장음표시 사용
181쪽
rumque aequantium et rubentium, quae mox in pustulas exiguas, sed seiunctas et distinctas exsurgunt, opidermidem ipsam elevantes speciatim sub sinem diei quarti et multo magis die quinto. Λ sacie deinde ad ventrem, dorsum, humeros, manus inferioresque artus successive se produnt, sed placide et tranquille. Rotundam siguram assumunt et retinent, tactui tuberculum exhibent duriusculum, renitens et saturatius rubens. Ut plurimum intra unum diem naturalem toto sero corpore se proserunt. Raro accidit, Ut reliquis insequentibus diebus numero augeantur. Altero ab incepta eruptione die suas bases ampliant et dilatant, tertio, ultra quem raro excurrit eruptionis stadium, in summis apicibus acuminantur δ). Hoc eodem tempore etiam sauces leviter dolent atque inflammantur, pustulis ibi quoque innascentibus. Earum vero dolor increscit, prout Variolae ipsae adolescunt: Λdolescunt autem, ut dixi, paulatim, et dum pleraeque mole augentur atque attolluntur, minores quaedam aliae, quae mox ab initio eruperant, sensim delitescunt delenturque, materia veluti ad alendas implendasque maiores pustulas emigrante, nec amplius redeunt, eodem saltem in loco R). Λc dum variolae in maius fastigium aS- surgunt et basim dilatant, circumposita culis intenditur et rubore aliquo sussunditur. In apicibus saepe Vesiculae quae- .dam cernuntur liquorem tenuem et pellucidum continentes, qui paulatim flavere deinde solet, ut Suo len Ore in Ve
Inter notas. vero benignitatis in huiusmodi Variolis Pen e fluum
g. CLXX. I XX l.) illa praecipua et voluti propria esi hcui V V i quod eodem eruptionis die, tertio nempe aut quarto a risisti
inorbi exordio, febris quasi repente cum Omnibus Sy mPl Omatibus cessat, vel certe ita deservescit, ut vix amplius quinto et sexto die advertatur. Νec mirum est, materie
182쪽
CΑΡUT IX. variolosa ad cutim critice et integre propulsa, interiora ab eius irritatione liberari, et febrim et reliqua Symptomata penitus evaneScere. Hinc aegrotantes a sebre, doloribus, aegritudine, vigiliis, delirio aliisque symptomatibus, quae forte febrim comitabantur, liberi non modo sibi bene habere videntur, Verum etiam appetitum et vires adepti, hilares et laeti iocantiar, nisi quod adulti sudoribus dinsluere pergunt, etiamsi levibus legumentis utantur, atque eos evitare studeant. Sudores autem isti non penitus desistunt, nisi suppurantibus et maturescentibus pustulis. Tunc solum sua sponte fl) sistuntur, exspirationis sudorisque viis mea tibusque ab inflammatione et tumore cutis sortasse Compressis atque occlusis.
Circa sinem sextae aut initium septimae diei, computatione ab ingressu morbi sacta, id est, tertia aut quarta inceptae pustularum eruptionis die, pulsus validius cita
liusque, imprimis vespere micant, et cutis calor intensior evadit, sic ut febrim, quae prorsus decesserat, redire aut, bitantum conquieverat, recrudescere diceres. Imo quandoque tanta est Commotionis vis, ut aegri nocte post brevem somnum evigilent, obloquantur, et huc illuc se revolvant. Sed haec febrilis exacerbatio ab incipiente variolarum suppura tione proficiscitur et, hac absoluta, protinus cessat. Nam tunc pustulae inflammantur incrementumque capiunt, inter valla earum manifestius rubere et tumere incipiunt, non sine tensionis et lancinantis doloris molestia. Hinc animi aegritudo, corporis iactatio et caloris interni externique Perceptio consequuntur. Variolae autem exactiSSime rotundae et distinctae nullisque aliis maculis aut exanthematibus stipatae primo suppurationis sive maturationis die marginem rubrum exhibent, turgent, atque in summo fastigio albicant tenui humore resertae, secundo circa basim latiores fiunt, in summitate acuminantur, et minus pellucent, tertio demum,
183쪽
sc1licet ultimo sere liuius stadii die humore in pus converso
flavescunt, mox in crustam abiturae, cessante interim aegritudine et quocunque alio suppurationis molesto sympto mate R). I ) In benignissimis discretis variol s singula stadia bre
viora esse consueVerunt nec Plerumque ianumquodque eorum tres dies excedit, sic ut nono iam morbi die exarescere I ustu
lae incipiant, et decidant, in sacie potissimum. 2) MORT. exerc. 3. cv. LX. P. I06.
Cum autem prima suppurationis indicia pustulas laciei Foeses fumor occupent, extemplo, ea incipiente, sacies tota enormiter in P0 b ς tumescit, sensimque, progrediente hocce stadio, palpebrae etiam turgent, inflanturque, ut simul ad se adductae oculos omnino Occludant, quasi vesicam inflatam et translucidam
SV per eo S extensam repraesentantes. Interdum accidit, ut oculi iam ante claudantur, cum videlicet consertae multae
que pustulae in illas aut etiam in oculos ipsos primo iam eruptionis tempore impetum secerint. Proxime a facie in tumescunt manus, et digiti ipsi ob pustulas inflammatas ten
duntur. Atque haec ita eveniunt, quando Variolae multae Sunt; uam ubi paucae fuerint, nec febrim nec ullam serine molestiam asserunt, nec oculos tumore faciei et palpebrarum occludunt. At ubi copiosissime eruperint, tunc pustulae non valde prominere solent, sed paulo planiores atque incentro aliquantulum depressae conspiciuntur. Alioquin aequaliter in quamcunque partem turgescunt ), et ad per se tam magnitudinem evectae pisum quandoque grandiuSCU-lum adaequant. Liquor eas demum replet flavus, Vere purulentus, rubro circulo earum basim ambiente, quod opti naum suppurationis indicium est, et molesto saepe pruritu comitante, qui in causa est, ut sacculis mollissimis et laxioribus puerorum manus induendae sint, ne unguibus pustulas et cutim ipsam sibi dilanient.13 ΙΙAEN. l. c. P. 94.
184쪽
Octavo et nono morbi die primum in sacie, deinde in proximis partibus pustulae occipiunt ob suscari, praesertim in centro sive summo apice, ibique dehiscentes flavam gluti nosam materiam effundunt, colore et consistentia melli aut palpebrarum lemis non absimilem ), qui paulatim concretus gummi arabici frustula repraesentat. Ilinc ex glabrissiunt asperae, et quidquid in eis rubebat iam albicat, sub pallescit et flavet, absolutae persectaeque suppurationis ter
minus. Tunc febris, si qua ex suppuratione remittentis aut intermittentis in modum resurrexerat, cessante iam CaUSalterum et ipsa evanescit, blando saepe sudore universo e corpore emanante. Dum in facie et trunco Obsuscantur, flavent et scabrae sunt, reliquae in artubus albido puro plenae et nonnihil depressiores cernuntur, nec asperitudinem acquirunt, neque Siccescunt. Scire autem interest, lempore suppurationis, quo magis genuinae benignaeque sunt Vari O-lae, eo interstitia earum cutimque circumpositam colore, qualem rosae Damascenae exhibent, vividiore δ) et niti
Suppuratione sic absoluta, facies detumescit, quod decimo aut undecimo ad summum die seri solet. Sed tum a facie lumor ad manus et pedes transit, quia in his ut lardior plerumque eruptio, sic quoque pustularum inflammatio et suppuratio reliquis posterior est. Interea faciei pustulae et superiorum partium maturitatem adeptae iam arescunt, earumque crustulae decidere incipiunt, ita ut multae iam die duodecimo aut decimo tertio, aliae decimo quarto aut decimo quinto penitus exaruisse videantur, et in crustulas Omnino transmulentur. Λrtuum vero pustulae, ut iam indicavi, quia serius reliquis et erumpunt et suppurant, UNO
185쪽
vel altero die adhuc egent ad arescendum. Utplurimum tamen puris plenae atque albidae disrumpuntur potius,
quam siccantur, contra quam in lacie alibique evenire solet. Ρustulis demum exsiccatis et delapsis succedunt squamulae quaedam sursuraceae, quae ubi secesserint deciderintque, so-Veolas aliquando relinquunt in cute. Cum enim primum Variolarum crustae abscesserint, nulla in cute excavatio deprehenditur, sed potius in earum sedibus quidam veluti cliVus remanet. At squamulis, quas dixi, excidentibus non modo clivus iste exiguus evanescit, Verum etiam cutis ipsas Veolis in cavata reperitur, quamquam in discretis benignisque Variolis raro admodum vestigia eiusmodi conspicua aut diu permansura inurantur, exceptis maculis quibusdam rubris, quae in omnibus ad duos circiter menseS Supersunt, antequam albidum consuetumque colorem cutis ) adipiscatur. Notandum demum est, toto morbi curriculo aegrotantes in discretis et benignis variolis alvum Vel compreS-Sam habere, vel rarissime deiicere, nec quidquam mali inde
IIaec est communissima variolarum discretarum et be- Anima cr-nignarum ratio. Fatendum lamen est, quandoque eas levi bus quibusdam varietatibus subiici, atque a consueto pro Ce- bUS. dendi more aliquantulum desciscere. Sed non ideo earum sive natura sive exitus quidquam mutatur, Si recte Curentur. Imprimis observantur interdum Variolae discretae, quae etsi benignarum morem retineant, eandemque naturam Sortiantur, ab his tamen aliquantulum deflectere videntur, quod maturationis stadium longius et lentius percurrant. Nam earum pustulae primo quidem Vel secundo Suppurationis die albescunt, verum apices Ob minorem humoris co piam susceptam aliquanto depressiores ostendunt, nec nisi tertio aut quarto die turgescunt et acuminantur, et quinto
186쪽
demum flavescere incipiunt. Vae autem, uti benignae, se bre, plyalismo, urinae profluvio Vel extremorum tumore. quae malignarum et confluentium sere propria sunt, prorsus vacant, et solo maturationis tempore huiusmodi vicem subeunt seque produnt. Sciendum praeterea est, ptyalismum, qui alias confluentibus quasi proprius ineunte eruptione Supervenire solet, in discretis quandoque, ut ex SYDENHA-Μ1o et ΙΙΑΕΝ1o R) compertum habemus, Observari, et ubi is accesserit, per eum suppleri diarrhoeae desectum, uti lemque ') esse consuevisse. Sed utrumque vere dici videtur de variolis discretis non benignis; nam malignas tantum alvi fluxus exercet, et, si is deficiat, ptyalismo sacile supplebitur.
Hactenus de variolis discretis benignIs; nunc de eisdem, sed malignis; nam discretae nonnunquam, quod alibi g. CLXVIII.) dictum iam fuit, malignitatis notas habent, et
perniciosae deprehenduntur. Quando tales occurrunt, eademserine symptomata, quae in benignis g. CLX III. CLXIX.)descripsimus, generatim sibi vindicant, sed graviora pleraque
et vehementiora. In primo stadia dolor capitis et lumborum atrocius discruciat, maior est virium debilitas, anxie ludo, inquies, mentis stupor atque aberratio itemque nausea et cibi fastidium et reliqua omnino aut molestiora aut magis insueta et inter se repugnantia, ut continuo de perniciosa et maligna morbi insolentia suspicio oboriri debeat. Suspicionem vero hanc augent, et prope certam faciunt imprimis vigiliae pertinaces et delirium, aut contra coma Pro tandum, tendinum subsultus, tremor artuum, languores, ad
187쪽
lipothymiam proclivitas et specialim resp ratio inaequalis,
cita, laboriosa cum crebris suspiriis. Febris quoque longe alia est, quam in benignis. Nam vel ardentior est, et con linentis in modum magis assidua cum pulsu statim validiore et frequentiore ), vel contra specie levior apparet cum pulsu non admodum crebro, sed parvo, debili, inaequali, calore miti, siti aut nulla aut exigua, quamquam lingua sacile arescat. Interim secundo aut tertio morbi die exanthemata miliaria aut peticulae aut maculae lividae prodeunt circa collum, pectus et brachia, atque haec manifestius declarant malignitatem gravitatemque mali, quocum Variolae compli cantur. Quod si in hac prima periodo exanthemata illa
non prodeant, certe non deerunt in altera insequenti, nempe in ipsam et Variolarum eruptione. Ad haee accedunt Urinae multae, aqueae, percolatae, interdum acres, Vesi cam urethramque irritantes R), vel turbidae, confusae, non subsidentes. 13 PONTICELLI Infori. deI GDoL cv. 3.
Die quarto incipit quidem, ut in discretis benIgnis, va- S c Udi stariolarum eruptio, sed pustulae lente et dissiculter se exse- -rici '' runt, neque ordinem, quem discretae benignae serVare Solent, prosequuntur; nam primis illis, quae die quarto ad cutim prodierunt, aliae atque aliae die quinto et sexto pede tentim et interrupte succedunt, dum contra in benigno genere eruptio fere universa plerumque intra nychtheme rum perficitur. Sed Variolae ipsae, etsi discretae, inter se tamen plurimum magnitudinis, formae et coloris ratione dissentiunt. Nam aliae sunt maiores, aliae sunt minores, quaedam acuminatae, Obtusae aliae et medio depressae, quas ideo iambisscalas vocant, hae subpallidae aut subfuscae, it lae pellucidae et tenuissimum humorem continentes. Pleraeque earum nullum aut plane exiguum dolorem pariunt, contra ac benignae, cuius loco pruritum potius intolerabi-
188쪽
leni saepe comitem habent. Quemadmodum Vero aegre, lente et inordinate efflorescunt, sic etiam serius augmentum capiunt, et suas bases dilatant, et in fastigium elevantur. Nec febris, ut in benignis, post eruptionem cessat, neque Sese insigniter remittit, sed assidua perstat, imo saepe ingravescit cum Omnibus symptomatibus, in quo praecipua Variolarum malignarum nota consistere Videtur, nec sine Causa. Probabile enim est, tantam esse vel veneni copiam, Vel Sanguinis aliorumque humorum depravationem ab eo inductam, ut exanthematis variolosis, etsi multis et valde crebris laequentibusque ad cutim exortis, non tamen lota lues expulsa sit, sed magna pars intus remanens solidas partes omnes et viscera ipsa amiciat, humoresque fere universos corrum pat, quo sane sit, ut non modo sebris persistere debeat, Verum etiam teterrima symplomata oriantur aut vehementius
iaci Haliariam P. 46. Od. Ven. ITT4.9 in quatuor cadaveribus
nihil invenire potiait, quod interiora variolis corripi ostende
variolas internas dari, etsi non in omnibus cadaveribus reperiantur, experientia fultus arbitratur. Ac revera ab aliis do eris aeque et solertibus viris quandoque repertae narrantiar. . FERNELIUS cIib. 2. de abdit. rer. cauS. cv 2.9 SuePE, inquit,d rehensum, quosdam ab inter ιfu fuisSe dissectos, quιbus ic cur, lian, Pulmones omniaque interiora haud secus atque culis foedissimis P ulis manaulibus Scalerent. BALLONIUS in equite torquato ex variolis denato ec hymata intcrnia vidit E id. et o hem. I. 2. 207.9. In principe viro non tantiam exterius undique corpus Variolis obsitum, sed interius etiam ipsa viscera eiusmodi pustulis scatentia reperta esse resert
mones, cerebrum, iecur, intestina Pustulis interdum conspersa invenit. Ex utraque Parte video summos VITOS, nec audeo,
utris magis credendum sit, definire.
189쪽
Quod si, ut aliquando accidit, magnitudine, sorma et co-AIM siqnal 0re benignas imitari videantur, fluxu tamen alvi immodico, V 0Q sud 0re inutili, delirio et vigilia aliisque alienis symptomati bus metum incutiunt, ne sub initium suppurationis sive tertii stadii spasmis repentinis, vel comate prostando, Vel diro alio symptomate superveniente, quod non raro prolinimium l) usuvenit, aegri corripiantur et pereant. Aut etiam, nisi priore in stadio peticulae aut maculae lividae aut pustulae miliares tarn apparuerint, ut supra g. CLXXVIII. posui, secundo mox eruptionis die se variolis adiungunt huiusmodi exanthemata, quibus variolarum interstitia in collo praesertim, pectore et brachiis, si loca attente lustrentur, Scatere inveniuntur. Neque ab his absunt alia maligni latis indicia, uti pulsus debilis, virium languor, lipothymiae, spasmi, desipientiae atque alia '), quae exitium saepe portendunt. Nec mirum, cum praeter Vari Olosum Virus etiam peticulare aut miliare aut utrumque simul iungantur, et periculi magnitudinem augeant. Illud quoque scire convenit, in discretis hisce malignis saciem et palpebras interdum ita intumescere, ut oculi citius, quam in benignis,
Omnino claudantur, vocemque multo magis raucam reddi.
Interea variolosae pustulae sebri plus minus magna et TerIsum assidua comitatae paulatim ad octavum usque diem augenia si usi Vm tur atque adolescunt, deinde suppuratio sive tertium stadium insequitur. Tunc saepe, ut paulo ante dictum est, repente spasmi et nervorum distentiones, aut Veternus, aut alia perniciem minantia symptomata accedunt μ). Fereque harum Variolarum proprium et peculiare est, quod raro ac sero admodum ad maturitatem R) perveniunt. Et quamquam hoc ipso suppurationis stadio interdum inflammentur
190쪽
ingenti cum febre, et doleant acriter, et crebris intus punctionibus pertundantur sic, ut in suppurationem certo niti videantur, non lamen ideo maturescunt, frustrato penitus naturae molimine. Quando haec accidunt, quin bona suppuratio obtineatur, tunc delirium, aut coma, aut anxietas cum pectoris oppressione peripue umonica, aut anginosa saucium prae catio et demum mors quasi repentina ' plerumque subsequuntur. Nonnunquam lamen febris mode rata est, et suppuratio, utut lenta et tarda, bene procedit perficiturque. Hac absoluta, laudabilis tandem exsiccatio, ut in benignis contingit, sicque aegri ') servantur et Convalescunt. Ad malignarum discretarum genus reserendae mihi videntur variolae anomalae annorum 1670, 71, 72, a SYDENHAMIO ') descriptae et n*rae ab eodem appellatae.. Hae discretae erant, sed plerumque die tertio erumpebant,
nec ad eam magnitudinem procedente morbo assurgebant, ut discretae benignae, sed magis exasperabantur ιn mZΠor Lmole, et praeterea sub diebus ultimis, ubi iam maturuerant, nigrae frequentius siebant. Interdum, paucissimae licet essent pustulae, cum plyalismo tamen coniungebantur. I) Id. l. c. P. 80.
Praeterea est quoddam discretarum genus mediae quasi naturae, partim videlicet benignum, partim malignum. In hoc variolae initio eruptionis non modo discretae, Verum etiam forma, colore atque ordinato exitu benignae Videntur, neque ullum malignitatis signum in primo stadio eas antecessit, neque postea erumpentes comitatur. At, facta eruptione, novam induunt naturam, malignaeque evadunt. 1 unc enim fiunt sessiles et deprimuntur, imo in marginibus ii Vescunt praeter exspectationem. Suppurationis vero stadium