장음표시 사용
51쪽
domos tales exacte vistare, omniaque suspecta, in certis ad hunc finem do stinatis locis cremare debebant. Suscipio haud leuis enas a fuit, canes ct seles, in plateis & domibus, praeprimis emortuis undique vagantes, contagium secum ferre &transplantare: ea propter canicidae, eos quotquot errantes inuenerint, terminpre jubebantur. Collegium sanitatis ex relationibus quotidianis non sine indignatione animaduertit, maximum peste defunctorum numerum, ex ipsis domibus, semper efferri; in Nosse comia vero infectos pauciores adduci: hinc indubie colligere licuit quod habitantium pars potior ad tempest uam de inriectis sitis denunciationem, nec minis nec pollicitationibus per- mouenda esset. Quia vero reluctatio haec obstinata mandatorum, nounis ab aversione lumina, qua Nos conata pestilentialia detestabant, provenire potuit; jamque ex raperientia quotidiana evidentissime apparuit, permultos, si in ipso principio morbi, debita & jam undique publieata methodo Urarentur, a certa internecione, bleuistimo temporis spatio liberari, ct hoc ipso, propagationi tuis limites poni posse: consultum fuit, ad inconuen entiam hanc maximam remouendam, sequentem pro ced ridi rationem experiri. Omnibus nempe in uniuersim incolis signi-seabatur: aegrotis in posterum, liber satem domi permanendi concedi,nde in Nos comi a pestilentialia vi cogi dummodo hisce conditionibus exacte morem gererent. Simul ac symptomata primitiua infectionis factae, jam sat nota, Vtut, dolor capitis, rubedo oculorum, nausea & sic porro sese inanilesiarent, tunc aegrotus confestim a consortio reliquorum sepa andus, ct in colu laue peculiare introducendus, mediaque domestica cum regimine, in scheda jam diuulgata praescripta sine mora in usum vocanda erant; insimul vero Medicus vel Chirurgus partitionis accerserulus, qui medicamentis maxime necessariis, e Pharmacopolio Imperiali gratis impetrandis, infructus, illico ea propinare, & v. statione Scrubras ini lituere debebat, usque quo vel melius se haberet, vel morbo
52쪽
iingrauescente, in No comium, proprio, vel suorum nuru, 1ranspo taretur; permissione quoque apud suos restandi. si cautelis satisfaciendispares essent, concessa. Si vero aequissimae huic praesci iptioni, non obtemperaretur, tune ipse dominus in No oomium pestilentiale, ad vices administri obeundas, infallibiliter mittendus erat; ct pro exactiore Obseruatione obtinenda, praemium notabile, delatoribus promittebatur. Dici vix potest, quantum ordinatio haec emolumentum produxerit; nam
nunc, de omnibus fere infectis, a prima statim luis inuasione rite in notuit, permultique, in ipsis mali incunabulis, ex orci quasi saucibus eripiebantur; progressu quoque contagii hoc ipso essicacisiune
Dum etiam in hac peste, permultis eXemplis,'sat superque e v Eum esset, venaesectiones, non selum inutiles, sed noxias prorsus eua-ldere: omnibus barbitonsoribus, sub rigorosa poena indigi tabatur, hoc tempore nemini, nisi ex praescripto Medici, venam secare. Ne a mendicis, tempore hoc calamitose multi plicatis, undique salantibus & de quibus suspicabatur, eos tam ex necessitate, quam iniqua potiundi cupidine, res varias insectas, prahsertime domibus emo
tuis quarum nunc ingens numerus exstabat, detrahere, & sic conta.
gium spargere malum adaugeretur: omnes quotquot prehensare licu a Politiae ministris, in Monasterium Ugreschense educebantur, ibique publicis sumtibus alebantur & vestiebantur. Clero quoque Moscuensi, ex mandato sanctissimae Synodi, negotium hoc legatum suit, ut omni data occasione, in concionibus, ct post euitam diuinum finitum, in ecclesiis, populo, exploratam verit rem pestis; fugae contagii, ct obsequii ordinationibus a sui Do Regi.
mine emanatis, praestaudi, necessitatem, sedulo inculcarent: imo schedas impressas, in quibus media tam praeseruatiua quam curativa, explauata erant, praelegerent.
53쪽
Pssetis M o s C V Ε'N s I s. 41Quamuis pestis, in initio mensis Octobris, in maximo suo viagore constituta viderctur; attamen paullatim versus finem eius mitescere coepit, adeo ut numerus mortuo rum, supra septendecim millia, ergo, iam aliquot millibus minor, quam mense praecedente osset. Tempestas toto hoc mense pluuiosa, nebulosa ct tepidiuscula fuit; liinc continuationem mali multum promouit.
Habitacula perplurima emortua, lignea, praesertim in subura hiis, si ita sita essent, vi hoc sine periculo aliorum fieri potuerit, cum omni in illis contento sup ollectile, comburebantur. E reliquis vero, itidem emortuis, & huc usque Oeclusis domihus, omnia, sexceptis sanctis imaginibus, scripturis valde necessariis, ct rebus e metallis variis confectis, quae in ecclesiis variis, usque ad insequentem purificationem, recondebantur, & tandem rite lustratae hae. redibus, si qui sese approbauerint, reddebantur , per speciales Osticiales, administros ct curros, in loca aperta designata, cum debitis, respectu
Contagii, cautelis, transportabantur, & aceruatim incende bantur. Dum vero, tot aliae restarent aedes emortuae, tam ligneae quam lateritiae, quas vel ob arctum cum aliis convexum, vel alias circumstantias, totas quantas comburere, minime fas erat; dum porro, in tanta
multitudine domorum simpliciter infectarum, in quibus plures paucioresue, quamuis non omnes, lue correpti fuerant, multae omnino res
suspectae latitarent, quas omnes exstirpare, impossibile plane fuit: Collegium sanitatis, fassim igia in subsidium vocare statuit, ct formulas tres
suffimentorum quorum descriptiones, infra, sub experientiis occur-Ient , pro vario usu, fortiores & mitiores, conc:nnauit. Ut vero eo certius comperiretur, quantum iis, in posterum sidendum, haud abs re judicauimus, fore, si experimentum in antecessum caperetUr. AnnUente itaque dirigente Senatu, & Principe, VII. malefici, capite damnati, e carcere, in domum quandam, juxta Monasterium Simeon ense staria, emortuam, per quatuor vero dies consecuti uos, puluere fumali antipesti-
54쪽
len fiali forti, bis in die, fumigatam, ducuntur, propriisque abiectis, ve
simentis peste nuperrime dei unctorum, & sanie e carbunculis buboni. busque conspurcviis, at itidem per quatuor dies sussilis, S per alios sex eventilatis induuntur. Praeter exspestationem fere, totos XUI. dies salvi permanent; hinc libertatem promissam nacti, in consortium reliquorum sanorum dimittuntur. Quamprimum fama succesus huius eXOptati in vulgus euolarit, nam Collegium sanitatis non defuit, formulas hasce, una cum methodo iis utendi, scheda impressa, illico publici juris facere) tanta fiducia, summigiis hisce uti coeperunt ilicolae, ut nonnulla eorum ingredientia, quamuis vulgatistima & in maχima alias quantitate prostantia breui deficerent, ct ex Ι'etropoli di aliis urbibus peti debere ut. Aeque verutra ac sere incredibile est, pestem nullibi, post usurpationem stimini orum horum recrudui Te omnia enim habitacula,cu uscunque fuerint conditionis emortua, infecta, lignea. lateritia, majora, minora, p us innulae, vario supellectili instructa, post sectas fumigationes sana perdurarunt. Obiiciat forte quisl pestem jam tum indeclinatione sutile. Ast, adfuit tunc tamen, & quidem sat virulenta; nam mense Nouembris adhuc supra quinque ni illia, ct Decembrio plus quam octingenti, eX eadem lue, ad plUres migrarunt. Fuerunt vero omnes hi infodii, quod in Collegio sanitatis probe notauimus, ex domibus pauppi rimis, quibus usus iussim igiorum, nondum sana liaris cubsit, nec forte sibi comparare valuerunt; quam ob rem mox omnibus egenis, ex Pharmacopolio Imperi di gratis dispensari jubebantur. Per- sp ela utilitate, quam summenta lLaec praestabant etat entissima, quot quot sese praesentarent, melioris notae homines, tona Ossiciales. quam alii; a Collegio sanitatis, salario honesto conduculatur; adiutoribus quoque, instrumentis necessariis, ct norma conscripta instructi, in omnesciuitatis partes mittuntur. Fumigatio haec in ecclesiis, quarum sacerdotes peste occubuerunt, hine suspectae & clausae erant; Collegiis Va
55쪽
mnibus particularibus, tam emortuis, quam simpliciter insectis, summa cum diligentia peragebatur, & per totam fere hyemem continuabatur. Imo, usus sessi migiorum horum breui ita increbuit, ut non tantum Moscuae, sed etiam in omnibus facile aliis urbibus pagis infe citis, tum etiam in stativis ad vias, scopo tam depurat suo, quam praeseruatiuo, optimo undique cum successu, in consuetudinem venirent. Menti, Decembris, trist simus hucusque Moschiae status, in dies in laetiorem mutabatur; nam contagium tantum jam imminutum fuit, ut non plura quam DCCCU. funera numerarentur. Tandem, Una cum nouo anno, ita junu siluit, ut die quinto Januarii anno MDCCLXXII. nec unicus vel peste, vel alio movbo mo tuuS. in tota ciuitate, inueniretur. Et quamquam hoc mense paucissi mi vero similiter a rebus infectis hinc inde occultatis) adhuc a peste afficeremur. attamen, versus finem eius, diuina benedicente gratia, penitus exstincta fuit. Hactenus pestem contemplati sumus, quomodo MOscuae, tanquam in proscenio suo principali , tragoediam luguberrimam tulerit: nunc, de eius quoque in viciniam propagatione, pauciS commemorare haud superfluum erit. Rationes disseminationis contagii faciles, nec elonginquo petendae sunt. . Mosella, ciuitas haec, omnium europaearum, nisi omnia me fallunt, vastissima, quasi centrum totius Imperii,
non solum quoad stum, sed etiam quoad omnia reliqua reputari debet. Hic enim Senatus dirigens 9 Collegia imperii aeque ac Petropoli; Fabricae principales; commercium valde extensum, & habitatio maximae partis Procerum & Nobilium Rustiae primariorum. Hinc, confluxus peregrinantium ex omnibus plagis continuus; praesertim tempore hoe belli, dum omnia fere pro copiis vestiendis S armandis abhinc petenda
erant. Quid mirum ergo' si pestis, dum jam illam irreptauit, & sensim adoleuit, etiam in regiones circumiacentes, per tot innumeros, quouis momento, quaquauersum proficiscentes, transueheretur. Nec,
56쪽
HIs TORI Adum jam sub vero suo nomine innotuit malum, Metropolin hane, hi totum occludere, & exitum Omnibus in uniuersum, denegare postibile D t. Nam, tota eiu 3 sustentatio, quoad alimenta, ligna, pabulum bestiarum , & tot alias res necet Tarias, a prouinciis eam ambientibus continuo aduehi debuit Qui itaque aliter euenire potuit, quam ut aduenae hi, in variis domibus hospitantes, ct varias res coementes, cin- primis quae viliori pretio prostarent, contagio inaui nati, luem, vel in propria domicilia, aut si ea non attingerent, in hospitia viarum s cum afferrent. Multa quidem praedia, praesertim ubi Nobiles ipsit aderant, clausis omnibus aditibus, ' Omni cum reliquis communione interrupta, filua resularUnt. E contra , in aliis quam plurimis, ncglecta hac cautela, uti simplicissima, sic primaria, lues facile immigrauit, quando incolae eorum, vel lucri cupidine seducti, Moscua in adireliaud praetermiserint, aut tanquam Operat ii ibi degentes, domum reverterentur. penetrauit dem' inques haec, non solum in pagos di villas vicinas, sed etiam in varia Oppida longius remota ,. vii : Boro sh, Kaluga, Tuta 'Ja oslami &c. m agiti ratus vero urbium harum, in salutem suani iuuigilantes, ct de periculo admoniti, strictissimis praecautio. nibus Fuerunt certe a Collegio simitatis variae, ' quantum fieri posuit, opti
mae ordinationes saucitae e. q. aduectio Omnium rerum necessa rarum,
n0n in ciuitatem ips m, sed ad valles eius, in certa di signata loca, ubi venditi res pecunias ipsas, in Vascula aceto repleta recipere jubebantur, per milia fuit omnes proficiscentes, praesertim versus Petropolin, non nisi ex aetistii nis cautelis in usum vocatis, nec nisi summa cxigente neces sitate dimittebantur. Debebant testimonia certissima producere, quod domus, in quibuς hucusque habitauerant, toto tempore pellis, ab omni itinctione liberae permanserint, ci pollea , in aedificiis peculiaribus, extra urbem si is & excubiis instructis, per integros XV. dies, a Medico, di si feminae fuerint ab obstetrice jurata, quotidie inspiciendi in restare. Interea, omnes pro itinere res necessariae, perpetuo euentilabantur, repulveribus anti pestilentialibus summigabantiar g c. stati Liae quoque tam ad portus ciuitatis, quam undique in viis maioribus constitutae, cautelas rigorosiilunas cum peregrinatoribus obseruabant
57쪽
nibus suis, malum communiter in prima eius inuasione suffocarunt. In postrema tamen urbe, uti magna & populosa cladem insignem attulit quapropter ad eius furorem reprimendum, Generalis I re scheini hom& Doctor Hallidatis illuc mittebantur.
Pro meliori ordine, ct citiori pestis in territorio Moscuensi exstirpatione, obtinenda, expeditio particularis, ad exemplum Collegii sanitatis ins i aurata suit , cui Senator Imperii Mel guncam praeficebat un, eique XII. ex Consiliariis & A gessot ibus Co giorum adiungebantur pqui totidem partitionibus Chirurgis quoque instructis, prospicere, dcos dinationibus Collegii sanita is, tam jam datis, quam in posterum 8 domnes casus grauiores communicandis, stiricte se conformare, jubebantur. Omnia haec, sub auspicio diligentis Senatus, eo cum saccestu gerebantur, ut pesis sensuim in omnibus urbibus ct villis Rustiae, per hyontem instantem, in totum exstiragu'retur. Coeli status Moseus e , per totum fere pestis tempus gera era Iliezvalde inconstans pluviosus di tepidus fuit. Hyemem anni MDCCLXXI minime uti alias solet rigorosana, pilurimisque variationibus & substit lis interstinctam , ver excepit ei simillimum. Mensibus Maii & Junii, aura conflantior I siccior spirabat; ast Julio & Augusto, iterum . Variabilis facta ti mpestas, per totos Septembris & Octobris menses, non nisi pluuiis continuis, vel saltem aere nebuloso tepidiusculo, auctro sero sine interruptione stante, continuauit. Mercurius in Barometro, semper valde depressus stabat, ct ii quandoque lente ascenderet, breui tamen iterum & quidem citissime sublabebatur. Aquilo in nostro climate, aerem serenum, purum & frigidum reddere solet, nunc vero, si quando intercurreret, nulla mutatio inlequebatur , e contra, dum ita initio Nouembris, coelusia per ali Fot dies serenum, cum gelu modico coniuncto, fieret, ventus austrinus stabat, qui iterum. borealis factus, tempestatem nebulosam, humidam & tepidiusculam attulit; quasi tempore hoc calami toto, etiam natura ipsa variaret. Porro, circuli S co
58쪽
lumnae circa solem & lunam, si quando serenitas aliqualis alluxerit )frequentes, & nubes de die tenues, albescentes, in occasu vero solis inasuete coloratae, aerem vaporibus continuo refertam, significabant. Hoe quoque tanquam phoenomenon singulare vi X praetermittere post ina, quod die III. Nouembris circa meridiem, quamuis terra jam congelata, aer-que sat frigidus fuerit, examina culicum tripudantia obseruauerim. Amedio Decembris, vRue ad XII. Januarii, eurus fere sine interruptione flavit; frigus hoc tempore modicum, subinde procellae ') ct niues copiosae, cum coelo plerumque nubilo. Die IX. Januarii, ascensus mercurii in Baro metro, insolitus plane fuit, ct per tres dies, in eodem fero
gradu subsistit; frigoribus jam sat vehementibus factis.
Poste nunc, fauore Summi Numinis, non tantum Moscuae, sed etiam successitae in toto territorio eius, penitus exstincta: Collegium sanitatis, id sibi praeprimis ossicii incumbere reputauit. ut seminia contagii, tempore hoc hyberno, Vsq aequaque, quantum fieri potuerit, ra- dieitus delerentur, tuisque huius terribilis reapparitioni uti in multis ullis peste amictis locis saepe euenit) praecaueretur. Hunc in finem omnibus Moscuae ct ruri degentibus, publico mandato praeceptum suit, ut bruma nunc persistente, in omnibus domibus, ab infectione inqui. nati; , senestrae imo portae si inhabitutae fuerint) quantum ob tempestatem liceret, apertae tenerentur, Omnesque in uniuersum res vel tantillum suspeelae, sedulo euentilarentur, fumigarenturque. Quia in vigore pel tis, sepulcra, ob defectum vespillonum se scientium, S incuriam, tune temporis vix corrigendam, in coemeteriis, nec sat profunde effosia, nec ut decebat, satis tumulata sue nt: hane obrationem, ne ab exhalationibus noxiis, damnum irreparabile insequere
Talis procella die XXX. Decembris de nocte irruit, qua Palatium Impe.riale ligneum, in quo hucusque habitanimus, eκ ineuita militis cuiusdam, totum quantum incendio consium tum fuit. Diebus vero insequentibus, contagium euidenter euiguit, di breui post exstinguebatur.
59쪽
tur, ea magnis omnino sumtibus, undique ad profunditatem ualae, terra aduecta Obnu bantur. Circa medium mensis Februarii, Collegio sanitatis denunciatum fuit, hinc inde in domibus emortuis S insectis c quarum nunc depura tio, praesertim pulveribus fumigatoriis instituebatur ) cadauera clanculum inhumata, vel aliter occultata reperiri. Multi namque, prae sertim ex infima plebe, mortuos suos celabant, ct ne se suspectos redderent, sub pauimentis, tectis, in areis hortis vel aliis locis recondebant, vel tantum supi rficialiter sepeliebant. Vii res haec insolita, attamen haud ineae spectata , attentionem seriam Collegii sanitatis, meruit: ita quoque sine dispendio temporis, certi officiales, cum vespillonibus ex malis. is tu caree S atis sumtis in omnes domus tam emortuas quam infectas mittebantur, qui, cautelis quoad propriam conseruationem eX praescripto obseruatis, cadauera undique exploraroni; ct quae in Iocis spatiosis non sat profunde inhumata fuerunt, eorum sepulcra terna m Ulta contegere, caetera Vero nuda reperta, in coemeteria transportare, jubebantur. Vtque depuratio haec domorum a cadaueribus, exactissima fieret, delatori singulo XX. rubitones pro praemio soluebantur. Hac ratione; circiter mille cadauera in habitationibus ipsis reperta fuerunt. Notabile omnino fuit, neminem ex vespillonibus, vel aliis in negotio hoci periculoso versantibus, infectum, nedum morbo aliquo correptum fuisse, quamuis tanta ab Omni infectione incolumitas vix ac ne vix quidem
sperari poste videbatur. Haucs ingratum fore crediderim, si tabulas, ab initio fere pestis, usque ad distatutionem Collegii sanitatis, Moscuae mortuor Um, eX qUO-tidianis relationibus, summa exactitudine excerptas, hic coinmunicauerim.