장음표시 사용
241쪽
ncm Ohseroaudum esset ' Sed etc. NisIOD. de Ia Societ.
Media igitur via tutissimus ibis, videlicet si neqUe ca-nedia olatore neque Vestimentis aegros susso caveris, neque frigore ης CU aut nuditate sic afflixeris, ut cutanea vasa prope occludantur, aut necessarii naturae motus penitus intercidant. Vidi Casir auctus multoties algida tempestate tardam cunctantemque variola- ρ V rum eruptionem pustulasque sessiles aut umbilicatas, aegre se attollentes, quas feliciter explicavit erexitque lecti cubiculique calor moderate prudenterque auctus. Nec caruit Quando a ria semper periculo, Vel in ipsa aestate, aeris accessus temere obcVi GCCES δVt improvide admissus, praesertim cum variolae suppura Uμε Vς μ 'rent aut arescerent. Metastas es ex hac sola causa, in discreto etiam et benigno genere, celeriter lethi seras interdum demirati sumus. Funesta eiusmodi exempla nullibi frequentius videre est, quam in plebeiorum siliis, quibus res domi angustior est. Hi utplurimum in conclavibus minus spatio
sis quidem, sed male ab externis iniuriis de sensis, et sereundique aeri, vento et frigori perviis degunt, vixque habent, quo se in lectulis contegant, aut in atriis apertis aut
242쪽
ante domunculas sub dio versantur, aut huc illuc per publicas vias circumseruntur. Proh quantam stragem in his edunt variolael Itaque, quando et quantum praecepta Supra exposita usum habeant, quando deserendus lectus sit, quando cubiculum Ventilandum, quando in aurem apertum prodire liceat, prudentissimi et sagacissimi medici omnino CautiON S ci est decernere. Generatim lecti et cubiculi calor modum b h ' lion excellat, potiusque ad frigidiusculum inclinet, praesertim quando aestas est, aut labris Vehementius exardet, et pustulae multae et quasi surentes prorumpunt. Tumque Sinimia siccitas calori aeris iuncta sit, magno quoque usui erit cubiculi pavimentum aqua frigida adspergere, et Vegetabilia virentia in eodem collocare, quae putrida et phlogistica effluvia absorbere, sicque aerem purificare dicuntur. In aere vero liberiore et puro admittendo, quoniam cubi
culum ab impuris, phlogisticis putribusque halitibus repur
gari subinde convenit, temperamentum aliquod adhibendum est, ne subitum frigus aut ventus aut humiditas exspirationi adversa irrumpat, et Variolas emicare Velet, aut Haemi mo- iam praesentes reprimat. UAENIUS ipse, si quis alius aeris i/ renovandi et refrigerandi laudator amplissimus, Summa CaUtione opus esse fatetur. Vult enim, ut, dum ventilandum cubiculum est, aeger in proximum aliud bene clausum se
recipiat, quo tutius senestrae et Valvae aperiri possint, quin ipse aut frigoris inclementia aut novi aeris amatuossendatur. Addit etiam, grabatum, quo cubare solet, Ita
locandum esse, ut senestra aut ianua aperta ad aeris re-NOVationem, eum nequaquam directe ' feriat. I) Nat. contin. T. L. cap. V. S. II. N. 4.
Vic/υ utio Diaethi eos vero g. CCXXIV. cum pars non in ima' sit ipsa victus ratio, do hac quoque aliquid dicere OP0r et,
ut, quaenam Variolis opportunior existimetur, facile Cognoscatur. Insantibus adhuc lactentibus non alio alimenti genere Isi laclenti- Opus est, quam consueta lactis suctione. Ad summum Si ' ε' vehementer sitiani et caleant, ne nimia se lactis copia Le
243쪽
pleant, concedi iis potest aquae potus frustulo panis triticei
tosti infuso temperatae, aut ex li Ordeo, aut oryza, alit gramine decoctae, aut etiam purissimae, qua non solum sitis exstinguatur, verum humores etiam omnes diluantur et res rigerentur. Nutricibus vero imperandum est, ut a vino, a Isi nutricibus.
nimio carnium usu, a pinguibus, acribus, salitis, aromaticis aliisque calefacientibus abstineant, et cibis vescantur blandis, magnam partem Vegetabilibus, non valde iurulentis, Ovis recentibus, piscibus fluviatilibus tenerioris texturae, et potui plurimo, temperatissimo et diluenti indulgeant. Praeprimis autem animi tranquillitati hilaritatique, quoad possunt, impense dare Operam debent.
Pueris vero, adolescentibus atque ad ultioribus, si tamen si Mueris, cibum appetant nam interdum ab eo summopere abhor 'μβrent, ut nihil per aliquot dies sumant , alimenta dentur te nuissima, humectantia et, ut vulgo vocantur, refrigerantia; cuiusmodi sunt cremores hordei aut orygae liquidiores, decoctum panis albi, fructus dulces vel sub acidi, uti pruna,
ceraba, fraga, pyra, poma praesertim cocta et sacCharo condita, et similia, quibus etiam alvus blande lenitur, quod primis potissimum diebus maxime conducit. Quod si ab his quoque abhorreant, aliquid identidem iuris tenuioris ex ranis, aut ex pulli vitulique carnibus largiri sine ulla noxa
licebit. Novi quosdam omne alimenti gentis sine ullo de trimento ad persectam usque variolarum inclinationem re spuisse praeter quaedam panis frustula vino dilutiori intincta et subinde vorata; quod imprimis usui esse potest in summa nausea et Vomituritione perpetua viriumque languore magno. Ceterum potui opportuna Sunt aqua cum Succo mali medici, citrei aut aurantii, pauco edulcata Saccharo, decocta pomorum, emulsa tenuiora ex amygdalis dulcibus aut seminibus melonum, serum lactis de saecatissimum atque alia huiusmodi, aestate naturaliter frigida, hicine vero tu Pentia, aut certe egelida.
244쪽
Ctientso eAL Quod ad diaeteticum regimen, hactenus satis. Reli rumica et quum curationis, quod ex fonte chirurgico et pharmaceu- δεμ μές ' optimi solet, ordinatim modo persequar, singula, qu eoaristarum cuique Variolarum stadio, generi et symplomatibus admini-ε μ GV sirari debeant, diligentissime, ut par est, enumerans atque ad aequam lancem expendens. Itaque in primo variolarum stadio, si mitissimus morbus sit, ut in benignissimo et dis In mitissimo creto genere g. CLXIX. et seq. est, ubi nimirum vel ς mu vid o igua febris cum eo coniungitur, Vel eiusmodi V ut pulsus moderatus atque aequalis, calor mitis, re spiratio tacitis et lenis, caput liberum, mens integra et re
liqua symptomata pacatiora non modo plenam Variolosae materiae separationem, Verum etiam pustularum debito tempore suppurationem exsiccationemque sperandam esse si- ' gniscent, totum negotium naturae relinqui Oportet, et solor Σ'. h ' diaetetico regimine blandisque diluentibus eidem recte ope-
συμ- ranti succurrere satis est. Ad summum si alvus adstrictior suerit, enemate aliquo emollienti laxari poterit, ut a sordibus, quae retentae molestiam parerent, intestina mature
Verum Si aeger plethoricus Vere sit, febris vellementior, pulsus magnus, plenus et durus, aut Ob Vasorum plenitudinem nimiam obscurus et suppressus, calor ingenS, Cutis arida, respiratio anxia, iacies rubra, capitis dolor acerbus, aut eius stupor insolitus, aut sopor comatosus, aut delirium et cetera respondeant, ut in morbo inflammatorio g. CCX.), et praeterea constitutio aeris morborumque antecedens et comitans diathesin inflammatoriam ostenderit, tunc Sanguinis missio necessaria est. Iuvenibus, adultis atque aetate florentibus non raro evenit, ut Ob febris vehementiam sym-Ptomatumque continuationem bis vel ter detrahi sanguis debeat. Id autem in quovis alio etiam morbi stadio seri licet, si quod grave symptoma sanguinis missionem Indicet, et
245쪽
vires eani ferre ') possint. Neque t mendum est, dummodo debita virium ratio habeatur, ne per sanguinis detractionem
sutura variolarum eruptio impediatur; nam vasorum nimia plenitudine ablata aut laxata sanguinis compage, a quibus interdum eruptio retardatur, plerumque sacilior redditur variolosae materiae separatio atque ad cutim expulsio; imo multa mala, quae procedente morbo supervenirent, uti phrenitis, convulsiones, peripneumoniae Sic provide avertuntur. Insantibus tenerrimis raro accidit, ut sanguinis missione ζο O
egeant. Si quando tamen pletinora, conVUlsiones aut alia ius missione Symplomata, praesertim inflammatoria in his quoque eam P0stulent, nec ex venis iugularibus, aut brachii aut manuum sanguis educi potuit, hirudines temporibus vel pone
aures applicitae venae sectionem quodammodo supplent. Non Vero sine consideratione atque examine pro uno vel Quando
altero signo indicante phlebotomiam protinus ad eam pro-
perandum est, nisi constans et vehemens persistat, aut eius generis sit, quod nullum dubitandi locum de sanguine mittendo relinquat. Interdum enim omitti haec potest aut dinserri sine ullo noxae metu, imo febris, calor, anxietas, delirium saepe visa sunt solo medicamentorum diluentium a teritiantiumque antiphlogisticorum atque aeris puri et liberi usu et indumentorum imminutione ') miti ari.
I in Non possum hic praetermittere animadversionem in Cl. ARCHIBALDUNI PIΤCARNIUM, qui inter Uiasciatu mesdica capite de variolis id. estis Her n. mediam. ρ Sia. rua hem. Ed. Vera. ann. 1 73. ρ. 174. non timet in primo stadio variola rum febrιcittin ibias iubere sanguinem milli, quamdiu fChri-cιlarit , et, si parioliae erucrint, aditic mi Ii, donec febris
cessa 'erιt. Nemo enim non videt, quantum eiusmodi Praeceptum universim et absolute traditum a vera rectaque me
dendi ratione tirones abducere possit. Caveant igitur a sanguinis missione instituenda aut iteranda, nisi vera indicantia praesto sint, et quidem urgeant; neque ea abutantur qUOUsques ebris cesset, nam Prius aeger vitam amittet, quam sebris desinat. Neque adeo formidanda febris est, si intra mediocrita talis limites consistat; quia eius Ope , Ut sta Pra o Stensum est, natura variolosam materiem ad cutim propellit, seque ab eadem provide liberat. Quam ob rem non sacile. etiam SIDOBRIO parendum est, qui in primo itidem stadio sati in is missionem sine limitatione ulla commendat, camque iterandam
246쪽
his, ter, quater, quinquies, imo sexies et Octies Ρro sympto- malum ingruentium ratione viriumque et aetatis modo Praecipit. De oariol. q. XXVIII. Namque rarissime tanta sanguinis profusio serri potest, aut vix unquam necessaria est. Sapienter et recte de sanguinis missione in variolis sic scripsit 11ssOΤIUs: in miti morbo iniatilis, in mitissimo aut muIgno Noxia, in yra i r etcrida initio, donec ex Ρulsu, laxitate cutis ci remissione sympto malum plilogo sim imminutam noscas. I . C. Gry. P. 38. 2) ME AD. l. c. c . 3.
Diluentia Post sanguinis missionem, ubi ea opus fuerit, si febris' 'S et symplomata inflammatoria nihilominus perseverent, antiphlogisticis remediis utendum est, speciatim potu diluente, attenuante et compescente, uti decocto hordei, cui nitrum, oxymel aut subacidi vegetabilium succi additi sint, donec
febris et symptomata remittant ); nec alienum est interdum in summo humorum servore et praeter modum su- Acida misa - rente cordis atque arteriarum irritabilitate potui aliquid spi- μομ' ritus vitrioli aut nitri adiicere ad gratam aciditatem. Animadversum quandoque est, Vires, quae a principio ValidiO- res concitatioresque apparuerant, sub horum remediorum adhibitione, vel etiam sponte, illico et repente Corruere, QNVN vix suffecturas reliquo morbi cursui; tunc omissis res rige-
tuenda sint. rantibuS et CompesCentibus, mOX ad excitantia et leniter cardiaca confugere Oportet, hisque tamdiu insistere, donec vi-xes satis erectae admoneant, deserenda ea esse. Dum haec aguntur, negligi haud debent praecepta, quae supra de mora extra lectum et de aeris liberioris usura tradita R) fuerunt. Neque aliter in quovis alio stadio, si huiusmodi virium lapsus incidat, se gerere debet medicus.1 STORCK. I. c. P. 270.2) Id. m. Mag. 279. 280.
Ubi Pu ς0 e Misso aut omisso, prout res poposcerit, Sanguine prae' ' 'μ' scriptisque oppol iunis secundum indicationes internis medi-
247쪽
camentis, decernendum remanet, utrum purgari aegrum e X-pediat. Si ex antecedenti victus ratione, aut ex signis bilis aut pituitae in primis viis exuberantis, quae pluries alibi, sed speciatim capite de febre gastrica acuta Vol. I. g. CCCLXXIII.) retulimus, coniici possit, ventriculum aut
intestina sordibus crudis, corruptis, biliosis aut muc OSis SCatere, nemo dubitat, quin eae vel vomitu vel alvi ductione,
prout sacilius, promtius opportuniusque videbitur ol. I. g. CCCXCI. CCCXCII.), expellendae f) sint. Interdum Quando
constitutio ipsa epidemica, ad quam Semper attente re si do eo thia, si iciendum est, aut miasmatis Variolosi in Ventriculum in m is conoe- gressi copia et molesta ibidem retentio, quae sola nauseas 'et vomituritiones paene inanes ciere apta est, eXpostulant, ut vomitu aliquanto validiori primae viae excutiantur, quem admodum utilissime nonnunquam sactum esse perhibent
clinicorum quam plurimi, et speciatim in illa constitutione epidemica, quam supra ex HALLERΟ g. CXCVIIJ.) memoravimus. Vomitum enim adiuvit Vir clarissimus emetico sic, ut octies ad minimum larga emesis sequeretur; ObSer-Vaverat enim, quoties comitus, qui fere Per eluum Sym-Ptoma erat, Supprimeretur, stanestiorem eventum Subseculum suisse R). Quod si emetica aliunde vetita aut suspecta rideantur, tutissimum tunc plane est, Saburram gastricam miti aliquo eccOprotico, uti manna, syriapo eiusdem, Vel Ci chorei cum rhabarbaro, aut florum perfici, aut Sale quo dam medio leniter deiicere, aut clysteribus, qui innocuisere sunt, evocare. Leniter, inquam, nam Omnis immo dica ventris turbatio vitari hic debet. Sed sive emesis sive catharsis in usum veniat, alterutra semper ante Variolarum apparitionem ') tentanda plane est '). Ab Utraque tamen Qtinndo oue temperandum est, si vomituritio, nausea et dolor cardial- ut Ovuc ubS-gicus aut colicus non a saburra gastrica, nec a verminosa
assectione, cuius signa supra g. CCVIII) tetigimus, nec a contagiosi natasmatis copia ventriculum ingressi et vellicantis, sed a sola febrili commotione, aut a nervosa a taxia g. CCVIII ), ut in tenellis sensibilioribusque corporibus ut plu-
248쪽
rimum evenit, nasci cogno*cantur. Tunc enim haec symptomata, Simulac omne nitasma extrorsum eruperit, Conquiescere ac sedari Sponte solent. Cavere etiam ab emeticis catharticisque oportet, si, levioris licet, ventriculi aut intestinorum inflammationis indicia aliqua se praebeant. Ρatet enim omnia, quae irritationem inserunt, vitanda esse, lenissimis que tantum medicamentis, quae temperent, demulceant, diluant et molliant, tam intrinsecus quam extrinsecus esse utendum. Quoniam vero cum primarum viarum sordibus, praesertim in pueris, Vermes etiam non raro complicantur, Soleo alvum laxantibus aliquod anthelm inticum, uti semen sanionici, Corallinam maritimam aut aliud eiusmodi adiicere, quo illideturbentur facilius. I in Id. ib. M. 270.2) usc. patriol. OI. A. II 4. I 15.3) MEAD. I. c. cv. 3.4) Si in uariolis benignis, inquit TISSOTIUS, tetra symptomata ex cae Ochylia accedant, iam initio morbi purgandum cst cremore tartari et tamarinilis. et sic deinceps, donec omnia illa ex hac causa genita evanes Caut. I AI. par argum. . 50. In morosis et difficulter purgantia sumentibus potest cxigua tartari emetici do sis potui addi, non ut vomitum excitet, sed ut alvum moveat. Id bene cedit. Id. I. c. P. 51. I cntanda purgatio est etiam morbo provecto, si cacochyliae signa adsint. I d. ibid. Signa autem cacochyliae ab eodem δε . 50. 9 recensentur I) cephalalgia aut sopor supra vim sebris, 2) oris foetor, fastidium cibi et nausea post etiam eruptionem superstites, 3 febris post eruptionem in benignis adhuc permanens cum anxietate, d) saecum foetor, et saepediari ho ea foetida sine depressione pustularum, b) delirium, si) lolium crudum, turbidum, et veni cr tumidUS.
uae cura io Λt quando vires in hoc ipso apparatus stadio valde δε' ς ε μα se languen'. et nervosum systema imprimis assicitur, uti in se- nutridis. bre lenta nervosa, sive maligna cum symplomatibus alibi
g. XI.) descriptis accidit, aut sanguis ad liquescendum Putrescendumque praecipiti prope passu contendit g. CCXII.),
uti in quibusdam carisias discretis malignιε, speciatim earum, quae cuin Peticulis, exanthematibus miliaribus macu-
249쪽
lisque nigris aut lividis complicantur g. CLXXVIII. , veluti in illis consitientibus malignis g. CXCII. ad CXCIX.),
quae cito in universalem sere gangraenam terminantur, steri consuevit, prosecto alia est opus curandi ratione. Primo casu regimen quidem temperatum esse debet, sed tale, ut nequaquam febrilem motum nimis infringat, neque vim vi tae et nervorum magis magisque deiiciat, nec demum exanthemata tam peticularia, quam miliaria introrsum repellat. Quare paulo plus lecto aeger indulgeat, atque indumentisse contegat aliquanto gravioribus, neque se aeri liberiori et frigido temere committat, cautiusque in lecto permutando ἰ aut ventilando cubiculo se gerat. Intrinsecus vero ei denitur, quae quidem diluunt, sed una moderate excitant, et motum cordis atque arteriarum leniter sollicitant. Potui igitur aptissima erunt diluta florum sambuci, tiliae, summi statum cardui benedicti, aut foliorum scordii, vel dococta radicum scorgonerae et graminis vel hordei adiecto vinitantillo, vel serum lactis vini Ope paratum. Praeterea Si validius adhuc torpens natura movenda est, prudenter et caute aliquid cardiaci et alexipharmaci subinde intermiscere haud erit alienum ). Eo respicit etiam alimenti genus paulo generosius, ut iura carnium et vitelli ovorum, acido succo mali citrei correcta atque animata. In altero autem casu, si tamen, primo iam stadio ineunte, signa dissolutio nis putridae se prodant, aut in eam pronior constitutio epide mica se ostenderit, mature contra pugnandam est anti- septicis proprie dictis, uti acidis validioribus, camphora, cortice perlaviano aliisque, de quibus iam toties memoratum est, non neglecta interim cubiculi et lecti ventilatione et mora, si fieri potest, aliqua extra lectum in aere puro, aperto et subfrigido. In neutro vero horum CaSuum sanguinis missio locum habet; quia vires illico exsolvit, putredinem accelerat et mortem. 13 II te ad rem maxime facit MORΤΟΝΙ locus, qui in e tis exercι aIιone tertιa de febrib. in ummat. cm. y II. M. 6, reperitur. Ibi sic inquit ipse: Sicu s enim a mullis strviatis ιmροsitis et medicam Plis calidioribus Per cram at HIE SACCaute E
250쪽
Decessstule ministriatis virilias in suorem nimium et motus es' ratos adacti sit venia actiologiae) Don Possunt Non dis-Si uri; ita a frigore nimio et iambiantis Horis ira urιιS coiacti
in Scyaleratiam clariss i doctissitnique nostri SYDEΝΗAM11 . Huci Potui, qui hi*idum regimen in otiriolarum curatιOHE cuiuscunque itierint generis9 ubique , idque indiscrιminatrantidhibesndum acriter contendit, et virisu piarioti, decocto timo, Syria o de mecorato celerisque id genus infrσι. ratιbias et acre inso cubiculi frigido titramque curationis D Mam
coracedendum 'inatiar. Et paucis verbis interiectis, quae, Ut brevior sermo fiat, omitto, sic prosequitur: Cum hic morbus iuvestissimus iari ad 'ertitur, miritus Prorsus a perierio dc-Dratur ac sMPEraratur, unde caloris o eli defectias mugis, Vuam excessus ex pibratione arteriarum debiai et irregularι, atque Piauido uritiae colore sese Paliam Pro HI. MVuιS GM-lom frigidum regimen in cura sone iam adhibesndiam duxerιI '