장음표시 사용
131쪽
Absoluta diligentissime, quoad per nie licuit, morbillorum historia, indaganda nunc est morbill0si veneni g. CXIII.) natura, quo sacilius et rectius eorum curatio in stitui possit. Et primo quidem peculiari et calida, ut lO
quuntur, acrimonia illud praeditum esse videtur, quod, ubicunque se defixerit, aut quocunque Se contulerit, partes vehementer irritat, inflammat, convellit, easque ad uberio res secretiones atque excretiones, prout uniuscuiusque Organica structura sert, continenter sollicitat Hinc profecto in oculis rubor, calor, lucis impatientia, lacrymatio, in naribus CoryZa, Sternutamenta, catarrhus, in faucibus Sitis, ar. dor, tumor, dissicilis deglutitio, in larynge et pulmonibus tussis Sicca, assidua, raucedo, respiratio cita, difficilis, pectoris constrictio, in ventriculo cibi fastidium, nausea, V imi tus, ponderis sensus, anxietas, in intestinis diari hoca, tor mina et . potissimum enascuntur. Num vero hae imprimis partes afficiantur, qu od Ore et naribus virus intro suscipi tur, ut quidam ') existimant, an potius in iis consistat ob affinitatem et sympalbiam, quam habet cum lymphaticis mucosisque humoribus, liberum cuique esto pro arbitratu Suo iudicare. Qui primae opinioni adhaerent, hoc Praecipue argumento utuntur, quod ii, quibus inoculatione morbus insertus suit, plerique tussi caruerunt, aut certe multo mi tior, quam soleat, exstiterit. Qui vero alteram sequuntur, Ore et naribus reliqua etiam Venenata naiasmata plerumque excipi perpendunt, quin tamen huiusmodi loca acorbe in signiterque a siligantur. Quae res utcunque se habeat, illud
132쪽
certissimum est, sanguini insundi venenum istud, et sebremadmodum ardentem ciere, donec paulatim exsolutum ad summam cutim seratur, ibique sub epidermide sparsim consistens, tandem desquamatione eiusdem, sudore atque in Sen sibili exhalatione di siletur. Quare alia hinc huiusce veneni proprietas manifestatur, subtilis nimirum ac volatilis eius natura. Quam insuper talem esse apparet, I. quod papulae, quas procreat, etsi rubrae et inflammationis cuiusdam participes, nunquam in suppurationem desinant; 2. quod facilis sit earum metastasis et repulsio; 3. quod sanguis ita rarescat et dis luat, ut non solum in primo morbi stadio, sed etiam in altero et tertio haemorrhagiae crebrae et largae Subsequantur, interdum irreparabiles. I) R0SEN. I. c. P. 262.
Stime soM Experientia saepissime demonstravit, morbillos benignos si et re reulares plerumque sola naturae ope ad faustum sinem et quomodo perduci, uno eSSe interdum Ita mites et fac des, ut aegro lantes vix lecto obligentur. In universum igitur, si be nignus et regularis morbus videatur, si febris non vel e mentior sit, si non ingens pectoris angustia, si aeger alioquin sanus, nec ulla anteriore pulmonum labe asiectus cer Natur, res tota naturae committatur, imperato tantum diaetetico regimine, quod temperatum sit Oportet, Ne C Calidum nimis, nec nimis frigidum; nocet enim utrumque ex Dine is iremiam. I ictus ratio non alia esse debet, quam tenuis sima, qualem nempe cibi cuiusque fastidium atque aversatio suadet. Quae tanta plerumque est, ut aegri per aliquot dies ab omni alimento abstinere cogantur. Λd summum potui danda aqua ex hordeo aut oryga aut ex pane decocta, quae diluit, demulcet, temperat et tenuiter alit. Eo spectat Serum lactis, cremor hordei, cinuisa ex ana 3gdalis dul-
133쪽
cibus et fructus acido dulces, ut pruna, cera Sa, p l .a, mala et similia. Primis diebus subinde lectum deserere possunt, ne nimium incalescant; sed caveant ab aere si igido, et quieti
se dedant, et bis vel ter in die diluium aliquod florum sambuci aut tiliae aut papaveris erratici tepide hauriant, ut
conatus naturae versus cutim adiuvetur. Quam primum vero eruptio in sacie incipit apparere, lecto se committant, et in assiduo blandoque tepore conquiescant. Cum et Immorbillosa materies mobilior et fugacior Sit quam Iali Olosa, maiore cautione opus in morbillis est, quam in Variolis, ne intro vertatur. Ilinc amovenda' sunt omneS Causae, quibus quies tam animi, quam corporis perturbari potest. Soli custodes necessarii aegrotanti assideant. Occlusis senestris solis radii arceantur, ne oculi nimia luce percellan tur. Noctu Vero cubiculum exiguo lumine et languida flam mula illustretur, eo etiam consilio, ne aer NOXio Vapore atque sumo depravetur. Incepta et persecta eruptione per gant duos, tres vel quatuor dies se lecto continere, quo facilius per cutis spiracula exhaletur morbidus sona es; sed nec cubiculum calesiat, nec stragula augeantur ultra quam sani utebantur. Decedentibus porro pustulis et desquama tione incipiente abeuntibusque reliquis symptomatibus, alvus, nisi sponte laxata sit, leni ecco prolico ex manna, nitro et lamat indis, aut simili alio semel aut bis ad intervalla ducatur, et paulatim ad victum et regimen convalescentium gradus stat. Hinc absoluta desquamatione iterum aegris interdiu li cebit e lecto surgere, dummodo tamen ab aere frigido re ligiose caveant. Nam si exspiratio culanea supprimatur, alitasthma periculosum, aut pertinacissima tussis, aut diarrhoea vires deiiciens, aut leucophlegmatia ') facile consequitur. Toto morbi processu, si alvus non respondeat, quod saepe evenit in mitissimis morbillis sine noxa, solis en ematibus, si res postulet, eam molliri subinde licct.
134쪽
Sed non omnium morbillorum, etsi e benignorum genere, est Una eademque, quam dixi, ratio, praesertim in adolescentibus aut adultis, in quibus saepe aut causarum complicatio, aut maior veneni vis, aut corporis humorumque constitutio, aut aetas, aut vitae genus, aut aliae conditiones faciunt, ut morbus non modo aliquanto magis surat atque insolescat, Verum etiam in quovis stadio quaedam graviora symptomata exhibeat, quibus nec satis natura nec solum regimen prospicit, sed aliis opus est artis auxiliis. Itaque cum P/rmo statim stra Ho interdum febris valde vehemens sit cum pulsu duro et valido, magna pectoris Oppressione, tussi permolesta et reliquis symptomatibus pariter gra toribus, uti veterno, saucium dolore, oculorum instammatione et ., tunc semel sanguis pro ratione virium mitti debet, atque etiam iterato, si prima sanguinis missio non salis morbi impetum Degerit. Raro tertia opus est, ut admonet LIELI AUDIUS R), a quo in hoc stadio damnantur numerosiores phlebotomiae tanquam inutiles aut etiam noxiae. At in adultis, quamquam reliqua memorata symptomata deficiant, si tamen signa redundantis dumtaxat sangui Dis adsint, primis mox diebus eum detrahendum esse, auctor
est HOFFMANNUS '); imminuta enim vasorum plenitudine haemorrhagias averti, anxietates inquietudinesque sedari, et sacilius exanthemata deinde prodire, merito considit. Nec a sanguine mittendo, ubi plethora ingens, aut haemorrha-gia gravis, aut aliud aliquod symptonia urgeat, abhorret ipse Mon TONUS, qui ceteroquin in hoc stadio, ante videlicet morbillorum eruptionem sive efflarescentiam, generatim negat, venae Sectioni locum ullum esse. I) Tissor Aois au Meu Ie P. L. f. CCXXV. n I. STOR CK T. I. P. 306. 2ὶ Prec. de med. I. 2. P. 604. 603.3ὶ L. c. obsero. Clinia. f. f.
135쪽
Ubi vero sanguinis mittendi indicatio non admodum Quoe snnytii
perspicua est, aut sanguine iam misso sumpto mala eadem LMS V ιυρο
perstant, prudentis medici est temperantia et aut phlogistica, se uni uti potum largum, ptisanae cum nitro, melle et aceto, alliseri lactis leviter lamaritidis aut cremore tartari imbuti prius letitare, quam ad phlebotomiam propere nimis instituendam aut iterandam procedere. Sanguinis servorem nimium se brisque concitatiorem motum saepe temperant et compescunt sola enemata mitiora et res rigerantia. Λ capite egregie re-Vellunt, sicque cephalalgiae, sopori, eclampsiae, Oculorum et saucium inflammationi solamen asserunt balnea tepida pedum et crurum, quibus etiam es scitur, ut universa cutis laxetur, et eruptioni exanthematum recipiendae paratior evadat. Mirisce etiam dolorem saucium et tussim lenit, et pectoris Oppressionem minuit vapor aquae tepentis Ore in spiratus ), praeter eclegmata demulcentia et Ole Osa et potiones pectorales et anodynas. Ut vero calefacientia in quo vis huius morbi stadio, acriorem et subtiliorem materiam reddendo, atque aestuationem anxietatemque augendo, et vires dissipando maxime nocent, sic nimium refrigerantia et nitrosa, praesertim in insantibus, non parum suSpecta Videntur ΙlOFFMANNO R); quia eruptionem retardant, et retenta interius morbillosa acrimonia visceribus spha celum aut gangraenam minatur. In refrigerantium ergo usu medicum considerate prudenterque se gerere oportet, ne modum Uu- quam excedat, necessariamque esservescentiam, qua in hocce stadio natura utitur ad morbidum virus expellendum, ni inium cohibeat.1) TisSOT. I. c. 23 L. c.
Alvus etiam praeter modum compressa, et multo ma-- us com
gi , si ab aliquot iam diebus nihil deiecerit, inter initia P Τεμ
136쪽
protinus, quia anxietatem et inquietudinem auget, laxanda est enemate blando et molliente, aut etiam lenissimo ecco . b prolico. alentius vero agere convenit, si cum morbilli
tibiis ion. m 4 burra prUMas Vias praegraVans complicetur, suique abla POStulat. tionem petat. ln eam autem sic inquirere oportet, ut certo Linynti tiL de eius praesentia constet. Nam lingua albi mus, nausea, lG, sic Ἀ voinituritio, ponderis sensus in epigastrio, anxietas, quae
itii eici. alias saburrae gastricae iudicia habentur, in hoc contagia sive res roescentiae stadio sunt plane ambigua et sallacia; possunt quippe febris aliquanto Vehementioris et nervosae perturbationis a morbilloso veneno inductae essecta et symptomata esse sine ulla Cac Ochyliae gastricae culpa. . Quo casu nemo non videt, linguae albidum colorem a febrili calore, nauseam, Vomituritionem et praecordiorum anxietatem et reliqua a solis ventriculi, duodeni diaphragmatisque spas-mis proficisci, quod proprium omnino est Omnium sere mor borum exanthematicorum, in quibus pleraque ista, eruptione demum facta, id est causa eorum materiali ad cutim prOLPUSI, CeSSare atque evanescere Consueverunt. Ne igitur praepostere eo in casu emetica aut cathartica adhibeantur, Certiora cu- paulo diligentius quaerendum est, an certiora cacochyliae gastricae signa cum illis concurrani; nempe an pr3VuS ama rusve oris sapor adsit, an quae Vomitu reiicitur materies, pituitam acidam aut bilem flavam, viridem, porraceam aut nigricantem, aut alia Corrupta recrementa reserat; an antecedens Victus ratio, vitae genus annique tempus huiusmodi
fuerint, quae colligendis circa Ventriculum sordibus apta. Sunt, an Cruditates, d Spepsiae, an0rexiae, alvi tarditas praei verint, an oris halitus foeteat, an color saciei aut urinarum sub ictericiis videatur, an egestiones putridam indolem Ostendant, an epigastrium et hypochondria tumeant, an statibus et borborygmis intestina distenta obmurmurent, aut inutilis desidendi cupiditas adsit. Si ex his manifestior fiat prima rum viarum Saburra, danda est opera, ut quam citissime V ismo e pes latur. Vomitus igitur, qui ad quaevis assumta instat, lo ccucuuti aqua tepida mellita, aut levi cardui benedicti aut chainae-
137쪽
meli decocto tepide hausto, et si satis non sit, Oleo Olivarum addito, primum leniter promoveatur; si hoc non satis evacuatum sit, ad leve aliquod emeticum progredi licet, ex ipe acuantia f) aut lartaro emetico depromtum. Si vero vomitui locus non exsistat, aut saburra intestina magis, quam Ventriculum oppleat, cathartico uti expedit aetati, viribus, temperamento, corporis habitui accommodato. II OFF-MANNUS syrupo cichorei cum rhabarbaro R) addendum prae cipit tartari emetici granum dimidium, quo medicamenti vis
I in Pro bimulo aut trimulo IIo SENIUS utitur sequenti s Ormula. Ilec. IVocacuurahae grana Iriti, Succ/uiri GIbi Vratia sex. n. f. Aulo. dioidesnd. ira tres ρHrt. nequialos. Danda est Una Ρars ex cochleari aquae aut syriapi alicuius gratioris. Si
intra quadrantem horae non edit suum essectram, detur altera, et si intra sesquihoram nihil praestiterit, detur etiam tertia, quae essectum certum, Dempe vomitum satis letium, pari ci. Pueri facilius et tutius vomunt ob sibi artim laxitatem et humidiorem corporis habitum. Inter ecco protica idem auctor Praesert rha barbarina. Pro trina talo satis esse putat tincturae xl a barbari cochlea P ianum, vel eiusdem dilutum aquosum ex
rhabarbari drachma dimidia per noctem in tribus cyathis aquae communis insusa, in tres haustus dividendum. 2) L. c. ObScro. clin. S. I.
Insantes et pueri si eclampsia aut convulsionibus ante E Iom siueruptionem morbillorum corripiantur, ni sponte et cito id vuOmOVO cu'mali desinat, quaerendum, utrum a nimia nervorum mobilitate, vel a dentitione, vel a vermibus, vel a ple thora, vel a dissicili eruptione gravius aegrotent. Nimiam mobilitatem sedat liquor cornu cervi succinatus ad paucas guttas ex aquassorum liliae datus, aut liquor anodynus mineralis II OFF-MANNI, aut syrti pus papaVeris albi aquae cerasorum nigrorum aut melissae additus. Haec ipsa dentientibus quoque prosunt, imprimis si enemate blando et mollienti intestinae luantur. ermes vero si in suspicionem venerint, anthel- minthicis, uti corallina, semine sanionici, radice valerianae sylvestris similibusque oppugnandi, et evacuantibus, uti su rupo florum perfici, cichorei cum rhabarbaro, mercurio
138쪽
dulci expellendi sunt. Plet hora si in causa videatur, minuatur Sanguinis detractione per venam incisam vel hirudi nos locis idoneis applicitas. Cunctantibus vero erumpere exanthematibus nihil potest esse opportunius utiliusque, quam diapho resim leniter ciere diluto florum sambuci aut papaveris erratici, vel decocto radicis scorgonerae moderate calido, identidem sorbillato, atque interim crura et pedes pannis laneis ex calida expressis involvere, ut vapore aqueo laxata cutis humorem morbillo sum alliciat extrorsum. Nec aliena quandoque sunt vesicantia, ubi languida vitae actio
Laetentes spasmis quoque et anxietatibus saepe ex sa burra primarum Viarum vel lacte acescente Obnoxii sunt. Ecco proticis et enemalibus illa protinus subducenda est. ΙΙOFFMANNUS sextam grani partem tartari emetici ex dua bus drachmis aquae florum tiliae propinare ') non dubitat, ut protinus liberentur. Viri hypochondriaci et mulieres h stericae morbillis laborantes saepe in spasmos, animi desectiones, spiritus dissicultatem praefocationesque cum gutturis constrictione et ingenti praecordiorum anxietate inci dunt. Quibus sit, ut exanthematum eruptio quam maXime retardetur. Caveto tunc, ne temere saburrae gastricae symptomata ista putes. Nocerent enim quaevis medica menta, quae per superiora aut inferiora evacuationem mO liuntur. Nam tum antispasmodicis atque enematibus partim pare goricis, partim carminativis opus est. Ubi vero men strua vel haemorrhoidum fluxus substiterint aut immineant, Vena in pede secta remedio est. His enim es sicitur, ut brevi post morbilli feliciter R) efflorescant. l in L. c. offero. II
Tanta quandoque humoris acris in fauces destillatio, ut
139쪽
non modo in laryngem depluens tussim, quae iam assidue cadesnti Vtine-Vexat, molestiorem reddat, verum pharyngem etiam oeso UM ccii 'phagumque vellicando ad vomendum saepe provocet. HOC incommodum leniunt egregie gummi arabicum aut traga i canthae aqua in mucedinem subactum, cremores OryZae, hordei aut avenae cochleatim crebro .sumti, et gargarigationesi ex lacte, aqua florum sambuci et melle, ut demulceant et abstergant; quorum etiam usus saucium dolori atque inflam- QVs f
mationi non infrequenti egregie medet Ur, praeSertim Si si in minu-mul externe stamenta et cataplasmata mollissima et anodyna /ι coHUC admoveantur. Ratione tussis, quae non in hoc solum Sta
ilio , sed etiam in reliquis permolesta esse solet, acida quae timeriantcunque sive in potionibus, sive in eduliis, quamquam in
aliis exanthematicis morbis liberali manu concedantur, in morbillis tamen, quia tussim valde exasperant, parcius et cautius adhibenda esse cum ROSENIO arbitramur. Tussis pariter leniendae causa hypnotica a multis proponuntur. SYDΕΝΗΑMIUS multis de causis singulis noctibus ab ineunte Cautiones
morbo ad sinem usque diacodion dabat. Idem fecerunt UO- postea, qui Sydenhamianis praeceptionibus institerunt. Sed ad huiusmodi remedia non deveniendum esse, nisi urgente necessitate, vult MORI ONUS; et si ob iussim, vigilias deliriumque interdum somniseris et ex Opio paratis medicamentis aliquando locum aliquem concedat, parca et cauta manu ea adhibenda praecipit. Cautione eadem utitur LIEUTAUDIUS, imo cavet et vetat, ne insantibus ullo modo propinentur. Multa etiam passim dicuntur a Cl. TIsso TIO
contra improvidum eorum usum. Febrem enim et soporosos assectus augere solent. Prudentis igitur medici erit in hoc morbi stadio ab iis abstinere, aut certe, si quid ea postulare videatur, uti si alvi fluxus nimius cohibendus sit, quam parcissime et rarissime iis uti, et semper mitissimis., esicantia quoque eandem prope animadVersionem requi' De ostiistimirunt. Hinc in benignis morbillis atque in eorum efferoesia bUS anima iceVtἰG reprobantur generatim, et si unquam admitti cle si V beant, tum sane id erit, cum spasmi, e Clampsia, coma graVe
140쪽
perniciem minantur. Quandoque et ain tussis permolesta nulli alii remedio cedere visa est, quam vesicantibus, avocato scilicet extrorsum acri humore, qui saucibus, lax ngi pulmonibusque pertinaciter adhaerebat ').
Exacto primo stadio et eruptione iam adveniente, quaedam interdum incidunt, consideratione digna, quorum breviter hic mentionem saciam. Ac primum scire licet, morbillo rum eruptionem, quamquam aeger, ut debet, quieti et leui diaphoresi, quoad potest, det operam, nihilominus diu tius, quam par est, interdum cunctari et lente procedere. Tunc quaerendum diligenter est, utrum ple thora aut concitatior febrilis motus, aut contra languidior vis vitae impedimento sit. In primo atque altero casu plethorae imminutio et labrilis aestus temperatio per diluentia et refrigerantia eruptionem accelerabunt. In tertio vero praeter potum largiorem leniter cardiacum et alexipharmacum et prudentem Vesicantium applicationem supra propositam g. CXXVIII.) camphora aut moschus primas tenent. Vires enim vitae sic eriguntur, et humorum ad culina propulsio mirifice promovetur. Huic quoque sini favent spiritus cornu cervi succinatus , spiritus Mindereri aut vini haustulus. Nonnulli lene emeticum proponunt, utpote excitans. Vim vitae et sudores proliciens. Sed, nisi simul ventriculi ca- cochylia extundenda sit, praestabit, eo omisso, per mitiora et tutiora, quae modo indicavi, medicamenta naturam eX-.citare.
Si efflorescentia, postquam apparuit, modo rubeat, modo palleat, aut partiatim tantum et successive se Osten dat, vel quaedam papulae rubrae Videantur, dum aliae pallidae conspiciuntur, iunc cardiacis et alexi pharmacis leniter carum cruptio adiuvanda est. Imprimis camphora ad id