장음표시 사용
81쪽
Nihil vero perniciosius purpura est scarlatina laboranti- Noxae regia bus, quam ea praesente corpus detegere, aut lecto surgere si s ἐς si et diu extra morari, aut incaute aeri paulo frigidiori se exponere. Facile enim intro vertitur magno cum vitae periculo. Nec audiendi sunt regiminis refrigerantis laudatores nimii, qui in huiusmodi morbis indisertiminatim aegros extra lectum quotidie semel aut bis per aliquod tempus manere
cogunt, et tot pene ad aurem renovandum refrigerandum que incumbunt. Quantum discriminis res ista habeat, nemo melius norit, quam diligens et ingenuus eorum, quae hanc methodum subsequuntur, sine partium Studio observator. Itaque ne quid mali Obveniat, cavendum plane est a qua cunque vel levi causa, quae repellere purpuram possit, aut exspirationem cohibere. Et si quando casu contingat, ex- Quidueeri δε-
trinsecus corpus plus in Sto refrigerari, ut regressus timen' ..is, Boorio P
diis videatur, illico potu diaphoretico et calente, sicuti di luto florum sambuci aut tiliae, aut simili uti expedit, quocutanea excretio leniter instauretur. ΙΙuc spectat quoque spiritus MINDERERI adeo in morbis exanthematicis propter vim diaphoreticam antis epticamque commendatus. Nec Cautio eiusmodi circa aerem ambientem adhibenda est tantum ex tante culanea rubedine, Verum tum etiam, cum ipsa eva- mirationuerit, et epidermis iam lamellatim deciderit, alvusque, 'prout morbo penitus soluto faciendum supra praecepimus, Opportune expiata fuerit. Nam aegri adhuc per aliquot dies in cubiculo detinendi sunt, praesertim tempestate si i gida existente; nisi enim transpiratio libera conservetur, Ne quaquam perfecte restituuntur '). Imo in Etruria, in qua
purpura scarlatina frequentissimus morbus est, SanioreS me diei, cum in quocunque anni tempore, etiam aestate calida aut temperato Vere, noxas renovati aeris pluries experti sue-
rint, quasi legem sibi indixerunt, non renovandum aerem Meque cubiculum permutandum, nisi post quadragesimam diem exactam R). Quod eo sane spectat, ut quae mala arretentis nec penitus dis latis morbi reliquiis saepe ingruunt,
82쪽
quantum fieri potest, longe avertantur. Puto tamen, de aeris incauta et imprudenti renovatione cubiculique muta tione intelligendum praeceptum illud esse; cum acrem tria manis halitibus. repletum et, ut voeant hodie, phlogisticatum
non modo mephiticum e t. noxium sieri, sed etiam exspira tioni Sanctorianae adversum reddi, notissimum Sit. I in II EisTER I. c. 23 Reserente Jo. AI.OYS. TARGIONIO in Vol. 3. operis inscripti: Apoisi syra Iu salute umaria Per I ut O 1 78. ρ. 262.
Sed praeter purpuram scarlatinam benignam et reAula rem, de qua hactenus actum est, alia est, quae maligna et anomalia Vocatur, quia Vehementior et periculosior, inter Quid hic ma- dumque mortifera deprehensa est. Non enim maligniam hic SVVφ' stricto et proprio sensu accipitur, sed lato et gravitatem Signa mulΠ morbi periculique magnitudinem Significante. Hanc saepe ς μ dolor aliquis in aliqua parte fixus aut VaganS, Sine causa evidenti et sine ulla exteriore et conspicua nota aut partis mutatione praecedens imminentem portendit, quod aliorum etiam exanthematum malignorum, et praesertim Variolarum commune non semel deprehenditur. Exemplum huiusce phaenomeni, malignam scarlatinam praedicentis protulit ex propria observatione HAEMES ' ). Sed multo frequentius et quasi proprium est, tussim serinam, oculorum inflamma tiones et rubores et quandoque alvi fluxum antecedere. Deinde labris accedit post horrorem cum Summo Cutis 3Γ-dore, siti inextinguibili, capitis dolore, pulsu crebio et 1ehementi, saucium inflammatione aut dolore, respiratione si e quenti et dissicili et quasi perii neum Onico, interdum Omendi cupiditate aut vomitu R), comate et delirio; et tres, quatuor vel quinque dies cum omnium symptomatum incremento interdum persistit, aute quam maculae erumpant. Ple rumque vero hae, parva crJsipelata reserentes, cito totun
83쪽
corpus rubore erysipelatode occupant, maturius videlicet quam in benigna, sic ut quandoque sub sinem primae diei aut secunda die q) ia in erumpant, et partes ipsae rubore assectae magis quam in benigna tument et elevantur. ΙΙOctempore sputa et urinae ipsae interdum visae sunt, ut notat ROSENIUS, sanguine tinctae. Rubor iste quatuor alios dies ut plurimum assiduus cui in tenet, et toto eo tempore subris vehemens cunctaque eius symptomata non modo non minuuntur, Verum etiam augentur invalescuntque, ita ut pli re nitides, suffocationes et peripia cumoniae lethales consequantur. Quandoque, tibi maculae nunc plus, nunc minus prodeunt, aut uno temporis momento plus rubent, in alio mox minus, facile tum supervenit ad caput metastasis, quam Se quitur hemiplegia aut subita mors. Sed si tunc pus cum sanguine remixtum ab alterutra aure exeat, aliqua adhuc spesi essulget melioris eventus, eodem B O SEMO teste. Illud sal tem perpetuum est, quod sebris diu protrahitur. Tvpum ipsa plerumque continuae remittentis servat, naribus sere Occlusis, voce rauca et cutis ardore intolerabili comitata. Interdum tamen sebris adeo latet et decipit, ut, si pulsuum Febris Witilis unicatus tantum attenduntur, aegri non febricitare videantur, qu0d Verae malignitalis quasi proprium est, vel ita quandoque manifestas remissiones habet, ut intermittere eam '
aeredereS. l) Id in epidemica constitutione iaci vitiens i aDD. ITT T. et et 1778. inter pessima signa habebatur. MEZΛ COmP. tracta.
di In modo memorata IIcivia erasi consi tutio De statim rab
Prout Vero sporadica aut epidem ca est, et prout aetas, Anomalia. temperamentum, habitus corporis, anni tempus et aeris con- Utiliatio variantur, diversa et ipsa ratione invadit, ct multi-
84쪽
sariam ab eo, quem descripsi, modo atque incessu deflectit, et tunc non modo maligna, sed etiam unomala audit. Sic interdum macularum eruptio in lumbis et partibus insertori bus incipit, deinde ad superiores progreditur. Saepe facies, pedes et manus tument, uti in variolis, et febris cum ipsa scarlatina rubedine non prius, quam duabus vel tribus eX- actis hebdomadis evanescit. Imo non desunt Observationes, quae doceant, febrem et scarlatinam eruptionem ipsam in terdum ad quadragesimam iisque diem productas suisse ' ).
Quandoque etiam observatum est, post discussam desquamatamque rubedinem scarlatinam alvi fluxum, qui eam comita batur, cum amphemerina lenta prosequi, et sic aegros R)consumi et contabeScere. a , II AEN. I. c. 2) MORTON. Oper. T. 3. CV. V. Hist. x.
Ad molia Ad malignum certe genus ea spectat, quam aliquoties ς Gm mcc ut vidit et iam ab anno 1619 descripsit SENNERI Us ' ), cui ' A m6 bi nomen ignotum erat, et ignota pariter Simple 'thenigna eius species, quam Supra exposuimus. Cum autem
de nomine ipse ambigeret, ex eo, quod pueros tantum illa corripi vidisset, peculiarem morbillorum disserentiam landem esse statuit. Sed tradita ab eo morbi descriptio scarluIsnae, et quidem malignae omnino convenit, nec quidquam ratio, ob quam ad morbillos eum ablegat, probare Videtur, cum certo aliunde constet, adultos quoque eidem obnoxios saepe fieri. Epidemicam quoque pessimi moris scarlatinam, quae in Saxonia annis 1695 et 1697 grassata est, commemorat Isem illia testis Oculatus C IlRIST. JOANN. LANGIUs - ). Malignam, LV imo pestilentem cum parotidibus, bubonibus ') et saucium orisque exulceratione coniunctam curavit descripsitque MOR Pestilens ToNUs ' ). Anno 174S et 1749 summopere maligna ac per- 'Vi niciosa scarlatina Hagae Batavorum desaeviit. Haec cum calida angina inchoabal, et plurimos infantes et mullos
iu cenes et adultos occidebat. Imo fauces carnesque bucca -
85쪽
mentionem seci, parotides supervenientes, quamvis suΡΡurarent, lethum asserebant. Nisi enim primis morbi diebus aegros susns Ocabant, eos Per quatuor hebdomadas excruciabant, doDec languore Perirent. MEZA I. c. f. 16T. ROSEMUs vero in scarlatina epidem Icaann. 174 I. Upsaliae observata testatur, tumores Parotidum et glandulariam maxillarium non suisse perniciosos, et Paulatim sponte resolutos esse. Triait. des rnasid. des Enfans chm.
Magnam cum priori assini talem habet γίdemsca scurα- A Moiario
tina, quam Catalauni et in quibusdam regni Galliei locis AE i tu anno I 51 vidit NAVIERIUs . Quia vero nihil magis
cum ad cognoscendum, tum ad medendum confert, quam accurata eorum, quae in morbis contingunt, enarratio, id circo nec grave nec inutile sore existimo, si in hac quoque breviter describenda consistamus. Per febrem admodum oc-hementem se manifesta OD, quae animi deliquias, lassitudinibus Montaneis, capitis fauciumque doloribus, de utilionem impediantibus comisata erat. Secundo die et Same yoat oigiali quatuor oel Irotata horas ta toto cor ore maculae rubrae, ososdo scarlatino colore, Ialae, manuS m-ΠΠtu HΠem Saepe excedentes, figurae irregularis, et dor Sum, PectuF, femora et nates saepe sta tegentes, ut unica tiari tum GSe Videretur, apparuertini. Hae maculae, quocis fere momento H. arentes, se in alia loca ery sipelatis more conferre ridebantur, in Vitiatis antea non fuerant. ManuS easdem tangens calorem oscidum et ardentem, Praeci uc ZnGdullis sentiebat, et cutis riaberrima ingrco com ressa a b ceris, remoto digito statim rursus rufescebat. Pulsus
86쪽
CAPUT IV. Parrus et frequens erat, et respiratia d scilis et taler
dit. Quibusdam Ita uia erat calde sicca, plurimis Vero humida , et Venter patibus dialentus. Lis, qui ab atroci hoc
malo evadebant, eps fermis Vti Io cel Sexto die Per Squamas decrdebat, quin imo adolescenti Iredecim oel quatuordecisn annoriam Iosa manus Pediaque culicula exceptis uΠ-guibus secessit. Quibus vero non illico in primo morbi -- Pelu Succurrebatur, eschariae Rangraenosae in fundo faucium perSΩS arciam et oeliam Pia tali superveniebant, et ita celeriter proserpebant, ut oesophagum a. eramque Gruriam iante occuparent, quam illae percipi curarique possent. lQuare non pauci e medio tollebantur. Notandum praeterea est, nonnullos hoc morbo affectos quarto cel quintodia non secus periisse, ac Si gangraenosa pulmonum inflam- sinatione su Vocali essent. Z1 os post Oehemens destiritim mo- sentes magnam Saniri quanIDalem per os et nares reddi disse, et rubras antea maculas post mortem in quibusdam prorsias Violaceas evasisse. IIanc porro luem, subiicit au- lctor, in infantibus longe miliorem, quod miror, uisse, ita ciliusque remediis obtemperasse R).
Seorsi inti Sub init una hiemis an . 1770 et 1771 Iindobonae, post / Drae essam febrium intermittentium constitutionem, mali
I 1771, gnae et epidemicae quaedam scarlatinae insurrexerunt, qua V MMObONV rum ΠΑΕΝ1us ) et ΛΝDREAs KIRCil OGELIUS bistoriam nobis reliquerunt. Praecipua earum symptomata, quibus sor-
87쪽
midabiles reddebantur, suerunt convulsiones, conia, delirium et non raro etiam amana insummatoria, quae, nisi properecipia medendi ratione coerceretur, gangraena et sphace loterminabatur, aegrosque citissime φ) iugulabat. Sed non adeo exitiosae profecto hae visae sunt, uti illae NAVIERII, neque semper cum angina gangraenosa coniungebantur. Ple rique enim ex his decumbentes, si rite curarentur, feliciter evadebant et servabantur, quemadmodum ΚΙRCHVOGEMUS
Compticalae sive mixti generis, partim nempe maculo ExemPlum εο , partim pustularis g. LXII.) exemplum depromimus o i ςςVς illa epide mica scarlatina, quam Cl. LORRUUS, constitutionem
vit ). Ρerniciosissima eius natura et peculiaria symptomata, quorum cognitio tironibus plurimum lucis asseret, metentur profecto, ut tota eius historia, quam accuratissime memoriae prodidit idem vir praes tantissimus, hic exscribatur. Crebri omnino suerant antea erantque adhuc illo anno morbi exanthematici sobriles, videlicet morbilli, erysipelata, sebris scarlatina aliaeque cutaneae eruptiones. Scur Itane vero triue, de qua loquimur, non modo pueri, sed etiam qui in Prima adolescentia constituti erant, quam maxime obnoxii suere. Post brevem bibi rorem accedebat vehementissima se bris cum summo et quasi igneo cutis ardore, lingua sicca, gutture rubente inflammatoque, oculis scintillantibus, labiis aridis, quorum superius etiam tumebat. Mox obfuscabatur caput, et quamquam aegri rite responsa darent interroganti, dissiculter tamen adduci poterant ad loquendum. Respiratio tulerim erat sublimis, celeris, calida. Subinde vomitur illo e torpore et silentio eos excutiebat, imo vomitus etiam corri piebat, quo magno cum conatu eliciebantur Vere porra Ceaut quandoque manifesto acida, sed sine levamine. Λlvus ad
88쪽
stricta nihil reddebat, et copiosae urInae aqueae fluebant. In hoc prope statu qua tuor et viginti horae exigebantur, quarum decursu aliquando sebris exacerbari videbatur, nec deerat aliqua, etsi Obscura mentis aberratio. Primum morbi stadium hoc dicerem sive initium. I HAIOD. de D Socie . II . de Issedec. T 2. IIcmOιr.
Transacto luiiusmodi temporis spatio incipiebant apparere quaedam maculae rubrae seiunctae et discretae in manibus, brachiis, lumbis et facie. Nequaquam tamen ex hac eruptione symptomata minuebantur. Respiratio permanebat aeque dissicilis, celeris ac sublimis, ut antea, de qua aegri nullo modo querebantur, quasi eam nec perciperent nec agnoscerent, quod in morbis quibusque malum semper signum deprehendi. Pulsus tum erat durus, contractus et frequentissimus, urinae Vero crudae, aqueae, calentissimae. Ρaulatim maculae modo memoratae dilatabantur, ita ut intra sex horas a prima earum apparitione universum corpus a capite ad pedes usque rubore summo suffunderetur. Principio rubor iste pressione albicabat, non ita Vero progressu, nam sim mutabilis et Omnino constans fiebat. Cutis lactui aspera et granulis minutis ConsperSa ardensque admodum reperiebatur. Increscebatque malum celeriter intra duodecim lio Incremen- rariam intervallum, Ut non solum tota exterior cutis iacies valde tumida extaret, dura, tensa et quasi corio similis, Verum tota etiam cellularis tela intumesceret, et totius pene corporis formam alteraret. Hinc labia, nasus, collum in tumorem enormem attollebantur. 1 umor autem non erat mollis et aqueus, ut in oedemate, sed renitens et durus. Cutis ferme sensus expers Videbatur, sed tanto exardebat calore,
ut digiti ad pulsum explorandum appliciti, si aliquamdiu ibi
moram traherent, Veluti ab igne adurerentur. In hoc altero
morbi stadio sive augmento et vigore aegri nihil quereban-
89쪽
tur, sed stupidi et plerumque taciti desipiebant. Os sῖccum et linguam nigricantem etsi haberent, non tamen sitiebant, aut potum ullum petebant. Respiratio vix dici potest, quantum praeceps et citata esset. Urinae inscio saepe aegro profluebant. Pulsus quoque magis magisque crebri et celeres fiebant.
Elapsis in huiusmodi stadio circiter sex horis ungues Existi Signa. Iam nigricabant. Interdum alvus, quae adstricta eousque suerat, sponte laxabatur prodeuntibus excrementis partim viridibus, partim sanguineis. Saepe phlyctaenae in cute oriebantur, quae si gangraenosae essent, tumor subsidebat, et culis ipsa saccescebat. Generatim partes Omnes paucis horis ante mortem detumescebant et molliebantur. deinde leves convulsiones obortae proximam mortem portendebant. Post mortem livor cutim me dabat, quae pustulis minutis Conspersa atque aspera speciem eius exhibebat, quam iniectiones anatomicae repleverint. Pustulae vero huiusmodinum ad morbillos aut ad miliaria spectarent, non satis liquet ex Lorryana descriptione. Si lamen ad morborum turi grassantium constitutionem respiciatur, inter quos morbilli certe non insimum locum habebant, ad hos potius reserendae
Quod si morbi perniciosa vis non tanta esset, ut om- Boni cxiIUS nem adimeret spem salutis, tunc paulatim symptomala mihi- ε ς μ' gabantur, et plerumque narium haemorrhagia superVeniebat, quae, etsi malum non integre iudicaret, valde tamen suble-Vabat. Oculi, qui aridi et prope ustulati erant, incipiebant humescere et lacrymas standere. Circa septimam tussis sese manifestius exserebat, sed nihil notatu dignum exscreabatur. interdum copiosus salivae fluxus movebatur, et alvus laxata deiiciebat biliosa multa. Epiderm is demum sensim decede bat artubus interim, praesertim inserioribus perpetuo humido
90쪽
vapore atque halitu madentibus. Non lamen morbus sinem attingebat, ante XIV vel XXI diem. Eo vero superato tussis molesta et diutinae oculorum assectiones aliquamdiu ad huc eos, qui feliciter evaserant, divexabant.
1 septim Non p0ssum mihi temperare, quin aliam scarlalinae, mi tig cMeris mixti generis φ), nempe cum exanthemate miliari complicu- VP hi, hortum priori adiiciam; idque eo libentius duabus de causis laciam, primum quod haec multo minus exitiosa existit , deinde qu0d ab illustri et medendi laude percelebri
medico, Λrchiatr. Caesar. Comite, ANTONIO SIDII CKIO, CH ius saepe observationibus utimur, accuratissime Scripta Suppeditatur, nobisque ea videtur, quae minus exercitatis quibusque quam maxime pro sutura sit. Exscribam igitur ferme totam ex eius ipsissimis ' erbis. Mense novembri ann. II 59, cum Nindobonae in Doso comio I 'agma riuno ex labri continua catari hali, cui saepe miliaria exanthemata superveniebant, multi decumberent, alia se-bris non paucos corripuit, quae primis diebus valde mitis
Princi sum. Videbatur. Etenim levis tantum et obtusus aderat ca
sepitis dolor, appetitus languit, pulsus suit naturali paulo
celerior, nec tamen plenus, nec durus, HeC suppressus, , sitis mediocris, lingua lium ida, alba, oculi solito minus,vivaces. Alvus quotidie naturalis prodiit, urina crassam in Au mentum. medio nubem gessit. Incipiente quarto die omnia sym- tomata subito exacerbata sunt. Pulsus summa violentia ,,exagitabatur, ita quidem, ut eodem die binae ternaeve sat largae Venaesectiones debuerint institui, caput acutissime doluit, in pectore orta est anxietas et respirandi magnus labor, lingua fuit aridissima, oculi rubore suffusi sunt et protuberarunt, sitis immaniter augebatur, totum corpus, , maxime Vero extrema calor urens invasit, urina fuit ruber si ima, crassa, quasi multo sanguine tincta, accessit delirium,