장음표시 사용
111쪽
daci ardore permolesto nihil praestantius et salubrius de-piehendi, quam balneum tepidum, in quod corpus univer sum aut partes magis assectae demittantur. Sic acre tem peratur, phlogosis mitescit, stagnans humor solvitur et ex spiratione di silatur. Quo etiam pertinet tepor lecti, quietus decubitus et potus largior ex diluto florum sambuci aut so liorum theae. Quod si huic adiiciatur nitrum, ro Ob baccarum sambuci et syrupus rubi idaei aut similis alius, eo Valentior medicina praestabitur.
Exanthemata, quae siguram et magnitudinem soliorum uiusdam plantulae a gallis porceusne, a nostris portu ciae Mocatae reserunt, esseram SAUUAGESII et SAGARII consti uere Videntur, et Sola tuberculorum maiore mole ab urti 'atis discrepant. . Igitur pro horum varietate tantummodo labenda crediderim. In reliquis enim Omnino conveniunt. ut ex illis novum gemis consciunt ), discrimen hoc esserunt, quod essera pruriginis expers omnino reperiatur. At ehementer dubito, num perpetuo prurigo absit, et, si ando abesse videatur, satis discriminis in hoc continea iur, ut ab urticato exanthemate segregetur
Quoniam a VoGELIo ') seram video descriptam, ut 0n tui requentem in eius regionibus, quae omnino discreat non mosio ab ea, cui id nominis ab aliis g. C. tri-II. 6
112쪽
Lutum est, Verum etiam a quovis alio exanthematis genere ex iis, quae in hunc censum veniunt, instituti ratio exigit, ut eam nequaquam silentio praeteream, quamquam apud nos rarius incidentem et fortasse multis praetervisam.
Descriρ M. Essera autem haec, inquit vir ille probatissimus, maculas exhibet latas, discretas, coloris rubri splendentis, glabrias, Planias, ardentes et Prurientes, quae in manibus et facie Potissimum consistunt. Erumpunt autem vel cum bre, vel sine ea. Quando cum febre iunguntur, haec diariae modum tenet, et dorsi capitisque dolorem et vomitio nes etiam comites habet. Eam horror praecedis, et uestus ciam sudore subsequitiar, solvit Vero tertio die sudor et urinae copia.
Hae maculae valde erraticae et fugaces sunt, sic ut modo appareant, modo eVanescant. In manibus, dum stra gulis tectae manent, Metissime e Morescunt, at, cum extra exponuntur, iterum sese subducunt. Nonnullis tamen contra accidit, nimirum in frigido magis conspicuae sunt, retardata materiae exspiratione, in calido effugiunt, et evaporatione dimantur. Nec, si intro vertuntur, timorem adeo magnum incutere consueverunt. Tertio, quod longissimum est, die decolorantur et pallescunt, subsequente cutis de- squamatione.
SPOriturica et Plerumque sponte accedunt, et solitariae SUDT.
do que sebres biliosas praeeunt. Alias variolis, dum exsic cationem hae subeunt, interiectae se produnt. Λestate prae sertim atque hieme corripere dicuntur, et qui semel iis laboravit, facile iterum pluriesque prehenditur. Quod ad curationem pertinet, blanda diaphoresis et sub stragulis m
113쪽
lecto decubitus susscere sertur. LevIssimum certe exanthematis genus est, et Vix ope medica indiget. Cum hoc vero, non nisi nomine convenit illud, quod SENNERI Us descripsit, quodque cum urticato plane consentit, quidquid VOGELIUS contra putaverit.
Pemphix, latine bulla, morbo nomen dedit. In eo au- Deseri, solem bullae sive ampullae magnae, nucis avellanae magnitudinem plerumque aequantes, interdum maiores, raro minores, sero flavo turgidae, magnum ardorem aut pruritum ex tantes varias cutis sedes de foedant, et plures dies persistunt, donec ruptae serum essundant, relictis saepe maculis ex atro rubris et si ustis epidermidis circum nigricantibus.lInterdum per totum corpus erumpunt, interdum in aliquibus tantum partibus et speciatim in sacie et collo. Fereque febri iunguntur, quanquam et sine febre interdum φ)Observatae suerint. i) Θnonyma.
yydrum qu0que duplex genus est, alterum benignum, gς
114쪽
CAP. VII. sed rarius, alterum malIgnum, perniciosum et saepe epidemicum, imo interdum, ut serunt, contagiosum, quod longe frequentius. Benignum vel sine febre est, vel cum mitiori et non periculosa plerumque coniungitur f). nullae autem primo, secundo vel tertio '), imo quarto tantum die ') epidermidem attollunt, et quando benignus morbus est, intra septimum diem disrumpuntur et exsiccantur, nullo pure aut alio humore manante, sed cuticula quasi combusta in frustula sordida et subnigra decidente. Sin Vero mali gnus, ni occidant prius, non nisi decima quarta die sinem
et iudicationem attingunt. Febris autem modo synOchi non putris, modo putris naturam Servare dicitur, modo remit lentem et tritaeophyam mentiri visa est. Commune sere est, ut nulla Vestigia, nullas caveas aut foveas in cute relinquant, praeter subnigras maculas, quas supra g. C . diximus. Quantum porro id mali genus disserat a superio ribus, sacile quisque perspiciet, si ad singulorum descriptio
nem animum adverterit. Neque cum exanthematibus milia
ribus albis, neque cum variolis aquosis et crystallinis con sundi poterit; nam illa grano milii non solent esse maiora, saepius etiam minora; hae demum pure aliquo, si in maiores Vesiculas confluant, replentur, quod minime accidit
Q Non tamen affirmare ara sim, benignum semper forem Orbiam, quando febris expers est vel videtiar. Nam mense Januario an . t 60, dum epidem ice in urbe h aventia Peticulae vagarentur, multosqrae exitio traderent, JOANNES BOSCHIUS, vir Patri eius, octogenario Proximias, repente aliqDot hilarasmodi ampullis variis ita corporis p rtibus sane febre corro plus fuit. Serosum hUmorem continebant, et rupta cPidermide plaga subter Primum imbra, dein livida et Digricans apparuit. His, sine alio symptomate, intra quatuor vel quinque dies Paula-
tim extinctus est. Malum vero neque In assidentes, Nessiae In
Θorudicu Pemphigem sporadιcam saltem sexies se vidisse testa
115쪽
tur SΑUVAGESIUS ). Sporadica item videtur suisse, quam a C. PISONE descriptam ') habemus. 'Memscae et con- 'Mem a. imis. Me plerumque lethalis, quae Pragae anno 1736 inter C00 με milites grassata est, exemplum nobis reliquit Cl. TIlIER-itYUs '). Sunt qui notam H1PPOCRΑΤΙ et GALENo existiment, quod in sexto epidemiorum libro ') sebres pomphigodes memoratas inveniunt. Verum quid hoc nomine intellexerit HIPPOCRATEs, nec GALENUS in commenJario
certo desinire ausus est, nec alii interpretes satis explicarunt. Hinc iure adhuc inter eos q) disceptatur Obscurum quoque atque incertum est, num ad hoc mali genus vere reserri queat febris Synechea cum ora scutis per PectuSel colliam marsis, quam nominavit quidem, at non descripsit MORTOXUS V), secus ac aliis Visum est. i) L. c. 2)'L. c.
. ILLENIUS, quem eruditio non minus quam aere tu si ιδεο sollicium commendat, dubitare videtur, Memph tis ne Heloeta C sic ii fictis LANGHANSII '), sive specias fertia SAU VAGESII ad hunc morbum phlyctaen Oidem pertineat, an vero ad anginam ulcerosam aut malignam rectius ablegaudiis sit. Phlyctaenae mali moris, quae Os et sauces tibique infestabant, et curationis ratio, quam ei utiliter adhibebant, profecto suadent, epidemicum contagiosumque illud malum a pena phige vera quam longissime ab suisse, aut certe eum angina ulcerosa aut gangraenosa suisse complicatum. Dubitat quoque idem CULLEMUS, num Memphsetis Indicus ε) itemque yemphsetis Arusia resis '), quos ad hoc genus morbi retulit SAU VAGEsIUS, locum hic habeant; nam non satis du
116쪽
Num sempὰρ his Constare revera latendum est. Quaerit demum idem vir mP υ scientissimus, utrum pemphix semper symptomatica sit. Νi- μ' dolust autem ad affirmandum vehementer propendere. Sed, ut arbitror, id nequaquam concedi potest, cum solitaria et sine febre interdum comperta suerit. 3 Act. NeDei. Vol. 2. P. I 00.
MVNer Peri- Utroque vero casu, tam cum morbi alicuius maligni et μμεμ' putrefacientis symptoma illa est, quam cum primarium sibi vindicat locum, periculum semper portendit ob gangraenam,
in quam cito terminatur. Tantus enim sanguinis servor, et tanta sero si humoris acrimonia esse consuevit, ut quo Vn- Curatio. que seratur, instar ignis adurat. Quare CAROLUS ΡISO in ter initia, ubi febris vehementius exardet, non timet San guinis missionem proponere aliaque nimium calorem ni Iniamque aestuationem compescentia. Neque ab eiusmodi curatione antiphlogistica abhorrebant medici Helveti in ea constitutione, quam aphthae oris et saucium graviorem reddebant. In ea vero, quae Pragae praesidiarios milites male habuit, quaeque omnes, quocunque alio modo Curarentur, intersiciebat, solum acetum ben articum remedio fuit. Ex quo enim hoc adhiberi coeptum est, Omnes servati suiSse dicuntur. Antisoptica igitur Omnia, imprimis acidis mixta et cortex peruvianus prae reliquis, ut in aliis putridis et gangraenosis morbis, sic in hoc quoque primas tenent. Λmpullae, ni cito per se rumpantur, forfice caute aperiendae sunt, ne acer humor altius penetret aut intro revsellatur. Sed a reprimentibus aut resiccantibus abstinere Oportet, ut monet VOGEIUS. Si simul angina ulcerosa et maligna copuletur, huic quoque malo medendum est iis, quae suo loco opportune, videlicet ubi de angina agemus, distincte et copiose dicentur.
117쪽
MORTONO ea visa est cum purpura scarlatina morbil- mrbia ilorum convenientia, ut utrumque morbum solo gradu, non m
natura disterre putaverit. Sed Supra lam g. LXII. , quod-ρ ιν is scar=nam inter hosce assectus discrimen intercedat et indicatum est, et nunc iterum manifestius set, si utriusque descriptio una comparetur. Alii contra, in quibus IMIAZΕΜ, RIVE.RIUM et SENNERTUM principes enumerato, morbillos et variolas inter se maxime affines habuerunt, quapropter nou A nitus eo- Seorbum, Sed coniunctim pertractandos utrosque suscepeta 'M runt. Verum horum quoque magna est dissimilitudo, uti mox apparebit. Ceterum morbilli peculiare sunt et distinctum exanthematum genus, quod febri ad cutilia summam Quid morbivi propellitur, papulas et maculas rubras reserens cum signis sim 'catarrhi et destillationis, quae praecedunt et comitantur, adeo insignibus et perpetuis, ut pro febri catarrhali exanthematica a nonnullis φ) reputatum sit
118쪽
fere omnes Morbillorum morbus, postquam in Europam invectus')φ' si est humano stoneri adeo infestus evasit, ut Vix ullus repe'
riatur, vel sane rarissimi sint, qui eo semel saltem in Vita, si tam diu, quamdiu opus esset, Vivant, non Corripiantur. FOC VS in i Insantes vero et pueri prae celeris ei maxime patent. In Otaertatim torni ne foetius quidem ipsi in utero existentes ab eiusmodi exania i G/uV. themate tuli perhibentur; nam insantes interdum nasci morbillis perfusos, memoriae a medicis magnae auctoritatiS proditum R) est. Nec qui semel iis laboravit, Se immunem deinceps certo sore, is credat; quod secundo et tertio eundem hominem in eos incidisse ex sidis observatis constet. Sume in eo- Scio equidem, de hac in Orbillorum reverSione non paucos i Vt hQmi V dubitare, et speciatim ROSEMUM, qui longa quadraginta Cersi narru - annorum e Xperientia neminem deprehendit, quem iterum ') V invaserint. At MORTONUS, quamquam pari annorum numero edoctus in eandem prope dubitationem propendeat, sateri lamen cogitur, semel morbillorum reditum ) sibi occurrisse. Hoc ipsum confirmat vir experientissimus atque inter Florentinos medicos doctrinae fama clarissimus, JO. TARGIOMUS I OZZETTIUS, constare sibi asserens, nonnullos, qui certissime morbillos passi suerant, in eos iterum ')esse relapsos. 1 Ab Asris cum variolis in Europam delatos, Verosi le
valde est. Noviam sane morbum et veteribus Graecis isti Otum esse nemo hodie revocat in dubium.
119쪽
Omnem Vero ex animo scrupulum, si quis alicui su- Alsa exen luperesset, evellit DUBOS QUIUs de Ia Robordiare, qui in epita ςWς Q stola quadam ') ad Diarii medici auctores data ita scribit: I idi morbillos puries in eadem persona, et quid in intra
tror factus sim, admodum generale istud sis esse. Quia bus adH debet iasistria medicinae professor SPIEI MANNUS,
quι GΠΠΟ si eriore m/ha Rer LII eras signis capit, se crebro morbi florum in eodem homine reditum Ar en orati admiaratum esse. Quorum luculentissimis testimoniis pro coronide adiiciam nuperrimas observationes Cl. ΛNTONII LAURENTII GENO EMI, in oppido Sanctae Crticis aere publico medicinam lacientis. Is, cum ann. 17S2 proxime elapso epidemici essent morbilli, sex et quadraginta adultos homines invenit eisdem correptos, etsi alias eodem iam morbo laborassent, ut ex medici, qui eis Opem tulerat, testificalione et familiarium fide et signorum utriusque aegrotationis comparatione cognovit. Sedecim alios praeterea commemorat, quibus ipse morbillis assectis, dum epide mice morbus vagaretur, iam anno 1770 praesto fuerat. Λdmonet Herumque autem, hosce homines tum solum in morbillos recidisso QN iVVicum antea alii ex eorum familia iis aegrotassent, ne mi h fisses
120쪽
CAPUT V ΙΙΙ.nemque recidiVum compertum esse eorum, qui procul ab aegrotantibus insectisque ') exstitissent 1 3 Iournui de Isse. c. T. 48. ρ. 253.
Satis hinc perspicitur, morbido a peculiari quodam
miasmate gigni, et contagione communicari. Id vero etiam patet exinde, quod de loco in locum propagantur ab In sectione rerum aut aegrotantium, et, quando domum unam ingrediuntur, Omnes, qui eodem sub tecto degunt, prae sertim si nondum eis obnoxii suerint, eadem continuo lue contaminant. Subtile igitur aliquod virus et natura singulare a plerisque pro eorum causa habetur, em uviisque aegrorum vel rerum insectarum contactu in sanos immitti creditur. Negant vero hoc aeri innasci aut insidere viri doctissimi ), quia, si communicatio cum aegris aut rebus aut locis contagione pollutis vitetur, morbilli etiam ipsi praecaventur. Ut autem contagium suscipiatur, quaedam debet in corpore dispositio inesse, quae si defecerit, virus aut non recipitur, aut receptum iners atque innoxium evadit, aut cito e corpore sine noxa egreditur. Quia Vero Observatione Compertum est, certis anni temporibus aut quibusdam temporum constitutionibus frequentius morbillos exseriatque increbescere; ideo verisimile videtur, eorum seminium sive sona item ') peculiari quadam aeris conditione et dia- thesi egere, qua evolvatur et serociat, sive illud in aere latitare velis, sive in rebus, sive in corporibus ipsis.
sanos traducuntiar, conlumnia seminaria nuncUPabantur, loca vero et res, quibus morbi semina reconduntur et foventur,