장음표시 사용
361쪽
dicare, quem nos quaerebamus hax igitur ii
I s v s, & fletus absque voce non fiunt;& fletum . in infantibus loco exercitationiS, Vt ante quin . que notatum est, Aristoteles a agnouit, & illum s cutus Avicenna: b sed in pueris ratio aliqua, & mo-;b 3.1.doct. --dus adhiberi potest: quoniam nutrices mammillis eorum admotis ori, fletum subito plerumq; cohibent, quem rursus, eisdem negatis, excitant, & longiorem efficiunt. in alia vero aetate nullus adhiberi modus potest: nec magnum habet momentum ad bonam valetudinem conseruandam. Modus,inqua, 'adhiberi non potest, quoniam non est in nobis flere; nisi more histriorium,&praeficarum mulierum, nos ipsos ad sterum componamus; sed externa caussa semper requiritur,vel sertuitooblata,vi coniugis,aut fi- . librum interitus, ver quaesita; potest enim quilibet, iveHectione, vel auditione, vel cogitatione in memo'riam tristia quaedam reuocare; quae fletum,& lacrymas moueanti itaque cum histrio quidam in Tra-jgaedia, ad ciendum inisericordiam lacrymari cupe-bret; nati cineres in pro enij angulo, vasi contentos, locauit, quorum aspectu lacrymas uberrime i, &alijs rei ignaris, excussit, qui veras pro fictis lacrymas accepere; possumus igitur fletus caussam quae-.rere. Sed perinde est, a nobis caussam quaeri, atque illam sua sponte sese nobis ossore: hoc tantum interest,quod si nos quςramus,possumus aliquam temporis ratiouem obseruare,alias minimh. est vero eamdem obseruanda ratio,quam sepe narrauimus: nam
labor quiuis a ieiunis,citra famem, tutius suscipitur,
362쪽
preserturusicum fleavesulio Murus sitimonini j Cclius Aurelianus, a cibo fletum stomacho Inoxium esse:itaque per quam moderate post epulas fletus admittbraus est.Lacrymarum rest quide' is aliquis
adleuandum caput succo nimio resertum: in hoc tamen exercitationis genere ex Lia necessitate velsae Oporret: quomam fletus,& laclymae,calamitates, o infortunia tiost sequuntur es eorunti qui necessUbtudine aliqua: nobis coniuncti .sunt, quae res, & ani Ino, & corpori aduersaria ad bonam valetudinem.
per se inutilis est . . . II L .
- Contra vcro risus litos euentus sequitur,aut quia inos, aut qui nobis coniuncti sunt, os um aliquid assequimur, aut insperato periculum euadimus, aut fit,quia sese aIiquid offert ex ij s,quae ridicula vocantur, aut quia partes corporis, ad risum effetendum destinatae,contactu externo,quae titillatio dicitur,c icitantur: quem,' verum esse risum, negare, ut Nico t. t . Ius a facit,est negare risum esse risummam visit νω, rus risus nihil dccssi fortasse aliquis dicet on ades lse totum illud, quod requiritur ad explendum natirae consilium: voluit enim risu nos gaudia nostra sis gnificare, ut maerores fletu hoc veto non fieti sinet meditatione;&cip Mnsiori aliqua ret,quae risbai: mouere ressis,cuiusmodi appribensio non est quan do titillatione 'sola risus mouetur; itaque nullius' gaudij signum est: Tamen risus est: quoniam ita mSricata natura nos est, ut non solum in nobis apprς-hensione aliqua, sed etiam,si desit occasio appryhensionis vitan cieri volvit; qua commodum aliquod est ad vir im&sanitatem inrisu, vel sola praecordiorum, ob alarum attrectatione,qua infantibus risum nutrices saepe excitant,alioqui ineptis adhuc ad cogitandum, di concipiendum ridi a ; qua non nullis
363쪽
De qahitate Tuenda. Lib. II. iss
etvillis quoque melancholia laboranthus cum caetera risus argumenta vel desint, vel fustra adhibita snt, risus ab amicis prouocantatainutis illii a Sed de his non est huius loci subtili ,-accuriistius disserere,ergo optabiliorest riis qui fletum
. Ut excitetur, taussam perindri, vivi flatu dinianus. adesse oportet, vel exuinis inoblatam,. vel studio a nobis quaesitam, lectione, aut i ditatione, &Iesaianisaentia earu m rerum,quae risita tussilmio necon 'sueuerint;quod sanitati coducit,ctim quia isitos euentus sequitur,&iucundascogitationes, de quibus pinsterius dicendum erit; tum qui, spiritus agitatur, O ', . 'viscera reliqua velavi ea halantatum,demui quia nonnullis ex risu non secum quam ex Uuu crymae prosiliunt; vitandum tamen etane risu pra sertim post epulas,vehementius concutiamur. Sunt quidem nobis naturaliter grati inter Guiuia, di pineadem loci,& spectacula,quae risum dicant; quapro pler/ Xenophon a suo conuiuio non reiecit Phu 'rum Scuram,& Aristotelem a rumimuxobsesua , a lib. . de mori quietem, & iocum ad vitam esse necessarium. Sed gratus quoque cibus est, & necessarius; qui tamen noxius est, u modus non adsit. A loderat risus igitur ut iucundus, sta salutaris potest esse' post cibum sed & ipsum thbderatum.Cachinnus et
non est peruulosia, quandes Philis niti dimonis Poetarum exemplis constat, risu nimio esse
ii Siam vegde Democi mori sentienduin, qui tuo ridem; quaintorem Cities illius A, deritie eundemii Mireviastistis vixit tamen amnis plus cena ii i An igitur eon it ad sanitathm vitae longitudine Musὸdixctius autemnon tam
Hum,quam hilaritatem originem qde
- - ' sterius Diuiti eo by Corale
364쪽
-las dicendum est) sanitati conducere, & vltae'
longitudini : risum Vero prosusum,& longum obes. se, nisi sit quaedam singularis natura, quod monstrucensendum sit: Esse autem homines, qui semper rideant, quod de Democrito fertur, monstrum est, non secus, quam eorum, qui nunquam risisse dicti sent . a Plinius lib-7, ut Crassus a illius Crassi auus, quem Parthi inter ' merunt:& eorum.qui totam vitam plorando tradu- ά a bs': ' Heraclito b proditum est. Habet ne ' aliquid peculiare risus cum splene, quamobrem dictum est, Splen ridere facit, sit amare iecur λ strias lib. H.e. 37. piumq; a Plinio e est; sent qui putent, adimi simul risum homini, intemperantiamq; eius constare ii nis magnitudine; at nouimus non paucissimos, quibus lien tanta erat magnitudine, ut ventrem Occuparet uniuersum, qui tamen non erant caeteris ad ri-1um propensiores; dixitq; idem Plinius praecordia, hoc est vocatum septum transitersem; Graece ιηι , risus & hilaritatis sedem esse, ob hocq; in praelijs,& gladiatorum spectaculis mortem cum risu' traiecta praecordia attulisse; quod Aristoteles qlio-d eap. ro. que proditum,tcstatus est libro d tertio de partibus animalium; & Hippocrates libro quinto,& septimo epidemion Tychonis cuiusdam historiam narrat, cui ex vulnere pectoris risus obortus Hippocrati persuasit, serti aliquid in septo transuerso a medico relictum. t Noui tamen aliquos negare, hunc esse risem, ut nesant esse, quem facit herba Sardonia. Sed con-- uulsionem esse assirmant; de qua re non contenderim: tantum admoneo,risum quoque verum esse conmulsionem quandam, differentiam vero esse inter cautas eius conuulsionis. Itaque etsi non est verus risus ex vulnere praecordiorum, eo tamen non fit, ut
365쪽
pars ea,nihil ad rνsum conferre dicenda sit. Visi tamen sumus Iaepe aduertisse, tuillationem in siiniltra praecordiorum parte psodiptiui, tuam in dextra, ri- Ium mouisse, quod Artasse opinionem hanc de liene concitauit: verum quia mouetur quoque risus ex tistillatione dextrae partis, ubi iecur est,. symptria dicimus, iecur esse risus auctorem it Muphὶs idi e Iiene etiam negaα; Ex bene n sci ii iste nonn9l Adocebant argumento, quod bene du memorantes minime rident;Sed Alexander a in problem. in alia discessit sententiam, talli nos, qui cre inus a liςnc risum fieri; nam accidit hoc, non autem per se Res ita se, inquit, habet. Quandiu lien sinus est,ciecore sς culantum, & melancholicum trahit succum ;itaque sanguis purus,& de*catus totum corpus, cerebrumq; pervadit; naturam simul, & animam non aliter, quam vinum oblectans, & exhilarans, di in tranquillam, rectamq; constitutionem traducens. Inde autem risus excitatur; haec ille; at si ita res habet,cut non rideat semper, sui sanisunt liene i Num Heraclitus lienis laborauit duritie P Sed nec ob id explicatum est, cur sinistri praecordij attractione risuscieatur; An igitur hoc ita fit,quii titillatio promptius attingit septum transuersum in sinistra, quam
in dextra, quoniam tenuiora tantum membra inter cutem, & septum interposita sunt; lien namque ait: dorsem vergit: in dextra vero subest cuti iecur crassum, amplumq; , quod magnam ventris partem occupat,& poteli impedimento esse , quominus pari facilitate, atque in sinii stra,titillatio adse- .
366쪽
O VA κ v v v έi &postremum genus scilice tingi ii quelaeam lacob diperenqvinis1 alterium; inimi multa pbris-dicta sinatim incenda 3 si de animi quoque laboribiis dicatis Emis et 'motus corporis, qui in ipso coepore aps reni animi vero, qui ineorpore minus conspieulsum Hippocrates enim genus utrumq; coniunxit,ut Aiu una ausi: m'. borum enumerans iii p, 6 libro, motus ita distinxit, ut alios dixerit esse corpori alios animaleis v cauerit, idest animi; propterea nos quoque i reta tractationes coniungimus. Galenus vocat animi as fectus παρα libro altis medicae, quos dicit esse iram furorem, timorem, inuitatutam,quibus
addit sibio de cognoscendis , & chrandis assimi a tkibus,cupiditatemtamorem, iamque , di in h.existimauit, esse aliquod ad sanitiuem vel coh.i iam dant,vel ripata uti numentum.Sedeuri Nn in alijs lanimi motibus aliquid huiusmodi inςsse, si eis damus in imaginatilane, tellaetime, recordati e an Hippocrates hoc voluit, quTnim ducu παθη, Asilae ,&iVt alii interpretantur passim .p-μΘbationes; sed idest, curas, de .licitudines, quod omnem animi laborem signifitat, ut sortasse actionem 1 ius, quam passionein anim significaretὸ nam via visit,au ac voce dequibus proxime dictum est ita a curis quodam dixit Hippocrates assectum animi calescere, & siccari; & ideo h morem quoque carnium consumi . Sed
367쪽
De sanitate Tuenda. Lib. II. Is g
l Sed quomodo omnes anFIni affectus;& pa nes
Ysietcnt,non est facile ostendereletarit m conisaria inter se sent, decontraria effcere videntur. Si timose& maeror siccant spes, & gaudium nutriunt, &numectant: siccat inuidentia, quae boni4 alienis dolet aliquis,ac -ret, non siccat naucupientia, ut ab Ari'stotele vocatur quae malis alienis h0mnes gauden nslacat vero cura omnis,& selicitudo. Ergo ut in reliquis; ita in cinis, & solicitudinibus modus salutaris est adhibendus mam de his praecipue ex Hippocratis praescripto agendum est: dicemus tamen. de aninuperrumationibus, quod ad praes tas insigutum per
tinere videbitur. il ii. Curaruaritia sunt summa nera: eten/m omnis Curarem hinnana cogitatio in tribus rerum generibus veri ditur, ut est optime ab Aristotele traditum: namque res omnes totidem generibus comprshenduntur, stenim genus unum earum rerum,quae conremplatio
nis tantum sunt,alterum earuim, quae sibi Hion aveniunt, tertium earum,qua: φ oni' j uniuna quibus triplex quoque hominum genu constitui'tur, unum eorum, qui contemplationi op a nauant,
ad. laominum societatem tuendana conducunt, ue domi pax quaerenda, si*ς bus procuranda,in qu itudo, magnanimitas, Mi virtutes. aertium in irris necessaria ad victuna i suppegnaqt vocant artis s. EX NlRia Ny gws Fi S
368쪽
' primum genus totum in cogitati epositi est; duo reliqua cogitationi docendo, ves discenta quodnam sit cuiusq; officium, vel opificulniin contae do de rebus agendis siuulis, vel efficiendis: nihil enim ad agendum, vel efficiendum Iuscipitur, de quo
prius contilium aliquod capiendum non sit. Dum aliquid, quod sub actionem, vel effectionem cadit, opere prosequimur, in eo motus corporis conspiacuus est: at de motu corporis antea disputauimus ;&,quod reliquum est, postea explicabitur; in consultationibus vero, & doctrina, & veritatis indagati ne, animi labor maxime apparet: & hoc est, de quo praesens disputatio instituta est; haec cura est,& 1o licitudo; quae ad bonam valetudinem conficere potest, & eidem quoque obesse, ut modus seruatur, vel negligitur:cura,& sellicitudo,omni'; cogitatio magnam habet vim ad exsiccandum,& emaciandum corpus, ut se perius exposuimus, a nisi modus adhibeatur. Vt igitur de visu,& auditu diximus, ita pro-taemodum de mente quoque dicendum est, quae v Iuti sensus internus quidam est. Debet enim in priniis esse animi mens ad cogitandum idonea: ingeniudebet esse natura perspicax, cui ars postea debitam adhibeat culturam. Signum vero cognoscedi bonam mentis indolem; Aristoteles , existimauit in carnis mollitie positum: itaque si quis delectus habendus esset hominum, ex ijs,quibus caro mollis est, ij, qui contemplationi, & studijs litterarum dicandi sunt, accipi deberent: hi namque minore periculo media tando,& cogitando laborant. Cum autem duo illa praecipua officia sint intel .ligere & meminisse; vis intelligendi, & memorandi in alijs firmior est, in alijs imbecillior,&eo efficitur, ut nonnulli intelli.endo magis, quam memorando
369쪽
De Sanitate Tuenda. Lib. II. Is s
taborent de contra nonnulli selicius discunt,&intes- iligunt,quam meminerint, ut sunt aliqui ea temperie praediti,ut pari selicitate utrumq; exerceant; pueros,& senes immemores Aristoteles dicebat, hos ob d
crementum , illos ob incrementum, utrumq; enim minus est, motus vero memoriam impedit: celeri res item,& tardiores minus esse memores, quoniam
hi duriores non admittunt, illi humidiores non ret, nent, quae accepere; difficulter quoque similes nanis reminisci,cum nabeant supemas parteis iusto mai res,& grauiores: maximus autem illorum labor est, qui ut meminerint, debent saepiunt res meditari, &lacum reputare, ac animo voluere: It igitur quisque
huic aptior est iunctioni,quam illi,ita minus in hac laborat,quam in illa. d igitur tempus est mentis laboribus accommodatum quod posterius explicabitur) in eo rem exerceat quitque, gratia cuius propterea laboradum magis sibi est, quod minus idoneum se ad eam obtinendam agnoscat. Quoniam vero mens iuncta corporis suas absque organo corporeo lanctiqnes non exercet, & sensu; ut sensus quiuis propinquiora facilius apprςhendit, quam remotiora, ita mens promptius, & facilius ea concipit, quae sensibus propinquiora sunt, quam remota; dico autem propinqua sensibus ea, quae sensus euidens testimonium nacta sint; remota vero,quae obscurius. huiusmodi sunt in primis communes quaedam sententiae, & quae effata Ciceio; Graeci qιωματα vocant, de ovibus quilibet testimonium accipit a seipse, ut illuc, omne, quod
munciatur,aut verum est,aut falsum,& illud,omnia num aliquod aepetere videntur, & omneuhomines natura scire desiderant, & Principia, vel unum ,
vel plura sunt, di omne totum est maius sua parte ἀ
370쪽
huiusmodi cuncta cognitu facillima simi,
maliti rari risimini testimonio consirmant*ξ, similiter
ει alia quaedam facillimo negotio cognoscim ,qus ab Aristotele libri physicorum prioris prosinio vincantur uniuersalia, &confusa:qua significae communeis rerum conditiones, fiue rationes, q*bus quaecunq; primo quidem nobis innoteicunt , sed uxconfusa, di impersecta notitia esciatur, quaς tunc perspicua, & persecta est, cum ea deinceps. in ΠΗ nt,quaerem quamcumq; ab aliarum communita te separant, & visiungunt, quae singularia ab eodem vocantur,quia singulorum propria sunt. qdnaec di- Butatio alterius loci est. Mens igitur mi*us laborat in concipiendis communibus rationibus, & Fnditionibus,quam minus communibuSin propri)S. Cum autem variae sint homini adducendae cilciplinae, & scientiae, ills facilius similiter Umprqhen' duntur,quς minus a sensibus recedunt; si que inlinet
gulis artibus simpliciora prius addiscimus, quia e
ba facilius apprinensa, sagnte quoque minore laborix comprςhenduntur: itaque pueri litterarum elementa primum per figuras septui obuias, & myni festas perdiscunt; deinde coniugationes eorumdem elementorum primas, quae syllabae yocantiu alteras,quae verba, postremo testias, & quartas, ηια, dcilicet simplices orationes, singula. periQq i totolixos sermones, & tractatus integros, & eodem modo scientis omnes habent quaedam Veluti elementa priore loco ob facilitatem addi nda, quae ide' ficilia sunt, quia sensus aestimo um ORNm Rhagre, & expositum habent, quam, quae eX Hemςην conssantur. in artibus vero 'tua est ysiis, qst quaeridam de cuiusq; earum constitutione, & natura tractatio,&contemplatio, quae graecar e,cua