장음표시 사용
281쪽
De Sanitate Τuenda. Lib. II. II
lorum corpora ut bene habeant, efficere valeat, ο τι ποιεισοι εχων - subiungit,inoderatas exercitationes bonum habitum efficere, ταμετρια γυμ νάσια ταν ἰυε ίαν ἐμποιεινὴ in Gorgia, medicina, i quit, versatur in sermonibus de morbis τοὐς γε περινοσήματα, Gymnastica vero in sermonibus de bono habitu corporum τοὐρ περι ἰυψίαντε τῶν σω
Septimo de legibus, ubi est sermo de gymnastica,cuius dicit esse saltarionem,& luctam: & sal-.tationem quandam esse boni habitus caussam; ibi, inquam,similiter legitur.ευεbα:paullo ouidem post, ait luctam consene ad sanitatem: quod alibi etiam asseruit; Sed hoc ut fiat ex accidenti, iam ante admonuia Est tamen locus in Gorgia notandus, ubi
ευψιαν, videtur tribuere medicinae aeque atque gymnasticae. Dico crgo, si accurate,quae dicitntur,examinaueris, te intellecturum, a Socrate eo loco vocem hac suo quodammodo arbitratu,atque aliter, quam a Galeno usurpatam: non enim pro sanitate, ut Galanus, num habitum accepit; quia paullo post, Vt alibi semper, ait medicinam inter, atque gy mnasticam differre; & eodem libro ante dixerat, medici esse,sanitatem inducere,paedotribae vero pulcra,& r busta corpora facere, quae boni habitus veluti d scriptio quaedam est; & rursus eodem libro, ἐυ εχων - σῶμα de gymnastico dixit. Significauit igitur S crates, se non accipere ut in communi usa erat, utque simpliciter apud vulgus intelligebatur; quoniam adiecit vocem illam qua solemus aliquid detrahere de sensu vero nominis, cui adiungiatur. cum igitur ευψια proprie de corporibus gymnasticorum diceretur; crates vero ad animam,& m dicinam transtulerit, idcirco dixit, τινα ἐυεIίαν; est
autem ex ipsa Socratis oratione manifestum, de bin
282쪽
no quodam animae dictummam inquit, Corpus asepellat,atque animam PGargias. Qui non ZSocrates. igitur existimas horum utriusque esse quendamnum habitum Θ τιυα ευεsανὶ nos admonens adiunctione vocis τι ,α, acceptam esse more insueto, cum
ageretur de anima,& medicina, sit autem locus eius vocis in sermone de gymnastica proprius. M ae autem a Numentationis summa est; saepe bonum haribitum soli gymnasticae a Platone tribui,at soli numquam medicinae, immo numquam simpliciter me ndicinae,sed cum illa adiectione,quam dixi: gymnasticae vero simpliciter tributum ubique, hoc postr mo loco eXcepto,ob caussam, quam audiuisti. apud , Sed audi Xenophontem auctore non minus Pla-itein. is ne grauem,&antiquum, gymnasticae adiudicantem; nam haec libro secundo Socratis memorabilium lcguntur, αἱ μὲν ρεδιροργίαι, καΠεκ τοὐπιe-
λογον, ἡδ-iαν ἐμποιόσιν. quCdest, victus facilitas &subitaneae voluptates, neque corpori bonum habitum efficere, idoneae sunt, ut inquiunt Gymnastae, neque animae scientiam ullam effatu dignam ingenerant. Vides εὐύίαν gymnastarum iudicio subi
etam. Aliqua do tamen apud eundem,& apud alios. sertasse, accipi videtur pro habitu bono naturalix non aduentitio, ut libro quarto memorabilium, ubi Epigenen ouendam ad 'ere, socrates inducitur, de commociis boni habitus, & de mali habitus detrimentis, quo loco de effectione boni habituseiusmodi njhil disitur; & eiusmodi comoda recenseotur,quar ab athletarum bono habitu. seu gymnasticorum exspectanda non sunt, videlicet multam securitatem, & omnis periculi immunita- .
283쪽
De sanitate Tuenda. Lib. II. II 6
ιρεις κέν Hυνος, quibus contraria Plato, & Hippocrates tradiderunt, quod lapius dixi, quia de bono habitu athletico locuti sunt, qui ad gymnasticu ρογtinet, ut dictae docent auctoritates, nec umquam,caret periculo, praesertim cum ad summum eius bonitatis deuenerit, ut Hippocrates admonuit; licet hanc
Plato distinctionem silentio omiserit; quod si qui similem athletico habitum a natura assecuti fuerint ut hoc obiter dicam) hos quoque periculis Obn
Tios non minus,experimur. His vero, quae statuere conabar, Isocrates etiam Panegyrico rubscribit, dicens, mirari se bonos cor- lsecratem. Poris habitus, ταρ τῶν σωματωνευσας magnis muneribus dignos habitos apud illos,qui gy m nicos ludos instituerunt, ij s vero, qui priuatim laborando sic animoS exornant, ut alijs prodeste possint, nullum honoris gradum tributum esse. haec etiam docent, honum habitum de gymnasticis priuatim die tum esse. Verum maiore te sertassie, quam ab optimo Iurisconsulto exspectasses, auctoritatum cumulo fati paui, Has fore satis existimo ad docendum, suo Galenum iudicio, non ex veterum auctoritate, bonum habitum ευεIίαν pro perseeta,& absolutissima sanitate accepisse,& duplicem gy mnasticam fecisse, legitimam,& vitiosam:etenim una suit ars gymnastica, cuius finis bonus habitus a sanitate diuersus. Non nego, immo iam affirmaui,bonum etiam ha Bonu, hibἱiu, bitum naturaicin quendam esse; immo dixerim bo- naturalis. num habitum naturalem esse vere bonum habitum, quoniam athleticus est aduentilius,& imitatione naturalis ab ijs, qui exercentur, comparatus: sed qui erat aduentilius, nomen hoc sibi apud veteres vin-
ψcauit. De bono habitu naturali dilucide Gai
284쪽
p Π- nus a locutus est libro artis medicae, ubi cum vIta uerit vocabulum boni habitus, rem tamen ipsam af fabre pinxit, signa enarrans moderatae temperatura in toto animalis habita, qui li cus eo quoque diligentius notandus est, quod ibi Galenus ait, habitum t tius corporis in eis maxin C partibus dici, quae priamar oculis subisciuntur,qtias ca rnes csse a firmat:dicitq; insuper, corporis totius habitum huiusmodi cognosci ex colore, & carnium mediocritate; videoratione dixit M. Tullius in tertio libro de Oratorc. Si habitum etiam orationis, & quasi colorem aliquem rcquiritis, est picna quaedam, & tamen rereS, di te nuis, & non sine neruis, ac viribus, & ea,quae particeps utriusque generis quadam mediocritate laudatur. His tribus figuris insidere quidam venustatis non suco illitus, scd sanguine diffusus d bet color. His igitur vel bis habitum orationis habitui corporis similliinum dcc libit, ut intclligamus habitus nomine exteriorem cuiusque rei spcciem significari,&bonum habitum in plenitudine, & coloris gratia quadam consist re, ut loco modo dicto Galenus ostendit, cuius sentcntia ijs, quae hactenus exposuimuS,max in e conssentanea, coque magis, quo a boni
habitus appellatione alenus, abstinuit; v dcbat enim, v c tercs ai ctores boni habitus nomen quasi proprium ad gymnasticam transtulisse. Quod Plutarchus indicauit, cum libro de tuenda valetudine,
vocis cxcrcitationem, dixit, conducere non solum ad nam valctudincm, verum etiam ad cormiris r
bur, non illud quidcin pala siticum, neque quod carne cutem distendct, incrustet, in farciatq; seris, velut in aedificio. Nd quod partibus maxime vitalibus
vim internam, vigoremq; vcrum, ac genuinum inserat. His inquam, cum robur pro bono habitu a cit idis
285쪽
De sanitate Tuenda. Lib. II. ii
eipiat, quod Plato saepe facit distinguit inter athleticum quem dicit palaestricum & naturalem: δcindicar,roboris, & boni habitus nomine ipsum athleticum venire consueuisse: alioqui non fuisset opusilla interpretatione, qua nos admonuit, ne robur palaestraeum intelligeremus. Est igitur bonus habitus aliquis na turalis,qui tamen non dicitur, & in quadam medioci ita te consistit, a qua recedentia in amplitudinem, corpora dicuntur bono habitu praedita: recedunt vero gradu multiplici,qiuamobrem aliqua in summo esse dicuntur, aliqua inferius; & hoc vel natura, vel artificio ;cumq; in utroque genere periculum non desit; quae artificio id assequuntur, ea binu, habitu, idest athl tico praedita dicuntur. Sed nulla est ars,quae bonum habitum naturalem efficiat: datur enim ab ipsa natura, cui ars cultum quidem aliquem potest adhibere; sed ita ut, si pro bono habitu curandus sit, ad gymnasticam pertineat, quae amplitudinem, roburq; &pulcritudinem corporum suopte ingenio procurat: si
vero, ut cum sanitate coniungitur,tractandus sit,ope petere dc bet a medicina, quae unius mediocritatis
studiosa est, vel demendum, vel ad ij ciedum aliquid sit. Non docebis autem Hippocratis, aut aliorum auctoritate antiquorum, duas suisse gymnasticas,
quarum altera, ut vitiosa, bonum athletarum habitum, altera ut legitima bonum habitum naturalem Irofiteretur: unam etenim fuisse, eamq; vitiosam, alis dixi. Nec fauet Galeno locus Hippocratis libro de alimento; affectio athletica non naturalis, habitus salubris melior, αγλατικα ου φυσει , εμρ-; hoc enma loco non legitur,& licet pro salubri habitu putem, sanitatem intelligendam, arbitror tamen cauisse Hippocratem
286쪽
ἰυqἰαρ vocabulum, ne quis cum sanitatis nomine contundendum existimaret: est autem affectio athletica ipsemet bonus habitus, ipsa quam cum sanitate nusquam alibi confundit. Dico etiam, ob quandam amnitatem gymnasticae,& medicinς,transato Ialenum vocabulo eam medicinς partem,quς salubris vocatur, gyninasticam appellaise, quamuis
ossicio a gymnastica plurimum differat I quod tunc probe intelligemus, ubi gymnasticae originem, ac
processus nouerimus: ex cuius notitia omnium o
casio erroium detegitur, & omnis difficultas facile di luitur. . Hic, inquit Fracastorius,ne,obsecro, suspensi me diutius animo patiaris exitum rei exspectare, sed rem
semel totam expone: auditorem habes, Ut amicum, sic docilem,& attentum. Tuam in me, inquit Fumanellus, beneuolentiam meae,quae summa est, erga te parem esse, non dubito:caetera tuae sunt humanitatis.
Sed rem nostram persequamur. Nosti, quod momentum ad scientiam habeat, rerum initia, atque origines cognoscere. Scire igitur expedit, auctorem esse Platonem, a gymnasticas exercitationes a Cretensibus primum , & Lacedaemonijs repertas esse quamquam Aristoteles b dicit, solos olim Laceda monios operam his exercitationibus dedisse, cuius etiam opinionis videtur Isocrates esse Panathenni- ac priuatim apud Cretenses a simili quadam necessitate hanc exercendi rationem ortam esse, scilicet, quod regio illorum non,ut Thessaliae, plana, sed esset inaequalis. Vt vero propter planitiem illa ad equestria, ita haec propter inaequalitatem ad paed stria certamina necessario homines inuitauit; neque
id animi,& voluptatis,sed bellicae rei gratia; quam etiam ob caussam dicit,leuis matinae, arcuum, &sagi
287쪽
De sanitate Tuenda. Lib. II. , is
sagittarum usum sibi vendicasse,& conuiuia communia, & publica, συμιτια, instituisse. Ex his autem: ab auetore grauissimo traditis, accipimus, in prima ac necessaria gymnasticae institutione belli rationem habitam cite: quamobrem mirandum non est, Platonem quoque in sua Republica, veterum imitatione legumlatorum, idipsum respexisse. Quia vero corporibus in bello robustis opus est,
ideo in exercenda iuuentute hoc poti silanum curandum fuit, ut corpora, quae suapte natura non erant robusta, ipsis exercitationibus robur alsequerentur. Exerceri autem non poterant, quae sana non erant; Sanitalcm igitur naturae opus ars ipsa sit init, & veluti mutuatur a natura, robur vero incrementum aliquod ab arte recipere valet; aegra sane corpora sunt
ad cursum inepta quod primum ex certaminibus gymnicis fuisse, facilc pcrsuadet Platonis narratio, qua apud Cretenses hoc exercitationis genus exortum explicabat ut etiam ad saltus, litigam,& alia huiusmodi idonea non sunt. staque corpora, in gymnasijs exercenda, sana esse debuerunt; exercitationiabus vero robustae euadebant: propterea ubique ropcrimus, gymnasticam dici ad robur comparadum institutam. Isocrates in Epistola ad Mitylenaeorum
inagistratum eam dicit, esse facultatem ρωιάην, καὶ γλ , quem locum Victruvius imitatus libri noni prooemio, & tribus sequentibus capitibus, inquit, athletae corpora excrcitationibus sertiora: &Aristoteles quatuor illa enumerans, quibus erudiripueri debebant; litteras, musicam, gyninaiticam, &pieturam, earumdemq; fines recensens, dixit, gymnasticam ad robur utilem esse; & si deinde adiunxit
robori sanitatem. Itaque si quis definire sanitatem yelit, & bonum habitum, ex ipsa definitione diffe-G g a rei
288쪽
irentiam poteris utriusq; intelligercinam sanitas non est aliud. quam corporis habitus ciuidam, seu dispositio naturalis, mr quam suis probe,& siaundum naturam muneribus animal iungitur: is uestiarit, inquit CalenuS, a qυσιν ενερ αρ ποικτικα, quae definitio, ut ab optimo auctore tradita,maxime proba
da est.at bonus habitus videtur aliquid additum s nitati, uti etiam sianificauit auctor libri de definitionibus medicis tuerit Galenus, vel alius qui sanitati scripsit, tria accidere, pulcritudinem, bonum habitum, integritatem; ex his vero, quae de origine gymnasticae disserui, intelligimus, bonum habitum
ele qualitatem,seu affectionem corporis quandam, perquam homo labores vehementes ferre potest. orta vero hunc in modum gymnastica, succedente tempore, ludis quinquennalibus dedicatis Ioui in Olympia,& Nemca, Apollini Delphis,& Neptuno, in Isthmo; quoque spectandorum gratia Viri praesertim nobiles ex omni Graecia ad ea loca conueni bant; quod belli necessitas ut ex Platone dixi primum inuenerat, auxit voluptas, & gloria, qua apud eam nationem illorum victores certaminum consequebantur. Cum enim in totius Graeciae cons lucertarent nudi γυμνα, unde origo nominis γυμνα τι κα) Llo robore corporis non contenti, pulcritudinis etiam affectare laudem cς perunt. Erant, ut fuere semper,corpora,quae a natura robur aliquod,& pulcritudinem nacta erant:quod robur per ςtatem qu que, & vulgaria exercitia sine artificio augeri soletiavi ea quoque pulcritudo nullam magistri curam postulabat. d quae huiusmodi non erant Mncficio, ac naturae munere, praesidium ab arte, quod afferri poterat,mquirebant:quamobrem exercendorum iuuenum magistri,&robusta,&pulcra simul corpora se
289쪽
' De sanitate Tuenda. Lib. II. II s
incere prostis sunt:idcirco dictiam est, Crathin e-hanum, cum in certaminibus nudus apparuisset, ob corporis deibrmitatem, risum adstantibus concitaL. se,dixisse autem, manus efferentem, gloriaresirates oculorum integritate,& totius corporis incolumitate, hos vero, qui te derident, videbis convesti mor-ho,& beatum te praedicare, seipsesq; segnitie con demnare. His videlicet sanitatem sigilificabat suam, ct si bono habitu minime praeditus, propter corpori
deformitatem,diceretur, nam bonus habitus absque pulcritudine non intelligebatur ι Quae pulcritudo non solum postulabat apta mem Puleritudo ML.hrorum constitutionem ac proportionem; sed magnitudinem,& crassitiem membrorum quandam si Di vendicabat, ut ante diximus, & docemur Socratis
sermone quodam apud Xenophontem conuiuio: etenim dicebat, se non ita laboraturum, ut eorum instar, qui in stadio currunt, crura quidem crassiora, humeros vero graciliores efficiat, aut more pugilu, ut humeros quidem cratas, crura vero gracilla red- dat: sed ita, ut omnia membra exercendo,omnia iussum incret entum accipiant, sibi ii; mutuo respon
' πον πολελ. Nec dubitandum est, quin, ut Hippocrates a docuit, exercitationibus corpora reddantur lib. a. ante pleniora,&otio contabescant. Sed& Platonis b ex- li,.siat testimonium dicentis gymnasticam in corporis h lib-7 4ςRedi incremento,& tabe versari; scilicet; studet incremento, tabis vero habet rationem, quo illam declinet; Vel etiam, ut membria quaedam iusto pleniora exinaniat. alenus e quoque credendum est di e eod.ad miliacenti, multam, & selidam carnem scocreare, & san- sytae. girinis copiam quam tenacissimi augere, ut molem
290쪽
Athletarum ci. bus. a lib. r.de absti. nentia ad. ani.
b Eliacis post claribus. e lib.1 .cr. Athletum edain
tiosa diciti suasi altera esset non vitiosa, riim semeti
philo simpliciaer sit locutus. Corpus veno plenum , ah robustunt, undixi, bono habitu praeditum dicebatur, haehquerat ἐυUtar,& habitus athleticus: . IConcedi quidem potest, & natura robustos exercitationi strobustiores euasita,& nonnullos talent habitumi iam &nsicut esse, qualem multis na
tura largitam siquidem & sanitatelli alij v depti sint i sed qui et istaser omnitio finitiis naturali, non ali,
ter ciliciebatur, sessisuta in ipsum ita propensa nastura erat, ut etiam stac uso artis, praesidio fieri po- ruisset. At quod artis proprium erat, is habitus erat athleticus. : quem ut alsequinemur, eo victus genere utebantur, quod sanitatis studiosus minime probaret: nam cibo opus erat plurimo, eoque ad multum nutriendum idoneo ἱ proptetea casco Veteres athletae, ut Porphyrius a testatur,& eo quidem e fiscellis recenti, ut apud Pausaniam b legimus vescebantur scis enim caseum eiusmodi ad alendum,& ausedum corpora aptissimum esse. Sed & caricas, quod ab eis corpus,& vires adiuuarenturi comedebant, ut Plinius e scribit,& apud eumdem Porphyrium legitur. Idcin vero est auctor Pausanias, Dromeum Stymphalium carnibus primum vesti cepisse; virum vero, auctore Pythagora exercitatore; quem Plinius,& Porphyrius ait primum athletas ad carneS tran
stulisse; an alio, diligentiores historiarum studiosi
Certo Dromeum reliqui athletae secuti sunt, in- tantum, ut de illorum edacitate incredibilia litteris tradita sint: nam Theagenes Thasius, ut scribit Athenarus, d taurum solus dicitur deuorasse quae quoque laus Miloni Crotoniatae tributa dicitur. Hippocrat.b certz tempore carnibus vesccbantur, is enim,