장음표시 사용
351쪽
De sanitate Tuenda. Lib. II. i so
cii, ut etiam aspera, quam lenis, & quae continuato spiritu editur, quam intermisso: sunt enim haec qumque genera praeter dicta. Sermo vero, cum sit pluria
coniunctio verborum,alius habet eam coligrentem, lenem,&affabre confectam,alius asperam, hiulcam,& inconditam: in hoc igitur audiendo molestia, de labor,quam in illo, maior est: est enim sensus ratio quaedam, ut Aristoteles a tradidit: vi vero excellens res quaelibet sensum proprium corrumpit, ita, qui sermo auditus rationem dissoluit, laborem affert. Se mo rurilis alius solutus, alius numeris adstrictus est, prosa oratio Illa dicitur, hoc vero carmen vocatur ;auribus carmen iucundius, & auditum minus fatigat, ergo salubrius: itaque prisci Sapientiae amat res,pise resq; , eiusdem sapientiae praecepta compleia carminibus,operae pretium existimarui.Quod vero carminis genus aures delectet magis, dicere non ausim: sed ut poetarum ingenia varia sunt; quando alius Epicis, alius Lyricis gaudetiita par est,auribus quorundam haeroicos versus, aliorum vero iambicos, aliorum hendecasyllabos, aliorum Sa phicos,ac denique aliorum alios iucundos reperiri , quod si idem genus omneis delectaret,otiose natura videretur tantam peperi se varietatem. Si quid tamen communiter dicendum est,qui versus ad prosam magis accedunt ut iambi, hendeca
syllabi,& magna illorum pars,quibus Poetae Lyrici
utuntur,in ijs minor voluptas inesse videtur, quam in heroseis,vocatis,&elegiacis. Sed & solutum semmonem,qub auribus hoc requirentibus blandiretur,& exciperetur iucundius, numerorum quodam gernere adstringete instituere,cuius rei princeps Is rates fuerit, an Trasymachus, an Gorgias, nihil moror; sed hanc sententiam M.Tullii testimonio co Pp a firmarc
352쪽
firmare alienum non erit, qui in oratore inquit, aures, vel animus aurium nuncio naturalem quandam in se continet vocum omnium mensionem. itaque songiora, & breuiora iudicat, & perfecta, ac modorata sena per exspectat: mutila sentit quedam,& quasi decurtata, quibus. tanquam debito fiaudetur, offendit uni Non est aurcm dubitandum,Vnius, quam: a plurium sermonem simul audire, minus molestum esse,& laboris minus inducere; diximus de sermone. Cantum esse vocem a sermone differentem,cuiuis notissimum est. quod vero ditarat inter se,cloniam sermo vox est continuata cantus vcro vox est habes interualla, ut Aristoxo nus docuit libro Elementoruprimo,& Victruvius ex Aristoxeno interpretatusest libro quarto de architectura; hoc persequi diligemitius nostri instituti non est. Esse vero aliquid in cantu, quod bonae conseruandae valetudini conducat, uno saltem argumento nobis persuasum potest esse et
nam ad somnum conciliandum non parum Valet, a lib. r. de san. ut, infantibus euenire notissimum est, vel Galeno ai. teste,& Avicenna b adsertore, Magna autem in cane c. v. in varietas est; nam vel unus canit, vel plures: unius cantio, si cςtera paria sint, minus auditum permovet; abiit videlicet durities,& asperitas, & pro sententiae natura, nunc intentiore spiritu, nunc remissiore vox emittatur, nunc incitatior, nunc leuior seratur; fieri demum non potest, quin aurium sensus, multiplici magis quam limplicii o moueatur. iCumq; canendi modus triplex traditus sit, graecis nominibus retentis, dialonus, chromaticus, enharmonius; qui est antiquitanus, Aristoxeni testinac nio,diatonus, salubrior debet censeri quando inhammonio fix, & multo studio sensus, ut idem est auctor Aristoxenus, adsuescit, chromaticus vero, etsi
353쪽
suauibr, laborem tamen indutit,quam diamnas mariorem,ob mintulorum,& inibiliassorum crebritate :I& licet m voluptato natura sensicuerit utilisaae adiungere;hon tanten quo maior luptas, eo quoHique maior utilitas exspectit arsalubritas habet ad iunctam voluptatem i sed m eratam; chromaticarigitur modulatio minus salubris, quia est ad deserctandum paulo intemperanti . l I. I stib s Y Uod vem dictum estrie cantu vniux, dbsngu lari quoque instrumento ad caninadum tuendum est. Instrumerita musica non suambitiose referenda; illud uniuerse notandum est ἔalia sonum similiter unum edere,inc simplarem; qui tamen varianir iusicessio ab is cum a traue graui adacutiisdiscedentibus: Ptest in his' i iani stui'stia inspirata caiirum exhibent, quasis fistula, & tibiaialia vero unum, plureis simul edunt sonos arbitrio Caritoris, ut cithara . Sonus, qui singulari gestimanus mouet quani multiplex Somis qu que musiciculusq; instrumenti duri est: iusta voκ ' L . I ri a humanaa minus tamen Hurii. qui inspiratus fit, natu
ocis hui'nae par ops fere est, eiqtio secilius sensis adsuesci quoniam minore studio discitur,quar sine praeceptore inviti fistula, in tibia Gherbdi Rum; ut pastorbs, quod ab Athen,o notatum est. a lib. Mdis mistetitur voces, & organa,qui mntus ilio Hor dubio procul est;& iucundios, quam qui ex selis sit in mentis, ut est quoque mollioriqui filex pluumbiis id striimentis, quana qui ex un6, quae tame pntinuicem iuste temperata: ita enim ex multis conssa tur veluti senus auribus gratus qui sine maasno labore delectat plurimum. Sic quoque humans V ra plures,& temperati minus fatigabunt, quans
durities aliqua, vel asperitas; nam eumultis
354쪽
multis fit veluti unai me si ris, quae fatigablim . nus,quam vere una sedcuius sit aliquod vitium, sed
quae una estmediocris, illa omnium est auribus aintissima de mulcendis; cum vero simul miscentur ita strumenta,& voces magno numero, etsi hoc absque voluptate non eueniat, idem tamen essicit auditui, quoa a colorum varietate visui euenire dichium est.
Audimus autem remota dissicilius, quam propinrua, sed remotiora, cum magnos edunt serura, non issiculter,& propinquos sonos, sed demisses nimis, obscuros chssiculter percipimus, utque obturatis auribus sonos non percipimus, ita in aqua minus escit enim veluti obstructionem in auribuo quam aere,d in hoc crata & impuro,quam puro, te nui audire minus valemus, atque ideo magis lis ramus. Diuturnitas quoque sermonum, &sonicuisiusq; laborem parit, & essicit, ut subinde in silentio.
bombo in auribus quodam relicto,sonos adhuc percipere videamur, quod est manifestum satietatis in . a II.p-.33. dicium.Admonuit quoque Aristoteles, a ad aruliendum esse aptiorem noctem, quam. diem: quoniam aer interdiu densus a luce,& radijs essicitur noctu rarior est, auFquoniam vis audiendi in varia interdiu
diducitur, & ob id minus percipit singula. dixereia quoque, interdiu in populi fiequentia perpetuum,&confusum esse in aere sonum qui auditum. clam o cupat, cessat vero nocte cideo dictum noctis sile tium & liberum auditum dimittit, quaesobrem de qui aurium tintinno laborant, nocte magis hoc patiuntur, & labentis fluuij sinus noctu magis auditur. emadmodum autem visui adiumento conspicilia inuenta sunt, ita, quod auribus surdis auxilietur instrumentum, compertum non est: nouimus
amen Virym, quemdam auribus admota fistula ab
355쪽
adu esset uentis ore,surditatis timum minuere litum. Qis igitur moderato labor um visum, taauditum tueri oporteat, hocq; ad bonam valetudi
nem prodesse,haec docent.' 'I l
VO x tertium laboris,& exercitationis genus mintimiis ab Hippocrate dictum est:de cuius exercitationis commoetis latis est.ea nosse, quae Plutarchus recensuit libro de praeceptis salubribus,cum do.
Cuitidis lationes quotidianas, quae voce fiunt, non Mum conducere ad bonam valetudinem, sed etiam ad corporis robur,quippe voX agitatio quaedam: spiritus est, quae calorem in ipsis Vsceribus auget, sim.guinem subtilem reddit, purgat venas, aperit aris rias, nec humorem sinit superfluum crassestere. Ut vero salubriter vocem exerceamus,debent in primis robe constituta esse instrumenta, quae voci iam antre quot vero ea sint, quaenam, & Mis naturalis status eorum,non est hoc loco examinandum. Illud in memoriam reuocare necessum est; yocis nomine nos indicare sermonem, cantum lectionemr & se nionem quedam esse semiliarem, & quotidianum . qui nobis in vitae consuetudine maxime necessarius est, quendam vero a communi usu semotum, quem vocati oratores praecipue sibi vendicant: sed & , narum artium interpretes sequuntur.In omni autem dicto genere communis quaedam est disserentiamam altera vox remissa altera in extremo contentionis Posita, quae vociferatio, seu clamor; graece βοα diciatur, tertia denique mediocris est: quibus omnibus sivesuli appendices, risum: & fletum adiunxerimus,
356쪽
ut laco e caninis genus uoum sermonem,alterum ἀναγνοσγν, idest lectionenain tertiumμιραμ, MCρntum tmellexit bae ninia citra violentiam, ut antea pinaui; quq tnshus si in tio clamoris, &vociferationis videretur ab hoc loco aliens es naim at scrate perpendinius taed ne propter rei cogntationem
dire, tunc salutare quoque osse vel canere,.vel loqui, Vςllςgere; ergo mane, piate cilium ip his exercemur. rusius, quana Vespere, R a cibo prῖς sertim mus' so, qui onus inserre possit; itaque a vetexibus obser- Π tum est,upci tenorem post cibum infiingi: suiui probi. ii. Iei Aristotelta a caussam afferctat, humoris copiam ex cibo, quam facile arteria, & pulmo in voce rear
sere,aliquid seri luc, ves post cibilis, the vocis coά-
357쪽
De sanitate Tu e da. Lib. II. Is 3
tentionem damnat post cςnam,quod vero ab hoc dicitur, probare tantum, si fiat ante cibum, debemus. Hippocrates a quoque semelia cςna VociS laborem a Ux3.dediaeta. per quam commodum, testatus est, sed in eo repl tionis genere, in quo ambulationes quoque a Cςna laudabat, quas alibi matutinas semper probauerat. verum sane est contra saepe contingere, quam communiter seruandum putamus; nam a cibo multi, &
prolixi sermones fieri solent, sic & solemus post epulas tum vocibus, tum cithara, & alijs huiusnodi i Brumentis aures oblectare, sic Vlisses cςnatus apud - Alcinoum sitos errores disertissitne exponit; sic neas apud Didonem seos. Quid vero tot a sapie tibiis viris descriptos acςna sermones comemorem longissimos, ut Platonis conuiuium, & Xenopho tis quae docent, visum esse ad colloquia tempus artissimum, quod epulas excipit ves ortinas. sed non omnia, quae vcl absque detrimeto hunt, laudem merentur: hi hoc quidem saepe, satius tamen esset aliam sequi rationem; sed necessitas nos ad hanc consuetudinem trahit; nam diurnis districti muneribus dumtaxat in cςna, & a cςna otium suppetit, ad familiarium,& amicorum fruendum consuetudine. Natura omnium animantium post cibum, quietem requirit, nec hominis minus, cui a cibo sere statim somnus .i , ,
obrepit; sed paullatim adsuescimus nocturnis post
nam vigiliis, quas tamen sepe noxias,& morborum effectrices experimur. Ncc etae longissimos
illos post epulas sermones de V liliis erroribus, & huius i rebus introduxerunt, quasi sanitatis magistri; sed ut casuum imitatores admirabilium.
Cum vero sapientes quidam conuiuia memoratu, digna litteris persecuti sunt, inprimis vero Plato, &Xenophon, illo post epulas varios de amore sermo-αq nes,
358쪽
nes, more oratorio habitos, exhibente, hoc vero fa miliaria colloquia, eaque interrupta varijs interm-gationibus,& responsis,referent hoc, quod est X nophontis, bonae valetudini aptius dixerim: quoniasernaones continuati post cibum, cuiusmodi Oratorum sunt, salutares minime sunt. Sed cauenda sensea Eb de tu.val. per est vociferatio, ut recte Plutarchus a admonuit, cum enim vox nobis maxime sit necessaria, magno
quoque studio custodienda est: quamobrem illa ori, Cieer. lib. 3. timi oratoris , sententia retinenda est,ad vocem dicendo obtinendam nihil esse utilius, quam crebram mutationem, nihil perniciosius, quam effusam sine intermissione contentionem: hanc scilicet glauissima incommoda sequuntur: itaque L. Crassus ab eodem oratore dictus est dolore lateris consumptus, in quem inciderat, propterea quod summa conte tione in Philippum Consulem peroraverat: clam remq; saepe raucitas sequitur, & ιαφωνία, sequitur nonnunquam in pulmonum venis, vel arterijs fi dio aliqua, unde magno discrimine sanguis effunditur: nonnunquam dolores ctiam capitis fiunt ob i
temperantiam caloris, qui ab eadem vocis. conte tione non aliter in nobis, quam in aere ipso vehementius percusso excitatur; fiunt etiam, ut Gai e lib.3.e.1. mus e docuit libris de sinitate tuenda , quont m in WaXimis clamoribus caput excrementis repleturi: estq; eludens sanguinis, & spiritus ascensus ad ca- put per ceruicem. Intueri in ijs licet,inquit,tum qui , , tibia inflant, tum qui maximam acutissimamq; vo- cem edunt, collum omne dilatari, faciem intum
,, scere,& caput validissime impleri. Quae incommoda eo adhuc maiora fieri solant, quo pluri sunt referta,& distenta corpora alimento.
bed non repletionem solam, verum etiam libidinem
359쪽
Des anilite Tuenda. Lib. II. is
immoderatam, & defatigationem cauendam esse
Plutarchus a admonuit: manifesta scilicet ratione; a deitabo. s.
labore namque corpus afflictum quiete recreandum est, non autem labore nouo grauius affligendum. Vt vero clamor, & vociferatio paullo diutius ferri none est; sive quis caussas oret, siue populum de loco sublimi adhortetur, siue aliquid reciter, vel canat etiam; etenim vires non sufficiunt,ac si quis vim si- .
bi velit inferre morbi presto sunt; ita si moderate se
in his exerceat, non tamen multo amplius hora in eis comitiorari sine aliqua intermissione tuto potest: ouamquam ob naturae hominum varietatem alius alio vocis robore sic praestet, ut nunquam satis alicui post tempus exercendae voci accommodatum d finiri, & praescribi. Sane cum quis nimium in concione laborauit, & anhelatio, & totius corporis castior, & sudor, & lassitudo oriri solet; quae tamen non .subito,&aceruatim,sed sensim cientur, ut facile quiuis agnoscat silentis tempus instare, & periculum, si
longius laborem traXerit. Neque solum periculum imminet ex diuturnitate vociserationis,uerum etiam ex eo solo, quod eodem spiriru, vel longiorem verborum periodum aliqui proferant, vel sonum dumt at magna contentione diutius edere conantur; quod ad praecones praecipue . spectat,& cantores; hos namque oportet vocem eode tenore diutius edere, & rustinere; que indecore' intermi terti: Praeconesq, solent longissimo sonu spiritu praesertim postremu in praeconiis edere,ad, vim pectoris ostentandam, quae maxime ex ea spiritus continuata efflatione cognoscitur: quem vocabant pedem, ut Galenus indicauit in secundo libro de motu musculorum, & Iulius Pollux in quarto libro. ό b p enia.
Quod vero sit commentum Neronis imitadum; qui c. a vocii
360쪽
vocis roborandae caussa plumbeam laminam pecto ri imponebat; est aliqua ratio: nam, Vt qui graui ribus,quos gestarunt, calceis depositis, currunt v locius, ita, qui onus illud pcctori impositum gestauit,expeditius,codem deposito,vociseratunita enim a cet. is. sunt illa Plinij accipienda ex libro trigesimo a qua . 1, to; Neronem lamina pectori imposita, sub ea canis lica exclamantem, alendis vocibus demonstrasseras, tionem: videtur enim alienum a ratione, inter , dum canitur, pectus plumbo onustum gestare: sed Suetonius in Nerone,rem indicat rationi magisconis sentaneam, inquiens; Neque eorum quicquam omit,, tere,quae generis eius artifices, vel conseruandae v is cis caussa, vel augendae fictitarunt. Sed & plumbea is chartam supinus pectore sustinere,& clystere,vomi-M inq; purgari,& abstinere potu, cibisq; officientibus: is cum igitur supinus cartham plumbeam pectore su- ,, stineret; nec dicatur a Suetonio,tunc cecinisse, videtur significatum eo pondere id pectori euenire,quod ante de pedibus dixi: alioqui non est,quod in plumbo vim inesse doceat aliquam peculiarem voci alendae accommodatam. Immo ut lumbis adalligatum plumbum Venerem, & seminis eRuuia cohibet natura frigidiore, ita voci ossicere debuisset, quando b Lapb.i . inimicam pectori frigidam naturam Hippocrates bdocuit:& licet de frigidissima loquatur, qualis in niaue inest & glacie, non est tamen non suspecta, quae
minus frigida est. Fuere qui, me admonente, huius modi laminam dies aliquot gestarunt, cuinq; eandem concionaturi deponerent, se ad dicendum robustiores csse , testabantur, quam maiore fructa noctu praesertim supini dormientes gestarent. Sed aliud est vocis conseruandae artem, vel augendae,