장음표시 사용
551쪽
se candi voluntas ( habitualis propterea
is quod nondum est justitiae amicus .... M proinde talis adhuc carnalis vellet (tum M habitu, tum motibus indeliberatis sibiis fore licitum sevi creatura, suaeque libi- dini satisfacere . . . Uertim iste voluntatis D motus; quo carnalis homo vellet haec M omnia, non est opus spirit sis timoris D is mini: sed diaboli, qui semper in cordiri bus hominum sua conatur Et Eania superista seminare inter Divini Spiritus semina ;M quemadmodum enim in eo, qui est jam M templum Spiritus Sancti, plerumque Spia H ritus nequitiae suos seminat motus praviis M talis ad destruendum opus Dei; ita & in D eo, qui adhuc est templum diaboli, ple- rumque Spiritus Sanctus suos praemittit M praecursores, quibus destruit opus diabo M li. Neque igitur arbitretur , esse abiura dum, timorem gehennae ignis esse opus
si Spiritus Sancti&e. Hactenus Driedo, qui pag. sequenti nempe to8. sibi objicit,quod, qui juxta A gustinum sola formidine , malo abstinet, odit praeceptum, & justitiam peccata punientem, velletque Deum non esse ultorem criminum; mallet Iicere, quod est illicitum I atque hoc modo vivit adhuc in eo peccandi voluntas . Quam objectionem ita diluit. H Is, qui solo metu gehennae coercet M se ab opere malo , praeceptum quidem ,, odit secundum amorem quemdam habi- tualem, seu radicem intus latentem, non-,, dum renovatus spiritu amoris justitiae; sed non semper est odium in actu et non semper actu concupiscit destructam esse,, justitiam punientem . Proinde subjectus,, servili timori quodammodo vult pecca-,, re, & quodammodo non vult peccare. vult quidem, quia vivit in eo latens quae-,, dam peccandi voluntas , non actualis,, quidem semper, in actu peccandi; sedis habitualis,secundum quam nondum ami- cus justitiae, semper praeparatus manet se peccare, si emet impunitas . Non vult au- tem peccare; quia iam concussus timoreis Divini iudicii, latens Deum esse, cui om-- ne cor patet, & omnis voluntas loqui-,, tur, & quem nullum latet secretum, in- cipit exire de seculo. Et idcirco non is quemadmodum fur, vel adultera expe-- ctat opportunitatem loci, & temporis ad M perpetrandum nefarium opus i sed intra se claustra cogitationis coercere, & com-- primere se studet,nh pravis cupiditatibus is praestet consensum.
Ex hoc igitur objecto nobis Augustini interprete adeo non labefactatur sen-
tentia communis, ut confirmetur certissime , & quidquid in Doctoris maximi textibus supere' forsitan visum fuerat intellectu minus facile, plano commentario aperitur, etiam tironibus. Ex Dii edonis itaque explicatione liquidum habetur, quod timor gehennae non membra solum corporis ab illicitis contineat operibus, sed etiam a pravis volitionibus animum , ac proinde non omnem, qui a malo abstinet solum timore poenae, illud committere in corde suo, di jam reum esse coram Deo , ut damnata Quesnelli novitas contendit. Ex eodem Lovaniensi Theologo tenetur indubitata ratio, cur gehennae timor potius, quam poenae ab hominibus imminentis coerceat animum, perversia in eo impediens desideria; quia haec aequE Dei oculis perspicua sunt, & aeternis obnoxia suae pliciis, quam quae exterius peraguntur hominibus manifesta. Ex eodem Augustias distipulo discimus, non semper elici mo tum voluntatis pravum , etiam inessicacem liberum, dum quis metu poenae a peccato abstinet. Immittitur quidem, inquit, istiuia modi motus subinde a Diabolo etiam justis: sed metu gehennae reprimitur animus snd consentiat. Minime autem motus ille ex tali formidine nascitur, oppositus ei, quod a formidine imperatur. In peccat ribus semper est voluntas peccandi habitualis, radix pessima intus latens, unde publularent iniquitatis identidem germina setiam deliberata, alliciente objecto deI etabili , si non aeterni suppIieii metus staenum injiceret. Denique ab eodem Lovaniensi Theologo accipimus, quod timor gehennae fit a Spiritu Sancto, atque ita n turae viribus superior, quae omnia non solum damnato articulo infesta sunt i sectetiam Augustini sensum nobis exhibenteommuni sententiae patrocinantem.s Non melius novitati suae consuIuere alias adversarii quando Augustini sui Iprensis potius, quam Hipponensis doctrinam haurire nos voluere ex Ioanne Lenta ovetere etiam Lovaniensium Doctore, quem reperio nobis apertissime consentientem . Lib. q. de Christiana libertate cap. X .,, Paravit coelum, sed paravit & tarta D rum,. . . cujus consideratione iudieii Lae- M pe perhorrescere, si ad justitiam, & quae M nondum sit, comparandam, de quae jam, , parata sit, frustra diabolo tentante, reti-,, nendam nihil conduceret: non hunc no-- bis Divina Scriptura toties, ejus titillis M tale proposita , commendaret. Nolite, is ait Dominus, timere eos, qui occidunt
552쪽
1odo Pars II. Propo L LXII. Cap. VI. Iocis
is, corpus; sed eum timete dce. Ille quippes, hominum timor in corpora saevientiums, saepe numero ad peccatum impellit; hieri vero Divinae severitatis & peccatum ex-,, pellit, & cum peccato diabolum; cum Sanctissimae Dei voluntati cogit parere ,
b, ut aeterna, quae malis irrogaturus est,
si supplicia fugiantur .... An forte, ut sese verus delictorum vindex timeri non vult di, Deus, quemadmodum ait quidam et sed M tantummodo, ut benignus Pater e Atqui,, timeri vult, ut is qui corpus, & animam ,, mittat in gehennam , quod non ut beni-,, gnus pater; sed ut severus procul dubio, , , justusque judex facit . . . . Est igitur hic
D metus necessarius, non ad ingrediendam
,, solum iustitiae viam ; sed plerisque etiam
M ad retinendam: quorum bona quidem ,, illa; sed tamen infirma voluntas judi-,, ciorum Dei contemplatione excitanda, ,, & firmanda est, no peccati inescata vo-,, luptate cito ab itinere salutari deflectat, ,, & ab hoste semper insidiante captivam,, se,& illaqueatam abduci patiatur. Hunc M proinde Cyprianus timorem innocentiae custodem vocat Non immerito,, proinde accipi etiam de hoc timore pota test, quod a sapiente dictum est; nise ti-M more Dei constanter continueris te, cito
M subvertetur domui tuai est enim & hie se Dei timor basis quaedam , unde imbecil-,, Ia voluntas standi accipit firmitatem. M Hinc ejusdem, & illa semper animo vol-
venda sententiae Memorare novissimari tua, ct in eternum non peccabis. Si timor Divina severitatis, quae peccantium corpus , & animam statuit perdere in gehennam, expellit peccatum, , cum peccato diabolum a st Sancti simae Dei voluntati
cogit parere, ut aeterna, quae malis irrogaturus
es, supplicia fugiantur; qua veri specie propositio Quesnelli superior asserit, quod i
mor nonnisi manum cohibeat; cor autem tam
diu peccato addicatur , quamdiu ab amore justitiae non ducitur e Solius cohibitione manus, quamdiu peccato addicitur animus, neque justitia, qua nondum est, comparatur , neque qua jam parata est , diabolo tentante, retinetur . Sola cohibitione manuum , &totius corporis, neque peccatum expellitur , neque cum peccato diabolusi Neque ita famctis a Dei voluntati paretur, ut aeterna, qua
malis irrogaturus es, supplicia fugiantur . Non minus haec Lentat sententia repugnat articulo praesenti,aut a malo non ab inet nia si timore poena, illud committit in corde suo,&jam es reus eoram Deo. Si enim hie metus es necessarius, non ad ingrediendamsti m junitiae olam; sed plerissique etiam ad retinendam et Si impedit, n/ in ma voluntas inescata peccati voluptate, cito ab itinere salutari de ractat , di ab hoste semper insidiante captivam se, ct illaqueatam abduci patiatur ; evidens est, abstineri aliquando a malo, etiam sola punitionis formidine, ita ut non committatue illud in animo, neque hominem hoc ipso coram Deo reum constituat . Quomodo Lentaus eum sanctissimo Martyre C priano
timorem hune vocat innocentia e odem vi si
non solum omnis ex illo solo operatio peccatum sit; sed omnium simul flagitiorum possibilium admittatur iniquitas , quoties illo solo excitante, & movente , homo omnia fuerit detestatus. Fictitia itaque, & fallax his Dei timor ba A foret, unde voluntas imbecilla, standi ace pere dicitur Amitatem . Fallitur deniquo juxta Quem elli articulum Lensaeus, dum
enuntiat, Non immerito accipi etiam de hoe tiamore posse , quod: i Sapiente dictum es et res intimore Dei constanter tenuerit te, cui subvertetur domus tua .... ct ejusdem illam sempervolvendam animo sententiam , Memorare novissima tua,ct in aternum non peccabis. Utraque haec non privati solum theologi, sed Sapientis, imo Spiritus Sancti sententia, huic applicata formidini in Quesnelli syste male de certa fallacia, & pernicie gravissima
arguetur . Monemur scilicet priore S. Seripturae axiomate , ut, nisi maluerimus cito
domum, seu animam nostram a Diabolo, &concupiscentia subverti, constanter nos in Dei timore teneamus I altero docemur, nos in aeternum non peccaturos, si novissima aeternum mentibus obversentur. Oppositum autem in Quem elli systemate praedicandum est: moneri homines oportebit, ut
sibi a timore Dei vindie is admittendo caveant, nisi quando senserint, se dilectionis benevolae facibus accendi i admodum, enim proclive est, ut, quando Divini judicii
memoria animum acri punget formidine, omnia crimina detesteris praeterita, futura,& quodammodo possibilia , quae te judicio terribili, & aeternis suppliciis reddere pota
6 Dui autem juxta praesentem articu- Ium d malo non ab inet,ni timore perne, iliud committit in eordestio, o jam es reus coram Deo ; ubi non levi oculo transiliendum est illud committit; videlicet non exiguum quam tecumque delictum , quale a Bajanis mitioribus affingitur omni actui, qui charitas non est, neque ab ea ducit originem ; sed illud committit, a quo metus dictaverat abstinendum et quapropter, si omnia praeterita, ut
553쪽
ro 66 Constitutio UNica Nietus propugnata I O6Z
dixi, futura, possibilia sic aversatus fueris , hoe ipso simul omnia commisisti; omnium
momento unico reus factus es in supremo
Numinis tribunali. Nh vero existimes, Quesnellum ( ctim est,qui a malo non a inet nisi timore poenae 3 non exigere loco timoris, vel junctam illi sociam charitatem; sed conis
tentum esse motivo spei, sive coelestis concupiscentiae , vel alterius virtutis charitate inferioris, aperth nimium enuntiat Prop. I.
Obedientia legis profluere debet ex fonte, O hie fons es charitas . Ruando Dei amor es ejus principium interius, O mi gloria ejus
sinii , tune purum es, quod apparet exterius;
alioquin non es nisi bpocrisis , aut fassa iustita Prop. 6. Cupiditas , aut charitas Cum sensuum bonum, vel malum faciunt. Quod de usu sensuum asseritur, extende ad omnes animae facultates, juxta Prop. q. generatim
assirmantem et No unt nisi duo amorer, unde volitiones , O actioneI omnes no re nascuntur et Amor Dei, qui omnia agit propter Deum,
quemque Deus remuneratur; ct amor, quo nos
i os , ac mundum diligimus, qui quod ad Deum referendum es, non refert, O propter hoc ipsum A matur . Prop. s8. Nec Deus es, nec religio , ubi non es charitas: perspicuum est igitur, quod, quando Prop.6 a. ad innoxi3 agendum requiritur motivum melius formidine, nullum sussiciat inferius charitate. v Non ita Lovanienses citati, non ita Conetus cum Salmanticensibus Thomistis Hipponensem Antistitem interpretantur et non ita ipse aut hor sanctissimus voluit intelligi, quod pluribus ex ipso locis clarissimis
superius demonstratum est. Tract. 8. in Epist. Joannis et Cavii aliquis credere diem judicii iSi coepit eredere , coepit O timere et timendo eorrigit se, vigilat adversus hoses suos, id es, peccata sua, incipit reviviscere interius illo execrandor ubi initium ducitur a fide judicii, terribilis sententiae , & reprobos tota aeternitate sequentium suppliciorum . Hae fide concipitur timor saluberrimus, quo excitatus homo sua crimina detestatur, corrigit se, a novis abstinens , & adversus ea , tamquam hocles suos infestissimos vigilans, atque ita incipit revisiscere interitis,gradum faciens ad charitatem . Sed interea , dum
ad eam animus disponitur, patet, praeparantem eum formidinis motum bonum esse, atque utilem, ac proinde quod ex eo sequitur correctionis, & vigilantiae adversus peccata initium, non solum innoxium esse, sed etiam effectum salutiferum Spiritus Sancti. Non igitur prima illa a peccato absinentia, quae Augustino eorrectio, & adversus hostea vigilantia est, dici debet nova criminis
commissio, novus coram Numine reatus.
Dum autem ad dilectionem mens disponitur, manifestum est, amoris nondum praesentiam supponi; atque adeo horrorem judicii,& sententiae in reprobos vibrandae tale iu-
ducere correctionis principium, talem advertur peccata vigilantiam, ut etiam ante omnem charitatis ortum , abstinentia , peccato nulla ratione sit illius commissio , de novus coram justo iudice reatus . Profecto turpiter alias, & frequenter nimium nollfalleret Augustinus; quoties nempe docet, formidinem poenae viam sternere ad amorem , atque justitiam. De verbis Apostoli Serm .r3. Timor es fervus charitatis . n/ possideat diaboIus cor
tuum, precedatfervus in corde tuo, eb Ieruet dominae ventura locum e se vel timore poena,
si nondum potes amore juclitiae. In Questelli sententia diei ab Augustino oportuit, ne
possideat Diabolus cor tuum, praecedat charitas in corde tuo, & servet domino timori famulo venturo Iocum et noli facere timore poenae, si nondum potes amore justitiae ; nam qui a malo non a inet nisetimore poena, illud committit in eordesuo, di jam est reus coram Deo. Quesnellum non inferioris amore justitiae, quam increatae contentum esse, ex omnibus ejus de charitate propotationibus liquet. Invertendum similiter fuerit illud tractat.y. in Epist. Joannis: Oput es ergo, ut intret timor primo , per quem veniag charitas et timor medicamentum , charitas sanitas . Inverso , inquam, ordine dicendum juxtae Quesnellum fueriti Opus est ut intret charitas primo, per quem veniat timor: charitas medicamentum simul , & sanitas; timor autem abdicandus penitus velut brutaelis passio , aut non nisi justificatis , & charitate ardentibus permittendus; nam,si charitatem
praecesserit , jubebit quidem abstinere acrimine; verum qui a malo non abliinet, ni timore poena , illud committit in eoiae Do , O jam es reas coram Deo. Quid modo faciat Quesnellus isto Augustini commentario ino
Psalm. I a T. tibi vermis eorum non moritur, O ignis eorum non extinguetur . Audiunt hae
homines, O quia vere futura sunt impiis , trament ,. ct continent se d peccato; timent quiadem et sed non amant justitiam ; cum alitem a
continent se a peccato , sit consuetudo j itiae , ct incipit, quod durum erat, amari , in durae cit Deui; Sjam incipit homo iuste vivere..... timet ne mittatur in gehennam, bonus es,
O utilit icte timor. Perspicua hic est conti
554쪽
io 68 Pars II. Propos LXII. Cap. VI. iocis
nentia a peccato , & quidem sub initium
non nisi timore poenae; hanc enim timent, sed non amant junitiam: neque tamen ex continentia a peccato dici potest ejusdem in corde commissio i quia, inquit Augustinus,
eum per timorem se eontinent a pereato , sit consuetudo justitiae, O incipit, quod durum erat amari,ct laesit Deus,, jam incipit homo just/ vivere.Potestne commissione criminis fieri consuetudo justitiae, conciliari amor praeceptis arduis , Deus dulcescere , & vitae justae duci exordium e Conllat, timorem servilem esse formidinem solius poenae; nam cui amor Dei ,& inde natus ejus offendendi metus jungitur, timor initialis dicitur. Sic& Spiritus servitutis , est Spiritus timoris incurrendi supplicia , absque amoris benevoli admixtione. Uitare itaque peccatum spiritu servitutis est illud fugere non nisi timore poenae. Si autem talis fuga necessariam haberet cum peccato connexionem; scilicet cum deliberato desiderio peccati ejusdem committendi, ubi promitteretur impunitas, Spiritus servitutis , infelix parens sobolis adeo pudendae, non posset esse a Deo , cuius omne datum optimum, , omne donum perfectum desursum es, ut dicitur Iacobi cap. I. 8 Augustinus tamen quaest. Is . super
Exod. ait: Non arbitror alium, quam edimdem
Spiritumsigni ari, ubi dicit Apsolvi non aecepisis Spiritum servitutis iterum in timores Sed accepi , Spiritum adoptionis, in quo clamamus ista Pater, quia eodem Spiritu Dei, id es, digito Dei, quo lex in tabulis lapideis eonscripta es, timor incussur es eis, qui gratiam nomdum intelligebant, ut de sua in m
rate, atque peccatis per legem convincerentur,
O lexsieret illis paedagogut, . qua perducerentur ad gratiam , que est inside Iesu Ch nsi. Si igitur Spiritus servitutis , & timor
servilis est donum Dei, fieri nequit, ut omnis obedientia praecepti, sive abstinentia a peccato indE proveniens talem postulet tura pitudinis societatem,ut ipsum,quod servitutis Spiritus vitari imperat peccatum,semper
animo committatur. Argumentum hoc ex
Augustino contra adversarios inviistissimum merith judicavit adducta sepius Salmanticensium Thomistarum Schola Tractat. a . de poenitentia disp. .de contritione dub. I. s. s. Quid pro veritate catholica dici potuit illustrius, quam quod Augustin.ait serin. 2Iq. de tempore 3 Cum timetur poena, quam ( Deus )minatur,discitur amari praemium quod pollicetur , aeste per timorem poena bona vita retinetiar . Retineturnd bona vita per timorem , si quaecumque is execrari hominem jusserit, committantur animo ; eique omnia peccata
lethisera, etiam possibilia in tribunali Numinis imputanda sint, quoties solo timoris illius seu consilio, seu imperio decernuntur evitanda e Ita saluberrimus gehennae timor est, prout a Sancto Antistite praedicatur; perniciosissimus, prout a Quesnello. Quid enim horribilius , quod potest ullius actus venenum esse magis pestilens, & se diffundens latius, quam quo homo quilibet, etiam Christianus,& iustus, omnium simul in quocumque genere criminum constituatur reus , quoties ea sibi proposuerit omni studio fugienda, si sola fugae ratio oecurrit judicium Dei terrificum, & illud subsequens aeterna punitio e Non ita Augustinus vi sed uti iam vidimus in Psalm. III., agnoscit,
homines solo vermis non morituri, & ignis inextinguibilis terrore perculsos, etsi non amantei jussitiam , tamen per timorem contuneres a peccato, atque it eri consuetudinem justitia; incipere , quod durum erat, amari ;dulcescere Deum , e, Incipere homines j evivere: quae omnia, ut patet, minimh consistunt cum sola ab externo erimine abstinentia, dum illud committitur in corde. Non enim simpliciter continet se a peccato, qui illi in animo consentiti non fit consuetudo justitiae ; sed nequitiae, & peccatir non sie inducitur iustitiae, & praecepti amor, sed producitur odium & aversio et non dulcescit Deus, sed pergit formidini esse, & horrori. y Denique semper nobis inhaereat inculcatum saepius ab Augustino, & superius
etiam a nobis , monitum de praemittenda formidine charitati . Qua autem ratione timor prius ingrediens locum praeparat dilectioni, nisi cohibendo animum, nE suggestionibus carnis, & diaboli consentiati sed praeterita crimina detestetur e Hunc esset Augustini sensum certissimum, sola videtur posti voluntaria caecitas ignorare. Quid enim ineptius , & tanto indignius Doctore fingi potest , quam operoso adeo praedicare
formidinis illius utilitatem, necessitatemque , ut ad amorem animus disponatur; sed ea lege , ut , antequam amor successerit, timor maneat otiosius, & cum eo animus studios h caveat ab omni legis obedientia , ab omni detestatione praeteritorum criminum ac futurorum i quia alias hoe ipso, seu consecutione inevitabili, omnia patrarentur animo 3 patrarentur autem omnia , si
Quesnelli novitas subsistereti si ui a malo non abclinet ni timore poena , illud committit in eoiae suo, ct jam es reus coram Deo . Qualia opinionum monstra nisi Doctori maximo tribuerimus, iuxta novos theologos Augustiniani, & forte catholici esse desinemus:
555쪽
sed desinemus esse solum penes novam malignantium Ecclesiam , & turbam Schismaticorum in erroribus crassissimis, de multiplici fundatam haeresi, quemadmodum uir que hactenus tomo tot dissertationibus ostensum est. io Et quidem, ut a praesenti non digrediar quaestione, quid magis injurium Augustino, quam ei imponere dogma tam inta lens, quo nullum excogitari potuit aptius ad fovendam libertinorum licentiam,de omnem peccatoribus obstritendam poenitentit, eharitatis, justitiae,salutisque semitam, quae, duce Hipponensium Antistite , nulli pateat nisi per timorem poenae s cum & charitas ingredi detrectet, nisi metus ille locum prae-pErans antecesserit.
Pro veritate igitur damnato opposit1 articulo aperth militant non sollimScripturaeclarissimae , quas contra praecedentem Ex Frisiogensi Consiliario Ecclesiastico a quin que Germaniae Academiis probato attuli , de contra praesentem articulum facile tran feruntur; Ised Patrum quoque & Principum Scholasticorum authoritas , communis Ecclesiae, Summorum Pontificum , atque ipsius Concilii Tridentini sententia , ratione manifestissima suffragante. Si enim tantum roboris sit timori poenae temporaneae, &, si
cum aeterna comparetur , levissimae, ut externam extorqueat virtute naturali obedientiam , subditorum saepe ingenio plurimum repugnantem; nihil verisimilitudinis superest, cur timor gehennae longe gravior, supernaturali etiam cooperante auxilio, cohibere nequeat qualemcumque propensionem animi ad eliciendum peccandi desiderium sub conditione stultissima; si ultionis Divinae periculum abesset. ii Denique tot perspicuae in ipso Augustino sententiae deberent omnem penitus de ipsius pro veritate catholica patrocinio dubitationem amoliri. Duobus autem p tissimum modis facillimo expeditur quidquid obscurius in quibusdam ejus locutionibus apparuerit. Prior explicatio, quam ex Carmelitani ordinis Salmanticensibus doctrinamAngelici professis dedimus,est,quod Augustino sint duo genera abstinentium a peccato ex sola poenae formidine r alterum, abstinentium sicut oportet, absolute & ab que conditione peccandi, si fieri posset, ut
vitaretur punitio: alterum cum ea conditione non minus turpi, quam malesana peccandi , si promitteretur impunitas et Prior itaque modo timorem poenae ab Augustino accipi, quoties eum veluti bonum , & uti- Iem ad charitatis , & sapientiae introductio-
nem praedicat: posteriore autem modo, quoties annexum ei reprehendit desiderium, peccandi, dum ultionis abfuerit perieu
ret Hane theologis istis Augustinianae sententiae explicationem tradidit Magister Angelicus in lib. I. Sentent. dis .iq. quaest. 2.art. t. quaestiuncula a. ubi sibi objicit. Via detur,quod usus timoris serviliis non sit bonus ; Π enim bonus es, quo si bonum , O bene ;Se eeundum Augustinum super illud Rom. 8. Non accepistis Spiritum servitutis die. in t more servili etiamsi aliquid i bonum , tamen bene . Ergo usus ejus es matus . Quaestionem autem ipse resolvens Angelicus , ait et Cum Proilitas timoris habitui accidat ex imperfectione subjecti, non oportet, quἀd actu ejus semper conditiones servilitatis in se habeat ; sed poterit habere bonitatem proporFionatam substantia sui habitilae a nou scillera m ritoriam ,sicut nee habitus habet bonitatem gratuitam .... Timoris servilia actus potest esse bonus, ct malus ei prout nempe fervidit tem annexam habuerit,uel ab ea fuerit imis munis. Tum objectam Augustini sententiam conformi ratione explicati Ad primum ergo dicendum, quod Avuclinas loquitur, quam do aliquidsit timore servili ratione sua sero litatis i tunc scilicet non fieri bene i laeus quando servilitas non intenditur. Non enim oportet,quὰd actus fervilis semper conditionestsemilitatis in se habeat. Dum autem servilitas non intenditur, tune actus poterit habere bonitatem propo tionatam substantia si habitilae,von scilicet meritoriam , propter absentiam gratiae sanctificantis; sed ad hanc aliquo modo disponentem , ut clarius exponit parte s. quaest.Si.art. s. Tertius es motur timoris servilii , quo quit timore suppliciorum a peceato retrahitur . . . . Sic igitur patet, quod actus paenitentiad timore servili procedit Aut a primo motu affectilae ad hoc ordinato. Dum motus timoris
servilis dicitur retrahere a peccatis indefinito, de absque distinctione, vel Iimitatione, intelligitur indubie iuxta locutionis significationem obviam , de peccatis omnibus , de non solis exterioribus , quae uti malitiam . ita & denominationem ab internis accipiunt. Praeterea non de solis exterioribus , sed dea omnibus, quae proprih peccata sunt, sermonem esse,liquet ex eo, quod actum Poenia tentiae ( quae, ut omnibus notum est, de peccatis proprih dictis, de non solum exterioribus intelligitur viit procedere a timor eroisi sicut a primo motu assectilae ad hoc orinnato.
Num timor bestialis, & blasphemus, qualis a Quesnello timor solius poenae describitur
556쪽
Pars II. Propos. LXII. Eap.VII.
Prop.66. & ε . & euius usus necessario malus est per 5 a. poterit esse motur assectuI ad paenitentiam ordinatus, ut ab Aquinate vidimus definitum Huic Augustini discipulo,& interpreti irrefragabili jungo etiam Seraphicum; quia in disputatione eum haereticis, abundare probationibus praestat, quam videri vel in minimo defecisse. Si autem neque lux tanta illuminandis eorum mentibus voluntaria laborantibus caecitate suffecerit; ad erudiendos saltem, confirmandosque in doctrina catholica fideles conducet plurimum . Quae Bonaventurae sententia cum copiosior sit, Sc fortissimis plena rationibus, integrum sibi caput postulat.
Sanctus Tonaetentura invictissime consimmat nostras Amsiniani sensus vindiacias , er etiam adversariis praecludit obtinendi qualiscunque a Sanctis reliquis patrocinii .
n sent. dist. 3 . quaest. a. antequam' quaestionem dissolvat, proponit
prius argumenta sententiae , quam animo concipit amplectendam i adductis dein rationibus oppositis, pro priore parte dirimit
controversiam . Proinde , de nos Sanctum eodem ordine referamus . M De timore ser-,, vili (inquit in comparatione ad eius,, usum s utrum scilicet usus timoris servilis M sit bonus , an malus e & quod bonus sit, ,, videtur, quia quales sunt habitus, tales,, sunt actus: sed timor servilis cum sit do-M num Spiritus Sancti, est bonus. Ergos, per documentum moralis philosophi,, actus ejus est bonus. Maxima est philo,, sophi, quod cujus usus bonus,ipsum quo-,, que bonum est i & cujus usus malus, ip-- sum est malum. Ergo si usus malus est ti-,, moris servilis , ipse timor servilis est m M lus. Sed non est malus , cum detur divi-M nitus; ergo actus ejus est honus.,, Item omnis habitus , cujus usus prae-,, parat hominem ad susceptionem gratiae, ,, est bonus quantum ad usum i sed timor
,, servilis est hujusmodi; quia per usum ejus
M introducitur charitas, sicut dicit Auguri stinus, de habetur in litera,ergo &c. Item,, nullus actus , quo quis vitat peccatum , ,, est peccatum , sed actu timoris servilis,M recedit homo a peccato ; ergo actus ti-M moris servilis non est peccatum . Non est consitutio Theot. propugn. Tom. II M ergo malus,,. Paulo post sic proceditur ad argumenta opposita.
Sed contra, super illud Psalmi
ge timore tuo carnes meas glossa Au-,, gustini ( est timor servilis carnem nonis crucifigit; quia vivit in eo peccandi vo-,, Iunias, & sequeretur opus, si speraretur ,, impunitas ; mallet enim lichre ,& doletri non lichre, quod Iex vetat; sed omnis,, talis motus est directo contra justitiam s,, quia vellet justitiam non esse et omnis veri ro motus contra justitiam est malus, eris G go de actus, & usus timoris servilis estri malus . Item Gregorius in moralibus, cum poena timetur, de Dei facies non
, , amatur, timor ex tumore est, non ex
M amorer sed omnis actus, qui procedit ex , , radice tumoris, & superbiae, est actus mari Ius, & damnabilis r ergo usus timoris serta vilis non est bonus; sed damnabilis si . Plura ibidem Seraphicus congerit opposita
suae, de communi sententiae argumenta, quae
dein acutissimh refellit. Ego referendis pluribus supersedeo, donee ab adversariis ea conspexero intorqueri. Nunc audienda Seraphici resolutio.s se Respondeo: ad praedictorum intelis ligentiam est notandum , quod, cum di-- co timorem servilem, duo dico ; videli-,, cet ipsum habitum, quo anima disponitur
ad timendum Deum , ut punientem eos, ,, qui praevaricantur; de ulterius nomine,, servitutis importatur deformitas pecca-,, ti, quae annexa est illi habitui in eodemn homine , ratione cujus ille homo dieiturri servus peccati, & timor in eo existens si dieitur esse timor servilis . Per hunc ,, etiam modum, cum dico aliquem timereis serviliter, duo dico ; videlicet actum ab si illo habitu egredientem, de voluntatis si servilitatem, sive deformitatem conco- mitantem. Sed attendendum, quod hocis potest esse dupliciter; aut ita, quod deis formitas illa voluntatis concomitetur H quantum ad habitum , aut quantum ad si actum . Si concomitatur solum quantum
si ad habitum , sic potest esse, quod aliquisis serviliter timeat, de tamen motu illo nonis peccabit; quia ex recogitatione poenata rum aliquis abhorret offendere Deum et is hoc potest esse praeter omne peccatum .is Si autem concomitatur in actu, quamvis se ipsum timere de se non sit malum ; tamenta ratione deformitatis actualiter annexae si depravatur et sicut aliquis, qui timet poe- se nas, de timendo dolet, quod tales poenae,, instiguntur pro culpa, de actu etiam couis cupiscit peccare, si non esset illa poena: Ac
557쪽
H hoc modo timere serviliter, est peccatum, , & malum , hoc autem non est semper , M cum quis movetur timore servili; alio is quin per usum illius doni magis se homo,, a gratia elongaret, quam praepararet, ,, quod planh falsum esti de ideo concede H dum emquod usus timoris servilis potest ,, esse bonus, Iichi non sit bonus bonitate,, meriti: Sed magis bonitate praeparante, , , vel ordinante ad meritum, quae simul M stat cum peccato. Habemus hic assertionem Seraphici damnato articulo prorsus oppositam . In omni scilicet peccatore est odium habituale justitiae, quo velit sequi concupiscentiam, ubi opportunum fuerit,remoto ultionis periculo ; quae deformitas, de servilitatis ratio omni quidem propria est peccatori, quamdiu peccator est; sed non reperitur istiust modi motivum in omnibus peccatoris actubus I ac proinde, etsi operans Deo odibilis sit, & ejus hostis , aeterno dignus incendio snon tamen talis est omnis ejus actio, & volitio, quae honesta potest esse, & secundum omnes circumstantias bona, etiam ad charitatem, & justitiain praeparans s licet supernaturali destituta merito propter vitium
subjecti Superis inimici. Hoc est, quod Seraphicus perspicua explicat distinistione iri Cum dico aliquem timere serviliter, duo is dico ; videlicet actum ab illo ( servili)H habitu egredientem, de voluntatis servi-,, litatem, sive deformitatem concomitan-,, tem . Sed attendendum, quod hoc potest esse dupliciter; aut ita, quod deformiisse ias illa voluntatis concomitetur quan-- tum ad habitum, aut quantum ad actum . si Si concomitatur solum quantum ad ha-- bitum, sic potest esse, quod aliquis servi-- liter timeat, de tamen motu illo non pecta cabit; quia si ex recogitatione poenarum ,, aliquis abhorret offendere Deum, hocis potest esse praeter omne peccatum,, . Corruit itaque Quesnelli regula; qua indefinite , dc dogmatice definit esse peccatum, quoties Divinae legis transgressionem sola poenae formidine detestamur Prop. 62. Rui a malo non ab tinet, ni timore paene, it . ad committit in corde suo, ct jam es reus eois
S. Bonaventura prosequiture,, Si autem ( deformitas ) concomitatur in actu , M quamvis ipsum timere de se non sit ma-- lum a tamen ratione deformitatis actua- liter annexae depravatur; sicut aliquis is qui timet poenas, & timendo dolet, quod se tales poenae infliguntur pro culpa, & acturi etiam concupiscit peccare, si non esset
M illa poenas & hoc modo timere servilitetri est peccatum, & malum; hoc autem non est semper, cum quis movetur timore serista vili; alioquin per usum illius doni ma- gis se homo a gratia elongaret,, , Quod foret absurdissimum, & blasphemum . Ubi Quesnelli novitas iterum conteritur, & ineis luctabili destruitur ratione; quod scilicet alias Spiritus Sancti donum, quale est servilis ille timor, foret peccandi principium, atque ita quod Dei bonitas peccatoribus ad eorum conversionem benignissimo imis pertit, diceretur ipsos a justificationis gratia amplius removere i quo nihil effutiri potest contra Dei misericordiam, Sapientiam, Sanctitatem contumeliosius.s Stabilita Seraphicus catholica veritate, argumenta aggreditur quae sibi, & nobis, superius objecta retulerat. ,, Ad illud
M vero, ( inquit quod primo objicitur ia, , contrarium, quod in timore servili vivit ,, voluntas peccandi, & quod dolet de eo, ,, quod lex vetat, dicendum, quod illud se verbum Augustini non intelligitur, quod ,, semper, quando timet, doleat actu ; de,, similiter, quod voluntas peccandi fem- si persit in actu; sed hoc dicit, quia manet,, in habitu, de radice. Lichi autem volun-,, tas sit per peccatum deformata, de regnet ,, in ea malus amor; potest tamen aliquan- , , do moveri ad aliqua bona opera in gene-,, re, vel ex circumstantia per aliquam gra-,, tiam gratis datam, non committendo,, culpam et sicut patet per multa exempIa ,
,, dc sic potest esse in parte ista.,, Ad illud, quod objicitur, quod timeri re serviliter est ex tumore, sicut dicit ,, Gregorius, non ex amore , dicendurm,, quod Ex non dicit ibi causam , sed conos, comitantiam e fc, cum dicit concupiscen-,, tiam in actu, tunc deformat actum timo H ris servilis: cum dicit concupiscentiam H in habitu, non oportet, quod deformet; H sed tamen facit ipsum deficere a meritis, perfectione. Hactenus Bonaventura . Satis nobis hic est, quod Seraphica Augustinianae, & Gregorianae Sententiae explicatio sit vera clavis, de facillima aperiendis quibuscum quotum eorumdem, tum aliorum Patrum textibus, adeo ut ex apparente alicubi obscuritate nihil praesidii adversariis expectandum
Eadem responsio, de Augustiniani textus interpretatio a duobus fere seculis adhibita est a Driedone contra Lutherum lib. do
captivitate, de redemptione generis humani pag. io T. cujus verba aurea dedi capite superiore. Ea-
558쪽
Eadem est Bellarmini contra Lutherum Sententia, & Augustiniani loci acceptio Iib. a. de poenitentia cap. 26.& cui displiceat catholico ; praesertim post Alexandri VIII.
contra duas illas propositiones anathemar Timor gehenna non est superaeaturalis. Attriistio , qua gehenna, ct poenarum metu concipiis iur , sin/ dilectione benevolintia Dei propter se, non es bonus motus, O supernaturalis equae sunt decimaquarta , & decimaquinta propositioncs inter g t. Si enim timor gehennae sit supernaturalis ; si bonus etiam, ac supernaturalis motus habenda sit attritio, quae gehennae, & poenarum metu concipitatur, sine dilectione benevolentiae Dei propter se i nihil superest rationis utcumques verisimilis, cur censeatur omnis, qui d malo non ab inet, nisi timore poena, illud committere in corde suo, O jam esse reus coram Deo, ut nova contra Romanam contendit Ecclesia.
Propositionum trium posteriorum iterata ab a
Hexaplorum observatio expenditur. I Irca Propositiones sexagesimam g primam, & 6 a. sic Hexapta obis servant: Apparet ex ( Scripturae
versus, qui locum dant Propositionibus 5I., Sor. , uti ct ex contextu REFLExioNuM Mo-RALiuM, agere Luesnelium de timore hominum, non Dei. Sic nempe in caput Lucae 2 o. v. I s. duxerat annotandum et O Deus , quid est cor homini, relictumasibi e Timore Dei, O aternarius justitia nequaquam movetur; timore autem ,ominum, S mali temporanei reprimitur, ac gubernatur . Timor non nisi manum cohibent cor autem tamdiu peccato addicitur , quamdiu
ab amore j uia non ducitur. Reflexio ista aptatur versui I p. capitis a o. Lucae ad ea verba: Ruaerebant Principes Sacerdotum, SSeriba mittere in illum manus ilia hora, ct tia
Quoniam effugia captare, & Iatebraseonstitutum adversariis est, miror, non allegari , quod Quesnellus ibi non agat de
quocumque mortalium , & quibuscumque in circum stant iis; sed tantum de corde homi C. itutio rarat. propugn. Tom. IL
nti relicto sibi absque Divinae gratiae subtadio . Uerum tam ista, quam prior excusatio facile subvertiturr utraque enim, si eam
propius aspexeris, ad quid juvat, nisi ut fraudulenta Quesnelli amplius detegatur astutia, & innovandi prurigo Catholicis omnibus detestabilis e Usu venit scilicet
etiam hic , de quo saepe alias Lectorem monui , nocentissimi authoris nequitia, ut apprehenso ex sacris paginis facto quopiam particulari, ex eo pro materia quoque Ionge dispari conclusionem eliciat dogmatiis eam, & significatione quodammodo universalem . Nulla tangebat Scribas istos , & Sacerdotum Principes pietas; nullus justitiae, aut religionis amor , ac nδ judicii quidem,
Divini, aeternorumque horror cruciatuum; sed terror hominum , incommodorum temporalium , jacturaeque levissimae, illos ab externis retrahebat sceleribus . Istud novo Theologo sufficit, ut dogmatico hoc, atque illimitato Ecclesiam erudiat apophlegmate : Timor non nisi mauum cohibet; cor autem tamdiu peccato addicitur , quamdiu ab amore justita non ducitur . Historia sacra factum referens contemptae religionis , & justitiae, solius autem humanae formidinis, Iudaeos impios retrahenistis a complendo exterius sacrilegio, obse vari patitur , quod timor hominum, quos
arcana mentium latent, non nisi externa
peccati opera coerceat. Si aliud significati Quesnellus noluerit, cur indefinitum po- trusit articulum , & conclusionem ex facto, seu antecedente particulari elicuit dogmaticam, & in sensu obvio adeo stolidam e Cut nullam addidit particulam humanae solummodo I se intellectae formidinis indicem Non gravasset ea articulum ; sed priorem, saltem ejus partem ab erroris suspicione liberasset. Si etiam in timore Numinis,&vindictae perpetuae tantum roboris agnoscat, ut possit amori justitiae praevius persuadere animo abstinentiam a peccato novo , & detestationem veteris ; cur in totis quatuor tomis adeo nihil simile uspiam signifieat, ut omnia contraria ubique stabilire principia totis viribus conetur e Fraus putida hic nobis amplius detegenda est. a Iuxta adversarium nullus timor est Di vinus , nullus bonus, nullus peccati spurciistia non inquinatus, nisi ab amore Dei bene volo , de justificante processerit. Per Propositionem scilicet M. ,, Non sunt, nisi duo
is amores, unde volitiones, & actionesis omnes nostrae nascuntur: amor Dei, qui se omnia agit propter Deum, quemque ,, Deus remuneratur; & amor, quo nos
Pars II. Propos. LXII. Cap. VII.
559쪽
Iopyio 8 Constitutio UNIGENI rus propugnata
is ipsos, ae mundum diligimus , qui quod
ad Deum referendum est, non refert, &H propter hoc ipsum fit malus. is Timor itaque ab amore Dei omnia sic agente propter Deum non profluens , necesti est, ut a mala amoris proprii, vel mundani origine vitietur; proinde cohibendo a peceatis animo minime est idoneus et Prop. i. Amore
Dei in eorde peccatorum non amplius regnante, necesse es, ut in eo carnatis regnet cupiditas, omnesque actionet ejui corrumpat. Prop. 6.
Cupiditas, aut charitas usum sensuum bonum, oel malum faciunt. Cui confirmando novae scholae axiomati, si quae suffragetur ratio, vel authoritas , praestabit eadem fundamentum accusandae cuilibet facultatis alterius
actioni, etiam timori, quoties a cliaritat
non processerit. Adde, quod timor, qui non solam manum a sed animum quoque a delinquendo reprimeret, deberet esse ex gratia et id nemini magis, quam adversiario indubitatum est, penes quem Propos. 3y.
Iunias, quam gratia non praevenit, nihil habet luminis , nis ad aberrandum et ardoris, ni adse praecipitandum et virium , nisi adse ou nerandum et est capax omnis mali , ct incapax
ad omne bonum. Si autem timor animum cohibens 1 peccato debet esse ex gratia , occurrit Propositio a 8. Prima gratia , quam Deus concedit peccatori, es peccatorum remi A ; atque ita charitas , sino qua remitti peceatoribus crimina nullus, potissimum adversarius , admiserit. Praeterea timor , qui arcere animum a peccando valeat, concipitur
ex fide, quia per Prop. a T. Fides es prima
gratia, o fons omnium aliarum. Si autem timor ex fide est, necessario ex charitate nascitur justificante per Prop. Ii., nisi juxta eandem adscribere iustificationem malueris fidei; nam sidet jus cat, quando operatur; sed iis non operatur, ni per charitatem. Exploratum itaque est , nullum dari in Que nelli sententia timorem, charitatis , & iustificationis expertem, qui possit animum a peccando avertere, atque adeo de omni alio timore, qui simul charitas non est, vel ex ea non nascitur, intelligi a Quesnello dictum : Timor non nisi manum cohibet; cor autem tamdiu peccato addicitur, quamdiu ab
amore i itia non ducitur; & quidem increatae. Ratio ulterior ab hoc Theologo redditur Prop. 38. Nec Deus era, nec religio tibi non es charitas. Quomodo igitur postet esse
timor Dei sine charitate, animum retinensa peccato e Praeterea, inquit Quesnellus: Totum de es peccatori, quando ei deesset , non erases in Deo , ubi non es amor Dei; utique justificans , sicut ex tot allegatis Propositionibus manifestum est. Quis igitur fructus, quis finis excusationis frivolae, quasi appareat tum ex Scripturae versibus, quos Resexto Quesnelli or ., de S a. respicit, tum ex ipso utriusque Res
xionis contextu, eum agere de timore homianum, non Dei e Fructus , inquies , & finis Hexaptorum est, ostendere, quod sensus Propositionis utriusque, prout ab accusat ribus excerpta est , & a Pontifice damnata, non sit revera Propositionis cum suis consideratae cireum stantiis; Iicet aut horis alibi sententia sit, ex tot allegatis jam textibus compertissima. Ego vero mirari satis nequeo impudentiam Hexaptorum nobis exprobrantium, veI- uti malam fidem , aut caecitatem, & ignorantiam non tolerandam, si in excerpendis,& damnandis Propositionibus geminis neque Sacrorum textuum , neque Quesnelliani sensus ex antecedentibus eruendi cura fuerit; vel, quod deterius foret, cognitio utriusque circumstantiae contempta. Uerum
de sacrorum versuum sensus , & verba Que nelli antecedentia perspectitsima fuere tum denuntiatoribus , tum sapientissimis judicibus ; sed eorum pariter perspicacitatem, &prudentiam fugerc non potuit, quod utraque indicata circumstantia nihil penitus conferat ad excusationem proscriptorum dogmatum; sed ad execrandam amplius Quemelli fallaciam in Reflexionibus, non solum a mente Spiritus Samsti alienis; sed
etiam maxime contrariis . Sic toto fere t
mo primo praesentis operis ostendi ad Proia positiones plurimas, Quesnelli ubique studium esse, ut Sacris Scripturarum textibus, etsi nullam cum nova theologia connexiomnem habentibus, assuatur Bajana, autDnsentana Reflexio, seu exitialis error, quo fides Catholica subruatur. Evidens est Lucae 2 o. v. I s. de solo sermonem fieri timore hominum, sive humano, cum dicitur , Principes Sacerdotum, , Scribat voluisse quidem; sed non ausos fuisse mittere in Christum manus tua hora; quia timuerunt populum. Matth.
quoque cap. a I. v. 6. Principes Sacerdotum, O Pharisei. . . quarentes eum tenere , timuerunt turbas ; quoniam sicus Prophetam eum a
habebant. Neque ignoratur Quesnelli in priorem textum Moralis Observatio: O Deus iquid es eor hominis relicta bi e Timore Dei,
O aeternae ejus juctitiae nequaquam movetur; timore autem hominum , A mali temporanei fanatur , ac regitur. Sed an istiusmodi antecedentia concludi merentur hoc epiphonemate illimitato et Timor non nise manum cohibet ; cor autem tamdiu addicitur peccato,
560쪽
io So Pars II. Propositionum 3. Cap. I. Io SI
quamdiu ab amore jucliti a non ducitur 3 Cur timoris vocabulum non restrinxit Quesnellus
ad humanum, dicendo , timor humanuI non
nisi manum cohibete Cum enim de sola humana formidine ageretur in antecedentibus, exigebat omnis recta ratio, ut non de metu in genere , sed humano solummodo conci deretur . Perquam frivolum autem est, dum ratiociniis error stolidus convincitur, recurrere ad suppositionem restrictionis; quas hae e subintelligi debuisset, quam constat subintelligendam a nemine; sed conclusionem ab omnibus ( novitatis furore dicam , an amore non insanientibus de stultitia a
guendam e veluti si ex hoc antecedente, Omnis homo es animal, ct rationis capax, inferre quis volueriti igitur omne animal ess rationis capax. Explodetur ab omnibus conclusionis inanitas ; neque minus repelletur
excusatio, si dixeris, ex antecedente debui se in concIusione voci anima subintelligi
hominem: reclamabit omnis, etiam paucorum dierum dialecticus i alias nullum fore
uspiam argumentum adeo incongruum, quin unius vocabuli supposita mutatione ad legitimum reducatur.3 verum quod omni vano obtentui magis occludit aditum , est , in omnibus de gratia Propositionibus e Endem deprehendi rationis fallaciam ; quod nempe ex singulis
Scripturarum textibus ad factum .restrictis particulare, conclusio eliciatur dogmatica aequivalens universali. Non multo molimine quaerenda mihi sunt fraudis hujus sophisticae exempla, quale statim suggerit primus
Que melli articulus . Lucae cap. 16. v. g. Ait
Villietis intra se , quid faciam , quia Dominuae
meus aufert d me viuicationem modere non va- eo , mendicare erubesco. Hoc exemplum pigri , sed industrii simul ,& fraudulenti Uillici Quesnello peridoneum visum est , ut omnibus in peccatum mortiferum lapsis omnia dona spiritualia adimeret, etiam spem, & fidem , omne coeleste auxilium , omnem boni
operis potestatem e Ruid aliud remanet anima ( cuicumque , qua Deum, atque ipsius gratiam amisit, nisi peccatum , ct peccati comsecutiones ,superba paupertas , Osegnis india gentia ; hoe eis, generalis impotentia ad laborem , ad orationem, , ad omne oput bonumeNobis autem ex Quesnello quaerere liceat, an istud non sit peccatori cuilibet viam sternere ad desperationem , & abjiciendam omisnem bonorum operum, atque ipsius poenitentiae curam e Non enuntiat Christus de omni villico iniquitatis, quod fodere non valeat, mendicare erubescat; sed de uno singulariter nequam, cujus prudentiam ipse, cui graviter nocuerat,Dominus censuit praedicandam. At Quesnellus omni invigilans occasioni, qua praeceptas infarciat novitates, parabola abutitur ad fallendos simplices, extendendo eam ad peccatores omnes,
atque ex unius villici impotentia , de quidem non nisi impropria, utpote in sola conis sistente pigritia, etiamnum libera, deducit impotentiam boni rigidam, proprio dictam, atque in peccatoris nequaquam positam facultate arbitrii. Quemadmodum igitur ex circumstantia parabolae ad unum genus villici, & forsitan individuum determinatae, perperam inferes , primum Quesnelli articulum non indefinite de qualibet anima, quae Deum, O ipsius gratiam amisit, ab authore accipi, & a lectoribus intelligendum ; sed de peccatore aliquo speciali, ac nimis enoris miter flagitioso i ita pariter excusatio frivola est, cum praesens articulus 6 r. dicitur ex antecedenti circumstantia limitandus,quanis
tum vis significatione obvia sonet indefinito,& aequivaleat universali.Perspicuum proinde est, de timore quolibet, amorem justitiae praeveniente, a Quesnello asserit Timor nonnis manum cohibet; cor autem tamdiu peccato
addicitur , quamdiu ab amore j itiae non ducitur . Ex oppositione timoris, de amoris patet , non agi de filiorum, aut incipientium timore , dilectionem aliquam iustitiae supponente, & praeter quem omnis alius iuxta
adversarios humanus, inutilis, imo vitio maculatus est. Hinc etiam magis conspicuus redditur Hexaptorum dolus , impudenter asserentium, quod in damnato articulo de solo agatur timore hominum; quasi vero timor amore justitiae non imbutus juxta Que ellum alius sit, quam humanus. Nondum oblivioni dedimus Propositionem ra. inter g I. ab Alexandro VIII. prostratam anathemate . Euando in magnis peccatoribus de-Ait omnis amor, descit etiam festi S, etiamsi videantur credere , non es ei Divina , sed humana: Quam propositionem Arnaldus octogenario proximus cum suo studiorum
adjutore domestico Quesnello censuit ab anathemate vindicandam in Q eiatatibuae propositis Domino Steyaeri parte s. pag. o 6.
condemnare, inquit, non potet hanc Propo tionem it., nisi condemnando te ipsum, Sanctum Thomam , ct ceteros piam Theologos.
Rejecta autem omni fide veluti humana, quaecumque destituitur amore, evidens est, sortem non obtingere meliorem formidini absque dilectione. Denique si operae pretium foret, pe currendo singulos de gratia articulos, e derem facillime, ut tomo I. pluribus commonstra