장음표시 사용
121쪽
discurrunt; interdum vero sparsim tantum et pauCOS ad Osriuntur. Quare rectissime diduci solent in epidemicos et sporadisos. Sporadici generatim a MORΤONO, qui dei huiusmodi morbo cumulatissime scripsit, reputantur benignis et genuini, epidemici contra maligni et spuria. Sed non Beragraι et tomnes sporadici benignitatis laudem merentur, nec epide imici semper in Amantur nota malignitatis. Bensens sane num maligni fuerunt, licet epidemici, qui anno I 670 Londini a SYDΕΝ ς l HAMIO Observati sunt. Aensens pariter, qui Upsaliae anno 1752 epidentice. ) dominatum tenuere. ΙΙinc Omnes, Sive sporadici, sive epidemici, tribui debent in bens nos et mu- lignos, ut ceteri exanthematici morbi. Illi a SYDEΝΗΑΜIO Qtisnam re- dicuntur resiuliares, hi irreati Iares sive anomali. Ut vero ς ω
benignorum syn OnJma sunt genuini et regia ures, SiC ma- Anomau quia lignorum Uuris et irregia res. Ut ut res sit, inter eos tata Uum σι ιυ inen tinomnia nobis vocandi ii potius videntur, qui a communi et regulari cursu quam longissime discedunt, ut postea exemplis perspicuum iaciam. 13 B0sEN I. c.
In quolibet autem morbillorum genere, sive benigno, mo b A
S1Ve maligno tria Stadia sive tempora, uti in plerisque altis
exanthematicis morbis, distingui solent. Pr-tim a MOR- Stadium PrialTONO Vocatur appariatus e Morescen sae, ab aliis R) ira ' Hiam contagia. Id in benignis et regularibus ab invasione febris ad morbillorum eruptionem usque producitur, quae in benignis et regularibus circa diem quartam plerumque '
contingit, quamquam alii CitiuS etiam eam contingere,
scilicet post viginti quatuor horarum, aut bidui, aut tridui spatium posse tradant, imo interdum paulo serius, nempe quinta tantum die. In malignis vero et anomalis, quia eruptio modo praematurius, modo etiam multo serius contingit, idcirco etiam huius stadii duratio indesinita omnino est. SYDENII AMIUS ) breviori eam tempore, quam in benignis et regularibus, coercet; MORTONUS vero ad longius
122쪽
spatium, et quandoque ad Septimam aut Octavam diem ex tendit q). At in anomalis interdum eruptio ad vigesimam tertiam usque diem retardari y) visa est. Secrandiam stadium status morbi a MORI ONO, ab aliis studi iam er IzOΠιSSive eri lio dicitur. Incipit ab ineunte es lorescentia, et producitur ad persectum eiusdem complementum. In benignis bidui aut tridui spatio plerumque continetur, nam tum sebris, utut diris symptomatibus stipata, persecta tan quam crisi solvitur, et cum ipsa esllorescentia evanescit. In malignis vero longius hic status perdurat, et quandoque ancipiti eventu, quia exanthemata modo apparent, modo e Va nesciant et imperfecte prodeunt, ad decimam Septimam aut etiam vigesimam diem protenditur. Tertium stadium crι sim sive declinationem vel desquamallonem appellant. Exorditur a decoloratione exanthematum, et terminatur, Cum ea eX toto evanuerunt, et epiderm is desquamatur, SuperVeniente utplurimum alvi fluxu, qui in benignis saepe salutaris est, atque hinc brevissimo tempore sebris desinit, et intra paucas horas integritas omnium redit lanctionum. At in malignis atque anomalis res aliter habet. Decedente enimes lorescentia sobris non modo persistit, Verum etiam auge- itur, et multa gravia symptomata sibi adsciscit, quibus enecat aegrotantes, aut in lentos chronicosque morbos praecipitat, ut deinceps dicetur, nisi auxilium cito asseratur. 13 De morbiII. ρ. 14.
Antequam vero ad singulorum generum historiam tradendam provehar, illud animadverti debet, quod tusses ferinae, Sive conouistoae pueros aliquamdiu et epidemice
123쪽
discruciare solent, quasi morbillosae constitutionis, quaemon multum apparere cunctabitur, praenunciae. Interdum etiam citra epidemicam labem tussis serina per dies saltem 'uatuordecim antecedit, quam deinde morbillorum subsequi-ltur eruptio ). Quandoque morbilli vari alarum prodromi sunt. Quondoque Nam ab his convalescentes paulo post variolis corripiuntur, WV
Lilli, nam saepe uterque morbus eodem tempore 'i Se mutuo excipit Imo non desunt observationes, quae doceant,maobilios et variolas uno tempore eodemque in aegrotante interdum ') complicari.
Itaque ab iis, quos benignos sive regulares diximus, Quo tinnii exordium faciam. Horum descriptionem a SYDΕΝuΑΜ1 f O G
sit, uti persectissimam reliqui sere omnes scriptores perse-icuti sunt, ideoque nobis quoque, quoad videbitur, persequi licebit. Quando epidemicorum morem assumunt, initio plerumque ianuarii proserpere incipiunt, deinde paulatim sese disiundunt et magis invalescunt. Instante porro Verno aequinoctio iam ad summum incrementum attingunt. Posteal per gradus minuuntur et deservescunt, donec sic rariores mitioresque sacti Iulio tandem mense exstinguantur et cessent. Nihil tamen obstat, quo minus aliis etiam anni temporibus invadant, progrediantur eodem ferme, quem dixi, Ordine, et demum desinant. Frequentius insantes et pueros, rarius adolescentes atque adultos, rarissime senes adoriuntur. I) O . Seci. m. cm. V.
124쪽
DescriPtιω Morbo autem sive sporadice, sive epidem ice invadente,
Primi Stiadii. . t . in . . . . . - l
aegri mox horrent et frigent, ut initio aliartim febrium id utarum, atque inter crebras cum caloris, tum frigoris
vices totam primam diem transigunt. Secunda die iam manifesta febris sese expandit cum vehementi aegritudine, magna siti, lingua alba, sed humida, appetitu deiecto, tussi sicca, capitis atque Oculorum gravitate et assidua in somnum propensione. Interdum verus capitis dolor eos, imprimis adultos, angit, Duces ardent et glutientibus dolent, dolent lumbi, pectus constringitur, respiratio cita et frequens sit, iimo suspiriosa, scrobiculus cordis et totum epigas trium molesto ponderis sensu afficitur, oculi rubent et illacrymant, et punctionibus subinde pertunduntur, lucemque ita aver Santur, ut vix aperiri queant. E naribus quoque tenuis
acerque humor exstillat, crebra sternutamenta conciens, nec rarum est, sanguinem inde etiam abunde manare, quo caput, Oculi et sauces plerumque sublevantur. Tertia die celeriter haec Omnia ingravescunt non sine aliquo manuum tremore et subsultu, calore cutis intenso et acuto, quandoque etiam delirio et frequenti anxietate. Nec absunt interdum vigiliae, aut certe si somnolentia tenet, saepe haec comatis vigilis speciem refert. Nausea et frequens eorum Omnium, quae aSSUmuntur, Vomitus accedit; sed vomitu
equentior est diarrhoea ), saepe biliosa, in qua subviridia, praesertim in dentientibus, egeruntur. Quo fluxu, ubi supervenit, Vomitus et vomituritio sere sedatur et sistitur; nec ab eo, dummodo non immodicus fuerit, et dummodo aptum intercedat regimen, exanthematum eruptio impeditur. Aliis vero alvus per totum morbi cursum clausa est, nec mali quidquam assert. Interea aegri sessi, dissiciles et mo rosi sunt. Nonnulli etiam sudoribus diffluunt. Hoc stadio aliquando eclampsiam supervenire notat ROSENIUS '), eamque praevideri posse ex sudoribus immodicis et parcitate, aut desectu urinarum. Tandem palpebrae et tota sacies in-
125쪽
tumescunt, et Oculi circum magis rubent et ardent, idque evenit imminente iam morbillorum eruptione. Atque haec symplomata, nisi Sub sinem tertiae diei morbillorum eruptio contingat, producuntur sine ulla remissione utplurimum ad quartam usque diem, raro ad quintam.
Tunc temporis circa frontem et reliquam faciem pun- Desero soetula rubra lenticularum instar, sive potius papulae parvae, sit u i cc radi rubrae, distinctae, pulicum morsibus similes prodire incipiunt, quae paulatim numero et magnitudine auctae et in
racemos collectae iaciem vario modo et varia forma commaculant. Constant autem rubri huiusmodi racemi sive corymbi ex parvis, nec valde dissitis pustulis, cutis superficiem paululum excedentibus; quarum prominentia non sol Otactu, sed Oculis etiam propius admotis percipitur. Α iaciet porro, quam primo occupant, sensim ad pectus, dorsum,
ventrem, brachia et crura sese diffundunt. Fereque eae, quae trunco et artubus insident, latioresque sunt et Dei quentissimae, rubore se potius produnt, quam protuberante elatione; quamquam earum aliquae, si bene examinentur, inaequalem asperamque cuticulam reddere non nihil videan tur. Pro varia vero aegrotantium constitutione sanguinisque
natura in aliis latiores, in aliis minores, in quibusdam rubicundae aut pallidiores aut etiam ad plumbeum colorem vergentes ab I IOFFMANNO perhibentur. Morbillorum eruptione tacta pleraque symptomata graviora saepe miti-:gantur, imo interdum etia in cessant. Imprimis calor acer, lumborum dolor, delirium, spasmi et vomitus sedantur. Interdum post eruptionem multa biliosa cacochylia vomitione Teiecta aegros insigniter levat. Ceterum tussis, quae a principio ad sinem usque morbi vexare solet, Si non exaSperatur, quod saepe Ob morbillos in larynge et trachea exortus ') accidit, eadem saltem remanet, eiusque ope plerum
126쪽
que excreantur mucosa multa cum pectoris levamine. Praeter tussim aliquamdiu adhuc persistunt non raro, etsi mi liora, spirandi dissicultas, oculorum rubor, lucis impatientia, lacrymatio, somnolentia et cibi fastidium, brevi tamen desitura. Neque semper febris mox remittitur, nisi papularum servore et phlogo si subsidente Die autem sexta aut eadem inclinata pustulae circa frontem et saltem palleScunt, sacies ipsa detumescit et, cuticula arente ac disrupta, aSperatur. Interea maculae, quae in reliquo corpore extant, latissimae et ruberrimae apparent. Septima dein die prope iam desinit labris, atque in lacte morbilli evanescunt. Octava in reliquo etiam corpore diffugiunt, sudore uni versali aut urinis multis subsequentibus aut etiam alvi fluxu, qui plerumque naturam levat. Interdum tamen accidit, ut fluxus hic facile in diari ho eam symptomaticam, tormino Sam, colli quantem et sunestam, MORI Odio Observante, degeneret. Ona aeger optime babet, et plerumque a febre vacuus est. Facies, pectus, artus et reliquae partes quasi sarina conspersae Videntur, Dustulis disruptae et siccatae epider midis secedentibus et vix cohaerentibus, quae squamatim decidunt, pruritum ubique relinquentia, non vero labem aut vestigium ullum. At incidit quandoque, ut evanescentibus morbillis eo, quod dixi, tempore etsi naturae legibus consentaneo , febris tamen repente cum dissicili spiritu et tussi molestiore augeatur, somnumque omnem tam die, quam nocte procul arceat. Non semper a metastasi sive regressum orbillorum id oritur. Frequentius repetendum est ab im persecta materiae morbillosae ad cutim propulsione, qua de causa reliquiae eius ad pulmones delatae peripneum Oniam facile excitant. Huic infortunio eos imprimis subiici censet SYDEMIAMIUS , qui regimine et medicamentis calefacienti bus usi sunt, et sic sanguinem nimium exagitando essece runt, quo minus tota materies morbillosa secerni et ad cuiatim propelli posset. Λ reliquiis huiusmodi maleriae intus
restitantibus non raro tussicula, sebris lenta, alvi fluxus exsiccationi morbillorum succedunt. Ab his tamen'ilico m-
127쪽
modIs liberi fiunt et persecto convalescunt, ut animadvertit Tisso r1Us '), qui in reliquo morbi cursu aut sub eius sinem notabilem aliquam evacuationem habuerint, uti vomi tum, di arrb Oeam, imprimis biliosam, urinam aut sudorem largum. Harum enim Ope excretionum sebris Omnino solvitur, aeger vires resumit et persecte sanatur. Concedit tamen, interdum sola insensibili cutis exspiratione reliquias
1) Π0FFII. I. c. 2) Non modo cutis, sauces, nares, oculi et Iarynx morbillis occupatitur, verum etiam dissecti ODibus anatomicis com Pertiam cst, viscera i raeterea thoracis atque abdominis similibus pustulis obsideri. LIE UT AUD. Prec. de Med. I. c. ρ. 604.
Atque haec est benignorum et regularium morbillorum historia, ex qua eorum diagno sis sacile profluit. Inter initia tamen, antequam morbilli erumpant, eos praenoscere et praedicere res est aliquanto dissicilior atque obscurior. In stadio enim conlagra sive efferoescentiae, in Orbilline aualiud exanthematum genus impendeat, non satis perspicuum est. I unc disquirere oportet, num epide mica constitutio morbillis faveat, num is, qui febri correptus est, POS nondum passus sit, an alii ex eius consanguineis lioc morbo labo Ient, utrum consuetudinem et familiaritatem cum aliquo in Olbillis laborante habuerit, et demum an febricitans OCV-lorum rubore, lacrymatione, Coryga liumida, sternulamentis, dolo te aut ardore saucium, tussi sicca et molesta et somnolentia simul assiciatur. Si ista consentiant, de morbillis tutius coniecturam facies. Λpparentibus vero papulis, ne putes, omnem dubitationem ablatam esse. Prima enim morbillorum apparitio magnam habet cum variolis cognationem, sic ut primo statim intuitu, uter morbis sit, de-
128쪽
CAPUT VIII. Qutinam dis cerni nequaquam liceat. Si qua tamen disserentia est, hancic ς ir esse Oxistiniat L1ΕΠΤΑUDILs ), quod pustulae morbill0
rum in racemos collectae, numerosiores Omnino reperiantur, quam Variolarum, etiam maxime confluentium. Prae
terea morbilli etsi in facie et fronte promineant, qui tamen in pectore et artubus efflorescunt, rubore potius quam elatione distinguuntur; quo sane discrimine dissentiunt a Variolis recens prodeuntibus, quae semper atque ubique pro tuberant et cito adolescunt '). Id etiam peculiare morbii lis est, ut calor febrisque citius et velocius in ipsis invalescant, et symptomata ut plurimum Vehementius Urgeant, quam in variolis '), salieni benignis.
. . . . Ρraeterea natura iusa discrimen inter morbillos et va-
ter morbillos riolas posuit, ne una confunderentur: quod tamen nonnulli φή Vμ Q με' perperam sacere consueverunt. Discrepant autem inter βe, I. quod virus morbillosum non ita causticum neque ita exulcerans sit, ut Variolosum; 2. quod pulmonibus magis ossiciat; 3. quod pustulas multo minores pariat; 4. quod hae nunquam pus gignant, sed siccentur et des qua mentur tantum, nec ulcus ullum aut cicatricem relinquant; 5. quod plus epiderm idem laedant quam cutim; 6. quod assectibus catari halibus, tussi videlicet, coryga, Sternutamenti S, OCulorum lacrymatione contra quam Variolae stipentur; T. quod haemorrhagiae narium aut uteri frequentius morbillis, etiam inter initia superveniant '), quam Variolis. Maiori vero assinitate cum morbillis certare videtur purpura Qua d e scarlatina, de qua supra retulimus. Ab ea tamen dissident, GU I i ii ' si ipsa cutim se e serunt; 2. quod assectus ca' rina. tarrhales modo memorati illorum veluti proprii et perpetui comites sunt; 3. quod spatia morbillis interiacent alba, oblonga, quadrata, multangula ), dum contra in purpura
129쪽
scarlatina plana, aequalis et continuata rubedo cutim serme totam, aut maculis saltem latioribus et erysipelatis similibus eam inficit; 4. quod epidermis sarinae instar secedit et de cidit, in scarlatina vero frustulatim abscedit; 5. quod tumor leucophlegmaticus, qui in scarlatina die XXI et XXII tantum supervenit, in morbillis aut non cernitur, aut, si unquam accedit, statim in sine tertii stadii se exhibet. Non praetermittam demum adiicere, qua ratione morbilli a peticulis atque ab exanthematis miliaribus internosci possint. Λ primis disserunt elevatione epidermidis et macularum amplitudine siguraque multiplici et varia; ab alteris discriminantur, quod in facie prodeunt, quod nullum humorem conspicuum in papulis Ostendunt, dum miliaria faciei sere
Semper parcunt, et sensibilem humorem continent, qui quandoque etiam in verum pus convertitur. I in IIo FFM. de febr. SecI. I. Cny. VIII. f. n.
Morbilli benigni et regulares in pueris et adolescentibus plerumque periculo carent, et feliciter cedunt, nisi inepte curentur, aut malo regimine pervertantur. In adultis Vero aliquanto gravius malum est, et quandoque periculo sum. Qui ex aegris, antequam morbillis corriperentur, diu male habuerunt, hi acutius aegrotare et magis periclitari solent. Morbilli opportuno et regulari tempore exorti et prominentes bene ominantur. Contra praematura eorum eruptio aut iusto tardior suspecta haberi debet. Facta, eruptione, si aeger relevatur, et viribus valet, alacriorque evadit, si maculae dilule rubent, si cutis aequaliter calet, et nonnihil tensa renititur, bonum R), et contra. Insida esse solet pustularum duratio ultra quatuor dies protracta. Quod si earum color ad nigrum vergat, et cutis flaccescere
130쪽
CAPUT VIII. simul videatur, gangraenam et mortem appropinquari signi sicat. Huic malo ii, qui calefacientibus medicamentis indui serint, et prae ceteris adulti magis subiiciuntur. Subitus
pustularum ex frigore admisso regressus Ob metastasim semper metuendus est. Interdum ') enim neuem attulit. Diari hola tamen superveniens perniciem quandoque ') aver
tit. Si pustulae debito tempore, id est tertio vel quarto ab eruptione die incipiunt pallescere, resolvi et exsiccari, et simul febris minuitur, et respiratio liberior cum sacili excreatione sit, morbum feliciter solutum iri, indicium est. Tussis assidua cum alvi profluvio et magna inquietudine in faustam praesagitionem ') habet. Inflammationem enim pul-naonum, imprimis ubi calido regimine eruptio accelerata est, inducere poteSt, et demum in phthisim desine e q). Hae mori hagiae immodicae discriminis ') plenae; mali quoque sudores largi et assidui in adultis, nam ex levissima tum causa morbilli intro ') vertuntur. Qui ex morbillis Occum bunt, prasertim insantes, nono plerumque die, evanescenti bus nempe exanthematibus, in sarctu bronchiorum et pulmonum oppressi '), aut peripneumonia, praecipue ii, qui ea calidiore regimine usi sunt '), susso cantur sere inopinato. Diarrboea, quae post morbillos exsiccatos et depulsa reliqua symptomata accedit, si diu persistat, et ad plures hebdomadas protrahatur, Vires prosternit ), et tabem et de naum mortem φῆ) assert. Λliis post morbillorum ultimum stadium succrescit lenta febris cum abdominis lumore su nesto. In his post mortem glandulae mesaraicae Obstructae et mole auctae, pulmones vero vomicis reserti ') inveniuntur. Nonnullis remanet tussicula cum raucedine, quae sa-cile in phthi sim ') terminatur.