장음표시 사용
141쪽
maxime valere perhibetur. Eo quoque spectat vesicantium prudens applicatio, quamquam id auxilii in malignis, et ubi vires vitae multum languent, praestare videatur. Quod si Subιtus --
repente exanthemata Se subitu Xersul, et tim0r bit, ne intr0 γὰν ὰ,sus versa materies alicubi lethalem metastasim saciat, extemplo quid Postvsit extrorsum avocanda sunt iis auxiliis, quae ad lentam atque imperfectam eruptionem supra commendavimus, praesertim
diluto florum sambuci abunde hausto, camphora, mOSClio, cucurbitulis siccis fricationibusque adhibitis atque epispasticis cruribus aut cervici, si capiti malum impendeat, celeriter admotis; imo sunt, qui suadent, aegrum in balneum tepidum illico demittendum esse. Ne vero huiusmodi infortunium obveniat, danda opera est, ut si igus, moeror, pavor aut alii animi subiti motus solertissime arceantur.
g. CXXXIII. Si in hac periodo magna adsit inquietudo et vigilia, Quora is
syriapo ilia Odion, imprimis Vesperi, aegri ad quietem et 50 uir somni/ ei, num componendi sunt, ut absolutior et persectior exanthe ti liceat. matum expulsio consequatur. Neque hoc tempore MORI o
I Us, qui hypnotica et optum habentia in primo stadio re probavit, ab iis valde abhorret, dummodo respiratio libera sit, et nullus instet praefocationis metus. Imo in alvi fluxu immodico non dubitat ad paregorica confugere. Ipse tunc praesert reliquis laudanum liquidum Hel montii, cuius guttas tres, Vel quatuor, Vel sex, vel decem, vel duodecim pro ratione aetatis dandas iubet, donec alvi profluvium decrescere incipiat. Moderandam enim, non sistendam eiusmodi Diarrhoea evacuationem tradunt cum MORTO No olerique. Ouom in V V UVAEQ
sinem decoctum album etiam, tincturam rosarum, lac aqua plus minus dilutum atque alia huius generis adhibere volunt. At II OFFMANNUS, cum plerumque hac via morbidam materiam utiliter emandari viderit, adstringentia quaeque hic reiicit, et solis clysteribus demulcentibus intestina eluenda f) subinde esse autumat. Sunt praeterea quaedam sa symptomata, quae, quia in hocce stadio vel increscunt,
142쪽
vel valde molesta atque incommoda esse pergunt, aliquod solamen requirunt; cuius inodi est tussis, oculorum rubor et lacr3matio et frequens sternutamen lum. Tussi leniendae
quid conserat, iam supra g. CXXI Ι. CXXX.) memoravi
mus. Dulcia generatim, uti syriapus althaeae, capillorum Veneris, Violarum, papaveris erratici, succus glycyrrhinae hispanicae, trochisci radicis althaeae, saccharum candi atque ex his parati additione olei amygdalarum dulcium recentis linctus celebrantur. At temperamentum aliquod in eorum usu adhiberi oportet, ne diari hoeam inserant, aut praeSCn-lem adaugeant in. aegri detrimentum. Oculorum ruborem ardoremque mitigant colluria ex aquis rosarum et plantaginis vel solis vel lacti admixtis; quibus etiam addi solet interdum aliquid ex trochiscis albis Rhasis. Sternutamenta vero tollit aut certe minuit lac tepens in nares attractum
aut iniectum. I L. c. obsEVC. 3.
In tertio demum stadio, quod exsiccationis sive des qua malionis vocatur, morbi iudicium decernitur. Igitur in eo vel sanitas, vel mors, vel transitus in alium morbum exspectandus est. Sanitas Obtinetur leni diapho resi vel sudore,. quo sebris solvitur. Futuram huiusmodi criticam excretio nem indicat pulsus pacatior et cutis mollior atque humidior. Hisce signis apparentibus, satis est naturae potu Copioso obsecundare. At si diapho resis aut sudor sponte non accedat, aut cunctari videatur, nec tamen ulla indicia extent suturi alvi fluxus, uti sunt h3pochondriorum tensio, elatio ventrisque borborygmi, natura tum potu diapnoico et calente, camphora aliisque lenibus diaphoreticis sollicitari debet ad diapho resina, haecque iisdem sustineri, donec febris omnino cessaverit. Contra si epigastrium tumeat, hypochon-dria tendantur, si cutis arida deprehendatur, si Venter tor minibus aut horborygiuis turbetur, non Sudore, sed alvi fluxu morbum solutum iri, cognoscitur. Ilic autem alvi
143쪽
fluxus interdum ita praeceps supervenit, ut decies aut duo decies intra breve temporis spatium Venter laxetur. Cavere CauseMetum oportet ab iis, quae hasce deiectiones cohibeant; nam G cum criticae salutaresque esse Consueverunt. Salutares autem revera esse coniicies ex Virium constantia, maiore aegri alacritate, tussis mitigatione, oculorum nitore redeunte, epi gastrio et hypochondriis detumescentibus. Quandoque alvi fluxum comitantur dolores intestinorum molesti. Si hi so- SI cum Iormentis calidis ventri applicitis non conquiescant, enemate V mb si
demulceri possunt, aut theriaca abdomini imposita, aut etiam Mendum. dato rhabarbari diluto, aut sero lactis tamarindis alterato, aut oleo dulci olivarum, quod tutius est, cochleatim subinde propinato, ut citius intestina a nocua materia restitante ad haerente ine liberentur. Quod si alvi profluvium diutius, Quando com- quam par est, Persistat, Vires prosternat, et colliquans vi P sic Παυε deatur, tunc protinus comprimi debet diascordio Fracastorii, laudano cydonialo, theriaca, decocto albo, caScarilla, cor tice pexuviano, pulveribus alcalicis aliisque sistentibus.
In summum vitae periculum adduci aegrotantes, imo Perseneumo- repentino quasi sato suffocari nono sero die, evanescentibus V Vc c
nempe morbillis et febre recrudeScente Cum Peripneum O- si crocnien
niae aut pleuritidis signis, supra g. CXIX. et CXXII. iam iis curatio, notatum est. Quod ubi incidit, protinus sanguinem e Vena brachii vel in tenerrimis insantibus mitti, quod semper selicissimo eventu fieri assirmat SYDENIIAMIUS '), cantharidi bus dorsi partem, quae scapulis interiacet, et latius quo dolor percipitur, exulcerari, multum aquae cum nitro atque Oxymele potui dari, et camphorae aliquid intrinsecus prae heri oportet. Finem Vero sanguinis missioni iterandae imponat respiratio liberior sacta et sputum sacilius et prona illis. Tunc, omissa camphora, solo decocto hordei mollito
aut sero lactis uti expedit, iniecto bis in die molli enemate, II. S
144쪽
Quando Sanguinis missio omitti Possit. Diarrhoea
sectioni Oh ten erat. De aliis sym to-malibus est morbi succeS- sionibus PO-
ut alvus aperta servetur. Interdum tamen nec febris, nec spirandi dissicultas, nec pectoris oppressio adeo urget, ut sanguinis missione opus sit. Tunc omitti eam posse auctor
est TissOTIUS R). In habitu pinguiori praeditis, in quibus
sibrarum laxitas humorumque lymphaticorum copia excedere videtur, idem vir doctissimus suadet, vesicantia cruribus admovenda esse, et dandum intrinsecus oxymel scilliticum. Sin vero ista negligi contingat, vel susso catione pereunt aegri, Vel suppurato pulmone in phthisina labuntur. Tanta autem est sanguinis missionis utilitas, ut ea diarrhoeam ipsam morbillis supervenientem curari dicat SYDENIIΑMIUS. Revellitur enim sic ab intestinis morbillosa materies, quae ad intestina delata sua acrimonia alvi fluxum exciverat. Qua ratione demum aliis symptomatibus succurrendum sit, Vel morbi secundarii, qui morbillos interdum subsequuntur, praecaveri, aut iam praesentes tolli debeant, peculiari capite, postquam de malignis sermonem absolvero, quoniam in his frequentius eveniunt eiusmodi successiones, infra demonstrabo. Nunc hoc unum addam, pleraque ista mala an teverti, si ab initio regimine antiphlogistico ') et diluentiabus febris impetus fuerit retusus, atque evacuationes, qUaS natura molitur, prudenter ') et blande promotae, et de mum si cessante febre arefactisque morbillis alvus leni me dicamento ducatur, idque interiectis aliquot diebus itereturbis vel ter, ut si quae morbidi somitis reliquiae supersint, paulatim e corpore deturbentur.
3 Tii ΜΑs DICxsos defendit methodum s Implicem et an-i Iphlogisticam SYDΕΝΗΑΜΙΙ contra MORTONUM ct MEADIUM. Comm. de rch. in med. et scient. Dat. yest. k ol. XVIII. P. 3. P. 40 I. Non reticenda est methodus morbillos curandi, qua in quadam epidemica constitutione D sus est GONTARDUS id. Iournat. de Mesdoc. T. VLLI. M. 338.). Is morbillos pro inflammatione erysipelato de , quae internas externasque Partes an sciat, habet. Hinc resolvere eam parat sanguinis missio Dibus, meticis et demulcentibus. Hac ratione morbillos epidemicos ann. 1756 seliciter se curasse narrat, adductisque historiis femcomprobat. Video eius methodum a SAUVAGESIO cxpositam
145쪽
commendatamqiae. Sed Venia et pace eius non possum dIssImulare, nimium mihi videri et venaesectione et emesi et alvi ductione esse abusum in morbo, qui Utplurimum solo idoneo regimine eget, et, si quando maiore artis auxilio opus liabet, non sine deliberatione et maturo consilio licet ad sanguinis missionem, ad emetica aut cathartica, ad generosiora nimirum praesidia in eo devenire.
ΙΙi multa cum benignis habent communia, qua de causa nulla coma Dierisque una describuntur utrique. Sunt enim et ipsi V, NU oeΠόΠιS. plerumque epidemici, raro sporadici. Ingruunt sere, ut benigni, Ianuario et Februario mense, invalescunt ad Vernum usque aequinoctium, deinde successive decrescunt, donec
appetente solstitio aestivo aut paulo post penitus desinant. Epidemici maligni exstitere morbilli, quos anno 1674. Londini vidit SYDENiiΑΜIUs '). Modo praecedenti insalubrium temporum aerisque constitutioni, modo aliis causis fortuitis, et praesertim regimini calefacienti aut omissae rectae curationi suam originem q) debent, processumque eundem Servant, quem benigni, in tria videlicet stadia distinctum, cum plerisque sympto malibus parum dissimilibus. Nihilo lamen minus sunt quaedam malignorum propria, quibus a benignis
discernuntur, et reapse seiungendi videntur. 1 er. Secf. V. caP. III. 2) Η0FFMANN. l. c. cv. VLLI. S. V.
Ac primum in malignis aut multo citius, aut multo Proseria ma- tardius, qu0d frequentius est, quam in benignis, exanthe UQ Um mala emorescunt, nimirum ante tertiam Vel quartam, Vel p0st quintam, sextam, septimam, imo interdum Octavam diem tantum. Quando igitur tardius eruptio contingit, ideo id evenit, quod ab initio vires vitae pene obruuntur, lon-
146쪽
giorique tempore egent ad secernendum expellendumque virus morbillosum. Hinc in primo stadio, quando longius
est, plerumque symplomata non admodum Vehementia sunt,
nec adeo velociter, ut in benignis, invalescunt. Invalescunt Vero Vehementius Omnia, paulatita viribus exstimulatis atque erectis, post eruptionem morbillorum, contra quam in benignis fieri consuevit; nam in his potius ab eruptione nonnulla sedantur et conquiescunt. At quando primum Sta dium brevius est, et citius solito eruptio contingit, morbus Utplurimum pessimis statim cum symptomatibus exorditur. Ρustulae praeterea non primum in lacie, sed circa humeros et pectus se exserunt, deinde in reliquis partibus; vel certe
non generatim ac universim erumpunt, Sed Successive, partem unam post alteram occupantes. Hinc, ut primum stadium longius plerumque est quam in benignis, sic hoc alterum etiam multo diutius protrahitur. Non raro ancipiti eventu ad decimum septimum et vigesimum usque diem pro
ducitur ). Neque color earum constans est, nam modo
viget, modo pallet, modo livet, aut ex rubro etiam nigricat, et saepe cutis ipsa flaccescit '). Interim eruptione saeta plerumque omnia symplomala ingravescunt. Febris intenditur cum pulsu validiori et crebriori et duro, tussis requentiori, sicca et pene continua, spirandi dissicultate maiori, anhelitu, anxietate, pectoris oppressione, dolore laterali lancinante et quandoque motibus convulsivis. Cutis
a materia morbi vellicata rubore suffunditur et leviter sudat. Urinae contentis et colore saturantur. Fauces dolent et lument, oculi acrius irritantur. Hinc ophthalmia, angina, peripneumonia, pleuritis aliaque mala inflammatoria consequuntur δ). Demum observatio SYDENHAMII est '), malignos morbillos rarissime desquamatione terminari, quod alias in benignis perpetuum est. Interdum nova eruptio succedit antecedenti, aut morbillis miliaria exanthemata vel peticulae superveniunt q). In eorum porro exsiccatione et discessu multo frequentius et sine evidenti causa febris et tussis et spiritus dissicultas cum ardore, siti, calore inten-
147쪽
Sioribus recrudescunt, et peripneumoniae lethales aut alii morbi acuti inducuntur, qui nisi cito enecent, in lentos sa
Ex his sicile liquet discrimen, quod inter benignos et
malignos morbillos intercedit. In universum vero illud probe tenendum, Omnia symptomala, quae benignos comitantur, in malignis multo graviora et pertinaciora esse. Praeterea horum certiora et solemniora signa passim habentur ingens iam a morbi ingressu virium prostratio, oscitationes et pandiculationes crebrae, inquietudo Summa, tu terdum extremorum frigus, capitis lumborumque dolor, Vertigo, pulsus celer, inordinatus et parvus et urinae tenues et pallidae in primo stadio; deinde in altero ille magnus et vehementior, hae vero turbidae et coloratiores, nausea et vomitus molestiores, deglutitio dolorisfica et dissicilis, respiratio frequens et parva aut inaequalis, tendinum subsultus, somnolentia, mentis perturbatio, delirium, oculorum rubor intensior, Vox rauca, tussis serina, sus cationem sere minitans, haemorrhagiae immodicae, alvi fluxus, convulsiones atque alia φ) huiusmodi.
Progno Si S. g. CXXXIX. Signa prognostica, quae supra g. CXXII.) exposita
s uiit, huc quoque transserantur, nam cum benignis, tum malignis morbillis aeque quadrare possunt. Speciatim vero
148쪽
CAPUT VIII. maligni et praesertim epidemici exitiosiores sunt benignis et sporadicis. Quo longiora stadia liabent, eo maiuS periculum portendunt. Hinc tardior et serior eorum eruptio Sem per deterior est. Eruptionis ultra tres dies protractio malum significat; nam labris, quae in malignis eam comitatur, cum intensior sit, si diutius protrahitur, pessimas inflamma tiones ciere potest. Nec meliora promittit eruptio lenta et per Vices rediens. Naturae. enim desectum atque irritos conatus facultatis expultricis ostendit. Color praeterea incertus, aut cito pallescens, aut nigricans triste augurium dabit. Eruptione iam ad sinem vergente, aut exsiccari incepta, si febris nihil remittat et aeque persistat, non vacat periculo. Discriminis magnitudinem augent maculae scorbuticae, aut peticulae, aut miliaria exanthemata cum in Orbillis com plicata, et multo magis, si tertio in stadio demum R) su perveniant. Morbo autem imperfecte soluto, quod superest morbillosi veneni retenti, tussim, dyspnoeam, appetitus desectum , Oculorum chronicos assectus atque alia mala relin
quit; imo saepe sundamenta iacit diarrhoeae pertinacis, phthiseos pulmonaris, atrophiae, lippitudinis, serophialarum, Iulerdum etiam anasarca aut hydropis ' . Sed hγdrops,
anasarca, glandularum tumores strumosi frequentius a pur pura scarlatina, quacum morbilli confundi quandoque solent, permanant.1, MORTON I. c. 23 HOFFMANN. I. c. S. V. 33 MORTON. I. c.
Pleraque eorum, quae morbillis benignis curandis g. CXXIV. CXXV. et seq. accommodata recensui, malignis
risim H. quoque conveniunt. Omissa igitur eorum repetitione, tamquam Supervacua, pauca quaedam solum attingam, quae huc propius spectant. Primum curandum est in primo stadio,
149쪽
ut aegri lectulo se addicant binos aut ternos saltem dies ante eruptionem, quo cutis viae laxentur et magis patulae reddantur. Sed nec stragulis nec calori, quibus sani asSueverant, quidquam adiiciatur. Iura carnium et multo magis carnes ipsae e victus ratione ablegentur. Satis erit solis Inclus ratιolusculis avenaceis, vel ex hordeo aut oryga paratis, sed dilutioribus, et pomo subinde cocto vesci, vel lacte cum triplo aut quadruplo aquae leniter decocto pro alimento simul et potu uti ). Quando emesi aut calliarsi opus sit,
iam supra g. CXXVll. declaravimus. Sed animum etiam
ad epidemicam constitutionem advertere oportet, prudenterque tentare, conseratne, an noceat purgatio. Quod at- Sut M/Histinet ad sanguinis missionem, plerumque m Primo βtadio ino studio. malignorum ob virium deiectionem pulsuumque languorem et parvitatem non videtur ea Opus esse. MORTOMIS certe
eam tum generatim reiiciendam putavit. Sed hic quoque animadversiones, quas alibi g. CXXV.) exposuimus, locum habere possunt, imprimis ubi morbilli praemature erumpunt,
eosque vehementior febris antecedit. ΙΙunc esse casum putaverim morbillorum malignorum, in quo mittendum Sanguinem censet ROSENIUS , etsi ipse nimis fortasse id auxilii ad Omnes malignos extendere videatur. Quod vero de crusta pleuritica, quam in detracto sanguine semper appa rere assirmat, retulit, perpetuum non est; saepe enim eam defficere experientia compertum habetur. Ceterum cunctante eruptione ex languidiore naturae motu lenia potius alexi- pharmaca et cardiaca a Monioeso adhibebantur, ut validius natura ad expellendum virus incumberet. Sed cautione opUS est, ne servor sanguinis nimium adaugeatur. Praeter diluta florum tiliae, sambuci, papaveris rhoeados calide hausta, si eruptio apparere nimium cunctetur, aliquid camphorae vel liquoris cornu cervi succinati, vel spiritus MINDERERI, vel Dι-horeiιculiquoris anodyni mineratis ΙΙOFFMANNI dari subinde convenit. IIis enim non modo vires vitae eriguntur, sed etiam spasmi, quibus natura in hoc stadio opprimi maxime vide
tur, exinue sedantur. 1 une etiam ad Cut1m avocare Cue UI- . L
150쪽
bitulis siccis, universo corpori admotis et subinde opportune iteratis, balneis crurum, somentis sinapisinisque utilissimum est. Nec Vesicantibus tum locus denegatur. I) SYDLNH. v. sci. V. Cv. 3.
In secundo stadio, nempe erupi one sacta, quoniam se bris cum Omnibus symptomatibus vehementius excandescit, morbus inflammatoriam naturam induere videtur MORTONO. Hinc quam ante eruptionem reprobavit sanguinis missionem, hic eam uti necessariam proponit. Revera hoc ipso tem fore aut caput, aut sauces, aut pectus, aut omnes hae partes simul atrocius afficiuntur. Inflammationis igitur signis accedentibus, cur non sanguis mittaturῖ IIoc imprimis in PeripneVmoniae metu Opportunum est, etiamsi morbilli pulchre rubri appareant. Imo si post primam sanguinis missionem respiratio non sat liberior, nec sputa prodeant, quae morbum levent, iteranda sanguinis missio est ad ter tiam etiam vicem, non omissis interea diluentibus, attenuan tibus, antiphlogisticis, demulcentibus, et subinde eueniatibus. Si nihilominus difficultas spirandi persistat, aut caput impetatur, aut delirium se adiungat, vesicantia suris imponi ne cesse tum est ). His etiam magnopere confidit MORTONUS, sic ut crebro ea applicanda Velit cum ad vires, ubi lan gueant, excitandas, tum ad eruptionem, ubi lenta et impersecta, aut incerta et vaga sit, provide adiuvandam. Scire autem convenit, malignos in Orbillos, praesertim in quibusdam epidemicis constitutionibus magis putridos esse, quam inflammatorios, et tum noxiam fore sanguinis missionem. Id evenit in constitutione epidemica ann. 1763 et 176S, quam Londini observavit GUILELMUS WAΤsoΝ. Tam in primo quam in secundo stadio pulsus erant celeres, debiles et inaequales cum magna anxietate, deiectiones alvi crebrae, et domum delirium accedebat mortis praenuntium. Cadaverum Sectio pulmones aliaque viscera sphacelata ostendebat. Sanguinis missio R) plerumqtie nocuit.