Aldi Manutii Pii Romani Grammaticarum institutionum libri 4

발행: 1561년

분량: 467페이지

출처: archive.org

분류: 어학

101쪽

DE . UERBO. so

valeo est. quare non est desectivum. Furis,daris,saris,prima positione deficiunt. Ouat, ouans habet participium. cuius tamen verbi declinatio permultas etiam voces inuenitur. Apage, apage te: apage sis, pro apage si vis r sicut sodes, pro si audes,quod est blandientis: sicut amabo: &capsis, pro cape si vis: & sis, pro si vis, Odi, noui, coepi, memini,praeteritum persectum tantum habent, & quae a praeterito derivantur. Memini habet etiam memento,& mementote. Volo,& malo imperativo,& supinis deficiunt. malo etiam futuro indicatiui . sed de his in declinatione verborum cumulatissime dicemus.

DE ANO MALI s.

Quae sunt anomala Quae aliorum verborum inclinatum non sequuntur . nec dicendum anorma lacumr,post o, sed sine r, quia Graecum est Tosiro inoop. quod significat asperum, varium,& sine planitie. Ano mala autem sunt haec. Sum,es, este volo vis vult: sero fers fert edo es est, eum compositis: de quibus abunde dicemus in decli

natione verborum.

Quae sunt,quae in imperativo per apocopen proferuntur Dic,duc,sacifer, pro dice,duce, face,sere. tiae aliorum praeteritis, & supinis utuntur pArguorse conuincor,conuictus sum, habet & argutus sum: cerno,a cresco, crevi, cretum et calesco, a caleo calui, cum similibus in sco: ferto,a percutio,percussi percussum: sero,a tuto, tuli, latum: furo, ab insanio, insanivi,sine supino siquor,aliques o,liquefactus sum rmedeor, a medicor, medicatus sum: poscor, a postulor,postulatus sum: quatio, a concutio,concussi, concussum . nam quasti no est in usu: reminiscor, a recordor, recordatus sum: sido, a sedi, sessum et sistia, asto, steti, statum . sunt qui rectius statui, statutum habere dicant: tollor, a sustero, sublatus sum: vescor, G a a pascor,

102쪽

LIB. I.

a pascor, pastus sum. .

Quae persecta sunt a diuersis instantibus Z

tulo,& fero: versus sum,a vertor,& verror.

Quae sunt in prima persona confusa Z Appello, appellas, & appellis et dico, dicas, & dicis et fundo, undas,& sundis: lauo,lauas, & latus: lego, legas, prima longa, & lego, legis, prima breuir mando, mandas,& mandis : praedico praedicas, penultima correpta,& praedico, praedicis, penultima longar pinta, pinsas,& pinsis: sero, seras, & seris: sono, sonas, resonis: volo, volas,& vis. Quae in indicativo dupliciter e steruntur pCaueo,& cauo. conniueo, & connivo . denseo, radenso. dureo,&duro. excelleo,&excello. ferveo, reseruo. frigeo,& frigo. fulgeo,& fulgo. lenteo,& leto. oleo,& oto. sorbeo,& sorbo. strideo,& strido. tergeo,& tergo. unio, & vno Quae habent duplicem coniugationem pMorior, orior,potior,quae & tertiae,& quartae coniugatiovis inueniuntur. in infinitivo tamen mori tantum dicimus secundum tertiam, & oriri, & potiri secundum quartam. apud vetustissimues etiam Pario , recupio ec tertiae, & quartae inueniuntur. : Quae habent duo, aut tria praeterita pCudo,cussi,& cudi. explico, explicui, & explicaui pango,pepigi,& panxi,& pegi. pungo,pupugi, re punxi. sino,ilini,&siui. tundo,tutudi, &tunsi. iae ancipiti terminatione in eadem ugniticatione ' Asirentio,& assentior . labo,& labor. mereo, is mereor . reuerto, & reuertor. & alia plurima apud Priscianum.

103쪽

D E V E R B O. DI INTERROGATIONES

Amo quae pars orationis est Verbis.Quareὴ Quia cum modis,& temporibus est significatiuu agendi. Amor quae pars orationis est Verbum. Quare pQuia cum modis, & temporibus est significativum patiendi. Largior quae pars orationis est 3 Verbum . Quare Quia cum modis, & temporibus est & agendi, di patiendi significativum. Amo cuius generis 3 Actiui. Quare Quia in o desinens potest facere transitionem ad aliquod ration Ie animal, unde possit fieri conuersa locutio in prima, vel in secunda persona, vel saltem in secunda per a

sumptionem rivi tu amas me,ego amor a te: Plato /mabat Socratem, Socrates amabatur a Platone: Ego amo te, tu amaris a me.

Amor cuius generis Pasiui. Quare uia in ordesinens , venit ab activo per assumptionemr, quod est amo, sicut doceor,a doceo: legor,a lego. Aro cuius generis Neutri. Quare Quia in o desinens non potest facere transitionem ad aliquod rationale animal,unde possit fieri conuersa locutio in prima, vel in secunda persona, vel saltem in secunda per assumptionem n hoc est non potest habere accusatiuum significantem hominem. non enim dici potest hro Socratem,sicut amo Socratem. Amplector,cuius generis Communis. Quare Quia in or desinens utranque habere potest significatione, hoc est & activam,& passiuam : activam sic, ego amplector te: passiuam sic, ego amplector a te. Auxilior cuius generis 3 Deponentis, Quare Quia deponi talteram significationem, hoc est vel actiuam, vel passiuam. sed auxilior deponit passivam, ut auxilior tibi. laetor vero,activam,ut laetor virtu te. Amo cuius temporis Praesentis. Quare Quia prae- - .i G s sexa

104쪽

sens tepus designat circa actionem,uel passionem sed amo circa actionem, amor vero circa passionem. Amabam cuius teporis Praeteriti imperfecti.:Quare Quia rem coeptam, sed non du perseetam os elidit. Amavi cuius temporis 3 Praeteritilperfecti . Quare Quia rem persectam esse significat. Amaueram cuius temporis 3 Praeteriti plusquamperfecti . Quare Quia ostendit aliquid iam.pridem esse persectum. Amabo cuius temporis 3 Futuri. Quare Quia rem aliquam fore,hoc es suturam esse demonstrat. Amo cuius modi 3 Indicatiui.Quare 3 Quia indicat

Amabam, amavi, amaueram,cuius modi Indicatiui. Quare Quia indicat rem fuisse. Amabo cuius modi Indicatiui. Quare 3 Quia i

dicat rem sore. I ri

Ama cuius modi Imperatiui. Quare Quia imperat rem esse.

Amato cuius modi Imperativi. Quare 3 Quia imperat rem futuram esse. Quare non dixisti etiam fuisse 3 Quia in imperatiuo non est praeteritum. non enim quod factum est, veinsectum sit, mperare quisquam potest, neque ut Factum sit, quod factum non fuerit. Vtinam amarem cuius modi optatiuit. 'Quare hQuia eget ad uerbio optandi, ut perfectum significe e sensum a Cum amarem cuius modi Subiuncti ui . Quare pQuia subiungit sibi aliud verbum, vel subiungitur aIteri verbo, ut perfectum significet sensum. Amare cuius modi Inhnitivi. Quare 3 Quia nee numeros, nec personas definit. sed eget sola altericia verbi coniunctione. Amo cuius speciei Primitiuae. Quare Quia a rivI

lo derivaturo

105쪽

DE UERBIS. yx

Amasto cuius speciei 3 De riuatiuae. Quare 3 Quia

derivatur ab amo.

Amo cuius figurae Simplicis. Quare Quia simpli

citer profertur.

Deamo cuius figurae compositae. Quo modo componitur 3 Ex de,& amo.Contremisco cuius figurae Decompositae. Quare Quia non per se componitur, sed a composito deriuatur, quod est contremo, contremis.

Amo cuius personae Primae. Quare Quia est prima vox verbi, vel quia cu loquitur de se, ipsa pro nutiat. Amas cuius personae 3 Secundae. Quare Quia est secunda vox verbi,vel quia ad eam prima loquitur directo sermone Amat cuius personae 3Tertia'. are Quia est tertia vox verbi,vel quia de ea prima loquitur ad secundam , extra se & illam posita, ad quam dirigit sermonem. quod quia videtur obscuruna, sic clarius. Tertia persona est,de qua posita extra primam, & secundam prima loquitur ad secundam. Amare cuius personae,& numeri Nullius. Quare Quia omnia infinita,impersonalia,gerundia, & supina numeris,& personis deficiunt. Amo cuius numeri Singularis. Quare3 Quias ngulari ter profertur. Amamus cuius numeri Pluralis. Quare hQuia plumraliter profertur. Amo, amas cuius coniugationis p Primae. uare pi Quia in secunda persona praesentis , indicatiui modi, habet a productum ante s, ut amo, amas t & in prima, di secunda persona pluralis numeri id ipsum a productum ante mus,& ante tis,ut amamus,amatis & in infinitivo ante re,ut amare.

Amoria maris cuius coniugationis 3 Primae. mare Quia in secunda persona praesentis, indicatiui modi, habet a productum ante ris,ut amor,amariS.

106쪽

Doceo,doces cuius coniugationis p Secundae. Quare 3 Quia in secunda persona praesentis indicatiui modi,habet e productam ante s,ut doceo doces: & in prima, & secuda persona pluralis numeri idipsum e Productum ante mus, & ante iis, ut docemus, & docet cis,& in infinitivo ante re, ut docere. Doceor, doceris cuius coniugationis p Secundae. Quare Quia in lecunda persona praesentis indicatiui modi,habet e productu ante ris,ut doceor doceris. Lego, legis cuius coniugationis Tertiae. Quare PQuia in secunda persona praesentis indicatiui modi, habet i correptum ante s,ut lego legis: & in prima, resecunda persona pluralis numeri id ipsumi correptis ante mus. & ante iis, ut legimus, legitis: in infinitivo

vero,e correptum ante re,ut legere.

Legonlegeris cuius coniugationis 3 Tertiae . hiare Quia in secunda persona praesentis indicati ut m di,habet eris penultima breui,ut legor, legeris. Audio,audis cuius coniugationis uariae. Quared Quia in secunda persona praesentis indicatiui modi, habet i productum ante s,ut audio audis: & in prima,& secunda persona pluralis numeri id ipsum i prodiactum ante mus, B ante tis,ut audimus,auditis: & in infinitivo ante re,ut audire. .

Audio Gaudiris cuius coniugationis Quartae . QVare 3 Quia in secunda persona praesentis indicatiui modi,habet i productum ante ris, ut audior audiris.

Declina amo amas

Indicativo modo, tempore praesenti, singulariter Ego amo, tu amas, ille amat Pluraliter nos amamus, vos amatis, illi amant. Praeterito imperfecto. S. ego amabam, tu amabas, ille amabat. P. nos amabamus, vos amabatis,illi amabant . Et per infinitum sic, S ego

amare,pro amabam: tu amare,pro amabas: ille ama re, pro amabat. P. noS amare,pro an abamus:vos amare, pro amabatis : illi amare, pro amabant. Praeterito perfecto

107쪽

DE VERBIS. sy

persecto. S. ego amaui,tu amauisti, ille amauit. P. nos amauimus,vos amauistis,illi amauerunt, uel amauere. ex quibus haec per syncopen, tu amasti, pro amauisti: vos amastis, pro amauistis: illi amarunt,pro amaveruta Praeterito plusquam perfecto. S. ego amaueram,tu amaueras, ille amauerat. P.nos amaueramus, uos amaueratis,illi amauerant.& per concisionem. S. amaram,amaras,amarat. P. amaramus,amaratis,amarant. Futuro. S. ego amabo, tu amabis,ille amabit. P. nos amabimus, uos amabitis, illi amabunt. Imperativo modo, tempore praesenti, ad secudam, re tertiam persona. S. ama tu, amet ille. P. amate uos, ament illi .Futuro. S. amato tu, amato ille. P. amatote vos, amanto illi. Prima enim persona pluralis numeri, quae datur imperativis, hortandi est,non imperandi,ut Amemus virtutem o condiscipuli, pugnemus o commilitones. moriamur, & in inedia arma ruamus. Optati lio modo,tempore praesenti,& praeterito imperfecta. S. utinam ego amarem, tu amares, ille amaret. P. utinam nos amaremus, vos amaretis, illi amarent. Praeterito perfecto,& plusquam perfecto. S. vlinam ego amauissem,tu amauisses, ille amauisset. P. utinam nos amauissemus,vos amauissetis,illi amauissent. di per syncopen . S. utinam ego amassem, tu amacts, ille amatat. P. utinam nos amassemus, vos amassetis, illi amatant.Futuro. S. utinam ego amem,tu ameS, ille amet. Prutinam nos amemus,vos ametis,illi amenti Diomedes tamen separatim declinat sic, tempore praesenti utinam amem, imperfecto utinam amarem, perfecto utinam amauerim, plusquam perfecto utinam amauitam, futuro utinam amem . sed de his in fragmentis plura. Subiunetiuo modo, tempore praesenti. S. cum ego amem, tu ames, ille amet. P. cum nos amemus, vos ametis, illi ament . . Praeterito imperfecto. S. cum ego

amarem,

108쪽

L I B. II.

amarem,tu amares,ille amaret. P. cum nos amaremus, vos amaretis, illi amarent. Praeterito perfecto. S. cum ego amauerim,tu amaueris, ille amauerit. P. cum nos amauerimus,vos amaueritis, illi amauerint. & per syncopen . S. amarina, amari S, amarit. P. amarimus, amaritis,amarint. Praeterito plusquam perfecto. S.cia ego a- mauissem, tu amauisses,ille amauisset. P. cu nos aina uissemus, vos,amauissetis, illi amauillent.& percon carionem. S. cu ego amassem,tu amasi es,ille amasset. P cunanos amassemus, vos amassetis, illi amassent. Futuro. S. ita ego ama uero,tu amaueris, ille amauerit. P. cu nos amauerimus,vos amaueritis,illi amauerinti S per syn-xopen. S. cu amaro,amaris,amarit. P. cu amarimus, amaritis,amarint. sed nota,in secunda persona singulaetis numeri praeteriti perfecti subiunctivi modi, i ante scorripi, & similiter in prima, & secunda pluralis ante

rimus amaueritis. In secunda vero persona singillaris in umeri ante s, & in prima , & secunda pluralis fulciri eiusdem modi ante mus,& tis,produci. vi, S, cia a maiaeeto, amaueris. P. cu amauerimus amaueritis. hinc illud, Dederis in carmine vires.&,vitam dederitis in undis. Infinitiuo modo, tempore prs senti,& praeterito imperfecto,amare. Praeterito perfecto, & plusquam perfecto amauisse.& per concisionem ainast e. Futuro,arria2um ire, vel amaturum esse. e Gerundia, vel participialia nomina. amandi, amari

do amandum. Supina. amatum, amatu .

- Quot participia trahuntur ab hoc verbo actitio 3 Duo. Qua 3 Alterum praesentis, & praeteriti im Per -cti temporis in iis, quod est amans, id est qui amat, vel qui amabat . alterum futuri in rus, quod est ama turus, id est qui amabit. Amans unde formatur 3 A prima persona praeteriti imperfecti, indicatiui modi, mutata bam in nS, ut ama

109쪽

- Amaturus unde formatur Ab ultimo supino.Quomodo Amatum, amatu, addita rus sit amaturus.

Quae non facilit praeteritum perfectum in aui 3 Ille

quae his versibus anno tantur. Dat, domat,atq. crepat, micat,& iuuat,& plicat,& stati His fricat,& vexat,& sonar,& necat,adde, lauatque, ut secat,atque cubat,tonat, haec neu dice per aui.. 'Declina sono, sonas P primas personas singulares.

Sono sonabam,sonui, sonueram, sonabo . in imperativo non sunt. utinam sonarem, sonuissem sonem. cii sonem, sonarem, sonuerim, sonuissem, sonuero. Qitot tempora derivantur a praeterito perfecto in

dicatiui 3 Sex , quae hoc disticho comprehenduntur Iraeteritum de se sex format tempora, ram,sem, Rim quoque, semq. iterum, postmodo, ro,se, dabit. - Dic praeteritum a lauo , & iuuo cum derivatis ab eis Laui,laueram,lauasi em, lauerim, lavisi em, lavero, lauisse . Iuui, iuueram , iuvissem , iuuerim, tu utilem, iuuero, iuvisse. Dic praeteritum a do, sto,& derivata ab eis. Dedi,dederam,dedis em, dederim, dedissem, dedero, dedisse. Seti,tteteram, itetissem,steterim, stetissem, ste tero, stetisse. In flecte amo per primas personas, hinc per secum, das retrorsum,inde per tertias, donec declinaueris to

tum verbum.

Amo, amabam, amavi, amaueram, amabo . utinam amarem, amauissem, amem . cum amem, amarem, ammauerim, amauissem, amauero. Retrorsum . Cum amaueris,amauissὲS,amaueris,amares, ames . utinam' ames , amauisses, amares. amato tu , ama. Amabis, amavera S, ama utili, amabas, amas. Per tertias per- onas Amat, amabat, amauit, amauerat, amabit. amet, amato ille. utinam amarer,amauisset,amet. cum amer, amaret,amauerit,amauisset, amauerit. Retrorsum per

primas personas pluralis. Cum amauerimus, amauilse

110쪽

mus,amauerimus, amaremus, amemus, utinam amemus, amauissemus, amaremus. amabimus , amata eramus,amauimus,amabamus,amamus. Per secudas Personas. amatis,amabatiS,amauistis,amaueratis,amabitis. amate,amatote. utinam,amaretis,amauissetis, ametis.cu ametis, amaretiS, amaueritis, amauissetis, amaueritis. Retrorsum per tertias Cum amauerint , am

uisient,amauerint,amauerent, ament. utinam amenta amauissent, amarent .amento,amenti amabunt,amauerant, amauerunt,uel amavere,amabant,amant.

Amor verbum pastiuum quo modo flectitur pIndicativo modo, tempore praesenti. S. Ego amor, tu amaris,vel amare, ille amatur, P. nos amamur, vos amamins,illi amantur. Praeterito imperfecto. S. ego hmabar, tu amabaris,vel amabare, ille amabatur. D. nos amabamur,vos amabamini,illi amabantur. & per infinitum. S. ego amari,pro amabaritu amari, pro amabaris: ille amari, pro amabarur. P. nos amari, Pxo amabamurivos amari,pro amabamini:illi amari, pro amabantur. Praeterito perfecto. S, ego amatus sum,vel fiat,

tu amatus es,vel fuisti,ille amatus est, vel fuit. P. Hosamati sumus,vel fuimus, vos amati estis, vel fui stis, illi amati sunt,suerunt,uel fuere . In feminino genere. S. ego amata sum,vel fui, tu amata es, vel suisti,illa amas ta est, vel fuit. P. nos amatae sumus, vel fuimus , vos amati estis, vel fuistis, illae amatae sunt, fuerunt, v EI fuere . In neutro genere. S. ego amatum sume, ut Isui, tu amatum es , vel fuisti, illud amatum eth , vei

fuit. P. nos amata sumus, vel fuimus, vos amata et si is,vel fuistis, illa amata sunt,fueriit,vel fuere . Pror terito plusquam perfecto. S. ego amatus eram, vel fisciram, tu amatus eras,vel fueras,ille amatus erat,vel tacirat. P. nos amati eramus, vel fueramus, vos amati et ratis, vel suexatis,illi amati erat, vel fuerat.& in semini-

SEARCH

MENU NAVIGATION