장음표시 사용
151쪽
tione virus ingluuiematum extinguerent.. Demum repletionem adesse docet maeror, & iracundia, cum sine causa,vel leuissima de causa hominem assiciunt. H c signa sunt,Quibus intelligere est,debitam cibi,& i'tionis meoluram non seruari: sed plus,quam opus sit, nutrimenti sumi: quae tamen signa cum non sint omnia 'expectanda, neminem etiam esse existi amo tam ignarum, qui hoc cogitet: nam vel ex his unum satis nos potest de periculo commonelacere,
quod si sene nota ex his aliqua inediam sequetur
manifestam,tunc econtrario censendum est: nec vanum videri debet, quod cautis contrarias iidem ef- sectus consequi dicantur: nam Hippocrates hoc non decorivulsione, & singultu solum asseruit; cum sex ta a aphorismorum sectione utrumq; vel a repletione, vel ab exinanitione fieri asseruit; sed in 1oloribus, morbis, & curationibus, libro de locis in homine, hoc pro naturarum varietate passim euenire, copiosa oratione declarauita si igitur ex dictis aliqua signis inediam nonnumquam sequentur; ut alias demere de cibo, & potu debemus, ita tunc adijcere Oportebit: at rarissi naum est, ut haec inediam sequanturiitaque saepius subtractioni studemus, quam adiectioni, ut recte ab Hippocrate . scriptum est, πολλω
sus repletionem multo stimone contendimus : &quamuis alia aetas alium cibi. & potus modum e possat, sitq, habenda ratio consuetudinis, tempestatum, & regionum: haec signa tamen communia sunt, & his ipsis, satietatem hominis cuiusvis, qu cumq; loco,& tempore intelligere licet: propterea quoque non immerito e Galenus admonuit, cibi de potus mediocritarem circumsaibi concoctionis per .
152쪽
sectione.& exerementorum symmetria, mensurae Cerri atque ponderis mentione penitus neglecti quς sententia est summae instar omnium, quae hac de re
hucusqne disseruimus . . . V : ':
Virum coena an prankium lesus esse.
VM iam autem exposuerim, utilius esse pra dein, quani dumtaxat cςnate, & omnino priE- stare,bis vel saepius, modice tamen,quam semel die cibum, capere, cumque non pauci sint, qui si sotthmualo uberius pransi fuerint, coenare parcius coguntur; immo sint, quos necesse est perpetuo semel tam tum die abunde comedere; hinc orta quaestio est,qus' multos fatigauit, utrum leuior esse coena debeat, an prandium: in qua integris, & longis commentariis aliqui laborarunt, alij contra palete, ac tenuiter ni mium illam attigere. eam igitur, ne quid omittam, 'ouod huic negocio conueniat, ita tractabo , ut meoiam ineundo rationem, & nihil, quod necestarium; - οῦ - videatur, omittendo, strictim, & omni morosa oratione quoad steri poterit praecisa,& dimissa, rem totam sim amplexurus. Quoniam autem alia videtur' beneualentium ratio habendaesse, quam degr i 'rantium,propterea seorsim utraq; perpendi,&exa-7 ijsiliari consueuit. Quod igitur ad sanos attinet, ita istatuendum videbatur: c nam prandiis plebiorem facilius serri; & tutius admitti: est enim maximEs ' cundum naturam, ut cibum somnus excipiat, n6n vespere tantum seu nocte, erum in meridie quoque. lant immo cibus non ideo selum utilis eM& ne i cessarius, ut nutriat, sed etiam ut Lmnum,
153쪽
minus, quam alimentrumne aetatiuin, accinat, que concilieticui vero X etiam non Videatur Mi ,
ti animalium,somnoq; condito Nox erat, & placidum carpebant fessa seporem. Corpora per terras, syluaeq; ,& saeua quierant Aequora: cum medio v luuntur sidera lapsu : Cum tacet omnis aQer, pec des,pictaeq; volucres, eque lacus sate liquidos. quaeque me a dumis Rura tenent, somno positae sub rupe silenti, Lenibantcuras,&corda oblitat
Nec existimandum est; frustra naturam rerum cibis tantam ad conciliandum semnum vim tribuisse di nos tam pronos in somnum. cibis ingestis, atque, simus,eises isserci quamquam sui ortus initio inre diu aeque, atque noctu homines dormiant, ideo tamen geniti sint, uticum iustum corpori incremetum accesserit; & virium robur; interdiu vitae necessarijs inquirendis studeant, de laborent, nocte vero quiescant, & Bmnorcaeentur: videtur itaque mihi maxime secundum naturam esse, tunc plus cibi *mere,cum licet etiam magis Amno indulgere: quod.a t. aph. r s. nocte finsic & Hippocrates a hieme,& vere uberius nutriendum notauit, quoniam ijs temporibus Amni h lib. x. i. sin. suntlongissimi,&ventres calidissimi.&alibi, diem
mem nocti similem esse: sic etiam athletae, ut mu tum comedebant, ita multum somno indulgebant, nisi nos Plato fallit,qui libro tertio derepublica scribbit,habitum athletarum Amnolentum esse,& athletas virum dormire, & Galenus libro primo de s cyltatibus, alimentorum, inquit, quod eorum Plet, rique,qui labori si ς, incerunt,a praviscibis mi.
nus laedantur, in ca fere, quod ijsiomni sint pro-s dioins,-ies 3dco nes minum ipsis adstit.
154쪽
De sanitate Tuenda. Lib. I. 33
momenti: itaque ut meridianum somnum. taquam naturae aduersarium, damnamus, aut coerte nonnisi , bisuissimum condonamus, ita cibum meridianum nisi laborum, & consuetudinis ratio habenda sit aut vitare penitus, aut leuissimum accipcre deberemus : non id tamen damno, quod ante probaui, hoc 'est, epe die cibum sumere, sed vim perpendo, quam somnus habet: est enim tanta, ut, si cui vigilantium, Δ lucubrandum sit, ille nequeat id sine periculo facere, nisi cibo,potuiq; consueto aliquid demat: non tamen debet penitus abstinere, nam sine somno quoque cibus est necessarius. 'Prandcndum quidem igitur, vel liberaliter, non tamen intemperanter: sed ubi casus ferat, ut prandiocsna impar sutura sit, uberius cena dum probo: quia naturalis magis somnus est notie Post cenam, quam 'a prandio circa meridiem, indeq; factum est, ut om- ni sere seculo multi eYtiterint, qui semel die cibum capere cRacti, Ut ante dixi, coenam potius sibi dele-gPre, quam prandium; quamobrFlia in communi quoque si rinone, tam apud Graecos, quam apud latinos, receptum est,ut,qui diceretur semel die comedere, illecs nare intelligeretur: ideo legitur apud Hip
νοσιτίη: prandium contraria facit, quam cum semelestur: stilicet, qui semel comedit, non prandet, qui prandet, non semel comcdit, nam cenare quoque intelligitur,&rursus b inquit, μονοσιτίησι b' lib.3. dedimidest,semel die cibum capere expedit: id vero si ficii noli possit ικρον αυτην, modice prandere,ergo, qui prandere dicebatur, is non semel die coimedere intelligebatur: & qui semel dicebatur comedere, hunc prandio abstinuisse significarui:quem loquendi modum Vellas c quoque usurpauit, inquiens, hieme e lib. 1.c. .
155쪽
eonuenit,semel die cibum capere: si prandet aliquis, utilius,& exiguum aliquid sumere: usurpatui etiam 'a Ser. 1 . sancti doestores multi , ut Ambrosius, a inquiens, qualis Christianus es, cum Domino ieiunante tub Serm. s,. de prandes & Augustinus, b inquiens, nullus pran- ςmP0 praesumat, nisi sene ille, quem ieiunare infirmitas non permittit. Fuit autem vetus consuetudo,utqui ieiunabant, vespere tantum reficerentur, non Iudaeorum latum,
quos usque ad vesperum ieiunasse passim in sacris
legimus voluminibus, ut ante quoque notatum est; quam consuetudinem Saracenos, ac Turcas imit tos nouimus; Sed maiorum etiam nostrorum, qui ieiuniorum tempore,aut selis occasum exspectabat, aut certe non ante nonam, cibum sumere audebant, quamobrem aliqui ieiunium dixerunt,prandij se tractionem esse,quoniam cum ieiunium celebrab tur,cςnare dumtaxat licebat, hoc est ad vesperum co medere; quamuis nostro seculo cςna in prandium mutata videatur; multi igitur sic assuevere, ut dumtaXat cςnarenti erant tamen multo plures, qui bis,&stpius die comedebant, ut superius ostendi. sed, qui semel, suerunt semper aliquo insigni numero, & hi ex praecipuis, qui vel litteris operam dabant, vel in Reipublicς aciministratione,& negocijs serensibus,& aulicis plurimum distinebanturiquorum causa stpius, quam ob reliquum vulgus, existimo medicaeariis peritos de ratione tuendae valetudinis locutos esse,& commentarios exarasse. ut vero non negau rim, aliquos, vel absque incommodo, aut dumtaxat pransos, omissa penitus cςna, aut pranses uberius. quam csnatos; ut siem videmus, de salutare quoque esse experimur ἔ creviderim tamen, hoc pauciorum fuisse, atque ideo illam inualuisse loquendi consuetudinema.
156쪽
ttidiriem, ut μονοσιτέειν Graeci, semel cibum capere ' Latini de iis priuatina dicerent,qui, prandio omista, ' vesperi tantum Vescebantur.' Neminem vero novi,qui si paullo modum exces sisset prandendo, non se deterius habuisset ex corpo- ris grauitate, & segnitie, quae satietatem sequi solet. dum,ob id,minus est ad caetera vitae munia idoneus
redditus, quam si pari mensura rimando solum se expleuisset: quoniam quies,& semnus,qui sequitur, maximam illius molestiae, quam satietas parere seler, partem aufert, sedatque: contra vem multi, magno in rebus gerendis commodo, vel toto die abstinent, vel modicum in prandio sumunt, quod ego quoque pari cum bonae valetudinis, tum studiorum fructu, saepe sum expertus: confirmatur haec sententia Hippocratis a illa auctoritate,cuius ante,in altu 3-3. dedi tamen nnem,mentionem feci,quem locum Celsus ό ό interpretatus est, inquic ns, hyeme plus esse conuenit: semel die cibum capere, nisi, si nimis venter astricitus est, si prandet aliquis, utilius est exiguum aliquid sumerere; hieme igitur constatilios auctores pix basi sic nam prandio uberiorem: aestate vero & poti ne,, cibo,inquit idem,saepius corpus eget: ideo prandere quoque commodum est, prandium vero ait Hippocrates hoc enim Celsus omisit exiguum esto:de na relinquens in medio, ut intelligamus, debere eopiosiorem esse, quam prandium, etsi tunc parci rem,quam hieme, nam aestate omnino paucioribus vesti oportere, assirmauit. hoc quoque significauit libro acutorum docens, mane sorbitione utendum, vetare autem ad cibos transeundum. Galenus etiam, se ita sentire, docuit, cum libro e
157쪽
excipitur cςna, & ob longitudinem temporis: quod etsi de aegris ab co dicitur, de sanis tamen est etiam intelligendum, cum quia caedem causae in sanislocum habent,tum quia Galenus hoc approbauit athletarum exemplo, qui, cum sani essent, in cςna valen. tioribus vesccbantur, scilicet, in prandio tu panem, incςiJa vero ctiam carnem comedebant, ut idem ait a ad libros Hippocratis de ratione victus mom. borum acutorum,qui significauit quoque, libro sexto b de sanitate tuenda, se; ubi prandendum esset ipropterea quod serius sibi cςnandum seret; solum panem sumpsisse: ut suo quoque n9s exemplodoceret, parcius prandendum csse: quam sentetiam quoque dilucidius explicatam legimus libro de dissolutione continui, siue Galeni sit genuinus, siue adscriptius. Avicenna; c senum vivendi rationem explicans, ct Galenum vel imitans,vel interpretam,cum dixit ill0s de re ter die comedere; cenam debere ampliorem sumi,perspicue asseruit: si fuerint sortes, inquit, in cςna sua augmentum paruum faciant, stria psit aurem Galenus libro dariis medicar, senibus
conuenirem αναλη αττικον, κρα- in hoc
autem firmioris materiae cibos in cςna sumendos, idem docet libro e methodi septimo: virum vero cς-na utilior sit ob eandem causam, quamobrern Daphnus ille Ephesius medicus ab Athenaeo inducitur, csnas nocturnas collaudare; quia scilicet concoctio ab illo putrefactio dicebatur, lunaq; vim habere putrefaciendi, & noete dominari; non est in praesentia quaerendum; cum ijs Galenus contradiXerit, qui concoctionem esse putrefactionem existimarunt; nam quamobrem cςna uberior prandio esse debeat, caut
in alias satis ut arbitron idoneas ante retuli.
158쪽
I VAa vero huic sententiae assuessantus habe inh
.cod quendis id meam esse: &lia, quae manifeste per hyemem 'cibis icondomosdqcea't, hyemale, & nocturnum stipusconcoctio ianipedimento, esse: nec deesse hominos qui aestate liuS,quam hyenae pquunt qui moneHer .d dypaetiam, illos intei diu , quam noctu . melliss s. lyere,& quia dictum' est ab Hi pocrate. is ubi . pes laborandum non esse γ quia interdiu solemus simies in laboribus esse, ideo debemus in fame non εἶ i , Iuni ieiunare, cum vacare a labo ibus lint .
Galano id placinμ quo ita nili
quinto stilitateruenda,narrauit vel ,H- ramowicum &Antiochum meditan hae iden: aisne, qua an Prandio plus assumebant, ad vi-ram producendam,& sanitatem sustentandam, plurimum profecisse.quibus accedit Salernitanorum auoctoritas naedicos uin, qui libello ad Regem Anglum Paec hρςpDEκim nai eςna stoniam hi maxima 4ra, ut sis nocte leuis,sit tibi csna breuis, & ali ut a u- 'orem Aristotelem e praedicant, quicqnandum parcius s
159쪽
Res eo ia eius,dociteriti haec ex aduerso seruntur: in quibus ta- , ita umen nullam vim inestalacaEostendam:haiyiquantum ad sol vatijoer, & motum, honinuidem negauerimM moderato solis balore, ita las ire patiter moderato natiuum hominis c lidum aliquo pacto roborari: dico tamen,non ita robotari, ut propterea G, ad cono Fradum aptius euadat e tuncenta L, Rimovit, Fin malare vi stomacho circunsenditur. qu-- labore mire non potest: ab lusenim ad extimas parteis reuocatur, vIruiati& s dor; qi m sol, & labor sicillime excitant G perbelle in nisit,&in se inita fieri,quoniam sensus ineri innis partibus positi sunt: quapropter, cum se secuti ias sentiendi exercet;cum videlicet vigilamus;quod . interdiu naturaliter fit; necesse est, casidum innatu. quo sine senses nullus exerceri potest:quandolpium
a lib.decimib. calorem audire,& videre Hippocrates a asseruit,hoc est animam caloris ope praecipua: ita enim licet cum, lib. t .deVsu Galeno b interpretari, qui primum naturae instris. 'πά. ἰώ -calorem vocat ut omittamus e interim Ariam. - ιο lib. stotelis docv nta ob hanc, inquam,causam, calias. de parti an natiuunt necesse est,interdiu,& in vigilibus f ras spectare; m contra in somno in profundum vexd lib. de supul gat, quod ispe Galenus-tradidit: & licet In som- etiam saepe sudor oriatur; nihilominustamin; eom. s.lit. α quoniam sentiendi vis non exercetur, tunc etiam maAd se naum iure intusconatu,quam fissis,calor operatur : itaquEnec in labore, nec in selera vis est, quae calorem ad concoquendum magis possit, quam seminis, pr
Neque distinguenda sunt concoctionis tempor ut dies cibis,nox humoribus crudis praeficiatur: cum enim naturalia opera omnia unum opificem hab ecalorem insitum, huic nulla vis est intelligendi, aut discer-
160쪽
disternendi veti si dicendum foret quia hoc a Him
crates dixit intellisere,& discernere; nulla'vis Riptum ita cohibendi, & temperandi, ut hoc atti sat, ab illo vero abstineat, sed necessario, quidquid
In corpore est, promiscue calefacit, & calefaciendo , res omnes ad usum, ad quem sunt, quocumq, i mrepromouet: &,quemadmodum codem sole, vel cui canit poeta Limus ut hic durescit,& haec uti cera liquescit uno eodemq; igni, sic uno eodemq; animantium calore eodem tempore cibi, de humores concoquuntur: & Galenus h docet,calorem natiuum in somno non minus cibos, quam humores concoquere, ut cum libro de e usu pulsuum ait, insemnis calorem natiuum intro magis, quam foras delatum, & ob id multum circa viseera collectum, atque circa ventrem cibos,& succos concoquentem;& reliqua, quo loco cibos, & succos Miu τασβτία ex aequo nominat: immo somnum nonnunquam dicit concoctioni ciborum conducere, succorum omissa mentione,ut libro tertio de causis pulsuum, ubi inquit, somnus incidit, cum nativus calor ad alimentum se conuertit, R ἔμφυτον μασίας ἐπετρα εἰσηρ sic & libro secundo ede facultatibus aIimentorum,somnos ait prosund , ad cibortim cococtionem conserre, των succorum mctione penitus praetermissa, quod etiam ex sexto des morbis vulgaribus intelligitur,ubi scriptum ea, calido n iturali in somnis vergento in pro- mr dum,ciborum cbncoctiones meliores fieri, M πέ- inquit, των σιτιων γίνοντα. dicit quidem alibi, g naturam eandem attrahae, affigere'; partibus alimemunt,alsimilare, & siperfluitates reiicere: sed haec munera temporibus non distinguit:
erum aliud alij stato ordine succedit, pro alimem