장음표시 사용
251쪽
se ab ea diuersam, quae sua tempestate in usu erat, quam morborum pedissequam esse,& morbos alere, cum illam AEsculapij nullam victus curam habuisse significauerit, sed tantam euacuationis, ustionis, incisionis,& similium,quibus ςger,cui otium ad aegrotandum non esidiberari celeriter possit. Haec de m dicina dicta sunt. Ex iis tamen verbis, quibus haec a Platono sententia exposita est, ea Galenus accepit, quibus gymnasticam danuraret,quasi Plato, gymnasticam, dixerit ad omnia ciuilia negotia impedi mento esse; cum hoc ille de medi tria dixerit . ctiem locum videre per otium diligenter poteris. Nune
verba mecum examin qu e pauca memini ex viro
μιλεια του σωματορ. Vides cum gymnastica aliam, quandam facultatem comparari,a qua facultate nos
ait occupari magis,quam ab ipsa gymnastica. Cum sit igitur alia, quam gymnastica,ex reliquo sermone, medicinam esse, intelligimus. Ad haec Fracast riuS,ne,inqllit, tam prompti,quaeso, simus ad Galent optimi auctoris accusationem. Si Platonis illa comparatio recta est,ex ea procul dubio colligemus, etiagymnasticam fuisse vitiosam; ea est enim rectae vis comparationis, ut similitudinem esse inter res comparatas demonstret. Et hos forte Galenus cogista-Dat, cum illa visus. est ad gymnasticam traducere, quae Plato dixerat,vetibi videtur,de medicina. Sane cum deinceps idem Plato illa manifeste de gymnastica dixerit, quae ab ipse Galeno reseruntur, vi delice: , Dercebit autem in gymnasiis corpus,respicietis magiis ad animositatem naturae, illamq; excitans,quaan ad robur, neque quemadmodum athletialij roboris gratia victum instituet; Cum haec, inquam, Plato dixeri non ne Hrspicue ostendit,gymnasticam
252쪽
nasticam alteram esse legitimam,& preandam, a
teram vero vitiosam, & respuendamὸ nam . altera
vires corporis procurat, quam damnare Videtur, altera,quam laudibus extollit, naturae animositatem; respicit, atque exsuscitat. Tu
considerabis per otium. inquit Fumanellus, priora verba rei te, ac si de gymnasticam icta essent, acceperit. De posterioribus, quae tu memorIter ex latina editione dixisti, rem dicam a nemine quemello nouerim obseruatam, modo mihi te velis ae-Quum praebere auditorem, ut, pro tua humanitate.
hactenus fecisti. Cui Fracastorius, dubitas, In it, de mea erga te voluntateὸ perge obsecro,nam qui rem me neminem habere mira Ille vero, ut igitur, inqui , intelligas mei icopum sermonis, scire primum debes, me nc existimare, &statuere, unam fuisse vere gymnasticam;&dam in se mater vitiosas potius, quam inter honestas fuisse rem nendam, ut auctoritates, quas adduxi plurimas, d monstrant. Non obstare autem Platonis verba,quae
tu paullo ante retulisti, quibus duplicem gymnastiacam exstitisse, tibi persuasum esse ostendebas; tunc dilucide percipies, cum ad memoriam reumaueris, quod vel leuissime in Platone vel satis notum est, &vulgo quoque dictitatur; si memineris, inquani, fi gi a Platone Rempublicam, & suo arbitratu consti- tui talem, qualis alicubi numquam exstitit: in qua,
praeter eam,quae communiter seruabatur, rationem,
a Platone multa decernuntur de uxoribus, de liboris,de magistratibus,de artisicijs: poetas etiam ab eo pelli meministi, & in educandorum ratione puer rum nihil habere non singulare. Similiter igitur de gymnastica loerutus est, & sex us statuit, quam viaruvatae sivmnasticae conueniret: cum, scilicet, eam dia
253쪽
est,animositatis potius rationem, quam Virium,sive roboris habituram: hoc enim dicitum est, non de ve- ra,& quae exstabat,gymnastica, scd de ea, quam ipse coin mentabatur,& solus mente concipiebat.Vt ex hoc cognoscamus, gymnasticam,que exstabat,quς-que in usu erat apud Graecos, & cognoscebatur, &pro gymnastica habebatur, quam pueri passim do- 'cebantur,& exercitationes,& reliquum victum consuevissc ad robur virium dirigere,& illam fuisse una,& vitiosam potius,& illiberalem; quam honestam, assero,& profiteonde qua tunc Plato est locutus, ubi dixit, athletarum habitus somnolentus, & ad valetudinem dubius; & arbitror,contrariam opinionem non posse satis,quibuscumq; argumetis confirmari R o. Iam perspicio caussam, hospes suauissime, quamobrem,paullo ante, usum non probabas gymnasiorum:putoq; te commotum etiam Plinii verbis, quibus aduersus immodice libentes inuehitur; qui cum admirabilia, multaq; sitis imitamenta excogitarunt; tum illa, quae his verbis expressit; Huc pertinet peregrinae exercitationes, & volutatio in-corno,& pectorosa ceruicis repandae ostentatio. Sed& illud eiusdem de oleo dictum,gymnasioru odium tibi sertasse concitauit, usum eius conuertere ad lu-Σuriam, Graeci,Vitiorum omnium genitores, in gymnasijs publicando. Sed hoc videtur esse,quod Plato voluit, & Fracastorius vester tuebatur: cum enim Plato intelligeret, Gymnastica virtutis primo caussa institutam,spacio, & tempore deinde ad vitia dei clinasse, in sua docere Republica voluit, ut ad pristia. nam possiet dignitatem,atque honestatem reuocari: Gymnastica enim non idcirco non honesta existimanda erat, quod illa intemperantes, & libidinosi abuterentur . immo contra, quoniam a virtutis,
254쪽
De sanitate Τuenda. Lib. II. I o t
honesti studio initium duxit, honestissima censeri debuit. Verum haec a inedicta sunt, non ad intercipiendam narrationem tuam, quam cupidissimc audio; sed ut breui silentio spiritus ad reliquam narrati nem resumeres,itaque perge obsecro. H o s. Pergam,ut libet. Istam,igitur inquit Fra- castorius,opinionem nec damno,quia iudiciu tuum ut amici, doctiq; hominis plurimi facio; nec probo, quia de Galeni iudicio minus bene sentire, sine. periculo nostrae existimationis quodam, non licet: grauissimi enim auctoris opinionem deserere,nisi ex maxima,& valde m spicua caussa,non debemus ubi libri copia erit, locum accurate pensitabo, actum denique dijudicabo: interim sunt alia in Platonis v Iuminibus loca,praeter istunt,de quo disseruisti, quae Galeni sententiam dilucide confirmant: ille a enim ex Platonis Gorgia perpendebat illa verba, quibus Socrates docebat duas esse artes alteram animae, quam se ciuilem appellare dicebat, alteram corporis, quam quo appellaret nomine non habebat: sedciam una esset curatio corporis, duas arteis nominabat, gymnasticam, & medicatricem: & ex his ipse Galenus colligebat, gymnasticam illius partem eo se, qua corpus curatur; & idcirco gymnastica media cinae pars censeri debet. Etenim medicina curatrix corporum sola dicitur. Tum, recordare, Fumanellus inquit, quae Galenus eo libro ad Thrasybulum, bquo rem hanc examinat,de diuisione dicebat, in qua Plato Umnastiuam medicinae opponebat. Memini, inqui racastorius,a Galeno magis probariardicinae partes statuantur conservatrix, & m χλι IX, di gymnastica pars quaedam esse conservatricis accipiatur. Recte meministi, Fumanellus inqnit, sed iam Perpende, Vtrum,quae Plato,eadem ipse Utilenus dbacerria e .ad Thracsyb. c. 3 . Platonis loeus non satis a Galano explicatus. b eap. 39α -
255쪽
verit. Noluit Galenus a Platone inquit Fracastorius,dissentire,& de solis verbis, non etiam de sente tia controuersiam esse, ipse Galenus a eodem libro admonuit. At maior est, inquit Fumanellus inter utriusque sermonem dissimilitudo, quam ut possit persuaderi,de solis verbis litem esse; Putasne, Fracastori, diuidendi methodum a Platone ignoratam λ cquaquam, Fracastorius respondit, nam, praeter id,quod doctissimi,quos in promptu habemus, Platonis sermones hoc docere quemlibet possunt; C lcnus ei plurimum in ea re tribuisse cognoscuur,praesertim ubi b Platonem cum Hippocrate compara uit. Si igitur ita se res habet, inquit Fumanellus, malo Platonem a crimine malae diuisionis vindicare, quam illum fateri aberrasse, ut cum Galeno in hac re,de qua disputamus, concordem esse demonstrem. Itaque hoc primo videamus, num scilicet ea fuerit Platoni mens, ut gymnasticam putaret medicinae partem esse quod a Galeno sumitur an esse in t
grum membrum, e regione ponendum medicinae; nam si cum Galeno diuiserimus medicinam ea ratione, Vt cius pars una siit, quod ab eo vocatur talubre, υο υνιενον, altera vero sis,dictum curatiuum,& gymnasticam sub salubri contineri; Platoncm accusabimus, quasi methodo diuidendi abututem cum gymnasticam loco ante dicto m dicinae speciem scilicet genet i, partem toti oppotu rit,quod absurdum est; quodq; vitare non valemus; nisi dubia illa interpretatione e recepta, gymnasti c.' --ellatione ipsum salubre υγιενep ; intelli-oentari; uam Galenus interpretationem non adeo probauit, uuin eos rectius faeturos dixerit, qui medicinam H salubrem,& curativa diuiscrint, & gymnasticam salubris partem constitueritii scd anima
256쪽
De sanitate Tuenda. Lib. II. Io 2
uertamus diuersitate; opponit Plato gymnasticam.
medicinae , γυμνασικαν Ιατρικα , at vocabulum Ite
πρικα, nunquam a Galeno ex sententia sumitur ad significandum solam medicinae partem, quae salubri M υγιενῶ, e diuerso posita est, sed ad indicandu medicinς scientiam uniuersam,quae salubre ipsum tanquam partem, siue speciem comprςhendit,ipsum scilicet υγιενον; cum vocet a Galenus alterum, quod stat e regione ipsi υγιενῶ, θεραπευτικρy Cui acce desan.tum. e. i.
dit, Hippocratem libro de locis in homine oppo
Istud tum inquit Fracastorius a Galeno ignoratum non est, qui idcirco dixit, Platonis temporibus
nondum Graecos, aut artem ipsam, aut eius proseu rem salubrem,hoc est υγανον, appellare consueuis se; neque enim Hipγκ ratis liber, in quo de sanorum uiuencii ratione verba facit salubris inscriptus est ;sed de victus ratione, egi ια7κροῦ & in tractanda salubri parte veteres solis exercitationibus fuisse contentos: quamobrem γυμνατικῶν salubrem medicinae partem appellarunt: quod Plato,& Hippocrates secerunt. His vero hunc in modum a Galeno explicatis,tua satis obiectio diluta videtur. Tum Fumanellus,tace,quaris,inquit,Fracastori,donec omnia,quae de hac re in mentem venient, etsi tuo fortasse stomacho minus grata,enarrauero. Galenus negauit, Hippocratis librum, postremo a te memoratum, habere hanc inscriptionem, salubris, vel οιε ρ: & asseruit, exercitationum dumta-Nat rationem in salubri parte veteres habuisse. Ego vero,eumdem librum, dico, non inscribi de omnastica, & in eo exercitationum mentionem paucam haberi, cibi autem, & potus plurimam: praeterea in
meis codicibus librum hunc inscribi salubrem, quo-
257쪽
niam Graeca inisiptio est-διατηρ υγιωναρ , IGest,de salubridi ta,ciuam Galenus etiam inscripti nem agnouit. Et in noc ipso libro,praeter ea, quae de regionibus, & ventis disserit, de cibis etiam, & p tionibus, de balneis, de Venere, de vomitu, de so no,& vigilia,de otio,& labore copiose loquitur,qu intelligimus; & si de exercitationibus deinde, &de Iassitudinibus sermonem habet non breuissimum; veteres tamen graecos auctores non existimasse, salubrem partem aut solum aut maxime in exercitati nibus posita esse: itaque non assentiar, nomine gymnasticae salubrem partem medicinae ab Hippocrate significara quod tu ex Galeno obijcicbas sed cum e regione ab eodem statuatur ut dicebani gymnastica medicinae, ac tradatur,contrario modo te habere; eo piaesertim nomine, quod gymnastica praesentem non vult statum mutare, medicina vero mutationis studiosa est, quo fit etiam, ut Platonem has existimem tamquam contrarias accepisse, in quas primo illud commune diuidcretur, quod nomine carere assuevcrat; cum haec, inquam cita se habeant, gymnastica a medicina penitus csse diuisam, statuere oportet.Quid ergo, rogauit Fracastorius, inter gymnasticam interest, atque salubrem non ne vitat salubris quoque mutationem, perinde, atque gymnastica Pergo salubris non erit pars inedicinae,quod absonum est, cum sit trita medicinae diuisio in curatricem, &salubrem, alias conservatricem dictam. Cui obiectioni vi Fumanellus occurreret, cςpit altius repetere inquiens, Rudem, & imperfecta medicinae scientiam usque ad Hippocratis aetatem suis- a 3. de se, ipsi credcre Hippocrati dcbcinus, a qui vetusti
di xa libro de illius auctores saepe notauit, ouod niuita ignora-
uerint,quod male de multiS sci spleniat, maxime vero
258쪽
De sanitate Tuenda. Lib. II. ios
quod de vivendi ratione nihil memoratu dignum tradidei int; de quacum ipse plurima serrosit accuratissimh, tum illius inuentum sibi non distimulanter, sed apertissitate tribuit. Quia vero salubris pars medicinae , γ υγιενον, vel α υγι--, a posterioribus appellata in ratione victus tota versatur; ideo adducor, ut credam , aetate Hippocratis nondum medicinae partem habitam esse:quippe ignorabatur,ut Hippocrates testatus est. Medicinae autem appellationem sibi partem alteram usurpasse, quam sequenS artas curatricem, nuncupauit, atque ideo Hippocratem libro de victu acutorum; cum aegris sanitatem proponit, bene valentibus securitatem, &se exercentibus, bonum habitum, inquiens, τοισι
ὲς Uiην; cum haec,inquam, Hippocrates dixerit,exia stimo treis artium diuersarum trium fines proprios, s&separatos ab eo significatos; atque si, quae sanos curat, ut conseruet, alia sit quam ea, quae curat aegros, ut a morbis liberos reddat; & quam ea, quae bonum habitum inducere studet, quae a praedictis duabus diuersa est; itaque non miror;& si tam salubris,quam gymnastica mutationi non studet; rationem ab Hippocrate salubris non habitam, cum dixit, gymnasiicam, & medicinam contrario modo se habere. Nunc vero; cum iam receptam sit, salubrem esse, dici partem alteram medicinae; possum etiam
explicare, quo salubris ab ipsa gymnastica disserat. Sed prius velim, ut reliquas ii quas habes dubit
tiones exponeres,quibus ostendi putaS, gymnastica Gνmnistitam partem esse,siue membrum aliquod medicinae. essς Partem inminatuor, inquit Fracast artus, occurrunt, de ciuibus tuam sigillatim sententiam exspecto. Plato sciia ditur.
259쪽
niani Graeca inscriptio est-διατηρ Θιεινὰ , id est,de salubridi ta,ouam Galenus etiam inscripti nem agnouit. Et in noc ipso libro, praeter ea, quae de regionibus, & ventis disserit, de cibis etiam, & p tionibus, de balneis, de Venere, de vomitu, de se no,& vigilia,de otio,& labore copiose loquitur,quoe intelligimus; & si de exercitationibus deinde, & delassitudinibus sermonem habet non breuissimum; veteres tamen graecos auctores non existimasse, salubrem partem aut solum aut maxime in exercitati nibus posita esse:itaque non assentiar, nomine gymnasticae salubrem partem medicinae ab Hippocrate significara quod tu ex Galeno obijciebas sed cum e regione ab eodem statuatur ut dicebant) gymnastica medicinae, ac tradatur,contrario modo icha
bere; co praesertim nomine, quod gymnastica praesentem non vult statum mutare, medicina vero mutationis studiosa est, quo fit etiam, ut Platonem has existimem tamquam contrarias accepisse,in quas primo illud commune diuideretur,quod nomine carere assueuerat;cum haec, inquam,ita se habeant, gymnastica a medicina penitus esse diuisam, statuere ορο tet. Uid ergo, rogauit Fracastorius, inter gymnasticam interest, atque salubrem ξ non ne vitat salubris quoque mutationem, perinde, atque gymnastica hergo salubris non erit pars medicinae,quod absenum est, cum sit trita medicinae diuisio in curatricem, de salubrem, alias conservatri in diistam. Cui obiectioni vi Fumanellus occurreret, cςpit altius repetere inquiens, Rudem, & imperfecta medicinae scientiam usque ad Hippocratis artatem suis a 3. de se, ipsi credere Hippocrati dcbemus, a qui vetusti res illius auctores saepe notauit, quod multa ignorauerint,quod male de multiata ipserint,maxime vero
260쪽
De sanitate Tuenda. Lib. II. Ios
quod de vivendi ratione nihil memoratu dignum tradiderint; de quacum ipse plurima scrmsit accuratissimh, tum illius inuentum sibi non diminutanter, sed apertissiue tribuit. Quia vero salubris pars medicinae, vel α υγιεινα posterioribus appellata in ratione victus tota versatur; ideo adducor, ut credam , aetate Hippocratis nondum ira dicinae partem habitam essc:quippe ignorabatur, ut Hippocrates testatus est. Medicinae autem anaellationem sibi partem alteram usurpasse, quam sequenS artas curatricem, nuncupauit, atque ideo Hippocratem libro de victu acutorum; cum aegris sanitatem proponit, bene valentibus securitatem, &se exercentibus, bonum habitum, inquiens, τοι a
ἰυεsιην; cum haec,inquam, Hippocrates dixerit,existimo treis artium diuersarum trium fines proprios; & separatos ab eo significatos; atque si, quae sanos curat, ut conseruet, alia sit quam ea, quae curat aegros , ut a morbis liberos reddat; & quam ea, quae bonum habitum inducere studet, quae a praedictis duabus diuersa est; itaque non miror;& si tam salubris,quam gymnastica mutationi non studet; rationem ab Hippocrate salubris non habitam, cum dixit, gymnasticam, & mcdicinam contrario modo se habere. Nunc vero; cum iam receptam sit, salubrem esse, dici partem alteram medicinae; possium etiam
explicare, quo salubris ab ipsa gymnastica differat. Sed prius velim, ut reliquas si quas habes dubitationes exponeres,quibus ostendi putaS, gymnastica Gνmnastitam partem esse,siue membrum aliquod medicinae. Partem mminatuor, inquit Fracasturius, occurrunt, de 'ui- hi 'bi' id bus tuam sigillatim sententiam exspecto. Plato sciia ditur.