitet culpam ex timore poenae:,, uno modo solum impulsive, aut occasio,, naliter I ut, cum quis odio habens eul-,, pam ob ejus deformitatem , magis pro-,, vocatur ad ejus detestationem ex consita deratione supplicii peccato imminentis: se & hunc timorem esse honestum , Iiquetis tum ex se, tum exemplo ejus, qui ex con-,, sideratione bonorum temporalium indu- , , citur impulsi vh ad Deum magis diligen-,, dum . Altero modo cum tanta adaequa-,, tione , ut solum vitet culpam poena im- si minente , cum affectu conditio nato pec- , , candi, si non immineret: tunc esse peccata si minosum , satis liquido constat ex actua-- li affectu ad culpam, & quia positivo praeista fert malum poem, malo culpae, quae est ,, gravis inordinatio . Ultimo denique mo-,, do sine illa adaequatione, & praelatione;,, sed cum praecisione , ita quod vitare culis,, pam , illamque odisse habeat pro sin
se proximo evasionem poenae; non inclu-,, dendo , nec excludendo ordinem ad ut si teriorem finem bonum , aut malum . Haeeta ultima consideratio pertinens ad ejus spe-,, ciem, ab aliisque conditionibus huietiri mori accidentalibus abstrahens , est quae se in praesentiarum reserti inter quas planh,, computari debet servilitas subjectivata, si quae aliud non est, quam status servitutis, is sive peccati, in quo homo hunc timorem se habens, potest existere . De quo merito
si dixit D. Thomas 2. t. quaest. Is . art. q.
si quod servilitas Ron pertinet adaeperiem ti-,, moris servitis; sicut nec informitas adsperi ciem ei informit g accidit enim fidei, & timori poenae , conjungi cum statu pec-M cati.
543쪽
io 6 Conmtutio UNIGENirus propugnata Io T
,, Num. 33. Hunc itaque timorem non , , eme peccatum, sed actum de se hone-- stum, ac perinde & dolorem peccatorum
se ex illo ortum, quem attritionem voca-M mus , definivit Concilium Tridentinum
M locis relatis, de merito, propter plura, ea-M que efficacissima motiva , quae expendi-,, mus loco cit. in tractatu de spe , quibusta nunc breviter alia superaddemus .
Prima Probatio constat plurimis Scripturae testimoniis , etiam ipsus Salvatoris verbis , ex quibus doctissimi iidem Theologi ita subsumentes concludunt: ,, Ludit ne,,, aut illudit Christus Audiemus pro illo M Lutherum e Verum itaque est, de omninos, verum, commendari in Scriptura timos, rem poenae, ut medium ad fugiendum
Confirmatur ex aliis elogiis , quibus
M Scriptura hunc timorem commendat, M tamquam utilissimum ad salutem, de viam M pro illa consequenda parantem: cum quos, minime cohaeret, esse peccatum; sed fa-- teri omnino oportet, esse actum ex sua . ., specie honestum ...,, Num. 3 . Id ipsum probatur a. exH SS. Patribus, quorum communis sentenis,, tia est, timorem hune inducere odium M peccati, de ab eo fugam , ut relatis eo-,, rum testimoniis ostendimus Ioco citato
Adductis nihilominus iterum aliquot Augustini sententiis se colligunt i ,, Exta quibus satis liquet, quam dignδ sense-,, rit de hoc timore D. Augustinus, de
M quantum ipsum commendaverit tam ad M vitanda peccata, quam ad consequen-,, dam perfectam justitiam, de charitatem. ,, Interea autem dum ad charitatem animus
timore disponitur, solus adest supplicii metus , de ex eo solo ortum peccati odium, ac detestatio cum proposito non peccandi in posterum . Non igitur tali timore, odio, detestatione, proposito, quae omnia honestissima sunt, fieri potest homo novi criminis reus coram Deo, atque ita de aperta in catholicam veritatem calumnia conis
vincitur hic Quesnelli articulus e Rui a malo non abstiner nisi timore poena , illud commisilit in corde suo, di jam es reus coram,
et Adversariorum hie , sive ex crassa ignorantia hallucinatio, sive ex turpiore nequitia dolus simulat, persuadetque simplicibus , quasi omnis ex sola poenae formidine attritio pessimam hanc conditionem involvate Vellem peccare sublato punitionis
pericula, vel quasi talem instituat comparationem impiam, Magis odi malum supplicii,
quam malum culpa , ita ut, si alterutrum ne cessario eligendum esset, mallem graviter contra Deum delinquere, quam perpetuo ardere.
Comparationem istiusmodi, de conditionem nemo sapiens , nemo nisi insaniens, cum timore, de orta ex illo attritione , prout a Cain tholicis traditur, umquam composuerit: quomodo enim timor efficax foret, Ac seriae vitandi supplicii voluntas ; si talem includeret , vel comitem sibi jungeret comparationem , conditionemve , quae reatum , quem evitare maxim h decernit, incurrere
se noverit certissimo e Ideo Salmanticenses
utramque superius exclusere et neque majorem habet cum timore, etiam solo connexionem , quam cum coelestis spe beatitudinis. An etiam omnis, qui ex hac sola coincipit odium peccati a beatitudine avertemtis , necessario addit Vettim peccare , is noxia,
expectarem praemium et magis amo perpetuam
meam felicitatem, quam fugam peccati, vesquam Deum, ut in se , ct si bonus es e Comditio ista , & comparatio prorsus insipiens foret; cum quidquid boni operis ad conis sequendam beatitudinem eligeret, hoc ipso destruens, maledictionem sibi induceret pro benedictione . Ita accideret filio, si haereditatem expectans a patre diceret: Non amote, nisi propter haereditatem . quae si non
esset, te contemnerem. Quae malesana adeo
mulier, quae desiderans pretiosum a marito annulum, ei dicat: pluris facio annulum, quam te et Nollem te diligere, nisi istud a te muneris expectarem e No puer quidem reperietur adeo fatuus , qui delicti veniam postulans , poenaeque formidine promittens
emendationem, addere nihilominus audeat , se eadem peccata iterum velle comis mittere, de patrem offendere graviter,quanis
do poterit impune . Insaniam tantam, quam neque ulli mulieri, neque imprudenti puero quis attribuerit, omnibus etiam viris sola poenae forismidine poenitentiam agentibus, impingere audent adversarii; qui ut ipsi novitatis amore, non solum fidei, sed rationis etiam in se Iumen extingunut , de furentium instar,
aut brutorum animalium, quo fert impetus, proruunt; ita universam formidolose solum poenitentium turbam, amisisse penitus sensum humanitatis omnem temere Existimant,aut in damnati erroris gratiam men
8 At, inquies, non asserit Quesnellus, quod quisquis a malo non abstinet, nisi timore poenae, edicat explicito, se velle illud committere; sed tantum , quod veluti do-Iosus
544쪽
Io 8 Pars II. Propos LXII. Cap. V. io v
losus anguis in herba, in tali poenitentia implicitum lateat istiusmodi perniciosum prompositum, quo fructus omnis poenitentiae iterato crimine impediatur ; qui a malo non abstinet, nisi timore poenae, illud committit in cordesuo, ct jam es reus coram Deo. Non ita se novitas expedit erroris la-biryntho; sed magis deiperatam reddit
evasionem voluntaria mentis fascinatio.
Quid enim refert in conspectu Dei, quem attritus poenitens deprecatu e , explicite no an implicito impium propositum animi depromat e Quisquamne rudis adeo Christianus est, qui Deum autum et simulata possi
circumveniri poenitentia , ut desiderium peccatoris qualecumque implicitum non aeque intueatur, ac si explicita signatum, oratione disertissimo exprimeretur, aut etiam per compita , & super tecta sonoris maximo praedicaretur clamoribus es Pergamus audire Eruditissimos Tho-mistas eodem num. 3 . ex Scripturarum, &Augustini testimoniis sic deducentes et M Un--,, de facito praecluduntur duo effugia, addi, quae recurrunt haeretici, ut vim testimo-M niorum tam Scripturae, qu m Patrum
eludant. Dicunt imprimis intelligenda H eme de timore filiali, vel saltom charitatis, coniumsto. Addunt deinde, quod in-,, tellecta de timore servili, solum evin-,, cant, illum evitare externam executios, nem operis peccaminosi ex formidinos, poenae; non autem peccatum internum , ,, sive affectum ad opus externum, quod, ,, ceaeante illa poena, committeretur . Haec,
H inquam, refelluntur, ut prorsus futilia ;,, & vim inferentia allegatis testimoniis.,, Primum quidem et nam in omnibus locis,, relatis commendatur timor, ut destruis
H ctivus , sive impeditivus peccatorum, &M hac via ducens ad justitiam , & charita-M tem, ut consideranti constabit.,, Id vero adaptari non valet filiali ti-,, mori, quippe qui a gratia, & charitato M procedens supponit peccata destruct . M Secundum etiam; quia malitia peccati H non imponitur formaliter in membris,M & operationibus exterioribus; sed i ,, anima, ejusque potentiis internis. Unde
M proprie , & absolute dictum non stat pro
M operibus externis peccaminosis et Et ta-M men accipi, & explicari debent in sensus, proprio; ex opposito enim fieret, nihil se nos firmum colligere possie ex Scripturae, M & Patrum affertis et pra sertim, quia nons, loquuntur de poena aliqua politica, aut
si legibus Reipublicae imposita , ad quam
H vitandam, lassiceret vitare externa Pec-,, cata, retento interno perverso affectu:,, sed sermonem faciunt de poena inferni,, modo nobis invisibili, & sola fide cogni. M ta, pro qua vitanda nihil, aut parum re-,, ferret abstinere tantum a pravis operibus,, exterioribus. Ergo commendantes ti- , , morem hujus poenae pro vitandis pecca-M tis, non agunt praecise de externis i sed ,, omnia abique exceptione comprehen-- dunt
,, Et plano si poena a Republica taxatari cohibet homines, ne externa peccata si exequantur; cur non poena inferni firma,, fide cognita, cum sit longe major, & ma-,, jori certitudine apprehensa, illos non ,, detinebit, ne prorumpant in affectus in-,, ternos peccaminosos e Stulti sunt Luri therani, & aeque infelices, qui timor
, , gehennae correpti crimina externa minis, me agunt ad ea propensi; de tamen fo-,, vent interius affectum peccaminosum,
cui illa poena jure aequissimo respondet se Satius illis effet nihil timere M .Pluribus dein additis ex ratione the logica probationibus num. II. M Falsum ,, omnino est (inquiunt eum, qui timet, & timore atteritur , in detestatione pec-,, cati poenam pluris facere, qu&m culpam r,, de habere affectum peccandi, si non im- , , mineret supplicium; nihil enim horum ,, intervenit in timore, & attritione, quae ari nobis afferuntur; quippe cum in illis non
,, fiat ulla comparatio inter poenam, dccul-M pam, nec ullus concipiatur conditiona-,, tus ad istam affectus .... Sed simpliciter, ,, & absque ulla comparatione, & aifeetu , ,, ad timorem poenae sequatur odium cul-,, pae, quae illam meretur. Tum denique, ,, quia, etsi peccatum sit superioris ordinis, , , quam poena, nulla tamen est inordinatio,, in eo , quod homo ordinet fugam culpae, , ad vitandam poenam, tamquam ad finem
,, suum proximum , non excludendo con-,, trarie relationem ad Deum tamquam adis ultimum finem; hoc enim modo solent,, superiora ad inferiora ordinari ab v ,, ulla perversitate, sicut incarnatio Verbi,, ad salutem hominum, oratio supernaturi ratis ad naturalia bona, actus charitatis A ad misericordiam, & sie de aliis M. Hactenus Salmanticensium Thom istarum Sententiam tetuli copiosius ; quia & rationes simul solidas complectitur, & non Scriptoris privati; sed totius illic religiosi Gymnasiit authoritatem. Io Praetereo autem Dominicum Soto in . dist. I . q. 2. art. S. Bannesium a. a. o. 12. art. q. concl. I. Petrum Ledeta 1 ita, - Theo-
545쪽
roso Conititutio UNIGENirus propugnata Iosi
Theologia Morali Tract. de poenit. cap. s. Didacu in Cab erudo in s. part. de contrit. Durandum ex Praedicatorum ordine Meldensem Episcopum in s. dist. 3 . quaest. q. n. s. Gonetum, & caeteros ejusdem clarissimae Scholae in eandem passim sententiam,
ra De Schola Seraphica, quin tota Pontificiae contra Quem ellum definitioni consentiat, eamque ab institutionis suae initio, praevenerit, no adversarii quidem revocabunt in dubium . Nimis perspicua Bonaventurae doctrina est in opustulo de gratia Sanctificante lib. s. cap. . Timor servisis donum Spiritus Sancti es Timor servilis Spiritui Sancto locum praeparat, ut eum sicut feta suum introneat .... Timor servilis duo
facit: primum es, quod locum praeparat chariatati: fecundum, quod retrahit a peccato metu poenae tantum . Audiunt adversarii quod viam praeparet charitati, & retrahat a peccato me-eu poenae tantum Concilient id, si possint, cum propositione damnata, qui a malo non ab inet, nisi timore poena, illud committit in corde suo, ct jam es reus coram Deo . Tune scilicet ea inter se dogmata amico foedere component, quando Christum cum Belial,
atque cum errore catholicam veritatem .
Alexander Halensis 3. parte quaest. J6. memb. a. & g. praeluxit Seraphico , gloriosus ejusdem magister. Notissima est Alphon si 1 Castro sententia contra Lutheranos haeresi. I. verbo timor, & contritio . Uerum cum Scholam Seraphicam nobis ulis ero concedere soleant, non est quod in singulorum enumeratione operam perdam. I a Sententiam catholicam amplexus
est Dionysius Carthusianus in s. dist. 3 . quaest. 3. qui se a docti mus, ct Sanctissimus a Bella emino libro de Scriptoribus Ee-elesiasticis nuncupatur. Eandem doctrinae semitam tenuere Bonacina Tomo I. disput. s. quaest. S. punisto I. prop. I. n. . Gamachaeus I. a. quaest. Is . dodono timoris cap. s. Navarrus Tom. t. dracontrit. cap. I. num. 8. in Manuali. Duvallius r. a. Trach. de spe q. s. art. a. Alexander Pelantius quaest. 86. disp. I. art. S. Puteanus 3. pari. quaest. 8s .art. s. dub. i. cellisonus I. a. quaest. a. & s. pari. quaest. I. de poenit.
Denique quotquot novis haereticis, Luthero potissimum, restitere, eandem nobi cum de timore sententiam, veluti doctrinae Ecclesiae maxime consonam toto pector amplexi sunt. Ita Ioannes Fischerus Rose
sensis in Anglia Episcopus, sparso pro fide
sanguine, quam Romana purpura, qua a Pontifice donatus fuerat, longδ clarior, respondens Luthero ad articulum I . ait :stui damni perpendit immensitatem, quod e peccato eoneu vit, ii odietfacila peccatum , , detestahitur, tam in aliis, quam in se ias et neque minus id, quod occultum ( sive in animo
latens est, quam,quod es (palam agnitum.
Et fol.6s. Tria sunt, qua faciunt hominet a peccato temperare ; id est, aut metus gehenete, autipes, atque desiderium regni coelorum , aut affec us boni ipsius, amorque virtutum Fides namque es, qua futuri judicii, ac suppliciorum metu, vitiorum facit contagia declianari . Fol.68. dicenti Luthero,quod ea contritio magis faciat peccatorem , responde Episcopus . A Fides ob oculos statuit gravi- M talem, multitudinem, foeditatem suorum se scelerum a praesentat aeternos gehennae cruciatus, quos & omnino videre facit,
si nisi resipiscat . effugere se non possc; si ostendit, & coelorum praemia , quae jam,, peccator amisit; recuperaturus tamen e
dem, si digno conteratur . Haec haud du-,, bie collectio citra charitatem fieri po- si test: quae si cordis aliquem motum et xci-M tet, ad detestanda peccata, quod fierita plerumque compertissimum est.... nouis meretur sano peccator ob hunc detesta-- tionis motum , notam aliquam deterio,, rem, ut dicatur jam peccare gravius , dc , , esse magis peccator, quasn fuerat. is Hactenus Roffensis. Contra hunc Quesnelius Luthero suppetias ferens; imo , inquit, talis detestatio magis peccatorEm efficit, utpote committens omnia in corde crimina, quae sibi poenitens visus fuerat aversari, iuxta praesens novae Ecclesiae axioma, qui d malo non abstinet, nisi timore parne, illud committit in corde suo, ct jam es reus coram Deo. Sed contra geminos istos novae fidei disseminatores , cum memorato glorioso martyre dimicans Echius lib. t. de PV2- nitentia cap. 6. ait. Fallitur hie apertissimpLutherus, quod exi m it paenitentem non posse odire peccatum, nisi a latur ad bonum com omnis homo qui spirat, noverit odire peccatum
propter timorem poena . Quomodo non odiret prodigus peccatum, ex quo in tantam venit mseriam, ac omnium rerum inopiam 3 Haec praevacuationesci Ludis ani , licet per se frivoli, O temerarii, die as ciant. Ita in Luthero vapulat Quem ellus i Audiantur & Lovanienses maxime antiqui; Driedo de captivit. & redempt,
parte o. tract. q. cap. a. riuamvis timor sit cum peccato in eo, qui nondum a mat institiam: is tamen,qui timet gehennam ignis, aut it clum Dei judicium, neque peccat, neque Deum ossen
546쪽
Pars II. Proposi LXII. Cap. V.
dit in eo, quo e timet. Cap. T. Manifestum era , timore gehennae ignis, qui ci donum eIIS, litis Sancti, esse Mitim ad iust rationem impii , in ex illo sinoemonem hominis saepenumero sumere originem. Si non peccet in eo, qu)dscitarat gehennam, ut nondum ametitistitiam; non igitur omnis metuens immitis
tendum a Deo supplicium, delinquit hoc ipso, quo solum timore poenae a peccato abstinet . Attamen peccat, qui numquam amat justitiam i scut anathema dicitur ab Apostolo, qui non amat Dominum nostrum Iesum Christum, tum scilicet, quando praeceptum dilectionis obligat. Uerum sicut
inde non sequitur,incurri anathema momentis omnibus, quibus amoris erga Deum benevoli actus non elicitur; ita neque omnis
actio peccatum est in eo, qui nondum diligit justitiam . Potest quoque timor gehennae cuin peccato prius commisso, de nondum condonato consistere a nou enim timor ille seipso, & non accedente contritionis actu ,
salthm extra baptismi, vel poenitentiae Sacramentum justificat.
rum Lovaniensum contra Lutherum doctrinam art. pag. Igs. Aitri io, inquit, ex tumore parnarum spernaturalium idonea dissipo- Aio es ad Saeramento um baptissmi , e, paenitentiae gratiam percipiendam i ut etim quis det attir omnia peccata mortalia , in propterea eminetur , ne per peccatum excludatur a gloria, oeI ne insonsietam igni sempiterni eoninciatur et qui etiam cognosseat, se non habere
oontritionem , sed tantum hane attritionem ,
p obabilia es Doctortimsententia, quod Eeupaecedit ad hasti mi , ct paenitentia Saeramenta suscipienda . Quam fuhre Doctoresisti alieni a Iansenti, Quesnelli, & istiusmodi
eum Luthero novaturientium placito, qui a malo non ab ineri iuia timore paena, i ad committit in eorde suo; iamque es reus eoram Deoi Probabilis quidem censetur eorum sententia, qui licitum ad confessionem ae-eessum statuunt cum tali attritione cognita absque conatu ad superioris ordinis dispositionem . At non probabilibus tantum opianionibus annumeratur, quod talis attritio extra Saeramentum lieita sit, honesta, & utilis ad dilectionem, atque ita remota ad justitiam dispositio . Tale dogma inter ceristissima ab omnibus passim illo tempore eat holieis habitum fuit. Hine tanta Lovanti, & toto Belgici eontra Bajum postea orta commotio animorum, & offenso fuit, quando hane Luthetanismi sobolem temere adoptans, in scholas in trudere eonatus est . Sed
Bajo censuris Apostolicis ad palinodiam ,
compulso , quinquaginta annos, & amplius ea novitas toto Belgio eat holico exulat perrexit, nisi sepulta latuerit sub doloso cinere, donec a Iansenio infelicissime reducta, malesanos aliquot reperit susceptores , quorum partes , & audaciam auxere Arnalis
es, & Quesnelli h Galliis profugorum lapis
petiae .r6 Malo in sandalum totius reipublicae Ch siana, Osidet Catholica perniciem vera
tenti opportunum remedium adhibere volens
Urbanus VIII., ut ipsa ejus testatur Constitutio IN EMINENTI, confirmavit omnia Pii Uri & Gregorii XIII. anathemata comtra Baji, & Sociorum ejus articulos, quos identidem repullulantes resecuit iterum Alexander VIII. Sed & illius Pontificis Decreto a Novatoribus partim contumeliis proscisse,partim eluso cavillationibus, opus contra venenum adeo pestiferum fuit potentiore antidoto CLEMENTIS XI. sapientissima Constitutione UNIGENITUS, qua conversis subdolo in varias formas erroribus Iarva detrahitur, & anathematis gladius in ipsa adigitur viscera novitatis .
Quidquid autem sit de aliquibus sive Baii, Iansenii, Arnaldi, Quesnelli authoritate, sive falsa pietatis specie forsitan antea
circumventis, hodiernos omnes celeberrimae illius Academiae theologos, post so- Iemnem adeo erga Bullam UNIGENITUS
obedientiae professionem adducere securipolium us, adversus singulas, quas Constitutio prohibet opiniones . Quapropter, nec aegre ferent illi, quos veneror, Doliores, fipalain fecero, eos CLEMENTIS XI. totiu que Ecclesiae vocem sequendo saluberrimis institisse vestigiis Majorum, qui & praecipua celebrantur universitatis columina, & nulla haereseos,vel novitatis noxiae afflati creduntur infamia, vel dissolutis opinionibus patrocinati .ret Iudoeus Raves ein Tiletanus par te s. de praeparatione ad justificationem cap. r. Ex e per considerationem divina imsitia nascitur timor, quo utiliter concutiuntur hominet, ut peccata deserant, sati m dioisi iudicii timore.18 Guillelmus Est ius lib. I. sentent. dist. 3 . S.T. que adeo autem fatendum es , bonum esse hunc poena timorem , ut Apoclotus eum testetur esse donum Spiritus Sancti . Idem in dis .s . S. II. Suamvis igitur hic timor
neque sit justitia, neque aliquid justitia i quia
fervuis es, recte tamen vocatur initium paenitentia, justitiae, O sapientia, quatenus nimiarum hominem per peccatum d Deo alienatum,
adpaenitentiam, justitiam, Osapientiam, Oper
547쪽
ios Constitutio UNIGENrrus propugnata Ioss'
per consequenI ad Deum ducit , ct revocat.
Cum timor servilis, qui ne aliquid quidem justitiae est, adeoque non a charitate elicitus, sed ut mere servilis hominem peccatis a Deo alienatum ad poenitentiam, justitiam,
sapientiam, ad Deum ipsum adducat ,& revocet , evidens est, eum,qui sie a malo ab ianet timore poenae, non illud committere in eo esso, ut damnatus asserebat articulus. xv Guillelmus Mercerus ad supplem. D. Thomae quaest. I. art. s. de contrition . Bonum es detestari peccatum propter timorem gehenna, non sollem, ut occasionem ( prout vexatio dicitur dare intellectum sed etiam, ut em proximum ; quia intentio is ex objectosuo bona es , eum sit voluntas fugiendi paenam ex se odio dignam et , mediumsilicet de-tesari peccatum, es bonum, O proportionatum ad illum sinem. Ubi & finis proximus honus est, & medium optimum, quod est peceati detestatio, neque ulla adfertur prava, unde vitiari actus debeat, circumstantia, ex quo capite, qua ratione quilibet itast malo abstinens, fingitur illud committere coram Deo ero Thomas Stapletonus Tom. 2. Pro- lego m. r. in lib. s. Hic timor, etsi servilis,, sit, nec semper necessaria dispositio; t men & utilis est, quoties adhibetur, &M cum contraria dispositione nemo iustifi-H catur . . . . Cum timor gehennae objectum ,, habeat proportionatum timori, & nullam extrinseca circumstantia vitietur, neces,, sario debet esse bonus . Utiliter autem
,, disponere, inde constat, quod & a pec-M catis cavere,& de praeteritis dolere,&ad,, Dei misericordiam confugere docet,, . Non itaque constituit hominem reum coram Deo, ut adversarius calumniatur .
et i Iacobus Bajus ( Michaeli Bajo novaturienti non consentiens lib. a. de religione cap. 8 . ,, Ex quibus liquet, quam ,, falso Lutherus dixerit , timorem servi- lem esse malum a quia efficiat hominem H hypocritam, massisque peccatorem ; cum M proprius eius effectus sit, voluntatem asi peccando impedire . . . . Hinc Deus pri-M mum hominem timore mortis a peccan-
do deterruit, Iudaeosque suppliciorum im comminatione ,,. Timori servili proprium est, solo moveri supplicio; si enim solo ducitur amore justitiae, ut peccatum horreat, timor filiorum est: si mixtus amor justitiae fuerit eum timore poenae,dicitur m tus justorum incipientium, vulgo initialis . Si igitur effectus proprius timoris servilis sit, ut verE es , voluntatem a peccando impedire, patet eum, qui tali timore abstineta malo, non illud committere in corde. Aut enim impedire peccatum simpliciter, seu absolute, & illud committere in animo, invicem opponuntur; aut nihil in rebus humanis , & actibus moralibus reperitur contrarium.Quapropter aut insigniter ineptire, aut turpiter fallere deprehenderis, si eum impedivisse peccatum dixeris, qui actum solummodo suspenderit exteriorem , interea dum animum permiserit plenis quodammodo velis ad nefaria quaecumque provehi desideria.a et Ioannes Malderus ex Doctore Lo-vaniensi Ant verpiensium Antistes a. a. q. I s. art. . Respondeo cum D. Thoma, timoremfemouem secundum substantiam foliis dicere tiamorem poena , atque hactenus non esse malum fecundum substantiam .... Timorem gehenna
non esse malum desinit Tridentinum sess. 6.can. S. esque tam evidens , ac amare beatit
dinem, qua privat gehenna, esse bonum . Quis autem ante Lutheri tempora audivit, quod, quotiescumque aliquis nonnisi beatitudinis amore, vel, quod idem est, illius amittendae formidine 1 malo abstinet, illud committat in corde suo , jamque sit reus coram Deo eLutherus quidem contra Bullam Leonis X. assertione 6. aiebati Contritio , qua
paratur per . . . . amissionem aternae beatit ladi-nit, facit hypocritam , imo magis peceatorem . Calvinus etiam in antidoto ad sesL6.can. IX. Cum ingenuam a siliis suis obedientiam requirat Deus, servite hujusmodi obsequium ( quo
spe mercedis operamur non repudiabit modo, ed procul etiam rejiciet. Quos duces, ut saepe alibi, etiam hie sequitur Ian senius Tom. 3. lib. s. cap. v. dicens , Concupiscentia respectu Dei, amor vitiosus es . Sed majore verborum fastu ibidem alti Spem Ch i iisnam deprimunt, qui ea ubtrahunt charitati, O quodam sinceritatis adulterio puritatem a Dioinae, O gratuitae charitatis in concupi entia amorem, aut in mercenaria cupiditatis faeditatem vertunt. Ex his fontibus haurire Quesnellus potuit, uti praesentem articulum 6a., ita & s . Totum Aect peceatori, quando ei de es spes; ci non esses in Deo, ubi non es amor Dei, nempe super omnia benevolus, quia ut dicitur art. I S. Nec Deus es, nec religio, ubi non es charitas . . Non sunt ni
duo amores, unde volitiones , O actionet omnes no ra nascuntur; amor Dei , qui omnia agit propter Deum, quemque Deus remuneratur I ct amor, quo nos ipsos, ac mundum diligimus , qui quod ad Deum referendum in , non refert, ct propter Me ipsum A maras . v. Oheaetentia legis pro ere debet ex sonte , O hic fons era charitas. Luando Dei am or
548쪽
Ioso Pars II. Propos LXII. Cap. V.
es illius prixeipium, O mi gloria ejus sinit,
tunc purum est , quod apparet exterius I alioquin non es nise hypocri s , aut falsa j itia. as Rectius Ioannes miggers de Uiri.
Theol. quaest. Is .art. . Timor poemae a Deo infligenda secundum se uiuis es, O bonus. Procul abfuit Doctor ille fi rejiciendo istiusmodi timore inter passiones brutales, ut rejicit Quesnelius; remotior etiam fuit ab instigenda ei multiplici blasphemia propositionis o T. qua timorservilii dicitur vos sibi repraesentare Deum, nis ut Dominum durum , imperiosum, injuclum, intractabilem . Si autem timor ille poenae sit utilis, & bonus; unde nam tanta in eum, vel in actum ab eo solo imperatum derivabitur malitia, ut qualecumque siet metuens decreverit crimen
fugere, illud hoc ipso committere censeatur e Censet Quesnellus praesenti articulo i ui a malo non ab net, via timore poena , illud eommittit in eorde suo, ct jam es reus
Doctor ille E vivis excessit antequam foras prorumperet Iansentana novitas I verum morti proximus praedixisse fertur funestum quid protendere quandam conjunctionem animorum, quam in iunioribus observabat illius Aeademiae Doctoribus, inter quos erat Scripturarum interpres Iansenius, antequam ad Iprenses infulas promovere
et Scholastieorum agmen claudat eiatatus saepius Genevensium Apostolus , de Sanctissimus Antistes Franciscus Salesius lib. II. de Amore Dei cap. t 6. Quantum ad
timores servorum, dr mercenariorum , non
procedunt equidem ab amore hi sed ordinaria praecedunt ipsum amorem, ut ei sini instar prodromorum , ct designatorum hospitii i Sisi sape sunt perutilas ejus servitio .... Diamina bonitat intens in anima humana collacare magnam diversitatem virtutum,ct tandem eam exornare sacrasso amore, utitur acu timoris Artalis , edi mercenarii, qua ordinaripomnium primo corda nostra punguntur Cap. 28. Suando igitur hi sensus timoris in animis nostris invalescunt, ut ex sinibus nostris exterminem voluntatem peccandi , ut Sacrum Couestium Tridentiatim loquitur, sunt illi magnopere salutares et Nos concepimuX ex timore tuo
o Deus i ct peperimus spiritum salutit, ut diaeitur apud I aiam. Habemus hic timorem servilem , proinde poenae solummodo, noeonfundatur alias cum eo , qui a scholasti- eis dicitur initialis . Servilis, teste Salesio , non procedit ab amore; sed eum ordinarie velut prodromus, & designator hospitii antecedit et tum que Divino obsequio est peru- Conclitutio Theo propugn.Tom. II. tilis, introducendis seiIieet virtutibus , etiam charitati. Timore illo in hune finem divina bonitas utitur velut acu, cujus punctione introducitur linum et quam simiIitudinem Salesius ab Augustino Tract. v. in Epistolam Ioannis , & a S. Bernardo Soroiarem suam instituente mutuatus est. Formidinis illius invalescentes in animo sensus exterminant in , sive, ut Tridentinum loquitur, excludunt voluntatem peccandi. Ita, Deus, ex timore tuo concepimus, &peperimus spiritum salutis .as Cum his, Lector catholice, confer emelli de timore poenae novaturiens judicium . Que ello timor iIle est brutatis passio, de, quod illa longh deterius est, non sibi repramentat Deum , esse ut Dominum si rum, imperiosum, injustum, intractabilem Unde qui d malo non ab inet, nisi timore par-nae , iuud committit in corde suo , ct iam ess
Dicite nobis quotquot haec legitis theologi, imo quotquot ratione praediti estis, num timor ille non procedens ab amore, sed illi praevius, sive, ut S. Salesius loquitur, Prodromur, , designator hospitii, censeri valeat ad hoc munus idoneus, & sicut acus Iinum , punctione sua introducere diraritatatem ; si, quoties ab amore non provenit, committantur in animo omnia crimina, liquibus oportuit abstinere. Si omnem istiu modi I se homo formidinem excluderet sive dormiendo, sive occupando animum studiis, eum maxime distrahentibus, sie quidem non se disponeret charitati, at saltem
non committeret in corde tot crimina nefaria, quae sunt omnia quodammodo possibilia, quaeque, uela ello judice, perpetrantur animo, quoties eontigerit, hominem sola poenae formidine omnia detestari. Quis prudens non mallet talibus prorsus carere prodromis, quam abundare e Talis praecursio adeo locum non instrueret charitati, ut novum semper, & maximum poneret obicem et Nee designaret hospitium; sed ab
Nihil itaque cogitari potest magis oppositum sententiae Salesii, qui ut Scriptis coelesti doctrina refertis Pelasam illustraoit ,
quibus iter ad Christianam persectionem tutum, O planum demo rat judicio Ecclesiae, securior nobis dux merito videbitur, quam Quesnellus, cujus tot dogmata pridem , &saepius ab Ecclesia fuere anathemate prostigata . Utinam Sanctus coelorum modo sedibus receptus non pauciores fidei, & Ecclesiae restituat Iantanistas, quam vivus olim converterat Calvinianos i Prodigium istud xxx priore
549쪽
ios S Constitutio UNIGENirus propugnata Io Sy
priore tanto grandius reputabitur,quant limnovae Sectae obstinatio Calvinianam superat, Iudaicae concedens nihil, diabolicae parum et Durius forte diceret Augustinus , ut olim de Donatistis lib. I. contra Epist. Patm. cap.6. Puto , quod ipse Diabolus , flauthoritate judicis, quem ultro elegerat, totier vinceretur, non esset tam impudens, ut in ea
Objectiones pridem ab Haereticis ex Augu- sino, em Hiis Patribus collectae , a re
centioribus nostris adversariis adopta
ta a Theologis eatholicis dissilutae, ac
partim praeoccupataeis et a Dmiratus prius fueram, adversari rios in eandem prorsus Augustiae nianorum textuum ex tam variis ejus operibus congeriem cum haereticis imis
pegisse . Verum mirari desii, quando apud Iansenium lib. de gratia Christi cap. a T. a 8.2y. easdem Augustini sententias legi . Iansenium autem fuisse insignem haereticorum plagiarium, pridem demonstravit Si plianus De Champs in celebri opere de ha-rest Iansentana, & alio ante de libero arbitrio, sub nomiae Antonii Richardi. Unde malim credere, Quesnellum cum suis sociis illas Augustini sententias descripsisse ex Magistro suo Iansenio, quam ex deterioris notae Scriptoribus ab Ecclesia separatis et sed& cur eas magno studio in tot Augustini voluminibus dispersas quaererent, qui in uno sibi familiarissimo opere omnes simul
cumulatas conspiciunte omnibus autem ,
satisfacit catholica Salmanticensium Tho-mistarum responsio, Disp. . de Contritione dub. I. S. S. M Ad motivum (inquiunt in ni- tens D. Augustini testimoniis respondeis,, tur, satis constare de ejus sententia exH locis relatis num. 3 . quibus contraria
M videntur, quae modo opponuntur ; sed se oppositionem non habent; nam in prio-- ribus loquitur S. Doctor de timore ii ,, ducente fugam peccati, considerato prae-,, cisive, & secundum se, quatenus requiri- , , tur ad vitandum peccatum, quo pactori nullum includit, vel absolutum, vel con-,, ditionatum peccandi affectum. In qua ,, consideratione honestus est , in Seriptu- ris, di SS. Patribus commendatus, ab H Ecclesia probatus, & a nobis affertus.,, In posterioribus autem loquitur de tis, more poenae secum afferente intentio-H nem vel absolutam, vel conditio natams, peccandi, si poena non immineret, ut in M non paucis contingit, qui, dum non pec-M care videntur propter timorem , peccant,, tamen ob affectum. Ut hos igitur reum ,, caret D. Augustinus , modumque beneri timendi doeeret, sedulo, & iubtilitet
D monuit, introspiciendas esse intentionis M latebras; ubi enim timor aliud non pari rit, quam cessationem, Eut non executio-M nem operis peccaminosi ad evadendams, poenam, retento pravo affectu actuali adH ipsum , si poena non esset; ibi opus est
M non cessare peccatum I sed occultari.,, Et hanc esse ejus mentem, liquet exH ejusdem testimoniis in contrarium addu-,, ctis, in quibus satis aperte reprobatur , ,, carpiturque fuga mali ex timore poenae ,
M quia implicat ( sive involvit non qui-,, dem necessiario; sed in aliquibus, volun-,, talem saltem conditio natam peccandi, si,, fieri possiet impunE. Et ita se declarat ,, S. Doctor loco cit. in epistola et q. (veI,, potius I S. dum subdit et Quill eoram ,, Deo innocens invenitur, qui vult ri, quod ,, vetatur , si subtrahat, quod timetur e Ae,, per hoc in ipsa voluntate reus es, qui vult,, facere , quod non licet fleri F, sed ideo nom,, facit, quia impune non est. Haec autem , , tam prava cum praedicto affectu conjunis,, ctio accidentaria est prorsus timori poe-,, nae, tam considerato secundum se, quam ,, ut inducenti fugam peccati. Et ideo , ,, quae in relatis locis tradit D. Augustinus,ri non sibi in aliis , nee nobis incommuni,, affertione contradicunt ; sed docent re-,, ctum modum timendi poenam , & abne,, gandi internum affectum peccamino-
a Carmelitanis SaImanticensibus iungo ex sacro Praedicatorum ordine celeberrimum Academiae Burdegalensis Antece larem Gone tum in Clypeo Theologiae Tho-
misticae to m. s. disp. . de Contritione art. S. S. s. cui titulus est Convellantur praecipua
fundamenta Iansenti. Ad secundum, quod petitur ex testimoniis Augustini, qualia nobis Quesnellistae objiciunt, ita respondet. ,, Dico, S. Doctorem Iocis citatis Io-,, qui de timore propter poenas, quariam ,, tugam sibi proponit metuens, tamquams, finem ultimum, qualis tamen non est iIIe,,, quem importat vera attritio; fugare
, , enim poenarum inferni non sibi proponit, . poenitens in illo actu tamquam ultimum ,, finem vi sed solum tamquam finem proxi-,, mutn; quia non excludit positivi u Ite-,, riorem relationem ipsius ad Deum s sed
550쪽
Iodo Pars II. Propos LXII. Cap. VI. Io 6 I
ta mero negativd, sive praecisivo quoad hoc si se habet. si Ad secundam (Iansenti probatio, , nem, respondeo, non semper ea, quae,, fiunt ex metu, esse mixta ex voIuntario,
, , & involuntario ; sed soluin, quoties vo-,, luntas in contrarium aliquo modo fers, tur , vel per actum nolitionis inefficacis,, illius, quod facit ex metu; vel per actum ,, amoris inessicacis illius, quod rejicit exs, metu; unde, cum regulariter Christianis, doleant de peccato ex solo metu inferni M absque aliquo actu amoris ad peccatum , si & absque actu nolitionis talis doloris, ,, non est actus attritionis de peccatis ;,, quem habent, ullo modo in volunta-
,, Ad tertiam probationem nego, ti-,, morem poenae non posse mutare volun-,, talem a sed solum amorem justitiae , qui,, est proprius charitatis ; nam, licet timor ,, aliquis sit ejusmodi, quod amorem rei,, deserendae secum admittat, & in voluntaa, , te simul vivere patiatur; datur tamens, alius, qui omnem rei prius dilectae amos, rem, omnemque affectum ad peccatum M prorsus excludit; ut patet ex Tridenti-,, no citato, & expresse docetur ab Augu-,, stino Sermone a I . de tempore his veris,, bis : Cum timetur poena, quam Deus mina-M tur, discitur amari praemium, quodpollice-H tur et ac sic per timorem poena bona vita re-,, tinetur et per bonam vitam bona conscientiari comparatur, ut per bonam conscientiam nulta
M ta poena timeatur . Quapropter discat tus, mere, qui non vult timere: discat ad tempus
M esse Iiblicitus, qui semper vult esse securus.se Et in Psalm. I a T. Vermis eorum non morie- tur, ct ignis eorum non exsInguetiar. Aα,, ditiis haec homines, ct quia verramur uis,, impiis, timent, o continent se a peccator habent timorem, O per timorem continent G se a peccato.
,, Ad objectionem Jansenti tertiam ...,, Respondeo , eum qui dolet de peccatis,, solum propter poenas inferni, dupliciter ,, in amore sui, ex quo dolor ille nascitur, H posse ultimo quiescere : primo positive,
M & contrari E, excludendo nimirum relas, tionem talis amoris, & sui ipsius in se Deum et secundo negative tantum , sive M praeci sivh, non referendo illum amorem , - & actum doloris de peccatis ex eo pro- , , venientem in Deum . Qui primo modo
se dolet de peccatis, fateor quod illum i,, actum de se bonum vitiet, apponendo illi H pravam circumstantiam; sed nego, quod ,, poenitens de peccatis secundo modo, constitutio Theo . propugn. Tom. IL,, qualis est, qui veram attritionem de il-- lis habet propter solum gehennae metum,ta sic se habeat, atque ita malo operetur.3 Augustini textibus interpretandis siquid praeterea luminis desideras, adire iuverit Ioannem DriedonemAdriani VI. discipulum , ipsis maximh adversariis venerabilem, utpote Lovaniensem Doctorem veterem , in hac ipsa contra nos materia non st- mel confidentius citatum. Sic ille Trach. de captivitate, & redemp. generis humani pag. io T. ,, Non est silentio praetereundum, H quod , etsi in praeparandis ad salutarem , ,, gratiam hominum cordibus, utcumqueri utilis sit timor, & non solummodo g ,, hennae ignis comminati a Deo justo Iuri dice; sed & timor poenae constitutae se-M cundum humanas leges, &potestates; M cum uterque cohibeat voluntatem ; neri det consensum in executionem nefariis, operis i attamen magnum est discrimenta inter istum, & illum timorem . Abstinet,, latro a furto, & ab adulterio, ne suspen-M datur in patibulo: abstinet, & ab illis M Christianus, ne puniatur in inferno i sed A latro solum timens Ieges hominum, faest, , latrocinium, dum sperat, se ipsum latere,, tribunalia faecularium iudicum; Chri-M stianus autem leges timens illius, quem ,, novit falli non posse, propter timorem si Divini tribunalis non modo cohibet
M membra ab exteriori opere; verum, &,, intra claustra cordium coercet malas curi piditates, sciens, Deum omnium occul-,, torum esse conscium . . . Uerum quidem H est , in utroque timente vivere quam ,, dam peccati voluntatem , quemadmori dum Ac demonstravit venerabilis Augu-,, stinus ; sed modis Ionge diversis. Nams, adultera propter metum poenae tempo- , , ratis comminatae ab humana potestate, adri tempus sua membra comprimens ab exe-M cutione , plerumque expectat locorum ,
,, & temporum occasiones, quibus possit ,, latere ad satisfaciendum suae, quae intus,, latet, peccandi voluntati; Christianus
M autem commotus, & tactus spiritu timorista Divini judicii, non sic expectat ullas exeis,, quendi nefarii operis opportunitates; Sed certa fide iam tenens, Deum rerum
di, omnium conscium, etiam internum suum,, reprimit consensum ex Spiritu Sancto, H nondum quidem sanctificante et sed eo nis,, turbante spiritum malignum, qui latente eri in eodem adhuc vivit, etiam plerumque
M intus operans suos nequitiae motus.
si Proinde, ut docet luenerabilis Augustiri nus, latenter in eo vivit quaedam pec-X x x a candi