Mariale, siue apophthegmata sanctorum Patrum in omnibus festiuitatibus & materijs Virg. Mariae. Auctore F. Gregorio Gallicano ... Opus verbi Dei concionatoribus vtilissimum, in quo quidquid beati Ecclesiae Patres de Virg. Maria tam in omnibus festiui

271쪽

niabant ei. Haec ex Bernardo. Rubertus in CapuI is. Ioannis. Stabat mater iuxta flv beri. erucem,sine dubio dolens,-dolores tanquam parturientis ha

Anselmus super verba. Stabis iuxta craecem . connanter, a sola nabat in Ne Iesufirma, di pulchrestabat, ut decet

pudicitiam virginalem : non se laniabat in tanta amaritudine, non maledicebat, non murmurabat, nee vindiactm hostium a Deo petebat .dstabat disciplinata,verecunda, leto patientissima, lacrymis plena,doloribus immersa . . Idem de Excellentia cap. s. Quicquid crudelitatis ivsii- - m est corporibus Meruerum,leuesuit aut potius nihil,comparatione tua passionis,qua nimirum sua immensitate transsiauit euncta penetralia tua, tuique benignissem, cordii intin

Et utique pia Domina,non crediderim tepotuisse ullo pacto simulos tanti cruciatm,quin vilam amitteres,sustinere:nis idisespiritus vitae piritus consolationis piritus dulcissimisi, tui, pro quo moriente conquerebaris, tantopere torqueebaris , te confortaret, edi consolaretur, te intus doceret, non esse mo rem eum absumentem, sed magis triumphum omnia ei subju

eientem.

Rubertus lib. s. in Cant. Inducit Mariam hoc pacto loquentem .Flebam quippe, rapra fingultibus vehementer er mpentibus,non poteram verba nisi conccra,vel voces nisi intercia

Dis euolisere: IXI nquid enim poteram ab sique finis de illo verba facere Dionys Richel. lib. a. de Laudibus virginis artic.vit. mpus Mariam patienti filio,vehementi me compa ais e d. V hq D.Bona uentura in I .sententiarum dis 6.q.vit. Vult, i '' quod Virgo Maria tantum compaga est , si s feri potuisset, omnia tormenta, Suffilius pertulit, ipsa mulio libentius sui-asu Fh Ambrosius de Institui.virg.cap.T. Pendebat tu cruce D- - , si si mi, Mater se persecutoribus offerebat. Si hoc solum eis i. ' ut ante filium proliemeretur e laudandus pietatis assectus, quod Aperstet filio esse nolitat, seu vero, ut cum filio ma-

272쪽

Rubertus in Cant.cap. s. lib. s. Mulier ecce filius tuusrad Discipulum autem , ecce Mater tua . Ibi ignis , ibigladius . Ignis amoris , Gladius doloris. Et Anima mea v Im

ma erat.

sophronius de Assumptione virginis. Mariam plus quam Marorem facit, dicit, quod alii Sancti , res passi

sunt pro christo in carne , tamen inanima ( quia immortalis pati non potiserunt , Beata Virgo, quia sn ea parta pals en, gruma impassibilis habetur, ideo me ita fatear, quia spiris eualiter, di caro eius passa est gladio passionis christi, usquam martyr Sit,nimarumqu)d dilectionis eius, amplius 'estis ,quam mori suit: quia mortem chrim suam fecit. Ildephonius serm.t.de Assumptione Uirginis. Maria inter Mart res caradidiore,digne praedicari asserit,etnandoq-dem Gladius a Simeone praedictus,ad animam eius usque pedi

enerit.

Tunc plusquam Mariar fuit, bia in animo, non minus amoris , quam maeroris gladio intus vulnerata en, parataque netit, ad poenam Sisamlibet excipiendam,si percussoris manus accesse et, sisa inimis amore demum vulnerata , testis extiistit Salvatoris, Wpio maerorem in animo cruciatum Aninuut sponis. Effrena . in Lamentatione . Uirginis. Stans apud crucem purissima Virgo , Saluatoremque in ligno suspens m Aspiciens plagaue reditans,intuens oe clauos,qiscretiis, colaphos , ac fa gellationem, cum grauibus suspiriis,eum fletu ingenti, cism I mentis dolorosissmis,exclamauit, dicens. Mi sui etalcissime,Diis Iectis est , quomodo criscem sustines y M. fili , Cγm3 Devi, quomodonula,clauos , C lanceamy quomodo pateris alapae, risus,iniora ,s ineam coronam urpuream vestem,spongiam, arundinem ,fel, acerum t Quomodo pendes in cruce denisDeus, Mi fili qui caelam nubibus cotegit e Quomodo stim fers,quies opifex, quis e mare , m omnes aquais creani y Womodo moreris insons in medio scelestorumy Quidnam commisibyuua iis resis mi hebraeos offendistiy di cur ergo te isti, iniqui,simul ingrati,cruci si Iunt, quorum elaodos, di permultos vaIer duarios sanam, mortisos ruiuificam vero quomodo interis Si mi dulcnsme,magnanime Deus t

273쪽

que plenum mi Hlyh bi nunepulchritudo tua hi tuus mod. decor Sol tamen fuism obscurauit, re alius fastas en ,splendicia

Luna sntenebras eisqnuit,petra sunt perfractae , O monumen ta aperta, templisise velum ira duo est discusem,creatura conditatorem sum,m opificem cognouerunt: hi per res, ac mi H hehrai aures obBinxerunt, oculos clauserunt, na Solem v quam occidentem Aspectarent iis mi. O Simeon admirande, en nune gladios . quo mihi praedixisti cor meum transfigendum:Eeeegladius, ecce vulnus fili, O Desus mi,tua mors,m,m cor subiit,viscera mea sunt di via, meum lumen obtenebratum est , di pectus meum grauis pertrans- Hegladius: horrendam cerno passonem tuam, mi fili, C Deus

meus , vsdeo Fmmeritam cadem tuam, nec opem ferrepossum; lugete mecism,omnes discipisti Domini, dolorem meum, o uuianus profundum cordis mei contuentes.

Epiphanius haere fi I 8. dicit . Quod christus in cruce, mam Epiph.

trem,mulierem,W non matrem, vocabit, quoniampraeueniens ex parte ea,qua audito hoc verbo pateretur Virgo' non matrem eam nominauit, ne eius scinderetur cor, appellatione nomisis

matern .

Hieronymus Epist. ad Paulam, & Eustoch. de Affim- Η eromptione virginis . Beata vero Dei Genitrix , quia in ea parte passa est,qua impas ilia habetur ideo ut itastear,quia spiria tualiter caro eius passa est gladio Dispois christi, plusquam mortis Sin

274쪽

aso in OP PHTHEGMATA ADDITIO.

De Doloribus Virginis.

TMxpilait dolor Virginis,quod ipsa fuit Maris

tyr in anima,& gladius doloris,qui pertran- fiuit animam eius, in v nigeniti pastione, pro amarissimo ei Martyrio computatur . Voluit fiquidem filius, ut omni sancto tum speciositate participaret mater sua, immo uniuersam sanctorum pulchritudinem excederet. Et ficut appellatur Uirgo Uirginum, ita:& Martyr Martyrum deberet appellari. Quia quicquid operabatur in virgine nouum erat,tacut praedixerat Hiere.3 I. creavit Dominus novum sper terram,rae. Et A c. et I .Ecce no a facio omu a.

Placuit filio, ut gloriosior mater existeret, & mirabblior appareret,& novo, & inaudito martyri j genere e coraretur . Et vere nouum , dc inauditum martyrium, quod mater passa est. in Unigeniti passione, in ea parte, quae est im passibilis. Nouum, inqua, genus martyrij, multis de caufiS. Primo, quia cum alii martyres patiantur in corpore, ipsa paffa est in anima, vel in corde: iuxta prophetiam sum eonis. Lucae a. Et tuam ipsius animam pertransibitaladiis. sic expone,tuam ipsius,idest tui ipsius, vel gladius ipsius tuam animam pertransibit. Non dicit mouebit,lucem rationis obnubilando,sed pertransibit, velut rem immobiliter stantem, nec resistentem , aut in aliquo vacilla

Gladius siquidem passionis, qui transiuit corpus , dc membra filii: pertransiuit, id est perfecte transiuit per copassionem an imam Genitricis. Et tunc omnis plaga fuit tristitia cordis eius. Alii enim Martyres, etsi tormenta sentiebant in corpore, interiori tamen consolatione refragerebantur in mente. Et si eorum corpora pertranss- baut gladij tormentorum,pro Christo tamen animae e ium

275쪽

rum delectabantur in Christo : filius etiam simul patiebatur,&fruebatur,quia fuit in via comprehensor. Unde dicit. Providebam Domisum is conspectu meo semper. Sed amni mam atris torquebatur in Christo, & totam eius animam doloris vehementia possidebat. Fuit etiam plusqua Martyr,quia duplex pertulit martyrium, dum S mortesiiij vidit, & eius exemplo membra super terram mortificavit. Quod genus Martyrii illo nimirum, quo membra caeduntur ferro,horrore quidemsed diuturnitate est molestius. Item, ficut non fu it dolor, sicut dolor ille, qui transuit corpus, de membra filii, sicut ipse dicit. Tren. t.

O vos omnes,qui transitis per viam,attendite, oe videte , s est

dolor sicut dolor meis . Sic non fuit dolor, sicut dolor ille, qui matris viscera per compassionem pertranfiuit. Unde in Psal. notabiliter dicitur.O,cumtata marictate . Videlicet,tot dolorum, quot silium suum videbat patientem. Hinc enim videbat caput spinis coronari, hinc genas auelli ,hinc vultum conspui, hinc manus, di pedes consigi, hinc os felle potari, hinc caput expirantis super humerum inclinari, hinc latus mortui lancea aperiri. Vere ergo, circumdata varietate dolorum. Et vere poterat dicere cum Susanna . Daniel 13. Angustia mihi sunt undi Frume. Et cum David I. Paralipom. 2 i. Ex omni parte me an Et praemunt. Et tunc sicut canit Ecclesia .circumdabunt eam foris rosarum, idest infinita martyriorum genera, qua figurantur in Rosis; quaru rubor attestatur martyrium. Propter hoc etiam appellatur ipsa Rora plantata in Hierico EccLa .Hlerico interpretatur Luna, quae secundam charitatem habet post Solem, S designat Beatam Virginem quae post Christum transcendit omnem creaturam. Rovia vero ruborem habet vehementis intensionis, in quo duo figurantur , summa videlicet amoris perfectio , di martyrium intensissimi doloris . Quanto enim diligebat ardentius,tanto vulnerata est profundius. Vnde dicit in Cant. secundum aliam litteram, quam ponit Gregorius. Vulnerata charitate ego sum. Rosa igitur rubicunda, Luna vero candida est. Et quia gratus est color roseus in can

dore,voluit filius qui candidus est, ac rubicundus, mali e

276쪽

fibi per omnia fimilari: Sicut ipse per omnia praeterquain sexu inquantum homo, fimilabatur ei, dc ideo noluit

ipsam sine martyrio remanere. Rosa igitur in Luna, martyrium mentis in carne vi ginea, idest in Virgine candida, qua puleiura dicitur ut L

M. Cant. 6. Sole enim iustitiae conuerso in tenebras per mortem corporis , conuersa est haec Luna in sanguinem, Per martyrium animae. Apocalyp. 6. Sol factus est niger sicut faecus cibicium, re Luna tota facta en sicut sanguis. Item, quod non fuerit tam amarum martyrium aliorum sanctorum,patet. Non fuit talis filius, non fuit talis mater,non fuit tanta charitas,sicut inter matrem , dc filium,non fuit tanta indigna mors, non fuit tantus dolor. sciebat siquidem Mater, qualis erat filius, unde conceptus, & quomodo,dc caetera huiusmodi. Et ideo quanto dilexit tenerius,tanto vulnerata est profunditis;nisul omnino habens consolationis, ficut caeteri martyres, sed i tum habens tribulationis. Nam absorpta erant ipsius viscera maternis doloribus, ultra quam homo, vel Angelus perpendere possit, non tamen usque ad desper

tionem.

Fuit enim Dominus patiens matri suae umbraculum meridiani.Sicut dicitur Eccl. 3 . In meridie si eruet, elaret. Et Sol persecutionis in Christi passione feruit quasi in meridie,quia nulla euidentior, vel grauior, potuit ege persecutiomatris, quam videre mortem unigeniti fili j sul,qui erat scilicet unicus matri suae: fuit ergo tunc Beatae virgini sol persecutionis in meridiano. Unde Eccles. 3. In meridiano Sol exurit terram in meridiano enim

pastionis,Sol,ldest Christi persecutio exurit terram , id- est terrenos, scilicet Apostolos, qui terreni erant i quia tercusso Pastore,dispersae sunt oues gregis Zacha. 13. Inoia autem Beata virgine stetit Ecclefia, nec eam exurit terram feruor meridiani ; Sc ita tunc fuit ei filius umbraculum meridiani.

Notandum etiam, quod in passione, di mater filio, de matri filius, quasi telative compatiebantur: patiente siquide filio, potuit de matre verissime dici Illud Isa. s s. Fere dolores eius ipsa tulit, vi languores eius ipsa portarum n

277쪽

sei licet per compassionem . Ad hoc etiam innuendum, stetit materiuxta Crucem, idest iuxta mortem . Et Nota, quod languor, dicitur quasi longus angor. Nunquam enim, ex quo filium concepit, fuit m fi in languore.

Languit enim timore i Natiuitate fili j, usque ad pa fionem; cum semper vitam fili j appeti insidijs cognosceret. Languit dolore toto tempore passionis , donec rediuiuum reciperet .Languit amore post Ascen fionem,qu dammodo pio desiderio felicius,sed mirabilius cruciata, quia sedentem in coelo non teneret. Praeter hunc tertium languorem,dicit ipsa.Cant. s.filia Hierusalem, ides ,o vos virtutes Angelicae, supernam inhabitantes Hierusalem, nunciante dilecto, idest filio meo, quia amore langueo . sic emnim filius licet fit summi fructus gaudii, tam longe factus est illi causa martyrii,ut carissimam ipsius animam, tot, dc tam acuti fine cellatione pertransirent gladi j. Attendendum est igitur,& iugiter recolendum, quod tam deuota coadiutrix extitit ad mundi redemptionem; ut , ficut non fuit dolor ficut dolor ille, quem sustinuit filius pro mundi redemptione; sic non e fiet dolor, ficut dolor ille, quem ipsa pertulit i n corde pro eadem causa: fi lio etiam ponente animam pro mundi salute, mater etfi non posuit animam pro mundo, exposuit tamen,&quod potuit fecit. Ad hoc etiam martyrium defignanda quasi quodam praesagio nuncupata est Maria,quod interpretatur Mare amarum. Habes igitur causam primam, quomodo gladius fili j, qui matris animam pertransiuit, ei pro martyrio computatur. Secundo, quia cum alii martyres passi sint per fidem, Maria paffa est propter charitatem. Vnde dicit in Cant.

secundam aliam literam,quam ponit Gregorius . ulnerate charitate ego sum. Et ficut charitas maior est, quam fides i. Ad Cor in . 13. Maior horum en charitas. Sic Mariae martyrium quantalibet excellit martyria sanctorum. Tertio. Quia alii in corpore. Maria in corde,quod plus est Eccl. xs .Omnis plaga trimita cordis.

Quarto. Quia alii diuerils gladiis martyrietari sunt; Maria eodem gladio, quo filius . rvde tuam ipsius ani

278쪽

Quin o. Quia alij diuersis ictibu . Maria eodem lini,qu, Christus. Unde dictum est ei. Ioamis. Mulier ecce filius tuus. In his omnibus prae eminet Mariae Martylium, martyr ij omnium Sanctorum.

Quod Christus post suam Resurrectionem, Trimum sua Matri apparuit.

RV hqripi Abb ilib et de Diuinis offici is e. s.

Mariam enim Dei pariam esse, cui ante omnes alios rediuiuus filius suam victorii nunciauit, ac dulcia carnis suae vulnera , quam illa veram de carne sua carnem conceptam pepererat praebuerit deosculanda . Quid vero pulchrius , inquit,quid Venerabilius,quam eongratulari Matri Virgin i, Aper resurrectione unigeniti, iam non moritura, in cuius passione gladius animam eius pertranssit. Ac deinde, ut illorum obiectioni respondeat, Christum Magdalenae primum apparuisse' ob Marci I 6. verba .ex

omnibus, inquit, Braram Virginem Matrem excipimus , testibis praeordinatis , quos solos nominare ad Euangelistis pertinnuit,vel quos christi resurrectionem annunciare decisit. Idem in eodem loco, ingens gaudis torrens repente inu dans,locumque vulneris replens, Maria animam ferro doloris eonfossam mi briauit, quum rediuiuus filius, illi ante omnes mortales,victoriam Da m annunciauit, dulcia carnis sa vulvera deo se Ianda praebuit, aut enim , ut q*i in lege Aa,Patrem,m Matrem honorare praecepit, Matrem propter se doloris gladio transferberatam,tam dura negligentia, talis filius inhono

rauerit. ,

Ambrosius de Excellentia uirginis cap.6. Vidit Maria

resurrectionem Domini,di prima vidit, di credidit,dit in Maria Magdalena, qua revis adhuc ista nutaret. Anselmus de Excellentia Uirg.eap. 6. Resurgens a morare christus Matri primὴim apparuerit. Gregorius Nylfenus Ser m. t. de Resurrectione. Deeo-bat, inquit,Deiparam, ea,qua ad gaudium pertinebant, Apo istis nunciar ut qua radixgaudii esset.

279쪽

Simeon Metaphrastes in oratione de Uita, de dormiti one Deiparae. uerunt Euangelidae, Maternum ChriBi asferre te monium,ne videretur sis pectum,m propter coniunctionem fides ei minus haberetur . Nicephorus lib. i. Histor. Scolast. cap. 32. Primum quidem a Matre, in reliquis conspectos est mulieritas.

ADDITIO. Licet lacri En gelistae nihil dixerint, quod Chri

stus primo suae Matri post resurrectionem sua apparuerit, attamen certum est ei primo apparuisse. Diuus Anselmus de Excellentia Uirginis cap.6. mouet hoc dubium. At si aliquis quaerit, quare Euangelistae non resserunt ipsum piissimum Dominum a morte resurgentem, huic suae dulci Smae Matri, ut eius dolores mitigaret,primo ac praecipue apparuisse. Dicimus, quod a quodam sapiente de hoc ipso suscit1

te audiuimus sit, tanta e ciscitata auctoritat narrationis Euangeliec ,ut MMI in ea dependens, nihil inane,nihil Apersum reperiatsr itaq*es Matri Domini , se Domina mundi ipsus' Iius ab infero resurgent scriberetur, sicut alii cuilibet apparui se, eam que de Aa reArrectione docuisse, quis uen tale scriptum, supersu*m duceret, Reginam videlicet eali , C terra, omnisque ereatura eoabare illis, quibu/ apparuit viro aut , --lieri y Item dico, quod licet Euagelistae nihil locuti fuerint exclusiue de apparitione Christi, suae Matri tamen locuti sunt inelu fiue . si in aliqua ciuitate regia venit aliquod nouum secretum,dicitur, Secretarium regium Primum sciuisse, verum est, sed semper exceptu atur personae regia, quia bene scimus, quod Rex primus accepit litteras,& dedit Secretario,&Secretarius diuulgauit , di licet dicatur,quod secretarius primus sciuit, intelligitur post personam regiam. Ita in proposito, prima quae vidit resurrectionem Christi,fuit Uirgo Maria, licet Euangestae dicant primo apparuide Mariae, di caeteris Apostolis

Niceph.

280쪽

intelligitur post personam regiam virginis Matris.

Item mysterium resurrectionis, est mysterium altissimum,&importantissimum , quia fi Christus non resurrexit, inanis est fides nostra; ergo testes debebant carere

suspitione: Sed quia testimonium Matris in materia filii redditur suspectum, ideo Euangelistae non fecerunt mentionem de apparitione Matri, ne repudiaretur: ita dicit Simeon Metaphrastes,de vita, de dormitione Dei parae.' caserunt Euangelina Maternum christi afferre tenimonium, ne videretur si pectam, propter coniunctionem , fides ei ma-

-- adhiberetur.

Item est regula generalissima Sacrae scripturae, in mia noti includere maiorem, Ecce exemplum . inando tres Magi venerunt videre Christum natum , Matthaeus descri bens aduentum ipsorum non dicit, quo gaudio repleti sunt,quando viderunt infantem in brachiis Matris,sed praesupponit,quia quando dixit, quod intrantes Hierusalem,stella quae ducebat eos, absconderat se ab eis idcpostea iterum exeuntes Hierusalem viderunt eam .

videntes autem: stellam, gavisi sunt gaudio magno valde

Certum est,quod maiorem laetitiam habuerunt, quando Christum viderunt, & fi Euangelista non dicit; non dicit quia supponit quod omnes credant, quod si videndo Stellam gavisi sunt gaudio magno valde: a fortiori videndo Christum, maius gaudiume& laetitiam habu

runt. Ita in propo filo, si Christus resuscitatus apparuit Magdalenae,& consolatus est eam; apparuit Petro, &c solatus est eum ; apparuit duobus euntibus Emmaus, &consolatus est eos. Credendum est,quod primo apparuerit Matri, ut eo solaretur eam, quia maiorem dolorem in morte filii hau hui t,quam reliquos omnes;& fi primo apparuit Maad lenae,quam Apostolis, quia maiorem dolorem sabuit de morte eius,quam Apostoli: Ergo prius debebat apparere Matri suae,quam alijs.

Item, si Christus apparet eis,qui fidem habent in illum.Sapientia capit. I. di manifestat se ijs, qui amant in